Laipelí
ʻIuniti 22, ʻAho 4: 1 Kolinitō 12–14


ʻIuniti 22: ʻAho 4

1 Kolinitō 12–14

Talateú

Naʻe tohi ʻa e ʻAposetolo ko Paulá fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié. Naʻá ne fakafehoanaki ʻa e Siasí ki ha sino fakamatelie, peá ne fakamatalaʻi ʻoku tatau pē hono fie maʻu ʻe he sinó hono kongá ke lava ʻo ngāue leleí mo e fie maʻu ʻe he Siasí ke fakaʻaongaʻi ʻe he mēmipa takitaha ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ke ngāueʻi mo fakamālohia ai ʻa e Siasí. Naʻe faleʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní ke nau kumi ke maʻu ʻa e manavaʻofá mo e meʻafoaki fakalaumālie ʻo e kikité.

1 Kolinitō 12

ʻOku akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié

Lau ʻa e ongo fakamatala ko ʻení pea siakaleʻi ʻa e lea ʻe taha ʻokú ke pehē ʻoku tonu angé:

  • ʻOku ngāueʻi ʻa e fakamoʻoní.

  • Ko e fakamoʻoní ko ha meʻafoaki.

Fakamatalaʻi hoʻo talí:

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 12, kumi ki ha tefitoʻi moʻoni ʻe tokoni ke ke ʻilo ʻa e founga ʻe maʻu ai haʻo fakamoʻoni mālohi fakatāutaha kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí.

ʻOku tau lau ʻi he 1 Kolinitō 12:1–2 naʻe fie akonaki ʻa e ʻAposetolo ko Paulá ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitoó fekauʻaki mo e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 12:3, ʻo kumi ki he founga ʻe lava ke tau ʻiloʻi ai ʻiate kitautolu ko Sīsū ʻa e ʻEikí mo e Fakamoʻuí. Naʻe akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻoku totonu ke fakaʻuhingaʻi ʻa e foʻi lea ko e pehē ʻi he 1 Kolinitō 12:3 ko e ʻilo (vakai History of the Church, 4:602–3).

Fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa naʻá ke ako ʻi he 1 Kolinitō 12:3, ke fakakakato ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻE fakafou pē ʻi he haʻatau lava ʻo maʻu ha fakamoʻoni ko hotau Fakamoʻuí ‘a Sīsū Kalaisi.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí kau ki he fie maʻu ke tau maʻu ha fakamoʻoni fakatāutahá:

ʻĪmisi
President Dieter F. Uchtdorf

“Ko e koloa mahuʻinga ʻaupito ʻa e fakamoʻoní koeʻuhí ʻoku ʻikai maʻu ʻo makatuʻunga pē ʻi ha ʻuhinga lelei pe fakaʻuhinga, he ʻikai lava ke fakatau ʻaki ha ngaahi koloa fakaemāmani, pea he ʻikai lava ke foaki ko ha meʻaʻofa pe maʻu ko ha tukufakaholo mei heʻetau ngaahi kuí. He ʻikai lava ke tau fakafalala ki he fakamoʻoni ʻa e kakai kehé. ʻOku fie maʻu ke tau ʻiloʻi maʻatautolu. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī, ‘ʻKo e fatongia ʻo e mēmipa takitaha ʻo e Siasí ke ne ʻiloʻi tonu ʻiate ia ʻi he tui taʻeveiveiua ko Sīsū ʻa e ʻAlo kuo toetuʻu mo moʻui ʻo e ʻOtua moʻuí’ (“Fear Not to Do Good,” Ensign, Mē 1983, 80). …

“ʻOku tau maʻu ʻa e fakamoʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻoku folofola ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hotau laumālié. Te tau maʻu ha ʻilo ʻoku pau mo taʻeueʻia ʻe lava ke fakavaʻe ʻaki ʻetau fakamoʻoní mo ʻetau tuí” (“The Power of a Personal Testimony,” Ensign pe Liahona, Nov. 2006, 38).

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻe toki maʻu pē ha fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní?

    2. Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke fakaafeʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki heʻetau moʻuí mo maʻu ʻa e fakamoʻoni ko iá?

Hangē ko hono lekooti ʻi he 1 Kolinitō 12:4–31, naʻe akoʻi ʻe Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó kuo foaki mai ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie kehekehe ko e tāpuaki maʻá e fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní, peá ke tokoni ki he kāingalotú ke nau fetokoniʻaki. Ko e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ko ha ngaahi tāpuaki pe talēniti kuo foaki ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní, pea ʻoku foaki ʻe he ʻOtuá ha meʻafoaki ʻe taha pe lahi ange ki he mēmipa takitaha ʻo e Siasí (vakai T&F 46:11). Naʻe fakafehoanaki ʻe Paula ʻa e Siasí ki ha sino fakamatelie. Hangē pē ko hono fie maʻu ʻe he sinó hono konga takitaha kae lava ʻo ngāue fakaleleí, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he mēmipa takitaha ʻo e Siasí ʻene ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ke tokoni ki hono ngāueʻi mo hono fakamālohia ʻo e Siasí. Koeʻuhí ko e taumuʻa ko ʻení, naʻe faleʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní ke “holi lahi [pe kumi] ki he ngaahi foaki fungani leleí” (1 Kolinitō 12:31).

1 Kolinitō 13

ʻOku akonaki ʻa Paula ki he mahuʻinga ʻo e manavaʻofá

Lau ʻa e ngaahi fakatātā ko ʻení pea fakakaukau ki he ngaahi uesia kovi ʻe lava ke hoko mei he ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi tōʻonga ko ʻení.

  • ʻOkú ke faʻa ʻita mo loto mamahi ʻi ha tōʻonga haʻo tokoua.

  • ʻOku angakovi atu haʻo kaungā ako kiate koe, peá ke ongoʻi kuo fakatonuhiaʻi koe ke ke fai ʻa e anga tatau kiate ia.

  • ʻOkú ke meheka ʻi he ngaahi talēniti mo e ngaahi lavameʻa haʻo kaungāmeʻa.

  • ʻOku faingofua kiate koe ʻi he taimi ʻe niʻihi ke ke lauʻi pe lea kovi kau ki ha niʻihi kehe ʻi ho kōlomu lakanga fakataulaʻeikí pe kalasi ʻa e Finemuí.

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 13, kumi ki ha ngaahi moʻoni ʻe lava ke tokoni kiate koe ke ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi tōʻonga ʻe lava ke ne uesia hoʻo fiefia fakatāutahá mo ho ngaahi vā fakatupulaki mo e niʻihi kehé.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 13:1–3, ʻo kumi ki ha ʻulungaanga mo ha meʻafoaki ʻo e Laumālié naʻe vikia ʻe Paula.

Ko e manavaʻofá “ko e ʻofa ia ʻoku māʻolunga, fakaʻeiʻeiki, mo mālohi tahá, pea ʻoku ʻikai ko ha ongoʻi ʻo ha kiʻi ʻofa pē ʻi he lotó” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Manavaʻofá”).

Fakatokangaʻi hono fakamatalaʻi ʻe Paula ʻi he ngaahi vēsí ni ʻa kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie kehé, ka ʻoku ʻikai ke nau maʻu ʻa e manavaʻofá (vakai foki T&F 88:125).

ʻOku ʻuhinga ʻa e ongo kupuʻi lea ko e “ukamea pakihi” mo e “simipale tatangi” ʻi he veesi 1 ki he ngaahi meʻa lea ʻoku ongo leʻolahi. ʻI he tūkunga ʻo e 1 Kolinitō 13:1, ʻoku lava ke ʻuhinga ʻa e ongo kupuʻi lea ko ʻení ki ha ngaahi lea ʻa ha taha ko e noa pē pe ʻikai hano ʻuhinga ʻo kapau ʻoku ʻikai maʻu ʻe he taha ko iá ʻa e manavaʻofá.

Naʻe fakamatala ʻa Paula ki he ngaahi natula mo e ʻulungaanga ʻo e manavaʻofá ke tokoni ke toe mahino ange ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ʻa e meʻafoaki ko ʻení. Lau ʻa e 1 Kolinitō 13:4–8, ʻo kumi ki he fakamatala ʻa Paula ki he manavaʻofá. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e meʻa ʻokú ke maʻú.

Fakakaukau ki he ngaahi fakamatala ko ʻeni ʻo e ngaahi kupuʻi lea ʻe ala faingataʻa ke mahinó: ʻOku fakamatalaʻi ʻe he kupuʻi lea ko e “kātaki fuoloa” (veesi 4) ha tokotaha ʻoku faʻa kātaki ʻi heʻene fekuki mo e ngaahi faingataʻá. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “ʻikai meheká” (veesi 4) ha tokotaha ʻoku ʻikai lotokovi ki he niʻihi kehé. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “ʻikai fielahí” (veesi 4) ha tokotaha ʻoku ʻikai hikisia. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “[ʻikai] fakafuofuo lahí” (veesi 4) ha tokotaha ʻoku anga-fakatōkilalo. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “ʻikai ke fai taʻengali ha meʻá” (veesi 5) ha tokotaha ʻoku ʻikai angakovi pe taʻefeauna. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “ʻikai ke kumi ʻene meʻa ʻaʻaná” (veesi 5) ʻa hono fakamuʻomuʻa ʻa e ʻOtuá mo e niʻihí kehé ʻiate kitá. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “ʻikai ke ʻita ngofuá” (veesi 5) ha tokotaha ʻoku ʻikai vave ki he ʻitá. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he “tui ia ki he meʻa kotoa peé” (veesi 7) ha tokotaha ʻokú ne tali ʻa e moʻoni kotoa pē.

Ko e moʻui ʻa hai naʻe hoko ko e faʻifaʻitakiʻanga ʻo e ngaahi ʻulungaanga kotoa ko ʻeni ʻo e manavaʻofá naʻe fakamatalaʻi ʻe Paulá?

ʻOku tau lau ʻi he Molonai 7:47 naʻe akoʻi ʻe he palōfita ko Molomoná ko e “manavaʻofá ʻa e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí.” Fakakaukau ke hiki ʻa e fakaʻuhinga mo e folofola fekauʻaki ko ʻení ʻi he tafaʻaki ʻo e 1 Kolinitō 13:4–8.

  1. Fili ha fakamatala ʻe ua pe tolu ʻo e manavaʻofá mei he 1 Kolinitō 13:4–8. Tohi ʻi ho tohinoa ako folofolá pe ʻoku fakamatalaʻi fēfē ʻe he ngaahi meʻá ni ʻa Sīsū Kalaisi, pea ʻomi ha fakatātā mei Heʻene moʻuí ʻo e fakamatala takitaha naʻá ke filí.

Ko e moʻoni ʻe taha ʻe lava ke tau ako mei he 1 Kolinitō 13:4–8 ko e ʻi heʻeta kumi ke maʻu ʻa e meʻafoaki fakalaumālie ʻo e manavaʻofá, ʻoku tau tatau ai mo e Fakamoʻuí, ʻa Sīsū Kalaisi.

Ko e hā ʻokú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa e “oku ʻikai fakaʻaʻau ʻo ngata ʻa e ʻofá” ʻi he veesi 8 ?

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e founga ʻe taha he ʻikai ke fakaʻaʻau ke ngata ai ʻa e manavaʻofá: “Ko e konga pē ʻo e moʻuí ʻa e manavasiʻí mo e tōnounoú. ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku siva ʻetau ʻamanakí ʻi he ngaahi meʻa lahi. ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku siva ʻetau ʻamanakí ʻi ha tōnounou ʻa e kakaí, ʻekonōmiká, ngaahi pisinisí pe puleʻangá kiate kitautolú. Ka ʻoku ʻi ai e meʻa ʻe taha ʻi taimi pe ʻitāniti kuo teʻeki te ne ʻai ke siva ʻetau ʻamanakí—ko e ʻofa haohaoa ʻa Kalaisí” (Christ and the New Covenant [1997], 337).

ʻOku tau lau ʻi he 1 Kolinitō 13:9–12 ʻa e ʻuhinga naʻe akoʻi ʻe Paula ʻe fakaʻau ke mole ai ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ʻo e ʻiló mo e kikité. Naʻe pehē ʻe Paula ʻoku ʻikai kakato ʻa e ʻilo ʻoku tau maʻu ʻi he moʻui ko ʻení pea te tau maʻu ha ʻilo haohaoa ʻi ʻitāniti.

Lau ʻa e 1 Kolinitō 13:13, ʻo kumi ki he meʻafoaki ʻe tolu ʻo e Laumālié naʻe akoʻi ʻe Paula ʻe [ʻi ai], ʻo ʻuhinga ʻe tolonga ki he ngataʻangá pe ʻi ai maʻu pē.

Fakakakato ʻa e moʻoni ko ʻení ʻo fakatatau ki he 1 Kolinitō 13:13: ____________________ ko e meʻafoaki māʻongoʻonga taha ia ʻo e Laumālié.

Ko e hā ʻokú ke pehē ai ko e manavaʻofá ʻa e meʻafoaki māʻongoʻonga taha ʻo e Laumālié?

Hangē ko hono lekooti ʻi he 1 Kolinitō 14:1, naʻe faleʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní ke nau “tuli ki he [manavaʻofá].” Lau ʻa e Molonai 7:48, ʻo kumi ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe Molomona ki hono kakaí ke nau fai ke maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e manavaʻofá.

Te tau maʻu fēfē ʻa e meʻá ni kae pehē ki he ngaahi meʻafoaki fakalaumālie kehé? Fakatatau kia Molomona, ko hai ʻoku foaki kiate ia ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e meʻafoaki ʻo e manavaʻofá?

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻE lava fēfē ʻe he manavaʻofá ʻo fakatupulaki hotau ngaahi vā mo hotau fāmilí, ngaahi mahení, mo hotau kaungā akó pe ngāué?

    2. Ko fē ha taimi naʻá ke fakamooniʻi ai ʻa e manavaʻofá ʻi ha founga fakafeangai ʻa ha taha pē niʻihi kehe kiate koe?

    3. Ko fē ʻi he ngaahi ʻulungaanga ʻo e manavaʻofá kuo lisi ʻi he 1 Kolinitō 13:4–7 ʻokú ke ongoʻi ʻoku faingataʻa taha ke ke maʻú? Ko e hā hono ʻuhingá? Tohi ha taumuʻa te ke ngāueʻi ke muimui ki he, pea maʻu ʻa e, meʻafoaki ʻo e manavaʻofá.

1 Kolinitō 14

ʻOku akoʻi ʻe Paula ʻoku lahi ange ʻa e meʻafoaki ʻo e kikité ʻi he meʻafoaki ʻo e ngaahi lea kehekehé

Naʻe faleʻi ʻe Paula ʻa e Kau Māʻoniʻoní ʻi he 1 Kolinitō 14:1–3 ke nau kumi ki he meʻafoaki ʻo e kikité. Naʻá ne pehē ʻoku lahi ange ʻa e fakamaama pe fakahinohino ʻoku ʻomi ʻi he meʻafoaki ʻo e kikité ʻi ai ʻoku ʻomi ʻi he meʻafoaki ʻo e ngaahi lea kehekehé.

“ʻOku kau ki he kikité ʻa e ngaahi folofola pe ngaahi tohi ʻoku faka-ʻOtua hono tupuʻangá, ʻa ia ʻoku maʻu ʻe ha taha ʻi he fakahā mei he Laumālie Māʻoniʻoní. “Ko e fakamoʻoni ʻo Sīsuú ko e laumālie ia ʻo e kikité” (Fakahā 19:10). … Ko e taimi ko ia ʻoku kikite ai ha taha, ʻokú ne lea ai pe tohi ʻa e meʻa ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke ne ʻiloʻí, koeʻuhi ko haʻane lelei ʻaʻana pe ko ha lelei ʻa e kakai kehé” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Kikité, Kikiteʻi,” scriptures.lds.org).

ʻOku tau ako mei he 1 Kolinitō 14:1–3 ʻe lava ke tau tokoni ke fakamaama mo fakafiemālie ki he niʻihi kehé ʻi he taimi ʻoku tau akoʻi mo fakamoʻoni ʻaki ai ʻa e ueʻi fakalaumālié. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau ekinaki ai ki he kehé (vakai veesi 3) ko ʻetau fakalotolahi kiate kinautolu.

Fakakaukau ki ha taimi naʻe fakahinohinoʻi, fakalotolahiʻi pe fakafiemālieʻi ai kiate koe ʻe ha akonaki pe fakamoʻoni ʻa ha taha.

Naʻe fakatokanga ʻa Paula ki he Kau Māʻoniʻoni ʻi Kolinitoó ʻi he 1 Kolinitō 14:4–40, kau ki he meʻafoaki ʻo e lea ʻi he ngaahi lea kehekehé. Naʻá ne fakatokanga kapau ʻe ʻikai fakaʻaongaʻi totonu ʻa e meʻafoaki ʻo e ngaahi lea kehekehé, he ʻikai leva ke fakamaama ʻa e Siasí pea ʻe ofeʻi ʻa e kāingalotú mei heʻenau kumi ki he ngaahi meʻafoaki fakalaumālie lelei angé. Naʻe toe akoʻi foki ʻe Paula ʻoku “ʻikai mei he ʻOtuá ʻa e maveuveú” (1 Kolinitō 14:33) pea ʻoku totonu ke fakahoko totonu ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻi he Siasí.

  1. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e 1 Kolinitō 12–14 peá u fakakakato ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he (ʻahó).

    Ko ha ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki