Laipelí
ʻIuniti 21, ʻAho 4: 1 Kolinitō 3–6


ʻIuniti 21: ʻAho 4

1 Kolinitō 3–6

Talateú

Naʻe fakamatala ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ʻa e ngaahi fatongia ʻo e kau faifekaú ʻi hono langa hake ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Naʻá ne akonaki ʻoku hoko honau ngaahi siasí ko ha ngaahi feituʻu ʻoku lava ke nofoʻia ʻe he Laumālié, peá ne fakaʻaiʻai kinautolu ke ʻoua te nau fakakaukau ʻoku lelei ange ha kakai ʻe niʻihi ʻi ha niʻihi. ʻIkai ko ia pē ka naʻe fakatokanga ʻa Paula ke ʻoua te nau tuku ke fakalotoa kinautolu ʻe he kakai angahalá. Naʻá ne toe fakatokanga foki ke nau fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakapoto mo e ngaahi angafai kovi ʻoku lahi ʻene hoko ʻi Kolinitoó.

1 Kolinitō 3

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Paula ʻa e ngaahi fatongia ʻo e kau faifekaú mo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi hono langa hake ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá

Fakakaukauloto ʻoku lesisita hao kaungāmeʻa ke toʻo ha kalasi fika matiketika, hangē ko e kalakulasí, ka ʻoku teʻeki ke ne fai ha ngaahi kalasi teuteu ki ai ʻo hangē ko e fanga kiʻi ʻāsipa faingofuá.

Fakakaukau ki he tuʻunga lelei taha ʻe ala aʻusia ʻe he kaungāmeʻa ko ʻení ʻi he kalasi fika matiketiká. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻa e ngaahi tefitoʻi fakakaukau ʻo ha lēsoni kae toki lava ke mahino kiate koe ʻa e ngaahi fakakaukau matiketika angé?

Lau ʻa e 1 Kolinitō 3:1–3, ʻo kumi ki he talanoa fakatātā naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ke fakahaaʻi ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ʻa e teʻeki ke nau mateuteu ke maʻu ha toe ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi lea ko e huʻa huhu mo e kakano ʻi he 1 Kolinitō 3:2.

Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he kupuʻi lea “kau valevale ʻia Kalaisi” ʻi he 1 Kolinitō 3:1 fekauʻaki mo e tuʻunga matuʻotuʻa fakalaumālie ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó?

Manatuʻi naʻe ʻikai uouangataha ʻa e Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó pea naʻe ʻi ai honau niʻihi naʻa nau fakakau ʻa e ngaahi tui mo e ngaahi angafai taʻe faka-ʻOtua ʻi heʻenau tauhi ʻa e ongoongoleleí. Naʻe ʻosi kamata foki ke nau māvahevahe ki ha ngaahi kulupu ʻo fakatatau ki heʻenau takitaha fakaʻuhingaʻi ʻo e tokāteline ʻo e Siasí, pea naʻa nau poupouʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻaki ʻenau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea ʻa e kau takimuʻa ʻiloa ʻo e Siasí (vakai 1 Kolinitō 1:10–16; 3:4).

Lau ʻa e 1 Kolinitō 3:5–8, ʻo kumi ki he talanoa fakatātā naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ke tokoni ke mahino ki he Kau Māʻoniʻoní ʻa e ngaahi fatongia ʻo e kau faifekau naʻa nau ʻomi ʻa e ongoongoleleí ki Kolinitoó.

  1. Tā ha fakatātā ʻo e talanoa fakatātā ʻa Paulá ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, peá ke tohi ʻa e meʻa ʻokú ke pehē naʻe feinga ʻa Paula ke akoʻi ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ʻi heʻene fakaʻaongaʻi ʻa e talanoa fakatātā ko ʻení.

Fakatokangaʻi ʻi he 1 Kolinitō 3:6–7 pe ko hai ʻokú ne fakatupu ʻa e liliu ʻi he loto ʻo e kakaí ʻo tākiekina ai kinautolu ke uluí. ʻOku lava ke tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení neongo ʻe lava ke tau tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau ako ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ko ʻenau uluí ʻe fakafou ia ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

Fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke mahino kiate kitautolu ko e mālohi ʻo e ʻOtuá, kae ʻikai ʻo kitautolú, ʻokú ne fai ʻa e fakauluí.

ʻOku tau ako ʻi he 1 Kolinitō 3:9–23 naʻe poupouʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ke nau langa ʻa e fakavaʻe ʻo ʻenau tuí ʻia Sīsū Kalaisi mo fakaʻatā ʻa e Laumālié ke nofoʻia ʻa e Siasí. Naʻe fakahinohino ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní ke ʻoua te nau fakafalala ki he poto ʻo e māmaní he ko e “vale” ia (1 Kolinitō 3:19) ʻi hono fakafehoanaki ki he poto ʻo e ʻOtuá.

1 Kolinitō 4

ʻOku tala ʻe Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ke ʻoua naʻa nau fakakaukau ʻoku lelei ange ha kakai ʻe niʻihi ʻi ha niʻihi.

Fakatatau ki he fakahinohino ʻa e ʻAposetolo ko Paulá kuo lekooti ʻi he 1 Kolinitō 4:1–3, ʻoku hangē naʻe fakamaauʻi ʻe ha niʻihi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasi ʻi Kolinitoó ʻa e ngāue ʻa Paula ʻi hono lakanga ko e faifekau mo e takimuʻa ʻi he Siasí. Mahalo naʻa nau fehuʻia ʻene fakakaukaú pe naʻa nau pehē naʻe ʻi ai ha taha naʻe mei lelei ange haʻane fakahoko ʻa e ngāué.

Hangē ko hono lekooti ʻi he 1 Kolinitō 4:3–5, naʻe akoʻi ʻe Paula ko e ʻEikí te ne fakamaauʻi iá mo “ʻomi ki he māmá ʻa e ngaahi meʻa fufū ʻo e poʻulí” pea “fakahā ʻa e ngaahi filioʻi ʻo e lotó” (1 Kolinitō 4:5). ʻOku tau ʻilo heni neongo hono fakamaauʻi kitautolu ʻe he niʻihi kehé, ʻe fakamaau totonu ʻa e ʻEiki kiate kitautolu koeʻuhí ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa e meʻa kotoa pē, ʻo kau ai ʻetau ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fie maʻu hotau ngaahi lotó.

ʻOku tau ako ʻi he 1 Kolinitō 4:6–21 naʻe talaange ʻe Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ke ʻoua te nau fielahi ʻo filifilimānako ki ha taha honau kau takimuʻa ʻi he Siasí kae fehiʻa ki ha taha. Naʻá ne toe talaange foki ʻoku ui ʻa e Kau ʻAposetolo ʻa Sīsū Kalaisí ke nau foua ʻa e mamahí koeʻuhí ko e angahala ʻa e māmaní. ʻOku pehē ʻe māmani ko e “kau vale” (1 Kolinitō 4:10) ʻa e Kau ʻAposetoló mo e kau takimuʻa kehe ʻi he Siasí ʻi heʻenau fili ke muimui ʻia Kalaisí. Naʻe akoʻi leva ʻe Paula ʻoku tataki ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻaki ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻo fakafou ʻiate kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

1 Kolinitō 5

ʻOku fakatokanga ʻa Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻoku nau fakafeohi mo kinautolu ʻoku nau fili ʻi he ʻiloʻilo pau ke nau faiangahalá.

Fakakaukauloto ʻoku ʻi ai haʻo poulu foʻiʻakau pea ʻoku pala ʻa e fuaʻiʻakau ʻe taha ʻi loto.

ʻĪmisi
bowl of mangoes

Ko e hā ʻe hoko kapau te ke tuku ʻa e fuaʻiʻakau kuo palá ʻi he loto poulú fakataha mo e ngaahi fuaʻiʻakau kehé?

Ko e hā nai e meʻa ʻi heʻetau moʻuí ʻe lava ke fakafofongaʻi ʻe he fuaʻiʻakau palá?

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 5, kumi ki he ngaahi moʻoni ʻe lava ke tokoni kiate koe ke toe lelei ange hoʻo filí ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi meʻa te ne ala uesia kovi hoʻo moʻuí.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 5:1–2, ʻo kumi ki he angahala naʻe ʻikai ke tauteaʻi ʻe he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó.

ʻOku ʻuhinga ʻa e feʻauakí ki ha feohi fakasekisuale ʻi tuʻa ʻi he nofomalí ʻOku hangē naʻe feohi fakasekisuale ha taha ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitoó mo e mali foʻou ʻo ʻene tamaí.

