Laipelí
Talateu ki he 2 Tīmoté


Talateu ki he 2 Tīmoté

Ko e hā ‘Oku Ako ai e Tohí Ni?

ʻOku fakamamafaʻi ʻe he Tohi Hono Ua ʻa Paula kia Tīmoté ʻa e mālohi ʻoku maʻu mei ha fakamoʻoni mālohi kia Sīsū Kalaisi (vakai 2 Tīmote 1:7–8). ʻOku maʻu foki ai ha kikite ʻo e “kuonga fakatuʻutāmaki” ʻe hoko ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Paula mo Tīmoté kae pehē foki ki he ngaahi ʻaho fakamuí (vakai 2 Tīmote 3:1–7). Naʻe fakalotolahi ʻa Paula kia Tīmote ke falala ki he folofolá pea mo e kau taki ʻo e Siasí ke tokoniʻi ia ʻi he ngaahi pole naʻá ne fekuki mo iá (vakai 2 Tīmote 3:14–17), pea ke falala ki he tokāteline ʻoku moʻoní (vakai 2 Tīmote 4:2). Te ke ʻilo ʻi hoʻo ako ʻa e tohí ni ha ngaahi tokāteline mo ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tokoni kiate koe ke ke moʻui tui mateaki ʻi hoʻo aʻusia ʻa e ngaahi kuonga fakatuʻutāmaki ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní.

Ko Hai Naʻá Ne Hiki e Tohí Ni?

Ko e ʻAposetolo ko Paulá naʻá ne hiki ʻa e 2 Tīmoté (vakai 2 Tīmote 1:1).

Naʻe Tohi Ia ‘Anefē pea ‘i Fē?

ʻOku hangē naʻe hiki ʻa e Tohi Hono Ua ʻa Paula kia Tīmoté ʻi ha taimi he vahaʻa ʻo e T.S. 64 mo e 65 (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Paulá, Ngaahi Tohi ʻA,” scriptures.lds.org). Naʻe hiki ʻe Paula ʻa e tohí lolotonga ʻene nofo pōpula hono ua ʻi Lomá, kimuʻa siʻi pē ʻi hono fakapōngí (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Paulá, Ngaahi Tohi ʻA,”).

Naʻe haʻi ʻa Paula he lolotonga ʻene nofo pōpulá (vakai 2 Tīmote 1:16; 2:9), ʻo hangē naʻe ʻi ha loki siʻisiʻi pe loki pōpula ʻi lalofonua mo ʻikai malu mei he haʻahaʻa ʻo natulá (vakai 2 Tīmote 4:13, 21), pea naʻe feinga hono ngaahi kaungāmeʻá ke ʻiloʻi ia (vakai 2 Tīmote 1:17). Naʻe pehē ko Luke pē naʻe toutou ʻaʻahi kiate iá (vakai 2 Tīmote 4:11), pea naʻe ʻosi ʻamanaki pē ʻa Paula ʻoku ofi ke ngata ʻene moʻuí (vakai 2 Tīmote 4:6–8).

Ko Hai Naʻe Fakataumuʻa Ki Ai Hono Hikí Pea Ko e Hā Hono ʻUhingá?

Naʻe fakalotolahi ʻa Paula kia Tīmote ʻi he tohí ni mo foaki ha mālohi ke tokoniʻi ia ke hoko atu he hili ʻa e mate ʻoku hanganaki mai kia Paulá. Naʻe ʻilo ʻe Paula kuo toe siʻi hono taimí, pea naʻá ne fakaʻamu ke sio kia Tīmote, ʻa ia naʻe ui fakatātā pē ʻe Paula “ko [hono] foha ʻofeina” (2 Tīmote 1:2).

Naʻe kole ʻe Paula ʻi he fakaʻosinga ʻo ʻene tohí ke ʻaʻahi ange ʻa Tīmote mo Maʻake mo ʻomi kiate ia ha ngaahi meʻa naʻe ʻikai ʻi ai (vakai 2 Tīmote 4:9–13). Neongo naʻe fakapatonu ʻa e tohi ʻa Paulá kia Tīmote, ʻoku lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fakahinohino ʻi aí kiate kinautolu ʻoku nau moʻui ʻi he “ngaahi ʻaho fakamuí” (2 Tīmote 3:1), koeʻuhí naʻe akoʻi ʻe Paula ha ngaahi pole mo honau vetekiʻanga ʻoku fekauʻaki tonu mo hotau taimí kae pehē foki ki hono taimí.

Ko e Hā Ha Ngaahi Fōtunga Makehe ʻo e Tohí Ni?

Ko e taha eni ʻo e ngaahi tohi fakafaifekaú, fakataha mo e 1 Tīmoté mo Taitusi, pea “ʻoku hā mei ai ʻa e fakaofo ʻo ʻene loto-toʻa mo e loto-falala naʻá ne maʻu ʻi heʻene fehangahangai mo e maté” (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Paulá, Ngaahi Tohi ʻA,”). ʻOku hangē ko e 2 Tīmoté ʻa e tohi fakamuimui ʻa Paula ʻi he Fuakava Foʻoú, ʻo fakatatau ki hono hokohoko totonú (vakai 2 Tīmote 4:6).

ʻOku maʻu ʻi he tohi ko ʻení ʻa e konga ʻo e ngaahi fakakaukau ʻa Paula kau ki he ngaahi tāpuaki mo e ngaahi faingataʻa ʻo ʻene hoko ko e “[tangata] malanga … ko e ʻaposetolo mo e akonaki ʻo e kakai Senitailé” (2 Tīmote 1:11). Naʻe fakahā ʻe Paula, “Kuó u tau ʻa e tau leleí, kuó u lavaʻi ʻa e fakapuepué, kuó u tauhi maʻu ʻa e tuí: Ngata ai, kuo hilifaki moʻoku ʻa e pale ʻo e māʻoniʻoní” (2 Tīmote 4:7–8), ʻo fakahaaʻi mai ai naʻá ne fakapapauʻi ʻiate ia te ne maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Koeʻuhí ko e ngāue ʻa Paula kia Sīsū Kalaisi ʻo lahi hake he taʻu ʻe 30, naʻá ne hoko ai ko e tokotaha lelei taha ke fakahinohinoʻi ʻa Tīmote ʻi he founga ke fakahoko lelei ʻaki ʻa e ngāue ki hono fakamālohia ʻo e tui ʻa e niʻihi kehé (vakai 2 Tīmote 2:15–17, 22–26; 4:1–2, 5).

Fokotuʻutuʻú

2 Tīmote 1. ʻOku lea ʻa Paula fekauʻaki mo e meʻafoaki mo e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻa ia ʻoku maʻu ʻo fakafou ʻi he fakanofo lakanga fakataulaʻeikí. ʻOkú ne akoʻi ʻoku ʻikai ʻo e ʻOtuá ʻa e “laumālie ʻo e manavasiʻí” (2 Tīmote 1:7) pea ʻoku totonu ke ʻoua naʻa tau mā koeʻuhí ko ʻetau fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí. ʻOku fakamoʻoni ʻa Paula ki hono ui ia ʻe Sīsū Kalaisi ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí (vakai 2 Tīmote 1:11).

2 Tīmote 2. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe Paula ʻa e fakatātā ʻo ha tangata tau lelei, tokotaha ʻatelita ikuna, mo ha tangata tauhi ngoue ngāue mālohi ke fakatātaaʻi ʻa e fie maʻu ke kātekina ʻa e ngaahi faingataʻá kae maʻu ʻa e hakeakiʻi taʻengatá. ʻOkú ne fakafaikehekeheʻi ʻa e kau akonaki moʻoní mo e kau akonaki halá mo e ngaahi ipu ʻaonga lahí mo e ngaahi ipu ʻaonga siʻí. ʻOkú ne naʻinaʻi kia Tīmote ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakakikihí pea akoʻi ʻi he faʻa kātaki ʻa kinautolu ʻoku fie maʻu ke fakatomalá.

2 Tīmote 3–4. ʻOku fakamatala ʻa Paula ki he ngaahi tūkunga kovi ʻo e ngaahi ʻaho fakamuí mo fakalotolahi kia Tīmote ke fakaʻaongaʻi ʻa e folofolá ʻi hono fatongia ko e taki lakanga fakataulaʻeiki. ʻOkú ne tohi kau ki he mate ʻoku hanganaki mai kiate iá peá ne fakahā, “Kuó u tauhi maʻu ʻa e tuí” (2 Tīmote 4:7). ʻOku fakamoʻoni ʻa Paula ʻe ʻohake ia ʻe he ʻEikí “ki [Hono] puleʻanga ʻi he langí” (2 Tīmote 4:18).

Paaki