Laipelí
ʻIuniti 1, ʻAho 2: Ko e Fatongia ʻo e Tokotaha Akó


ʻIuniti 1: ʻAho 2

Ko e Fatongia ʻo e Tokotaha Akó

Talateú

ʻOku ʻi ai ha fatongia mahuʻinga takitaha ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, faiakó, mo e tokotaha akó ʻi hono ako e ongoongoleleí. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino kiate koe ʻa e ngaahi fatongia takitaha ko ʻení kae lava ke ola lelei hoʻo ngaahi feinga akó. Mahalo ʻe fie maʻu ke ke toutou vakaiʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi he lēsoni ko ʻení ke fakamanatu atu ho fatongia ʻi hono ako e ongoongoleleí.

Ko e Ngaahi Fatongia ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, Faiakó, mo e Tokotaha akó, ʻi hono Ako e Ongoongoleleí

Fakakaukau ki he tūkunga ko ʻení:

ʻOku ongoʻi ueʻi fakalaumālie mo fakamāmaʻi ha finemui ʻe taha ʻi heʻene ako ʻene ngaahi lēsoni semineli ako ʻi ʻapí. ʻOkú ne ongoʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoni. ʻOkú ne houngaʻia ʻi he ngaahi meʻa ʻokú ne akó mo fakalaulauloto ki ha ngaahi founga ke ne moʻui ʻaki ia. ʻOku fakakakato ʻe ha finemui kehe ʻa e ngaahi lēsoni tatau, ka ʻokú ne faʻa taʻeoliʻia mo ongoʻi ʻoku ʻikai ke ne maʻu ha meʻa lahi mei ai.

  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: Ko e hā ha ngaahi ʻuhinga ʻe malava ke maʻu ai ʻe he ongo finemuí ni ha ngaahi aʻusia kehekehe pehē lolotonga hono fakakakato e ngaahi lēsoni semineli tatau?

Lolotonga hoʻo ako ʻa e lēsoni ʻo e ʻaho ní, kumi ha ngaahi tokāteline mo ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tokoni ke ke fakakakato ho fatongia ko e tokotaha ako ʻi he seminelí mo fakamālohia hoʻo fakamoʻoni ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

ʻOku maʻu ʻe ha niʻihi fakafoʻituitui ʻe toko tolu ha ngaahi fatongia mahuʻinga ʻi ha ʻātakai ki hono ako e ongoongoleleí ʻo hangē ko e seminelí: ko e Laumālie Māʻoniʻoní, faiakó mo e tokotaha akó.

Lau ʻa e Sione 14:26 mo e Sione 16:13, ʻo kumi ki ha niʻihi ʻo e ngaahi fatongia ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

Ko e moʻoni ʻe taha ʻoku tau lava ʻo ako mei he ngaahi vēsí ni fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻoku akoʻi mai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e moʻoní.

Fakatefito ʻi he meʻa kuó ke aʻusia ʻi hoʻo moʻuí, te tau lava fēfē ʻo ʻiloʻi e taimi ʻoku akoʻi mai ai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e moʻoní? (ʻE lava ke tokoni atu ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 8:2–3.)

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:13–14, ʻo kumi e fatongia ʻo ha faiako ʻi he ongoongoleleí. Fakatokangaʻi ange naʻe ʻoange e ngaahi vēsí ni ki he fuofua kāingalotu ʻo e Siasí ne fakanofo ke akoʻi e ongoongoleleí.

Ko e hā e fatongia ʻo ha faiako ʻi he ongoongoleleí?

Lau ʻa e 2 Nīfai 33:1, ʻo kumi e meʻa ʻoku fai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he taimi ʻoku akoʻi ai ʻa e moʻoní ʻaki Hono mālohí.

Fakatatau ki he 2 Nīfai 33:1, ko e hā ʻoku fai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní maʻatautolú?

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:118, ʻo kumi e founga kuo pau ke tau fekumi ai ki he ʻiló.

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

Ko e founga ʻe taha ke tau fekumi ai ki he ʻiló ke fai ia ʻi he tui. Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e meʻa ʻoku hoko ʻi heʻetau fekumi ke ako ʻi he tuí. Hili ʻene lau mei he 2 Nīfai 33:1, naʻe pehē ʻe ʻEletā Petinā: “Kātaki ka mou fakatokangaʻi ʻa e founga ʻoku fakahū ʻaki ʻe he mālohi ʻo e Laumālié ʻa e pōpoakí ki he lotó kae ʻikai ki loto. ʻE lava ʻe ha faiako ke fakamatalaʻi, fakatātaaʻi, fakalotoʻi, pea mo fakamoʻoniʻi, pea mo fakahoko ia ʻi he mālohi fakalaumālie lahi mo lelei. Neongo ia, ko e taupotu tahá, ko e kakano ʻo ha pōpoaki pea mo e fakamoʻoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻokú na toki hūfia pē ha loto kapau ʻe fakangofua ʻe ha taha ʻokú ne tali kinauá ke na hū ange. ʻOku fakaava ʻe he ako ʻi he tuí ʻa e hala ki he lotó” (“Fekumi ki he ʻIló ʻi he Tui,” Liahona, Sepitema 2007, 17).

ʻOku tau ako mei he fakamatala ko ʻení kapau te tau fekumi ke ako ʻi he tuí, te tau fakaafeʻi leva ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hotau lotó ke akoʻi mo fakamoʻoniʻi ʻa e moʻoní.

  1. ʻOku mahulu hake ʻa e tuí ʻi he tui tui ʻataʻatā peé. ʻOku tau fakahaaʻi ʻetau tuí ʻo fakafou ʻi heʻetau ngāué. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻOkú ke pehē ko e hā te tau lava ʻo fai ke ako ai ʻi he tuí?

Fakakaukauloto kuo teʻeki ke ke vaʻinga soka, ka ʻoku palōmesi atu ha faiako te ne lava ʻo akoʻi koe ke ke vaʻinga soka lelei ke feʻunga ke ke vaʻinga ʻi ha timi soka. ʻOkú ke tui ki he malava ʻa e faiakó ʻo akoʻi koé mo hoʻo malava ke akó. ʻOku ʻave koe ʻe he faiakó ki ha malaʻe soka. ʻOkú ne fakamatalaʻi mo fakatātaaʻi atu ʻa e founga hono ʻakahi ʻo e pulu soká, ka ʻoku ʻikai ke ne tuku atu ke ke fai ia. ʻOkú ne hoko atu leva ke fakamatalaʻi atu ʻa e founga hono paasi ʻo e pulu soká peá ne fakatātaaʻi ia ʻaki ʻene paasi atu kiate koe. Ka neongo ia, kimuʻa peá ke maʻu ha faingamālie ke fakafoki ia ki he faiakó, ʻoku ʻalu atu e faiakó ʻo toʻo e pulú. ʻOkú ne fai ʻa e meʻa tatau heʻene lī fakafoki mai ʻa e pulu soká ki loto hili ʻene tō ki tuʻá. ʻOkú ne fakamālō atu ʻi hoʻo maʻu taimí pea ʻalu ia.

Hili ʻa e faʻahinga lēsoni ko ʻení, te ke ongoʻi mateuteu fēfē ke feinga ke kau ki ha timi soká? Ko e hā hono ʻuhingá?

Neongo ʻoku tokoni ʻa e ako mo e mamata ki he vaʻinga soka ʻa e niʻihi kehé, ka ʻo kapau ʻokú ke fie fakatupulaki ʻa e ngaahi taukei ʻoku fie maʻu ke ola lelei ai ʻi he soká, ko e hā kuo pau ke ke faí?

Ko e hā ha founga ʻoku fekauʻaki ai ʻa e fakatātā ko ʻení mo e ako ʻi he tuí?

ʻOku ʻikai feʻunga ʻa e tuí ʻataʻatā pē mo e falala ʻe akoʻi kitautolu ʻe he Laumālié. Kuo pau ke tau toe fai ha ngāue ke ako mo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau akó kae lava ke tau maʻu ʻa e ʻilo ki he ngaahi moʻoni ʻa e ʻOtuá. Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Petinā fekauʻaki mo e ngāue ʻoku ueʻi ʻe he tuí, ʻa ia ʻoku kau ʻi he ako ʻi he tuí:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

“Ko e taha teʻeki potó ʻokú ne fakaʻaongaʻi ʻa e tauʻatāina ke filí ke ngāue ai ʻo fakatatau mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, ʻokú ne fakaava hono lotó ki he Laumālie Māʻoniʻoní mo fakaafeʻi ʻEne ngaahi akonakí, ʻa hono mālohi fakamoʻoní, pea mo ʻene fakapapauʻi ʻo e moʻoní. ʻOku fie maʻu ki he ako ʻi he tuí ha ivi fakalaumālie, fakaʻatamai, pea mo fakaesino ka ʻoku ʻikai ke tali mokomoko pē. ʻOku fakahaaʻi ʻe he fakamātoato mo e tuʻu ʻaliʻaliaki ʻo ʻetau ngāue ʻi he tui ʻoku fai ki heʻetau Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí, ʻa ʻetau loto fie ako mo fie tali ʻa e fakahinohino mei he Laumālie Māʻoniʻoní. …

“… ʻOku fakatou fie maʻu ʻe he ako ʻi he tuí ‘ʻa e loto mo e ʻatamai fie faí’ (T&F 64:34). Ko e ako ʻi he tuí ko hono ola ia ʻo hono ʻave ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e mālohi ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá ki loto pea ki he lotó. He ʻikai lava ʻa e ako ia ʻi he tuí ke hiki mei ha faiako ki ha taha ako ʻi he fakamatala, fakaʻaliʻali, pe ngāue ʻahiʻahi ʻoku fakahokó; ka kuo pau ke fakaʻaongaʻi ʻe he taha akó ʻa e tuí mo ngāue ka ne lava ʻo maʻu ʻa e ʻiló maʻana” (“Fekumi ki he ʻIló ʻi he Tui,” 20).

Toe fakakaukau ki he finemui naʻe fakamatalaʻi ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní, ʻa ia naʻe faʻa taʻeoliʻia pea ongoʻi ʻoku ʻikai ke ne ako ha meʻa mei he ngaahi lēsoni semineli ako ʻi ʻapí. Fakakaukauloto ʻokú ne fakahoko atu kiate koe ʻa ʻene taʻefiemālie ko ʻení. Fakatatau ki he meʻa kuó ne ʻosi talaatu he kuohilí fekauʻaki mo e founga ʻokú ne fakakakato ʻaki ʻa e ngaahi lēsoní, kuó ke ʻilo ai ʻokú ne faʻa tohi ha ngaahi tali fakaʻapē pē ki he ngaahi ngāué ʻi heʻene tohinoa ako folofolá pea ʻoku ʻikai faʻa tuku taha ʻene tokangá ki heʻene ngāue ki he ngaahi lēsoní koeʻuhí ko ha ngaahi meʻa kehe ʻoku toe tokanga ki ai. ʻOku ʻikai foki ke kau atu ia ki he ngaahi ʻekitivitī pe fealēleaʻaki ʻi he loki akó lolotonga ʻa e taimi ʻoku fai ai ʻa e ngaahi kalasi fakauiké.

  1. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ha sīpinga ʻe tolu ʻo e ngaahi ngāue fakalaumālie, fakaʻatamai, mo fakaesino te ke lava ʻo fakaʻaiʻai ʻa e finemui ko ʻení ke ne fai kae lava ke ne tupulaki mei he ako ʻi he tuí.

ʻOku fakahaaʻi mai ʻi he ngaahi sīpinga mei he moʻui ʻa e ʻAposetolo ko Pitá ʻa e founga ʻoku fakaafeʻi mai ai ʻe he ako ʻi he tuí ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hotau lotó ke akoʻi mo fakamoʻoni ki he moʻoní. Lau ʻa e Mātiu 4:18–20, ʻo kumi e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí kia Pita mo hono tokoua ko ʻAniteluú.

Ko e hā naʻe fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa Pita mo ʻAnitelū ke fakahokó?

ʻĪmisi
Jesus calling Apostles

Naʻe ui ʻe Sīsū ʻa Pita mo ʻAnitelū ke na muimui kiate Ia.

Naʻe hoko fēfē ʻena talí ko ha sīpinga ʻo e feinga ke ako ʻi he tuí?

