Laipelí
Talateu ki he 2 Pitá


Talateu ki he 2 Pitá

Ko e hā ʻoku Ako ai e Tohí Ni?

Naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, “Naʻe tohi ʻe Pita ʻa e ngaahi lea fakaʻeiʻeiki taha ʻi ha toe lea ʻi he ngaahi lea ʻa e kau ʻaposetoló” (ʻi he History of the Church, 5:392). ʻOku ʻuhinga e fakaʻeiʻeikí ki he hakeakiʻi ʻi he fakakaukau, mahuʻinga makehe, pea fakataumuʻa ke ueʻi fakalaumālie ʻa e fakaʻapaʻapá.

ʻI he hoko ko ha fakamoʻoni pau ki he liliu ʻa Sīsū Kalaisí (vakai, 2 Pita 1:16–18), naʻe naʻinaʻi ʻa Pita ki heʻene kau laukongá ke tupulaki ʻi heʻenau ʻilo ki he Fakamoʻuí pea feinga ke maʻu e ngaahi ʻulungaanga faka-ʻOtuá kae lava ke nau maʻu e “anga ʻa e ʻOtuá” (vakai, 2 Pita 1:4–8). Naʻá ne fakapapauʻi ki heʻene kau laukongá ʻe tokoni ʻa e tupulaki fakalaumālie ko ʻení ke nau “fakatuʻumaʻu [honau] uí mo [honau] filí” (2 Pita 1:10). “ʻOku toe fakapapauʻi mai ʻe Pita ʻe hāʻele mai ʻa e ʻEikí mei he langí ʻi he fuʻu nāunau lahi, pea ʻi he tautea ki he māmaní” (Bible Dictionary in the LDS English version of the Bible, “Peter, Epistles of”). ʻI hono ako e tohi hono ua ʻa Pitá, te ke lava ʻo fakatupulaki ai ha tui ʻoku lahi angé kia Sīsū Kalaisi pea maʻu ha fakahinohino mo ha ueʻi fakalaumālie ʻe lava ke ne tokoniʻi koe ke hangē pē ko Iá.

Ko Hai Naʻá Ne Tohi ‘a e Tohi Ko ‘Ení?

Ko e tokotaha naʻá ne tohi e Tohi Hono Ua ʻa Pitá ko Saimone Pita, ko e ʻAposetolo pule ʻa Sīsū Kalaisí (vakai, 2 Pita 1:1).

Ko e Fē Taimi mo e Feituʻu ne Tohi Aí?

ʻOku ʻikai ke tau ʻiloʻi pau e taimi mo e feituʻu naʻe hiki ai e tohí ni. ʻOku faʻa pehē naʻe tohi ia ʻe Pita ʻi Loma, hili e tohi ne ʻiloa ko e 1 Pita, ʻa ia naʻe meimei tohi ʻi he T.S. 64 (vakai, Bible Dictionary in the LDS English version of the Bible, “Peter, Epistles of”).

Ko Hai Naʻe Fakataumuʻa Ki Ai Hono Hikí pea Ko e Hā Hono ʻUhingá?

Naʻe pehē ʻe Pita naʻá ne tohi “kiate kinautolu kuo lavaʻi mo kimautolu ʻa e tui mahuʻingá” (2 Pita 1:1). ʻE lava ke ʻuhinga ʻeni ko e haʻofanga ʻa Pitá ko e kau Kalisitiane senitaile tatau pē mo kinautolu ne nau maʻu ʻene ʻuluaki tohí (vakai, 2 Pita 3:1). ʻOku fakahaaʻi ʻe he kakano ʻo e 2 Pita 1:12–15 naʻe ʻuhinga ʻa Pita ke hoko e tohí ni ko ha pōpoaki fakamāvae ki heʻene kau laukongá.

Naʻe fakamatala e tohi hono ua ʻa Pitá ki he hē ʻa e kāingalotú mei he moʻoní ʻa ia naʻe tuʻu fakatuʻutāmaki ki he kahaʻu ʻo e Siasí, kae ʻikai ke hangē ko e ʻUluaki Tohi ʻa Pitá, ʻa ia naʻe tokoni ki he Kāingalotú ke fehangahangai mo e fakatanga mei tuʻá. Naʻe fakamafola ʻe he kau palōfita mo e kau akonaki loí “ʻa e ngaahi hē fakamalaʻiá [ngaahi akonaki halá], ʻo fakafisiʻi ʻa e ʻEiki naʻá ne fakatau ʻa kinautolú” (2 Pita 2:1). Naʻe tohi ʻe Pita ʻa e tohi ko ʻení ke poupouʻi e Kāingalotú ke tupulaki ʻi heʻenau ʻilo ʻa e ʻEikí pea ke “fakatuʻumaʻu [honau] uí mo [honau] filí” (2 Pita 1:10).

Ko e hā ha Ngaahi Fōtunga Makehe ʻo e Tohí Ni?

“Naʻe mahino naʻe fakataumuʻa e tohi hono uá ki he ngaahi potu siasi tatau pē mo e ʻuluakí (3:1). Naʻe tohi ia ʻi he panaki mai ʻo ʻene maté (1:14) pea fakataumuʻa ke maluʻi mei he hē mei he moʻoní” (Bible Dictionary in the LDS English version of the Bible, “Peter, Epistles of”). ʻOku ʻi ai foki ha niʻihi ʻo e ngaahi lea fefeka taha mo e fakamoʻoni fakaʻosi ʻa Pitá.

Ko ha kaveinga mahuʻinga ʻi he 2 Pita ko e mahuʻinga ʻo hono maʻu ha ʻilo kau kia Sīsū Kalaisi. Naʻe talaʻofa ʻe Pita ki heʻene kau laukongá, kapau te nau fekumi ki he ngaahi ʻulungaanga faka-ʻOtuá mo fakatupulaki ha natula faka-ʻOtua, “he ʻikai te mou fakapikopiko pe taʻefua ʻi he ʻilo ki hotau ʻEiki ko Sīsū Kalaisí” (2 Pita 1:8) pea ʻe “fakatuʻumaʻu homou uí mo homou filí” (2 Pita 1:10).

Naʻe fakafaikehekeheʻi ʻe Pita e poto moʻoni ʻa Sīsū Kalaisí mo e ʻilo mo e ngaahi akonaki hala naʻe fakamafola ʻe he kau hē mei he moʻoní (vakai, 2 Pita 2). ʻI he fakaʻosinga ʻo e tohí ni, naʻe fai ʻe Pita ha fakaafe fakaʻosi ki he Kāingalotú ke “tupulekina ʻi he ʻofa, pea mo e ʻilo ki hotau ʻEiki mo e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí” (2 Pita 3:18).

Fokotuʻutuʻú

2 Pita 1. Ko e fakamatalaʻi ʻe Pita ʻoku fakaʻatā ʻe he ngaahi talaʻofa ʻa Sīsū Kalaisí ʻa e Kāingalotú ke nau “kau … ʻi he anga ʻa e ʻOtuá” (2 Pita 1:4). ʻOkú ne poupouʻi kinautolu ke “fakatuʻumaʻu [honau] uí mo [honau] filí” (2 Pita 1:10). ʻOku manatuʻi ʻe Pita ʻene aʻusia ʻi he Moʻunga ʻo e Liliú, ʻi heʻene mamata ki he Kalaisi nāunauʻiá mo fanongo ki he leʻo ʻo e Tamaí. ʻOku pehē ʻe Pita, “ʻoku tau maʻu … ʻa e lea moʻoni lahi ʻo e kikité” (2 Pita 1:19).

2 Pita 2. Ko e fakatokanga ʻa Pita ki he kāingalotu ʻo e Siasí fekauʻaki mo e kau palōfita mo e kau akonaki loí ʻa ia ʻe haʻu ki honau lotolotongá pea feinga ke takihalaʻi e Kāingalotú. ʻE fakaʻikaiʻi ʻe he kau akonaki kovi ko ʻení ʻa e ʻEikí mo lea kovi ki he “hala ʻo e moʻoní” (2 Pita 2:2). ʻOku akoʻi ʻe Pita ʻoku lelei ange ke ʻoua te nau tali ʻa e ongoongoleleí ʻi hono fai ha ngaahi fuakava pea ʻikai tauhi pau ki aí.

2 Pita 3. Ko e fakapapauʻi mai ʻe Pita ʻa e moʻoni ʻe hāʻele mai ʻa Kalaisi ʻi Hono taimí, fakamaʻa ʻa e māmaní ʻaki ʻa e afi, fakaʻauha ʻa e kau faiangahalá, pea fakamoʻui ʻa e kau mateakí mo e faivelengá. ʻOku poupouʻi ʻe Pita e Kāingalotú ke “tupulekina ʻi he ʻofa, pea mo e ʻilo [kia] … Sīsū Kalaisí” (2 Pita 3:18).

Paaki