Leksyon 95

Mga Buhat 18–19

Pasiuna

Gisalikway si Pablo sa kadaghanan sa mga Judeo sa Corinto apan dihay kalampusan didto taliwala sa mga Hentil. Usa ka matarung nga magtiayon, si Aquila ug Priscila, mitabang ni Apolos sa pagsabut sa paagi sa Dios. Misangyaw si Pablo kabahin sa Espiritu Santo, mihimo og mga milagro, ug milikay sa samok nga pundok sa katawhan diha sa teatro sa Efeso.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Mga Buhat 18:1–17

Nagsangyaw si Pablo sa Corinto

Basaha og kusog ang mosunod nga mga pangutana, ug dapita ang mga estudyante sa pagsulat sa ilang mga tubag diha sa ilang mga class notebook o sa mga scripture study journal:

• Unsa ang pipila ka mga paagi nga ikaw nakaapil diha sa buhat sa Ginoo?

• Unsa nga mga hagit ang imong nasinati samtang ikaw naninguha sa paghimo sa buhat sa Ginoo?

Hangyoa ang pipila ka mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga tubag. Dapita ang mga estudyante sa pagpangita og baruganan samtang sila magtuon sa Mga Buhat 18 nga makatabang kanila samtang sila naninguha sa paghimo sa buhat sa Ginoo.

I-summarize ang Mga Buhat 18:1–4 pinaagi sa pagpasabut nga mibiya si Pablo sa Atenas ug mibiyahe ngadto sa Corinto, diin nagtudlo siya diha sa sinagoga mahitungod ni Jesukristo. (Mahimong dapiton nimo ang mga estudyante sa pag-ukab sa Mga Mapa Ug Indeks Sa Mga Ngalan Sa Dapit, nu.6–8, “Ang Una, Ikaduha ug Ikatulo nga Panaw ni Apostol Pablo,” diha sa Ang Giya ngadto sa mga Kasulatan ug pangitaa ang Atenas ug Corinto.)

Hangyoa ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 18:5–6. Dapita ang klase sa pagsunod, mangita sa mga hagit nga nasinati ni Pablo samtang gitudloan niya ang mga Judeo sa Corinto mahitungod ni Jesukristo.

• Unsa nga mga hagit ang nasinati ni Pablo?

• Unsay giplano ni Pablo nga buhaton tungod kay ang mga Judeo diha sa sinagoga misalikway sa iyang mensahe?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 18:7–10. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita sa unsay nahitabo nga tingali nakahatag og pagdasig ngadto ni Pablo.

• Unsa ang nahitabo nga tingali nakahatag og pagdasig ngadto ni Pablo?

• Sumala sa bersikulo 10, unsa ang gisaad sa Ginoo ni Pablo kon mosangyaw siya sa ebanghelyo?

• Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan niini nga mga bersikulo mahitungod sa unsay buhaton sa Ginoo alang niadtong kinsa sa katakus mihimo sa Iyang buhat? (Ang mga estudyante mahimong mogamit og lain-laing mga pulong, apan siguroa nga ilang mailhan ang mosunod nga baruganan: Kon kita magpuyo nga takus, ang Ginoo magauban kanato samtang kita naghimo sa Iyang buhat.)

• Ngano nga importanting mahibalo nga ang Ginoo magauban kanimo samtang ikaw naghimo sa Iyang buhat?

Hangyoa ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Thomas S. Monson:

“Karon, tingali pipila kaninyo may kinaiya nga maulawon o naghunahuna sa inyong mga kaugalingon nga dili sarang sa pagdawat sa usa ka calling. Hinumdumi nga kini … trabaho sa Ginoo, ug kon kita anaa sa buluhaton sa Ginoo, may katungod kita sa panabang sa Ginoo. Hinumdumi nga ang Ginoo mohulma sa bukobuko aron maplastar ang palas-anon nga ibutang niini” (“Sa Pagkat-on, sa Pagbuhat, sa Pagkahimo,” Ensign o Liahona, Nob. 2008, 62).

• Kanus-a ang Ginoo nag-uban kanimo samtang ikaw naghimo sa Iyang buhat? Giunsa nimo pagkahibalo nga Siya nag-uban kanimo?

I-summarize ang Mga Buhat 18:11–17 pinaagi sa pagpasabut nga si Pablo mipadayon sa pagsangyaw didto sa Corinto sulod sa usa ka tuig ug tunga (ug malagmit gisulat ang iyang mga epistola ngadto sa Mga Taga-Tesalonica sulod niini nga panahon). Samtang didto siya sa Corinto, pipila ka mga Judeo misulay sa pagtaral ni Pablo tungod sa iyang gipangtudlo, apan ang legal nga deputado mibalibad sa kaso.

Mga Buhat 18:18–28

Si Aquila ug Priscila mitabang ni Apolos sa pagsabut sa paagi sa Dios

I-summarize ang Mga Buhat 18:18–23 pinaagi sa pagpasabut nga ang bana ug asawa, si Aquila ug Priscila, miuban kang Pablo ngadto sa Efeso. Gibilin ang magtiayon sa Efeso, mibiyahe si Pablo ngadto sa dapit sa Jerusalem ug dayon sa amihanan sa Antioquia. Sa Antioquia, gitapos niya ang iyang ikaduhang misyonaryo nga panaw, nga milungtad og tulo ka tuig ug mikabat og mga 3,000 ka mga milya (mga 4,828 ka mga kilometro). Human sa pipila ka mga panahon, mibiya siya sa Antioquia ug misugod sa iyang ikatulong misyonaryo nga panaw, nagbiyahe ngadto sa mga branch nga iyang kanhiay gitukod ug naglig-on sa mga miyembro.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 18:24–25. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita kon unsay nahitabo didto sa Efeso human mibiya si Pablo.

• Unsa ang nahitabo didto sa Efeso human mibiya si Pablo?

• Unsa ang nasabtan na ni Apolos mahitungod sa “mga kaagi ni Jesus [Ginoo]”? (bersikulo 25).

• Unsa nga kahibalo ang kulang ni Apolos? (Tungod kay ang “nasinati mao ra ang bautismo ni Juan” [bersikulo 25], nagkulang og pagsabut si Apolos kabahin sa kahingpitan sa ebanghelyo sa Manluluwas.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 18:26. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita sa unsay gibuhat ni Aquila ug Priscila sa dihang nadungog nila ang pagtudlo ni Apolos.

• Unsa ang gibuhat ni Aquila ug Priscila sa dihang nadungog nila ang pagtudlo ni Apolos?

• Unsa ang gipasabut niini nga ilang “gisaysay sa labi pang sibo gayud”? (bersikulo 26). (Gitudloan ni Aquila ug Priscila si Apolos og daghan pa mahitungod ni Jesukristo ug sa Iyang ebanghelyo, diin nagdungag ngadto sa kahibalo ug pagsabut ni Apolos.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 18:27–28. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita sa ebidensya nga si Aquila ug Priscila mitabang ni Apolos sa pagsabut sa paagi sa Dios sa mas hingpit nga paagi.

• Unsa nga mga pulong dinhi niini nga mga bersikulo nagpakita nga si Aquila ug Priscila mitabang ni Apolos sa pagsabut sa paagi sa Dios sa mas hingpit nga paagi?

Mga Buhat 19:1–20

Naghatag si Pablo sa gasa sa Espiritu Santo ug naghimo og mga milagro

Ipasabut nga human mibiyahe si Pablo ngadto sa nagkalain-laing mga dapit, mibalik siya sa Efeso. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 19:2–6. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita kon sa unsa nga paagi gitabangan ni Pablo ang mga tawo sa Efeso sa pagsabut sa pamaagi sa Dios sa labing hingpit nga paagi.

• Unsa nga doktrina ang gitabang ni Pablo sa mga disipulo sa Efeso sa pagsabut sa mas hingpit nga paagi?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag nga gimantala ubos sa direksyon ni Propeta Joseph Smith, ug hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon nganong kini nga mga tawo gikinahanglan nga bunyagan og usab:

“Kini ingon og … nga pipila ka sekta sa Judeo namunyag sama ni Juan [ang Bautista], apan nakalimot sa pagpahibalo kanila nga adunay usa nga mosunod pinaagi sa pangalan ni Jesukristo, nga bunyagan uban sa kalayo ug sa Espiritu Santo:—diin mipakita ngadto niini nga mga kinabig nga ang ilang unang bunyag dili pinasubay sa balaod, ug sa dihang nadungog kini nila sila malipaypon nga gibunyagan, ug pagkahuman mga kamot gipatong diha kanila, ilang nadawat ang mga gasa, sumala sa saad” (“Baptism,” editoryal gimantala sa Times and Seasons, Sept. 1, 1842, 904; spelling gi-moderno; si Joseph Smith mao ang editor sa mantalaan).

• Ngano nga ang pipila sa mga tawo sa Efeso kinahanglan nga bunyagan og usab?

• Unsa nga mga kamatuoran mahitungod sa bunyag ang atong makat-unan gikan sa Mga Buhat 19:2–6? (Bisan og ang mga estudyante mahimong mogamit og lain-laing mga pulong, siguroha nga ilang mailhan ang mosunod nga mga kamatuoran: Ang bunyag kinahanglan gayud nga pagahimoon sa may pagtugot nga sulugoon sa Dios. Aron ang bunyag mahimong kompleto, kini kinahanglan gayud nga inubanan sa pagdawat sa Espiritu Santo.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Propeta Joseph Smith:

“Mahimo kamong mobunyag og usa ka sako nga balas isip usa ka tawo, kon kini wala himoa alang sa kapasayloan sa mga sala ug pagbaton sa Espiritu Santo. Ang bunyag pinaagi sa tubig katunga lamang nga bunyag, ug walay kapuslanan kon wala ang laing katunga—nga mao, ang bunyag sa Espiritu Santo” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 112).

I-summarize ang Mga Buhat 19:7–10 pinaagi sa pagpasabut nga si Pablo mipadayon sa pagsangyaw sa Efeso sulod sa sobra sa duha ka tuig.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 19:11–12. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita kon unsa nga mga milagro ang nahitabo sa Efeso samtang didto si Pablo.

• Unsa nga mga milagro ang gihimo sa Dios pinaagi ni Pablo?

• Unsa nga kamatuoran ang atong makat-unan gikan niini nga istorya mahitungod sa unsay gibuhat sa Dios pinaagi sa Iyang may pagtugot nga mga sulugoon? (Gamit ang ilang kaugalingon nga mga pulong, ang mga estudyante kinahanglan nga makaila og kamatuoran nga susama sa mosunod: Usa ka paagi nga ang Dios nagpakita sa Iyang gahum mao ang pinaagi sa Iyang may pagtugot nga mga sulugoon.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 19:13–16. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita sa unsay nahitabo sa dihang pipila sa mga Judeo misulay sa pagpapahawa og mga yawa ingon sa gihimo ni Pablo.

• Unsa ang nahitabo sa dihang pito ka anak nga mga lalaki sa sacerdote nga punoan misulay sa pagpapahawa og dautan nga espiritu?

• Kinsa ang nailhan sa dautang espiritu? Kinsa ang wala mailhi sa dautang espiritu?

• Ngano nga ang dautan nga espiritu wala makaila sa anak nga mga lalaki ni Esceva? (Tungod kay sila walay pagtugot sa pagpangalagad diha sa pangalan ni Jesukristo.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Mga Buhat 19:17–20. Hangyoa ang klase sa pagsunod, mangita kon unsay gibuhat sa kadaghanan sa mga indibidwal human mahibaloi ang mahitungod niini nga hitabo. Ipasabut nga ang “pagpanglamat” (bersikulo 19) nagpasabut ngadto sa pagpamarang ug ubang dautan nga mga buhat.

• Unsay gibuhat sa kadaghanan sa mga tawo human niini nga hitabo sa pagpakita nga sila adunay hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo? (Mikumpisal sila ug mibiya sa ilang dautan nga mga buhat pinaagi sa pagsunog sa ilang mga basahon nga kaabin niadto nga mga buhat.)

• Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan niini nga mga bersikulo mahitungod sa unsa nga paagi atong maipakita ang atong hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo? (Ang mga estudyante mahimong mogamit og lain-laing mga pulong, apan siguroa nga ilang mailhan ang mosunod nga baruganan: Pinaagi sa pagkompisal ug pagbiya sa dautan nga mga buhat, kita nagpakita sa atong hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo.)

• Unsa nga mga sakripisyo nga tingali kinahanglan natong buhaton aron sa pagbiya sa usa ka sala nga atong gikumpisal?

Pagpamatuod kabahin sa importansya sa pagpakita sa atong hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo dili lamang pinaagi sa pagkumpisal sa atong mga sala apan usab sa pagbiya sa bisan unsa nga mahimong mogiya kanato sa pagbalik ngadto niadto nga mga sala.

Dapita ang mga estudyante sa pagpamalandong kon aduna bay bisan unsa sa ilang mga kinabuhi nga gusto sa Ginoo nga ilang biyaan. Awhaga sila sa paglihok diha sa bisan unsa nga mga pag-aghat nga tingali ilang gibati atol niini nga leksyon.

Tabangi ang mga estudyante sa paggamit sa mga doktrina ug mga baruganan.

Hatagi ang mga estudyante og mga oportunidad sa pagpamalandong sa ilang kaugalingon nga mga sitwasyon ug sa paghunahuna og piho nga mga paagi nga ilang magamit ang usa ka baruganan o doktrina. Samtang ang mga estudyante gihatagan og panahon sa pagpalandong ug paghunahuna kon sa unsa nga paagi ma-personal ang usa ka baruganan, ang Espiritu maka direkta kanila.

Mga Buhat 19:21–41

Ang mga tigsimba sa mini nga dios-diosa nga si Diana misulti batok ni Pablo ug nakahimo og kaguliyang diha sa siyudad

I-summarize ang Mga Buhat 19:21–41 pinaagi sa pagpasabut nga kabahin sa ekonomiya sa Efeso mitubo pinaagi sa pagsimba kang Diana, kinsa usa ka mini nga dios-diosa nga Romano. Ang pagsangyaw ni Pablo batok sa pagsimba og mini nga dios-dios nakahimo sa mga mamumoo kinsa mihimo sa mga altar ug mga larawang dios-dios ni Diana sa pag-aghat sa mga tawo nga mobatok ni Pablo. Mipundok ang mga tawo diha sa teatro sa siyudad (nga makapasulod kutob sa 24,00 ka mga tawo) sa kagubot ug sa kaguliyang. Gitinguha ni Pablo nga mosulti ngadto sa pundok sa mga tawo, apan gidani siya sa pipila ka mga disipulo ug mga lider sa pangagamhanan sa dili pagsulod sa teatro. Ang klerk sa lungsod sa kadugayan mipahilum sa pundok sa mga tawo, ug sila nabungkag. Ipasabut nga ang proteksyon ni Pablo maoy usa ka ehemplo kon sa unsa nga paagi nga ang buhat sa Dios dili mapakyas bisan diha atubangan sa dautang mga protesta. (Atol kini sa panahon sa Efeso [mga A.D. 57] nga gisulat ni Pablo ang 1 Mga Taga-Corinto.)

Taposa pinaagi sa pagpamatuod sa mga kamatuoran nga gitudlo niini nga leksyon.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Mga Buhat 18:11–12. Mahimo ba sa usa ka tawo nga mamaayo sa usa ka panyo lamang?

Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mitudlo:

“Ang mga pagpang-ayo mahitabo pinaagi sa gahum sa hugot nga pagtuo; walay birtud o gahum sa pagpang-ayo sa bisan unsa nga bahin sa panapton o sa ubang butang, gipanag-iya man kini ni Pablo o ni Jesus o ni bisan kinsa. Apan ang mga seremonyas ug mga butang mahimong gamiton sa pagpalambo sa hugot nga pagtuo” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 2:169).

Mga Buhat 18:18. “Nagpaupaw sa iyang ulo … : kay siya adunay panaad”

Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mipasabut sa mosunod mahitungod niini nga bersikulo:

“‘Isip usa ka makapadasig og mas taas nga personal nga pagkamatarung, kini usa ka maayo ug angay nga butang alang sa mga santos sa paghimo kanunay og mga panaad ngadto sa Ginoo. Kini ligdong nga mga saad sa paghimo og pipila ka mga katungdanan, paglikay gikan sa pipila ka mga sala, pagsunod og pipila ka mga sugo, o paglahutay sa unahan sa mas dako nga serbisyo diha sa gingharian. Busa si Jacob nanumpa sa pagdawat ni Jehova isip iyang Dios ug sa pagbayad og matinuoron nga ikapulo.(Gen. 28:20–22), ug si Ana misaad sa paghatag ni Samuel ngadto sa Ginoo alang sa iyang serbisyo. (1 Sam. 1:9-18.)

“‘Ang mga santos kinahanglan nga mohalad sa ilang mga panaad diha sa adlaw sa Ginoo ug sa tanang mga adlaw (D&P 59:8–12); ug kon mahalad na, kini pagatagoan. (D&P 108:3; Num. 30:2; Eccles. 5:4–5.) …’ (Mormon Doctrine, 2nd ed., p. 825.)

“Unsa ang panaad ni Pablo dili tataw. Gikan sa kamatuoran nga iyang giupawan ang iyang ulo kini gipakaingon nga tingali siya nagsunod kanunay sa kinaiya nga Judeo diin ang mga Nazareno ang may kalabutan. (Num. 6.) Kon mao siya naghimo og usa ka wala kinahanglana ug dili angay nga tulumanon, alang sa tataw nga katuyoan sa pagpahimuot sa kabahin sa Judeo diha sa Simbahan o sa umaabut nga mga kinabig nga Judeo o ang duha. Itandi ang Mga Buhat 21:17–26” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 2:165).

Mga Buhat 19:13. “Niana tataw nga ang latagaw nga Judeo, mga exorcist”

Elder Bruce R. McConkie sa Kurom sa Napulog Duha ka mga Apostoles misulti sa mosunod mahitungod sa mini nga mga pari:

“Agi og pagsundog sa tinuod nga kapunongan diin ang mga yawa gipapahawa gikan sa mga gtawo, ang mini nga mga ministro (ingon nga walay tiniuod nga gahum sa pagkapari misulay sa pagpapahawa kanila pinaagi sa exorcismo. Kining dili makadios nga buhat tingali mas kasagaran sa karaan kay sa karon, tungod kay diyutay nga mga tawo karon nagtuo bisan hain diha sa mga milagro o sa pagpapahawa sa tinuod nga mga yawa. Apan sa nanglabay nga mga katuigan kini kasagaran alang sa gitawag og mga pari sa pagsulay sa pagpapahawa og dautan nga mga espiritu gikan sa mga tawo o pagpalagpot kanila gikan sa piho nga dapit pinaagi sa mga pangyamyam, panglumay, o panumpa” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 259).