Naʻe hoko ʻa e muimui ʻa Pita kia Sīsū Kalaisí ke ne feʻao ai mo e Fakamoʻuí lolotonga ʻEne ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní. Naʻá ne monūʻia ʻi heʻene toutou fanongo ki he akonaki ʻa e Fakamoʻuí pea mo sio tonu ʻi Heʻene fakahoko ʻa e ngaahi mana lahi. Hili ʻa e fakaafe naʻe fakahoko ʻe he Fakamoʻuí, naʻe aʻu ʻo lue ʻa Pita ʻi he fukahi tahí (vakai Mātiu 14:28–29).

ʻI ha taimi ʻe taha, naʻe fai ʻe Sīsū ha ongo fehuʻi ki Heʻene kau ākongá. Lau ʻa e Mātiu 16:13–17, ʻo kumi ʻa e fehuʻi fakataautaha naʻe ʻeke ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá mo e founga e tali naʻe fai ʻe Pitá.

Fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe fakamatala ʻe he Fakamoʻuí ʻi he veesi 17 fekauʻaki mo e founga naʻe maʻu ai ʻe Pita ʻa ʻene ʻiló. Naʻe maʻu ʻe Pita ʻene ʻiló ʻo fakafou ʻi he fakahā mei he Tamai Hēvaní, ʻa ia naʻe ʻohifo ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. Fakalaulauloto ki he founga ʻoku hoko ai e aʻusia ʻa Pitá ko ha fakatātā ʻo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he lēsoni ko ʻení.

  1. Fakakakato ‘a e ngaahi ngāue ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Fakamatalaʻi ha taimi naʻá ke feinga ai ke ako ʻi he tuí. Ko e hā ha founga ne fakakakato ai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní Hono fatongia ʻi hono ako e ongoongoleleí ʻi he taimi naʻá ke fai ai ʻení?

    2. Ko e hā te ke fai ke ako ai ʻi he tuí mo fakaafeʻi e Laumālie Māʻoniʻoní ki ho lotó ke akoʻi mo fakamoʻoniʻi ʻa e moʻoní? Kapau ʻokú ke fie maʻu ha ngaahi fakakaukau pau ʻo e meʻa te ke lava ʻo faí, te ke lava ʻo fili ha taha pe ua ʻi he ngaahi ngāue ko ʻení ke ke nofotaha ai:

      • Ako fakaʻaho ʻa e folofolá

      • Fakatupulaki ha ngaahi taukei ako folofola, ʻo hangē ko hono faka‘ilonga‘i, fakafekau‘aki ‘o e ngaahi potufolofolá, mo hono faka‘aonga‘i ‘o e ngaahi tokoni ako folofolá.

      • Kau ki he ngaahi ʻekitivitī akó ʻi he loto ʻapasia mo tokanga pea fakaʻehiʻehi meí he ngaahi meʻa ʻokú ne tohoakiʻi e tokangá.

      • Fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī ako ʻi he lēsoni takitaha ke ʻuhinga mālie kiate koe.

      • Lēkooti ha ngaahi fakatātā, fakakaukau, mo ha ngaahi fakamatala makehe ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

      • Fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ki he niʻihi kehé, lēkooti mo vahevahe ha ngaahi ʻilo mo ha ngaahi aʻusia ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, pea fakamoʻoni ki he moʻoni ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

      • Moʻui ʻaki e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí (vakai Sione 7:17).

ʻĪmisi
President Thomas S. Monson

ʻI hoʻo feinga ke ako ʻi he tuí ʻi hoʻo aʻusia he seminelí, te ke muimui ai ki he akonaki ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní: “Talavou mo e finemui, ʻoku ou kole atu ke mou kau mai ki he seminelí. Ako fakaʻaho hoʻo folofolá. Fakafanongo tokanga ki hoʻo kau faiakó. Moʻui ʻaki e meʻa ʻokú ke akó ʻi he faʻa lotu” (“Participate in Seminary,” Aug. 12, 2011, seminary.lds.org).

  1. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngāue ke fai ki he ʻaho ní ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e lēsoni “Ko e Fatongia ʻo e Tokotaha Akó” pea fakakakato ia ʻi he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki