Laipelí
ʻIuniti 3, ʻAho 1: Mātiu 6–7


ʻIuniti 3: ʻAho 1

Mātiu 6–7

Talateú

ʻOku hoko atu ʻa e Malanga ʻa Sīsū he Moʻungá ʻi he Mātiu 6–7. ʻI he konga ko ʻeni ʻo ʻEne malangá, naʻá Ne akonaki ai kau ki he ngaahi ngāue angatonu ʻo e tuí ʻoku totonu ke fai ke mokoi ai ʻa e fingangalo ʻo e Tamai Hēvaní. Naʻá Ne toe fakahinohino foki ʻEne kau ākongá ke nau tomuʻa kumi ke langa hake ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Mātiu 6:1–18

ʻOku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa ʻEne kau ākongá ke nau fai ʻa e ngaahi ngāue angatonu

Fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Kuó ke ʻosi fai tuʻotaha ha meʻa ʻoku lelei koeʻuhí ko ha ngaahi ʻuhinga hala? Kapau ko ia, ko e hā ʻa e meʻa naʻá ne fakaʻaiʻai koe ke ke fai peheé?

Lau ʻa e Mātiu 6:1–2, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe leʻaʻaki ʻe he Fakamoʻuí ko e ʻuhinga hala ke makatuʻunga ai hano fai ha ngaahi ngāue angatonu.

Ko e foakí ko e ngaahi ʻulungaanga fakalotu ia ʻo e tuí, ʻo hangē ko ha tokoni ki he masivá. Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau ki he ʻuhinga ʻoku fai ai ʻe he kakai ʻe niʻihi ʻa e foakí?

Fakatokangaʻi ʻoku ui ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kakai ko ení ko e “kau mālualoi,” ʻa ia ʻoku ʻuhinga ʻi he lea faka-Kalisí kiate kinautolu ʻoku nau fakangalingalí. ).

Lau ʻa e Mātiu 6:3–4, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí kau ki he founga ʻoku totonu ke fakahoko ʻaki ʻe Heʻene kau ākongá ʻa e ngaahi ngāue angatonú. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e palōmesi ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolu ʻoku nau fai ʻa e ngaahi ngāue angatonú ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi ʻuhinga totonú.

Ko e foaki ʻoku liló ʻoku ʻuhinga ia ki heʻetau fai fakalongolongo ʻa e ngaahi ngāue maʻá e niʻihi kehé, ʻo ʻikai ke kātoangaʻi pe kumi ha faʻahinga lelei mei ai. ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ke leʻaʻaki kau ki he ngaahi ngāue tokoni ʻoku fai fakalongolongo ʻo ʻikai ke ʻilo ki ai ha tahá tukukehe ʻa ia ʻoku fai ki ai ʻa e tokoní mo ia ʻokú ne fai ʻa e tokoní.

Fakakakato ʻa e fakamatala ko ʻení ʻaki haʻo fakahā ha tefitoʻi moʻoni ʻoku tau ako meí he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí: Kapau te tau fai ha ngaahi ngāue ʻi he tuí ke mokoi ki ai ʻa e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní kae ʻikai ko haʻatau kumi ʻa e tokanga ʻa e niʻihi kehé, te Ne .

Ko e kupuʻi lea ko e “totongi fakahā ʻe ia kiate koe”, ʻoku lava pe ke ʻuhinga ki hano tāpuakiʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi ha ngaahi founga fakatuʻasino pe fakalaumālie, ʻa ia ʻe lava pe ʻikai lava ʻa e niʻihi kehé ʻo sio ki ai, ka te tau lava ngofua pe ʻo fakatokangaʻi ʻi he taimi ʻoku tau maʻu ai ʻa e tāpuakí.

Lau ʻa e Mātiu 6:5–6 mo e Mātiu 6:16–18, ʻo kumi ʻa e ngaahi sīpinga naʻe ngāueʻaki ʻe he Fakamoʻuí ke fakatātaaʻi ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni hono fakahoko ha ngaahi ngāue ʻi he tuí ke mokoi ki ai ʻa e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní. Ko e ongo kupuʻi lea ko e “fakamatapeko” mo e “ʻoku nau fakakehe honau matá” ʻi he veesi 16, ʻoku ʻuhinga ia kiate kinautolu ʻoku nau fakahā ki tuʻa ʻoku nau ʻaukai.

ʻOku ʻikai ke kovi ʻa e lotu ʻi he ʻao ʻo e kakaí, pea ʻoku ʻikai fie maʻu ke fai ʻa e lotu kotoa pē ʻi ha potu lilo. ʻE lava ke fai ʻa e lotú mo e ngaahi meʻa fakalotú ʻi he ʻao ʻo e kakaí ʻo kapau ʻoku fai ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he loto fakamātoato mo e tui pea fai fakatatau ki he ngaahi founga totonu ʻa e Siasí.

  1. Fakamatalaʻi ʻi ho tohinoa ako folofolá ha taimi naʻá ke fakahoko ai ha ngāue fakalotu ʻi hoʻo tuí—ʻo hangē ko e lotu pe ʻaukai—koeʻuhí ke mokoi ki ai ʻa e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní. Tohi hifo ʻa e ngaahi founga naʻá ke ongoʻi fai tāpuekina ai koeʻuhí ko hoʻo hū fakamātoató.

ʻOku ʻomai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 6:7–15 ʻa e fakahinohino mo e founga ki he natula totonu ʻo e lotú. ʻOku ʻiloʻi pē ʻEne sīpinga lotú ko e Lotu ʻa e ʻEikí. Lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ʻo kumi ha ngaahi toe moʻoni ʻe lava ke ke ako kau ki he lotú meí he sīpinga ʻa e ʻEikí.

Fakakaukau ke ke kumi ha feituʻu fakalongolongo ʻoku ʻikai ke toe ʻi ai ha taha ke ke lotu leʻolahi ai mo hapai hake ha lotu fakamātoato ki he Tamai Hēvaní. Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻokú ke fakatokangaʻi ʻi he hapai hake ʻo e lotu ʻaki ʻa e leá mo e lotu fakalongolongó? Naʻe lava ke ke toe tokanga ange ki hoʻo lotú ʻi he taimi naʻe lava ke ke lotu leʻolahi aí?

  1. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻilo kuó ke maʻu ʻi hono ako ʻa e Mātiu 6:7–15, ʻe lava ke tokonia kia koe ke toe ʻaonga ange hoʻo ngaahi lotu fakataautahá.

Mātiu 6:19–24

‘Oku akoʻi ‘e Sīsū Kalaisi ‘Ene kau ākongá ke fokotuʻu maʻanautolu ʻa e ngaahi koloa ‘i he langí

Ko e koloá ko ha meʻa ʻoku tau fuʻu mahuʻingaʻia ai.

ʻĪmisi
coins and small bag

Lau ʻa e Mātiu 6:19–21, ʻo kumi ki he faʻahinga ʻo e koloá ʻoku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ke nau kumi ki aí.

Ko e hā ʻa e meʻa naʻe leʻaʻaki ʻe he Fakamoʻuí fekauʻaki mo e faikehekehe ʻo e ngaahi koloa ʻoku fokotuʻu ʻi māmaní mo e koloa ʻoku fokotuʻu ʻi ʻolunga ʻi he langí?

Hiki ʻi he saati ko ʻení ha sīpinga ʻe tolu ʻo e ngaahi koloa ʻoku faʻa kumi ʻa e kakaí ki ai ke fokotuʻu ʻi heni ʻi māmani mo ha sīpinga ʻe tolu ʻo e ngaahi koloa ʻoku lava ke tau fokotuʻu ʻi ʻolunga ʻi he langí.

Ngaahi koloa ʻi māmaní

Ngaahi Koloa ʻi he langí

Lau ʻa e Mātiu 6:22–24, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi mai ʻe he Fakamoʻuí ʻe lava ke tokoni kiate kitautolu ke fokotuʻu ʻa e koloa ʻi he langí.

ʻOku tokoni ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻo e Mātiu 6:22, ke mahino kiate kitautolu naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí kuo pau ke ʻai hotau matá ʻo “tuku taha ki he nāunau ʻo e ʻOtuá” kae lava ke fokotuʻu ha ngaahi koloa ʻi he langí (Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Mātiu 6:22 ), ʻo ʻuhinga ke fakafenāpasi ʻetau fakakaukaú mo e finangalo ʻo e ʻOtuá.

ʻOku tau ako mei he sētesi fakaʻosi ʻo e Mātiu 6:24 ʻa e moʻoni ko ʻení, ʻa ia ʻe lava ke tokoni kiate kitautolu ke tau manatuʻi ke fokotuʻu ʻa e ngaahi koloa ʻi he langí: He ʻikai ke tau lava ʻo tauhi fakatouʻosi ki he ʻOtuá mo e koloá. ʻOku ʻuhinga e foʻi lea ko e koloa ki he tuʻumālié pe meʻa fakamāmaní.

  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ʻikai lava ai ke tau tauhi ki he ʻOtuá mo e koloá ʻi he taimi tatau pē?

Fakalaulauloto ki hoʻo moʻuí, peá ke fakakaukau ki ha sīpinga ʻo ha taimi naʻe hoko ai hoʻo tokanga ki hoʻo ngaahi fakaʻamu ki he meʻa fakamāmaní ke uesia hoʻo tokanga ke tauhi ki he ʻOtuá mo fokotuʻu ʻa e ngaahi koloa ʻi he langí.

Mātiu 6:25–34

ʻOku fakahinohino ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ke nau fuofua kumi ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Hangē ko hono lēkooti ʻi he Mātiu 6:25–34, naʻe fakahinohino ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ke ʻoua te nau hohaʻa pe ʻe maʻu mei fē ʻa e ngaahi meʻa ʻoku nau fie maʻu ki heʻenau moʻui fakaʻahó. ʻOku tokoni ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Mātiu 6:25–27 ke mahino kiate kitautolu naʻe tautautefito ʻEne leá kiate kinautolu ʻe ʻalu atu ke malanga ʻaki ʻEne ongoongoleleí (vakai Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Mātiu 6:25–27 [ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá]).

Lau ʻa e Mātiu 6:31–34, ʻo kumi ʻa e tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Sīsū ki Heʻene kau ākongá ke nau fuofua kumi ki ai ʻi heʻenau moʻuí. (Fakatokangaʻi ʻa e fakalea mei he Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Mātiu 6:33).

Ko e hā ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku tau lava ʻo ako mei he Mātiu 6:33?

ʻOku fakafofongaʻi ʻe he “puleʻanga ʻo e ʻOtuá” (Mātiu 6:33) ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ko iá mo e taimí ni. ʻOkú ne fakafofongaʻi ʻi hotau kuongá ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻa ia naʻe fakafoki mai ke teuteuʻi ʻa e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ki Hono puleʻanga ʻi he langí—ʻa e puleʻanga fakasilesitialé.

ʻE lava ke tokoni ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoní ke mahino kiate koe ʻa e founga ke moʻui ʻaki ai e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí:

ʻĪmisi
President Ezra Taft Benson

“Kuo pau ke tau fakamuʻomuʻa taha ʻa e ʻOtuá ʻi he meʻa kehe kotoa pē ʻi heʻetau moʻuí. Kuo pau ke muʻomuʻa Ia. …

“ʻI he taimi ʻoku tau fakamuʻomuʻa ai ʻa e ʻOtuá, ʻe tuʻu ʻa e ngaahi meʻa kehe kotoa pē ʻi honau tuʻunga totonú pe ko ʻenau mavahe mei heʻetau moʻuí. ʻE puleʻi ʻe heʻetau ʻofa ki he ʻEikí ʻa ʻetau talaki ʻetau ʻofá, ngaahi fie maʻu ki hotau taimí, ngaahi meʻa ʻoku tau tulifua ki aí, pea mo e fakahokohoko ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tau mahuʻingaʻia aí.

“ʻOku totonu ke tau fakamuʻomuʻa ʻa e ʻOtuá ʻi ha toe taha ʻi heʻetau moʻuí” (“The Great Commandment—Love the Lord,” Ensign, May 1988, 4).

  1. Tali ‘a e fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: Ko e fē ha taimi kuó ke aʻusia ai e ngaahi tāpuaki ʻa e Tamai Hēvaní ʻi haʻo feinga ke fakamuʻomuʻa Ia ʻi hoʻo moʻuí?

Mātiu 7:1–5

ʻOku akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne kau ākongá kau ki he fakamaau totonú

Lau ʻa e Mātiu 7:1–2, ʻo kumi ki he meʻa naʻe akoʻi mai ʻe he Fakamoʻuí kau ki he fakamaaú.

ʻOku faʻa maʻuhala hono fakaʻuhingaʻi ʻo e Mātiu 7:1 ʻo pehē ʻoku ʻikai totonu ke tau fakamaau ha taimi. Neongo iá, ʻoku tau ako meí he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá naʻe akoʻi mai ʻe Sīsū Kalaisi ke tau “fai fakamaau ʻi he fakamaau totonu.”

ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻo e “fai fakamaau totonú”?

Lau ʻa e Mātiu 7:3–5, mo fakalaulauloto ki he fakataipe naʻe ngāueʻaki ʻe he Fakamoʻuí ke akoʻi mai kiate kitautolu ʻa e founga ke taʻofi ʻaki ʻetau fakamaauʻi taʻetotonu ʻa e niʻihi kehé (vakai foki Sione 7:24).

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻa e faʻahinga kehekehe ʻo e fakamaaú:

ʻĪmisi
Elder Dallin H. Oaks

“ʻOku ou fifili ʻi hono fekau mai ʻe he folofola ʻe niʻihi ke ʻoua te tau fakamaauʻi ʻa e niʻihi kehé kae fekau mai ʻe he niʻihi ke tau fai ia mo talamai ʻa e founga ke fakahoko ʻakí. Ka ʻi he taimi naʻá ku ako ai ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení kuó u tui ko e ngaahi fakahinohino hā ngali fepakipaki ko ʻení ʻoku nau fenāpasi pē kinautolu ʻi he taimi ʻoku tau fakaʻuhingaʻi ai fakatatau ki he taʻengatá. “Ko e foungá ke mahino ʻoku ‘i ai ha faʻahinga fakamaau ‘e ua: ko e ngaahi fakamaau fakaʻosí, ‘a ia ‘oku taʻofi ke ‘oua te tau fai, mo e ngaahi fakamaau fakakongá, ‘a ia ‘oku fakahinohinoʻi kitautolu ke tau fai kae makatuʻunga ‘i he ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘oku māʻoniʻoni. …

“ʻOku faikehekehe ʻa hono taʻofi ʻo e faʻahinga e tangatá meí he fai fakamaau tukú mo e fie maʻu ʻe he folofolá ke fai ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ʻa e meʻa ʻoku ui ko e ‘fakamaau fakakonga.’ ʻOku mahuʻinga ʻa e ngaahi fakamaau ia ko ʻení ki hono fakahoko ʻo e tauʻataina fakafoʻituitui ʻa e tangatá ke filí. …

“ʻOku tau fakamaauʻi hono fili hotau kaungāmeʻá, fili ki he founga ʻo hono fakamoleki hotau taimí mo e paʻangá, pea pehē foki ki hono fili ʻo ha hoa taʻengatá. …

“ʻI he ngaahi fakamaau fakakongá kuo pau ke tau faí, ʻoku totonu ke tau tokanga ke tau fakamaau totonu. ʻOku totonu ke tau kumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻi heʻetau ngaahi fili ʻoku faí. ʻOku totonu ke tau fakangatangata pē ʻetau ngaahi fakamaaú ki heʻetau meʻa pē ʻa kitautolú. ʻOku totonu ke tau fakamamaʻo ʻi he taimi kotoa pē te tau lava ai, mei hono fakamaauʻi ʻa e kakaí kae ʻoua ke tau maʻu ha ʻilo feʻunga kau ki he ngaahi moʻoniʻi meʻa naʻe hokó. ʻOku totonu ke tau feinga ki he lahi taha te tau ala lavá, ke tau fakamaauʻi ʻa e ngaahi ʻātakai ʻo e meʻa naʻe hokó kae ʻikai ko e kakaí. ʻOku totonu ke tau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tuʻunga totonú ʻi he ngaahi fakamaau kotoa pē ʻoku tau fai. Pea, ʻi he ngaahi meʻá ni kotoa, ʻoku totonu ke tau manatuʻi ʻa e fekau ke tau faʻa fakamolemolé” (“‘Judge Not’ and Judging,” Ensign, ʻAkosi 1999, 7, 9, 13).

Naʻe lave ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ki he Mātiu 7:3–5 ʻo pehē:

ʻĪmisi
President Dieter F. Uchtdorf

“ʻOku hangē ʻoku fekauʻaki vāofi ʻa e talanoa ko ʻeni ki he malamalaʻi ʻakaú mo e fuʻu ʻakaú pea mo ʻetau taʻemalava ke vakai totonu kiate kitautolú. ʻOku ʻikai ke u fakapapauʻi pe ko e hā ʻoku tau lava ai ʻo fulifulihi mo fokotuʻu lelei ha ngaahi founga fakalelei ki he palopalema ʻa e kakaí, ka tau faʻa faingataʻaʻia he fakatokangaʻi haʻatautolú.

Naʻe ʻi ai ha ongoongo ʻi he ngaahi taʻu kuo hilí kau ki ha tangata naʻe tui kapau te ne tatafi ʻaki ha huhuʻaʻi lēmani hono matá, te ne ʻai ke ʻoua ʻe ʻasi ʻi he meʻa-faitaá. Ko ia, naʻá ne tatafi kotoa ʻaki hono matá ha huhuʻaʻi lēmani, hū ki tuʻa, ʻo kaihaʻasi fakamālohi ha pangikē ʻe ua. ʻIkai fuoloa mei ai kuo puke pōpula ʻi he fakamafola mai hono ʻatá he ongoongo efiafí. Ko e taimi naʻe fakahā ange ai ʻe he kau polisí hono faitaaʻi vitiō ʻe he meʻafaitā maluʻí, naʻe ʻikai tui ia ki ai. Naʻá ne talaange, “Ka naʻe vali huhuʻaʻi lēmani hoku matá!” [Vakai, Errol Morris, ‘The Anosognosic’s Dilemma: Something’s Wrong but You’ll Never Know What It Is’ (Part 1), New York Times, June 20, 2010; opinionator.blogs.nytimes.com/2010/06/20/the-anosognosics-dilemma-1.]

“Ko e taimi ne fanongo ai ha taha saienisi ʻi he ʻUnivēsiti Kōnelí ki he talanoa ko ʻení, naʻe fakatumutumu ʻi he lava ke taʻe fakatokangaʻi ʻe ha tangata ʻene taʻe-maaʻusiá. Koeʻuhí ke vakaiʻi pe ko ha palopalema fakalūkufua ʻeni, ne fakaafeʻi ai ʻe ha ongo fakatotolo e fānau ako ʻunivēsití ke nau kau ʻi ha ngaahi sivi ʻi ha ngaahi poto fakangāue kehekehe ʻo e moʻuí pea kole ange ke nau fakamaaka e ola ʻo ʻenau ngāué. Ko e fānau ako ne kovi taha ʻenau ngāué ko kinautolu ia ne hala taha ʻenau fakamaaka ʻenau ngāué—ne fakafuofuaʻi ʻe hanau niʻihi honau māká ʻo liunga nima ia ʻi honau maaka totonú. [Vakai Justin Kruger and David Dunning, ‘Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments,’ Journal of Personality and Social Psychology, Tīsema 1999, 1121–34.]

“Kuo fakahoko tatau e fakatotoló ni ʻi ha ngaahi founga kehekehe, ʻo kei toutou fakapapauʻi ai pē ʻa e ikuʻanga tatau: ko hatau tokolahi ʻoku tau faingataʻaʻia ke ʻiloʻi totonu hotau tuʻungá, pea naʻa mo e kakai lavameʻá ʻoku nau ʻafaʻi ʻenau foakí kae tuku hifo e ngaahi foaki ʻoku fai ʻe he niʻihi kehé. [Vakai, Marshall Goldsmith, What Got You Here Won’t Get You There (2007), vahe 3.]

“Mahalo ʻe ʻikai fuʻu mahuʻinga ke ʻafaʻi e founga ʻetau fakaʻuli ʻi ha kaá pe ko e hā e mamaʻo haʻatau taaʻi ha foʻi pulu tā-pulu. Ka ko e taimi ʻoku tau kamataʻi ai ke tui ʻoku lahi ange ʻetau ngaahi foaki ʻi ʻapí, ʻi he ngāué, pea ʻi he lotú ʻi honau tuʻunga totonú, ʻoku tau fakakuihi kitautolu ki he ngaahi tāpuaki mo e ngaahi faingamālie ke fakaleleiʻi kitautolu ʻi ha ngaahi founga mahuʻinga mo kāfakafa” (“ʻEiki, Ko Au Ia?” Ensign pe Liahona, Nōvema 2014, 56–57).

Mātiu 7:6–14

ʻOku akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻo kau ki he fekumi ki he fakahā fakatāutahá

ʻOku tokoni ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Mātiu 7:6 ke mahino kiate kitautolu naʻe ui ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne kau ākongá ke ʻalu atu ki he māmaní ʻo malanga. Naʻe fekau ke nau akoʻi ʻa e fakatomalá kae tauhi pē kiate kinautolu ʻa e ngaahi misiteli ʻo e puleʻangá. ʻI hono toe fakalea ʻe tahá, naʻe ʻikai fie maʻu ke nau aleaʻi ʻa e ngaahi kaveinga māʻoniʻoní mo e kakai ʻoku teʻeki ke nau mateuteu ke maʻu iá. (Vakai, Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Mātiu 7:9–11 [ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá].)

Fakatatau ki he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, ʻoku kamata ʻaki ʻa e Mātiu 7:7 ʻa e kupuʻi lea “Lea kiate kinautolu, Kole ki he ʻOtuá.” Lau ʻa e veesi 7 ʻo kamata ʻaki ʻa e kupuʻi lea ko ʻení, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe talaange ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ke nau akoʻí.

ʻOku tau ako mei he veesi ko ʻení ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI he taimi ʻoku tau kole, kumi, mo tukituki ai ʻi heʻetau fekumi ki he moʻoní, ʻe tali mai ia ʻe he Tamai Hēvaní mo faitāpuekina kitautolu ʻaki ʻa e fakahā fakatāutahá.

Ko e hā ʻoku fakahaaʻi mai ʻe he ngaahi foʻi lea kole, kumi mo e tukituki kuo pau ke tau fai ke maʻu ai e fakahā fakatāutahá?

Fakalaulauloto ki ha taimi naʻe hoko hoʻo kole, kumi, mo tukitukí ke fakaafeʻi mai ai ha fakahā fakatāutaha.

Hangē ko hono lēkooti ʻi he Mātiu 7:9–11, ʻoku akoʻi mai ʻe he Fakamoʻuí, ʻo hangē pe ʻe ʻikai ke ʻoange ʻe ha tamai ʻofa ha maka pe ngata ʻi he taimi ʻe kole mai ai hono fohá ha mā pe ika, ʻe ʻikai taʻofi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e meʻafoaki ʻo e fakahā fakatāutahá ki Heʻene fānau ʻoku kumi mo kole ʻa e ngaahi meʻa ʻoku feʻungá.

Lau ʻa e Mātiu 7:12–14, ʻo kumi ki he toe moʻoni kehe naʻe talaange ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ke nau akoʻí. ʻOku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ko e fāsiʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ki he matapā ʻoku fāsiʻi, ʻo kehe ia mei he hangatonu, ʻi he ʻuhinga ki ha laine hangatonu ʻoku ʻikai afeafé.

Mātiu 7:15–27

ʻOku talaʻofa mai ʻe he Fakamoʻuí ʻe fakamoʻui ʻa kinautolu ʻoku nau fai ki he finangalo ʻo e Tamaí

Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻe niʻihi ʻoku angamaheni ke tali ʻe he māmaní ka ʻoku fepaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní?

Fakakaukau ki he ʻuhinga ʻe mahuʻinga ai ke ke lava ʻilo ʻo kapau ʻoku ʻi ai ha tokotaha pe kulupu ʻoku nau tuʻuaki ha fakakaukau ʻoku fepaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Lau ʻa e Mātiu 7:15, ʻo kumi e fakatokanga ʻa e ʻEikí ki Heʻene kau ākongá.

ʻĪmisi
Elder M. Russell Ballard

Naʻe ʻomai ʻe ʻEletā M. Lāsolo Palati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha fakatokanga kau ki he “kau palōfita loi mo e kau faiako loi, fakatou tangata mo fefine, ʻa ia ʻoku nau fili ʻe kinautolu pē ke nau hoko ko e kau maʻu fakahā ʻo e ngaahi tokāteline ʻo e Siasí” kae pehē foki “kiate kinautolu ʻoku nau leaʻaki mo talaki ʻa e fakafepaki ki he kau palōfita moʻoni ʻa e ʻOtuá pea ʻoku nau fakaului noaʻia pē ʻa e niʻihi kehé ʻo ʻikai tokanga ki he tuʻunga lelei taʻengata ʻa kinautolu ʻoku nau fakataueleʻí” (“Beware of False Prophets and False Teachers,” Ensign, Nōvema 1999, 63).

Lau ʻa e Mātiu 7:16–20, ʻo kumi ki ha founga ʻe taha ʻe lava ke tau ʻilo ai pe ko ha palōfita loi pe akonaki loi ha taha.

ʻOku tau ako mei he veesi ko ʻení ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻE lava ke tau ʻilo ʻa e kau palōfita loí ʻi honau ngaahi fuá. Hangē pē ko hono ʻiloʻi ʻa e tuʻunga lelei ʻo ha fuʻu ʻakau pe tuʻunga lelei ʻo hano fuaʻiʻakau, ʻe lava ke tau ʻilo ʻa e kau palōfita loi mo e kau faiako loi ko ʻení ʻi heʻenau ngaahi akonakí, ngāué, mo ʻenau fakakaukaú.

Ko e hā ha ngaahi fua ʻe niʻihi ʻo e kau palōfita loí ʻoku lava ke ke fakakaukau ki ai?

Lau ʻa e Mātiu 7:21–27, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí kau ki he mahuʻinga e moʻui fakatatau ki Heʻene ngaahi akonakí. Fakatokangaʻi naʻe fulihi ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻa e lea ʻi he veesi 23 meí he, ”Naʻe ʻikai ʻaupito te u ʻiloa ʻa kimoutolu” ki he ”Ne teʻeki ai ke ke ʻiloʻi au” (Joseph Smith Translation, Matthew 7:33).

  1. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ʻa e founga te ke fakaʻaongaʻi ai ʻi hoʻo moʻuí ha tefitoʻi moʻoni ʻe taha pe lahi hake ʻo ia naʻá ke ʻilo ʻi he lēsoni ko ʻení.

  2. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ‘a e Mātiu 6–7 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki