Laipelí
ʻIuniti 6, ʻAho 3: Mātiu 25


ʻIuniti 6: ʻAho 3

Mātiu 25

Talateú

Lolotonga hono akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne kau ākongá ʻi he Moʻunga ʻo e ʻŌlivé ʻo kau ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí, naʻá Ne akonaki fekauʻaki mo e talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú mo e ngaahi talēnití. Naʻá Ne toe fakamatala foki te Ne fakamavaheʻi ʻa e kau māʻoniʻoní meí he kau angahalá ʻi he taimi ʻe foki mai aí.

Mātiu 25:1–13

‘Oku akoʻi ‘e Sīsū Kalaisi ‘a e talanoa fakatātā ‘o e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú.

Fakakaukauloto pe te ke ongoʻi fēfē kapau ko e talavou koe ʻi he talanoa ko ʻeni naʻe leaʻaki ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻa ia naʻá ne fanongo ki ha vahevahe ʻa e talavou ʻosi ngāue fakafaifekau ko ʻení ʻi ha houalotu fakamoʻoni.

ʻĪmisi
Elder Jeffrey R. Holland

“Naʻá ne fakamatala ki heʻene foki mai ki ʻapi mei ha teiti hili ha taimi nounou mei hono fakanofo ia ko ha kaumātuʻa ʻi hono taʻu 18. Naʻe hoko ha meʻa ʻi he teiti ko ʻení naʻe ʻikai ke ne laukau ʻaki. Naʻe ʻikai ke ne fakamatala ha fakaikiiki, pea naʻe ʻikai pē totonu ke ne fai ia ʻi ha haʻohaʻonga ʻo ha kakai. ʻOku aʻu ki he ʻahó ni ʻoku ʻikai ke u ʻiloʻi e natula ʻo e meʻa naʻe hokó, ka naʻe mahuʻinga kiate ia ke ne maʻu e ueʻi hono laumālié mo ʻene ongoʻi mahuʻingaʻia ʻiate iá.

“ʻI heʻene tangutu taimi nounou ʻi heʻene kaá ʻi he tauʻanga meʻalele hono ʻapí, ʻo fakakaukau ki he meʻa kuo hokó, naʻe lele fakatoʻotoʻo mai ʻene faʻeé ne ʻikai kau ki he Siasí mei he falé ʻo hangatonu mai ki heʻene kaá. Naʻe fakafokifā ʻa hono fakahoko ange naʻe tō e tehina ʻo e tamasiʻi ko ʻení ʻi honau ʻapí, pea naʻe tau lahi hono ʻulú pea hangē ʻoku teté. Naʻe fetuʻutaki leva ʻa e tamaí ne ʻikai kau ki he Siasí ki ha meʻalele faka-falemahaki, ka ʻe ʻi ai ha kiʻi taimi kae toki maʻu e tokoni lelei tahá.

Naʻá ne tangi ʻo pehē, “‘Haʻu ʻo fai ha meʻa.ʻ ʻʻIkai ʻoku fai ʻi homou Siasí ha meʻa he taimi pehení? ʻOkú ke maʻu honau lakanga fakataulaʻeikí. Haʻu ʻo fai ha meʻa.’ …

“… Ka neongo iá, ʻi he pō ko ʻení naʻe fie maʻu ʻe ha taha naʻá ne ʻofa ai ʻa ʻene tuí mo hono mālohí, ne ʻikai lava ʻe he talavoú ni ʻo fai ha tali. Koeʻuhí ko e ngaahi ongo ne toki fefaʻuhi mo iá pea mo e tukulolo ko ia naʻá ne ongoʻi naʻá ne faí—neongo pe ko e hā—ka naʻe ʻikai te ne lava ʻo kole ki he ʻEikí e tāpuaki naʻe fie maʻú” (“Ko e Falala ʻo e Moʻui Tāú,” Liahona, ʻEpeleli 2014, 58–59).

Ko e hā haʻo fakakaukau kapau ko e talavou koe ʻi he meʻa ko ʻeni naʻe hokó? Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ʻa e mateuteu ʻi he taimi kotoa pē?

Ko e Mātiu 25 ko e hoko atu ia ʻa e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Moʻunga ʻo e ʻŌlivé, pea kau ai ʻa e talanoa fakatātā ʻe tolu ki he mateuteú ʻokú ne akoʻi mai kiate kitautolu ʻa e founga ke tau mateuteu ai ke fetaulaki mo e ʻEikí ʻi he taimi te Ne toe hāʻele mai aí.

ʻI he Moʻunga ʻo e ʻŌlivé, naʻe akonaki ʻa Sīsū Kalaisi ki Heʻene kau ākongá ʻo kau ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí (vakai Mātiu 24). Naʻe akonaki ʻa Sīsū ʻo fakafou ʻi he talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú kuo pau ke tau mateuteu ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí.

ʻĪmisi
foolish and wise virgins with lamps

Lau ʻa e Mātiu 25:1–4, ʻo kumi ki he ngaahi ʻelemēniti lalahi ʻo e talanoa fakatātaá. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú.

Fakatatau ki he ngaahi ʻulungaanga fakafonua ʻa e kau Siú kau ki he malí, ʻe ʻalu ʻa e tangatá, pe “tangata malí, fakataha mo hono ngaahi kaungāmeʻa ofí, ʻi he pō ko iá ki he fale ʻo e taʻahine malí. Hili hono fakakakato ʻo e ngaahi kātoanga malí ʻi aí, ʻe hoko atu leva ʻa e ongomeʻa malí ki he fale ʻo e tangata malí ki ha kātoanga kai. Ko e kau fakaafe naʻa nau kau he kau fonongá naʻe fie maʻu ke nau takitaha toʻo ʻenau ngaahi maama pe kasa” ke fakahaaʻi ʻenau kau ki he kau fononga muimui ʻi he malí pea ke tānaki atu ʻo maamangia mo fakaʻofoʻofa ʻa e kātoangá (New Testament Student Manual [Church Educational System manual, 2014], 78).

Lau ʻa e toenga ʻo e talanoa fakatātaá ʻi he Mātiu 25:5–13, ʻo kumi ki he meʻa naʻe fai ʻe he kau tāupoʻou poto ʻe toko nimá pea mo e meʻa naʻe fai ʻe he kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá.

ʻE lava ke ʻoua te ke lau ʻa e Mātiu 25:5–13, ka ke sio ʻi he vītio “They That Are Wise” (time code 0:00–5:46), ʻa ia ʻoku fakatātaaʻi ai ʻa e talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú. ʻOku maʻu ʻa e vitiō ko ʻení ʻi he LDS.org. ʻI hoʻo sio ʻi he vītio ko ʻení, kumi ki he meʻa naʻe fai ʻe he kau tāupoʻou poto ʻe toko nimá pea mo e meʻa naʻe fai ʻe he kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá.

Fakakaukau ki he ngaahi ʻelemēniti ko ʻeni ʻo e talanoa fakatātaá, pea tohi ʻa e meʻa ʻokú ke fakakaukau ʻoku fakafofongaʻi ʻe he meʻa takitaha:

Ko e tangata taʻané.

Ko e kau tāupoʻou potó

Ko e kau tāupoʻou valé

Ngaahi Māmá

Loló

Ko e ngaahi kupuʻi lea “ʻi he tuai mai ʻa e tangata taʻané” (Mātiu 25:5) mo e “pea tuʻuapō mālie mo ʻene pā mai ʻa e kalanga” (Mātiu 25:6), ʻoku ʻuhinga ia ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Fakalaulauloto ki he meʻa ʻokú ke ʻilo kau ki he Hāʻele ʻAnga Ua Maí mei he ngaahi kupuʻi lea ko ʻení. ʻE lava ke ke tohi ʻa e Sīsū Kalaisi ʻi he tafaʻakí ʻo ofi ki he veesi 5–6.

ʻĪmisi
Elder Dallin H. Oaks

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú: “ʻOku mahino ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú ʻa e kaingalotu ʻo e Siasi ʻo Kalaisí, he naʻe fakaafeʻi kotoa pē ki he kātoanga ʻo e taʻané pea naʻe ʻiloʻi ʻe he taha kotoa e meʻa naʻe fie maʻu kae hū ʻi he haʻu ʻa e tangata taʻané. Ka ko e konga pē naʻe mateuteu ʻi heʻene haʻú” (“Preparation for the Second Coming,” Ensign pe Liahona, Mē 2004, 8).

ʻE lava ke ke tohi ʻa e Kau mēmipa ʻo e Siasí ʻi he tafaʻakí ʻo ofi ki he Mātiu 25:1–2.

Toe vakaiʻi ʻa e Mātiu 25:8–9, mo fakalaulauloto ki he ʻuhinga naʻe ʻikai ʻave ai ʻe he kau tāupoʻou potó ʻenau loló ki he kau tāupoʻou valé. Naʻe akoʻi mai ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo ʻa e meʻa ʻoku lava ke fakafofongaʻi ʻe he loló mo e ʻuhinga naʻe ʻikai lava ai ke vahevahé:

ʻĪmisi
President Spencer W. Kimball

“Naʻe ʻikai ko ha siokita pe taʻe ʻofa ʻeni. ʻOku ʻikai lava ke vahevahe ʻa e faʻahinga lolo ʻoku fie maʻu ke fakamaama ʻaki e halá pea fakamaama e fakapoʻulí. Ko e hā ha founga ʻe lava ai ʻe ha taha ʻo vahevahe e talangofua ki he tefitoʻi moʻoni ʻo e vahehongofulú; ha ʻatamai nonga mei he moʻui angatonú; ha ʻilo kuo tātānaki? Ko e hā ha founga ʻe lava ai ʻe ha taha ʻo vahevahe ʻa e tuí pe fakamoʻoní? Ko e hā ha founga ʻe lava ke vahevahe ai ʻe ha taha ʻa e tōʻonga fakakaukau pe angamaʻá, pe ha aʻusia ʻo ha misiona? Ko e hā ha founga ʻe lava ke vahevahe ai ʻe ha taha ʻa e ngaahi faingamālie ʻo e temipalé? Kuo pau ke ne takitaha feingaʻi ʻene lolo maʻana. …

“ʻI he talanoa fakatātaá, naʻe lava ke fakatau ʻa e loló ʻi he māketí. ʻOku tānaki ʻi heʻetau moʻuí ʻa e lolo ʻo e mateuteú ʻi he tulutā ki he tulutā ʻi he moʻui anga-māʻoniʻoní. … Ko e foʻi ngāue mateaki mo e talangofua kotoa pē ko e tulutā ia ʻoku tānaki ki heʻetau tānakiʻanga meʻá” (Faith Precedes the Miracle [1972], 255–56).

  1. Fakalaulauloto ki he meʻa ʻoku fakafofongaʻi ʻe he lolo ʻi he talanoa fakatātaá. ʻAi ha lisi ʻi ho tohinoa ako folofolá ʻo e ngaahi ngāue mateaki mo e talangofua ʻe lava ke fakakakatoʻaki ʻa e ngaahi sētesi ko ʻení: Fakatatau kia Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo, ko e ngaahi meʻa ʻoku lava ke fakafofongaʻi ʻe he lolo ʻi he talanoa fakatātaá ko e …

Ko e taha eni ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku lava ke tau ako meí he talanoa fakatātaá mo e ngaahi lea ʻa Palesiteni Kimipoló: ʻE ʻikai lava ke tau kole ʻa e mateuteu fakalaumālié meí he niʻihi kehé. ʻOku kau ʻi he mateuteu fakalaumālié ʻa e fakamoʻoní, uluí, tuí, mo e ngaahi meʻafoaki kehe ʻoku maʻu fakafoʻituitui ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar

“ʻOku ou fie fakaʻaongaʻi he taimí ni ha taha ʻo hono ngaahi fakaʻuhingaʻi ʻo e talanoa fakatātā ʻo e kau tāupoʻou ʻe toko hongofulú ke fakamamafaʻi ʻaki e fekauʻaki ʻa e fakamoʻoní mo e uluí. Naʻe ʻave ʻe ha kau tāupoʻou ʻe toko hongofulu, ʻa ia ko e toko nima naʻe poto kae vale honau toko nima, ʻenau ngaahi māmá ʻo ʻalu atu ke fakafetaulaki ki he tangata taʻané. Kātaki ʻo fakakaukau ki he ngaahi maama ʻa e kau tāupoʻoú ko e ngaahi maama ia ʻo e fakamoʻoní. Ne ʻave ʻe he kau tāupoʻou valé ʻenau ngaahi māmá kae ʻikai ʻave mo ha lolo. Fakakaukau ki he loló ko e lolo ia ʻo e uluí. …

“Naʻe siokita nai mo taʻe fie vahevahe e kau tāupoʻou poto ʻe toko nimá, pe naʻa nau fakahā totonu ange pē he ʻikai lava ʻo kole ke fakaʻaongaʻi ʻa e lolo ʻo e uluí? ʻE lava nai ke foaki ki ha taha kehe ʻa e mālohi fakalaumālie ʻoku maʻu tupu mei he talangofua maʻu pē ki he ngaahi fekaú? ʻE lava nai ke foaki ʻa e ʻilo naʻe maʻu ʻi hono ako mo e fakalaulauloto fakamātoato ki he folofolá, ki ha taha ʻokú ne fie maʻu? ʻE lava nai ke ʻave ʻa e melino ʻoku ʻomi ʻe he ongoongoleleí mei ha tokotaha Siasi faivelenga ki ha taha ʻokú ne aʻusia ha ʻahiʻahi pe faingataʻa lahi? Ko e tali mahino ki he ngaahi fehuʻi takitaha ko ʻení ko e ʻikai.

“Hangē ko hono fakamamafaʻi totonu ʻe he kau tāupoʻou potó, kuo pau ke tau ‘takitaha fakatau maʻatautolu.’ Naʻe ʻikai fakamatala ʻe he kau fafine ko ʻeni ne ueʻi fakalaumālié ki ha fefakatauʻaki fakapisinisi; ka ko ʻenau fakamamafaʻi hotau fatongia fakafoʻituitui ke tauhi ke kei ulo ʻetau maama ʻo e fakamoʻoní mo tauhi ha lolo feʻunga ʻo e uluí. ʻOku maʻu e lolo mahuʻingá ni ko e tulutā ki he tulutā—ʻʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea [mo e] akonaki ki he akonaki” (2 Nīfai 28:30), ʻi he faʻa kātaki mo e vilitaki. ʻOku ʻikai ha hala tuʻusi ki ai; ʻikai lava ʻi ha teuteu fakavavevave ʻi he miniti fakaʻosí.

“‘Ko ia, ke mo tui faivelenga, ʻo lotu maʻu ai pē, pea teuteuʻi mo tutu hoʻomo māmá, pea ke ʻiate kimoua ʻa e lolo, koeʻuhí ke mo mateuteu ʻi he hāʻele mai ʻa e Tangata Taʻané”’ (T&F 33:17)” (“Ului ki he ʻEikí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2012, 109).

Ko e taha eni ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku lava ke tau ako meí he talanoa fakatātaá: Tau teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Maí ʻaki ʻetau fakalahi ʻetau fakamoʻoní mo e uluí ʻo fakafou ʻi heʻetau angatonu fakaʻahó.

ʻĪmisi
oil lamp
  1. Tā ha fakatātā lahi ʻo ha maama lolo ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá. Lolotonga hoʻo fakakaukau maʻu pē ko e lolo ʻi he talanoa fakatātaá ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí, ʻai ha lisi ʻi loto he maamá ʻo e ngaahi founga ʻe lava ke ke tānaki ai ha “lolo” ki hoʻo “maamá.” Kapau ʻe lava, vahevahe hoʻo ngaahi fakakaukaú mo ha mēmipa ho fāmilí pe kaungāmeʻá, pea ʻeke ange kiate kinautolu ha meʻa ʻoku nau fokotuʻu mai ke tānaki ki hoʻo lisí.

Ke mahino ʻa e ngaahi founga kehe ʻe lava ke ke tānaki ai ʻa e loló ʻi he tulutā-ki-he-tulutā ʻo fakafou he moʻui angatonú, ʻe lava ke ke sio ʻi he toenga ʻo e vitiō “They That Are Wise” (time code 5:46–8:44). ʻI hoʻo sio he vitioó, tānaki ki he lisi ʻo e ngaahi fakakaukau ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

ʻI he fakahā ʻo e ʻahó ni, ʻoku folofola ai ʻa e ʻEikí, “pea ʻi he ʻaho [ʻo e Hāʻele ʻAnga Ua Maí], ʻa ia te u haʻu ai ʻi hoku nāunaú, ʻe fakamoʻoni ai ʻa e talanoa fakatātā ne u lea ʻaki kau ki he kau tāupoʻou ʻe toko hongofulúʻ ” (T&F 45:56).

Lau ʻa e Mātiu 25:10–12, ʻo kumi ki he meʻa naʻe leaʻaki ʻe he tangata taʻané ki he kau tāupoʻou valé. ʻE lava ke tokoni ke ʻiloʻi ʻoku fakamahino ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻa e meʻa naʻe leaʻaki ʻe he tangata taʻané, “ʻOku ʻikai te mou ʻiloʻi au” (Joseph Smith Translation, Matthew 25:11 ).

Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku talamai ʻe he kupuʻi lea “ʻOku ʻikai te mou ʻiloʻi au ” fekauʻaki mo e kau tāupoʻou vale ʻe toko nimá? ʻOku kehekehe fēfē ʻa e ʻiloʻi lelei ʻo e ʻEikí meí he ʻilo pē ʻo kau kiate Iá? (Vakai Sione 17:3.)

ʻOku tau ako meí he ngaahi veesi ko ʻení ke tau mateuteu ki he haʻu ʻa e ʻEikí pea mo e taau ke nofo ʻi Hono ʻaó, kuo pau ke tau ʻiloʻi Ia.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ʻa e ngaahi founga kuó ke hoko ai ʻo ʻilo lahi ange ki he Fakamoʻuí?

    2. ʻE lava fēfē ke tokoni hoʻo ʻiloʻi ʻa e Fakamoʻuí ki hoʻo mateuteu fakalaumālie ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí?

ʻI he hoko atu ʻa e talanoa ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní—kau ki he talavou maʻu lakanga fakataulaʻeiki naʻe ʻikai mateuteu ʻi he taimi naʻe fie maʻu aí—naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Hōlani naʻe lele atu ʻa e talavoú ni ʻi he halá ki he fale ʻo ha tangata matuʻotuʻa ange ʻi hono uōtí. Naʻe foaki ʻe he tangata matuʻotuʻa ange ko ení ki he tehiná ni ha tāpuaki naʻe fakaleleiʻi ʻaki ʻa e tuʻunga ʻokú ne ʻi aí kae ʻoua ke aʻu mai ʻa e tokoni fakafalemahakí. Naʻe hoko atu ʻa ʻEletā Hōlani ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Jeffrey R. Holland

“Pea naʻe lea ʻaki ʻeni ʻe he taha ʻosi ngāue fakafaifekau ʻoku ou talanoa ki aí: “ʻOku ʻikai ha taha ʻoku teʻeki ke ne fehangahangai mo e meʻa naʻá ku fehangahangai mo ia ʻi he pō ko iá te ne ʻilo ʻa e ongoʻi mā mo e loto mamahi ne u maʻu ʻi he ʻikai ke u moʻui taau ke fakaʻaongaʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ko ia naʻá ku maʻú. Ko ha manatu fakamamahi lahi ange kiate au koeʻuhí ko hoku kiʻi tehiná naʻá ne fie maʻu aú pea mo ʻeku ongomātuʻa ʻofeina teʻeki siasí ʻa ia naʻá na manavasiʻi pea ʻi ai ʻena totonu ke ʻamanaki ki ha meʻa lahi ange meiate au. Naʻá ne pehē, “ka ʻi heʻeku tuʻu ʻi muʻa ʻiate kimoutolu he ʻahó ní, ʻoku lava ke u palōmesi atu ʻeni, ‘ʻOku ʻikai ke u haohaoa, ka mei he pō ko iá ʻo fai atu ʻoku teʻeki ai ke u fai ha meʻa te ne taʻofi au mei haʻaku ʻalu ki he ʻEikí mo e loto-falala ʻo kolea ʻEne tokoní ʻi he taimi ʻoku fie maʻu aí. Naʻá ne pehē, ‘Ko e moʻui taau fakatāutahá ko ha tau ʻi he māmani ʻoku tau ʻi aí, ka ko ha tau ʻoku ou ikunaʻí. Ne tuʻo taha ʻeku ongoʻi e tuhu mai e nima ʻo e fakamalaʻiá, pea ʻoku ʻikai ke u loto ke toe maʻu ʻa e faʻahinga ongo ko iá ʻo kapau te u lava ʻo fai ha meʻa ki ai. Pea ʻoku mahino pē,’ ʻi heʻene fakaʻosí, ‘ʻE lava keu fai ʻa e meʻa kotoa fekauʻaki mo ia’” (“Ko e Falala ʻo e Moʻuí Tāú,” 59).

Fakakaukau ki he meʻa ʻoku fie maʻu ke ke fai ke ke mateuteu fakalaumālie ki he hāʻele mai ʻa e ʻEikí? ʻE lava ke ke siakaleʻi ha taha pe ua ʻo e ngaahi ngāue naʻá ke lisi ʻi hoʻo fakatātā ʻo e maama loló pea fokotuʻu ha taumuʻa ke fai ʻa e ngaahi tōʻonga ʻe tupu ai ʻa e mateuteu fakalaumālié.

Mātiu 25:14–46

ʻOku akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ki Heʻene kau ākongá ʻa e talanoa fakatātā ki he ngaahi talēniti ʻo e sipi mo e fanga kosí.

Kapau naʻe hū atu hoʻo ongomātuʻá ki he lokí ʻo ʻoatu kiate koe ha paʻanga lahi, ko e hā ʻa e meʻa te ke fai ʻaki iá?

ʻI he hoko atu ʻa e akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻEne kau ākongá ʻo kau ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí, naʻá Ne talanoa ki he talanoa fakatātā ʻo e ngaahi talēnití. ʻI he talanoa fakatātā ko ʻení, naʻe ʻi ai ha tangata naʻe teu fononga peá ne ʻave ha paʻanga ki he toko tolu ʻo ʻene kau tamaioʻeikí: ko e talēniti ʻe nima ki he ʻuluaki tamaioʻeikí, talēniti ʻe ua ki he fika uá, pea talēniti ʻe taha ki he fika tolú. (Ko e talēnití ko ha paʻanga.)

ʻĪmisi
ancient coins

Lau ʻa e Mātiu 25:16–18, ʻo kumi ki he meʻa naʻe fai ʻaki ʻe he kau tamaioʻeikí ʻenau paʻangá.

ʻOku tau ako ʻi he Mātiu 25:19–23 ko e taimi ʻoku foki mai ai ʻa e ʻeiki ʻo e kau tamaioʻeikí, naʻá ne ʻeke ki heʻene kau tamaioʻeikí ke nau līpooti mai ʻa e meʻa naʻa nau fai ʻaki ʻenau paʻangá. Naʻe ngāueʻi ʻe he ongo tamaioʻeiki naʻe nima mo ua hona talēnití ʻa e paʻangá ke liunga ua ʻa e paʻanga ʻa ʻena ʻeikí. Ka ko e tamaioʻeiki mo e talēniti ʻe tahá naʻá ne fūfuuʻi ia pea naʻe ʻikai ha tupu ke ʻave ki heʻene ʻeikí.

Lau ʻa e Mātiu 25:24–25, ʻo kumi ki he ʻuhinga naʻe fūfuuʻi ai ʻe he tamaioʻeikí ʻene talēnití.

ʻI he talanoa fakatātā ko ʻení, ʻe lava ke fakafehoanaki ʻa e ngaahi talēnití ki he ngaahi talēniti mo e ngaahi mālohi ʻoku foaki mai ʻe he ʻEikí kiate kitautolú. ʻE lava ke taʻofi ʻe he manavaheé kitautolu mei hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi talēniti mo e ngaahi mālohi kuo foaki mai ʻe he ʻEikí maʻatautolú.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke pehē ʻe hoko ʻo kapau ʻe ʻikai ke tau fakatupulaki hotau ngaahi talēnití mo hotau mālohí koeʻuhí ko haʻatau manavahē?

Lau ʻa e Mātiu 25:26–30 ke ʻilo ʻa e meʻa naʻe hoko ki he tamaioʻeiki naʻe ʻikai ke ne fakatupu hono talēnití.

Ko e moʻoni ʻe taha ʻe lava ke tau ako meí he talanoa fakatātā ko ʻení, kapau ʻe ʻikai ke tau fakatupulaki mo ngāueʻaki ʻetau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ke maʻu ai ha lelei, ʻe mole ia meiate kitautolu.

Fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke ke ngāueʻaki ai ho ngaahi talēnití mo hono ngaahi mālohí ke tokoni ki he ngāue ʻa e ʻEikí. Ko e talēniti ʻe taha ʻe lava ke ke ngāueʻaki ko hoʻo fakamoʻoní (vakai T&F 60:2–3). Fakakaukau ke ʻai haʻo palani ke ke ngāueʻaki fakamātoato mo fakatupulaki ho ngaahi talēnití mo ho ngaahi mālohí.

ʻĪmisi
goat grazing among sheep

ʻOku tau ako meí he Mātiu 25:31–46 ʻi Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí, ʻe fakamavaheʻi ʻe Sīsū ʻa e kau māʻoniʻoní meí he kau angahalá ʻi he founga tatau pē naʻe fakamavaheʻi ai ʻa e sipi meí he fanga kosí. ʻOku ʻilo fēfē ʻe he ʻEikí ʻa e faikehekehe ʻo kinautolu ʻoku nau ʻofa ʻiate Iá (sipi) mo kinautolu ʻoku ʻikai ke nau ʻofa kiate Iá (fanga kosi)?

Lau ʻa e Mātiu 25:40, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻo kau ki he founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻa ʻetau ʻofa kiate Iá.

ʻOku tau ako meí he veesi ko ʻení, ʻi heʻetau ʻofa mo tokoni ki he niʻihi kehé, ʻoku tau fakahaaʻi ai ʻetau ʻofa ki he ʻEikí.

Ke mahino ange ʻa e founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻetau ʻofa ki he ʻEikí ʻaki ʻetau ʻofa mo tokoni ki he niʻihi kehé, sio ʻi he vitiō “The Coat,” ʻa ia ʻoku hā ai ʻa e meʻa naʻe hoko kia Palesiteni Hiipa J. Kalanite ʻi heʻene kei siʻí. ʻI hoʻo sio aí, kumi ke ʻilo pe ko hai naʻe tokoniʻi ʻe he kiʻi tamasiʻí mo ʻene faʻeé.

Fakalaulauloto ki he founga kuó ke fakafeangai ai ki he niʻihi kehé lolotonga ʻa e houa ʻe 24 kuo toki ʻosí. Fakakaukau pe te ke fili ke toe fai ha meʻa kehe kapau ʻe hoko ha meʻa pehē kia koe ʻi he kahaʻú. ʻI he houa ʻe 24 ka hokó, kumi ki ha ngaahi faingamālie ke muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻo tokoni ki he niʻihi kehé.

  1. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ‘a e Mātiu 25 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (ʻaho)

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó:

Paaki