ʻOku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “tukuange ia ʻiate kimoutolu” ʻi he 1 Kolinitō 5:2 ʻoku totonu ke tuʻusi ʻa e tokotaha faiangahalá mei he Siasí. ʻOku fakakaukauʻi fakamātoato ʻe he kau taki ʻo e Siasí ha ngaahi makatuʻunga lahi ki muʻa pea tuʻusi ha taha mei he Siasí pe fakahoko ha toe fakatonutonu kehe ʻi he Siasí. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi hono fakakaukauʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻa e mafatukituki ʻo e maumaufonó, ka ʻoku nau fakakaukauʻi foki ʻa e ngaahi ʻuhinga kehekehe ʻoku fakahoko ai ʻa e fakatonutonu ʻi he Siasí: ke tokoniʻi ha tokotaha ke fakatomala, ke maluʻi ʻa kinautolu ʻe uesia kovi ʻe ha ngaahi tui pe ngāue ʻa ha taha, pea ke tauhi ʻa e molumalu ʻo e ngaahi akonaki ʻa e Siasí (vakai “Church Discipline,” mormonnewsroom.org/article/church-discipline).

Lau ʻa e 1 Kolinitō 5:6–7, ʻo kumi ki he tala-fakatātā naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ke fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga naʻe pau ai ke mole ʻa e tuʻunga ʻo e tokotaha ko ʻeni ko e mēmipa ʻo e Siasí.

ʻOku fakatupu ʻe he meʻa fakatupú, pe lēvaní, ʻa e maá. ʻOku toe hoko pē foki ia ke kovi pe tuʻunga fulufulua ai ʻa e maá. ʻOku fakafofongaʻi ʻe he takaonga mahoaʻá ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí. ʻE fēfē haʻo fakamatala nounou ki he ʻuhinga ʻo e tala-fakatātā ko ʻení?

ʻOku lava ke tau ako ʻa e moʻoni ko ʻení mei he tala-fakatātā ʻa Paulá: Kapau te tau fili ke tau feohi vāofi mo kinautolu ʻoku nau manako ke angahalá, ʻe lava ke fakalotoa kitautolu heʻenau faiangahalá.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 5:9–11, ʻo kumi ki he fakahinohino naʻe fai ʻe Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ke tokoniʻi kinautolu ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he veesi 6.

Fakakaukau ki he fekauʻaki ʻa e akonaki ʻa Paulá mo e poulu fuaʻiʻakau naʻe ʻi loto ai ha fuaʻiʻakau ʻe taha naʻe palá.

ʻĪmisi
Elder Neal A. Maxwell

Lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ke toe mahino ange ʻa e fakahinohino ʻa Paula ke ʻoua ʻe fakafeohi mo e kau feʻauakí, pe niʻihi kehe ʻoku ʻikai ke nau tali ke fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá: “ʻOua ʻe fakafeohi mo e kau feʻauakí—ʻo ʻikai koeʻuhí ʻokú ke lelei ange ʻiate kinautolu, ka koeʻuhí ʻoku ʻikai ke ke feʻunga, ʻo hangē ko ia naʻe tohi ʻe [C. S.] Lewis. Manatuʻi naʻa mo e kakai leleí ʻe lava ke nau hōloa koeʻuhí ko ha ngaahi tūkunga kovi” (“The Stern but Sweet Seventh Commandment,” New Era, Sune 1979, 42).

  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: Ko e hā ha sīpinga ʻo ha ngaahi tūkunga kovi ʻe lava ke ne fakatupunga ha hōloa ʻa ha kakai lelei, pea hoko ke nau fakangaloku ai ʻenau ngaahi tuʻunga moʻuí pea tali ʻa e ngaahi tōʻonga ʻa e angahalá?

ʻOku totonu ke tau feinga ke tokoniʻi mo fakaivia ʻa e kakai ʻoku nau faingataʻaʻia koeʻuhí ko e angahalá ʻi ha founga ʻe ʻikai ke tau siʻaki ai ʻetau ngaahi tuʻunga moʻuí. Fakakaukau ʻi he faʻa lotu pe ko e hā ʻe lava ke ke fai ke fakalotoa ha niʻihi kehe ʻi ha founga lelei ʻe ʻikai hoko ke ke siʻaki ai hoʻo ngaahi tuʻunga moʻuí.

ʻOku tau ako ʻi he 1 Kolinitō 5:12–13 ko e fatongia ʻo e kau taki ʻo e Siasí ke fakamaauʻi pea tuʻusi mei he Siasí, ʻo kapau ʻe fie maʻu, ʻa kinautolu ʻoku nau fai ha ngaahi maumaufono mamafa.

1 Kolinitō 6

ʻOku akoʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní fekauʻaki mo e uouangatahá pea mo e fono ʻo e angamaʻá

Naʻe ʻiloa ʻa Kolinitō ʻi he kuonga muʻá ʻi he angaʻulí, pea naʻe fakaʻaiʻai ʻe he tokolahi ʻo e kakai ʻi Kolinitoó ʻa e fakakaukau naʻe faʻu hotau ngaahi sinó ʻo fakataumuʻa ke fakatōliʻa ʻa e ngaahi holi ʻa e ongó. Naʻe akoʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻi he 1 Kolinitō 6:13–17, naʻe faʻu hotau ngaahi sinó ke aʻusia ai ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻEikí, kae ʻikai fakataumuʻa ke fakahoko ʻaki ha angahala fakasekisuale pe fakataumuʻa pē ke fakatōliʻa ʻa e ngaahi holi fakaesino ʻa e ongó, ʻo hangē ko e meʻatokoní. Ko kinautolu ʻoku nau kau mai ki he Siasí ʻoku nau hoko ko e “kau mēmipa” fakalaumālie ʻo Hono sinó. ʻOku ʻikai fenāpasi ʻa e angahala fakasekisualé mo ha vā fakalaumālie mo Sīsū Kalaisi.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 6:18–20, ʻo kumi ki he meʻa naʻe akoʻi mai ʻe Paula fekauʻaki mo hotau ngaahi sinó. (1 Kolinitō 6:19–20 ko ha potufolofola fakataukei folofola. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ia ʻi ha founga makehe ke tokoni ke ke ʻilo ia ʻi he kahaʻú.

  1. Fakakakato ‘a e ngaahi ngāue ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Fakamatalaʻi nounou ʻa e moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he 1 Kolinitō 6:19.

    2. Fakamatalaʻi pe ʻe founga fēfē nai ha tokoni e mahino ko hotau sinó ko e ngaahi temipale ia ʻo e ʻOtuá ki he founga ko ia ʻetau tauhi hotau sinó mo e sino ʻo e niʻihi kehé.

    3. Fakamatalaʻi nounou ʻa e moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he 1 Kolinitō 6:20.

ʻĪmisi
Cordoba Argentina Temple

Naʻe akoʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ko hotau sinó ko ha ngaahi temipale ia ʻa e ʻOtuá.

Fakalaulauloto pe ʻe tokoni fēfē ha mahino kiate koe ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻeni fekauʻaki mo hotau ngaahi sinó ke ke tauhi ho tuʻunga haohaoá ʻi he taimi ʻoku ʻātakaiʻi ai koe ʻe he faiangahalá.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofola—1 Kolinitō 6:19–20

  1. ʻE lava ke tokoni kiate koe ke maʻuloto ʻa e potufolofola fakataukei folofola ko ʻení ʻi haʻo toutou lau ʻa e ngaahi laine ʻoku ʻoatu ʻi laló, pea fufū ʻaki ha lauʻipepa ʻa e ngaahi lea kuó ke ʻiló. Hokohoko atu pē hoʻo toutou lau ʻa e potufolofolá kae ʻoua kuó ke maʻuloto ia. Hili ia pea lau maʻuloto ʻa e potufolofolá ki ha mēmipa ho fāmilí pe hao kaungāmeʻá pea kole ange ke nau fakamoʻoni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

    [19] Ko e hā?

    ʻikai ʻoku mou ʻilo, ko homou sinó ko e [temipale]

    ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻoku ʻiate kimoutolu,

    ʻa ia ʻoku mou maʻu mei he ʻOtuá,

    pea ʻoku ʻikai ʻa moutolu ʻa kimoutolu?

    [20] He kuo fakatau ʻa kimoutolu ʻaki ʻa e totongi:

    ko ia ke fakaongoongolelei ʻa e ʻOtua ʻi homou sinó,

    pea ʻi homou laumālié,

    ʻa ia ʻoku ʻo e ʻOtuá.

  2. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e 1 Kolinitō 3–6 peá u fakakakato ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he (ʻahó).

    Ko ha ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki