Pasiuna sa Unang Sulat ni Pablo ngadto kang Timoteo
Ngano nga kinahanglang tun-an kini nga basahon?
Sa 1 Timoteo atong mabasa nga gitambagan ni Pablo si Timoteo, lider sa Simbahan sa Efeso, sa pagsiguro nga ang matarung nga doktrina matudlo ug dili itugot nga ang naandang mga sayop makabalda sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo. Gitudloan niya si Timoteo mahitungod sa mga office sa bishop ug sa deacon ug gihisgutan ang mga kwalipikasyon para niadtong magserbisyo niini nga mga posisyon. Gisaysay sab ni Pablo ang iyang labihang pasalamat sa kalooy nga iyang nadawat gikan ni Jesukristo dihang nakabig siya. Ang pagtuon sa 1 Timoteo makatabang sa mga estudyante nga molambo ang ilang kahibalo sa kaimportante sa pagtudlo sa matarung nga doktrina sa Simbahan. Mapalawman usab sa mga estudyante ang ilang pasalamat sa kalooy sa Manluluwas ug sa kaimportante sa tahas sa mga bishop ug sa ubang mga lider sa Simbahan.
Kinsa ang nagsulat niini nga basahon?
Si Pablo ang misulat sa 1 Timoteo (tan-awa sa 1 Timoteo 1:1).
Kanus-a ug diin kini gisulat?
Ang Unang Sulat ni Pablo kang Timoteto ingon og gisulat sa mga tuig A.D. 64 ug 65, malagmit samtang si Pablo didto sa Macedonia (tan-awa sa Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Epistola ni Pablo, Mga,” scriptures.lds.org; 1 Timoteo 1:3). Sa wala pa himoa kini nga sulat, si Pablo gibuhian na gikan sa duha ka tuig niyang pagkabilanggo (house arrest) sa Roma ug ingon og nagbiyahe og layo, mibisita og mga rehiyon sa kanhi giestablisar niya nga mga branch sa Simbahan (tan-awa sa Bible Dictionary, “Epistola ni Pablo, Mga”).
Para kang kinsa kini gisulat ug ngano?
Gihimo ni Pablo kini nga sulat ngadto kang Timoteo, kinsa nakaserbisyo ni Pablo atol sa iyang ikaduhang misyonaryo nga panaw (tan-awa sa Mga Buhat 16:3). Human sa ilang misyon, gipadayon ni Timoteo ang pagkahimong matinud-anong misyonaryo ug lider sa Simbahan (tan-awa sa Mga Buhat 19:22; Mga Taga-Filipos 2:19) ug usa sa pinakamasaligan nga kauban ni Pablo (tan-awa sa 1 Mga Taga-Corinto 4:17). Giisip ni Pablo si Timoteo nga iyang “tinuod nga anak sa pagtuo” (1 Timoteo 1:2). Ang amahan ni Timoteo usa ka Hentil nga Gresyanhon, apan matarung nga Judeo ang iyang inahan ug apohang babae kinsa mitudlo niya ug mitabang kaniya nga makakat-on sa mga kasulatan (tan-awa sa Mga Buhat 16:1; 2 Timoteo 1:5; 3:15).
Sa pagsulat niini nga epistola, si Timoteo nagserbiyso isip usa ka lider sa Simbahan sa Efeso (tan-awa sa 1 Timoteo 1:3). Ingon og gilakbitan ni Pablo nga ang mga miyembro nagduhaduha sa abilidad ni Timoteo sa pagpangulo kay batan-on pa man siya (tan-awa sa 1 Timoteo 4:12). Tuyo ni Pablo nga personal nga bisitahan si Timoteo , apan dili siya sigurado kon mahimo ba niya (tan-awa sa 1 Timoteo 3:14; 4:13). Gihimo ni Pablo ang iyang sulat ngadto kang Timoteo aron matabangan ang batan-ong lider sa Simbahan nga mas makasabut sa iyang mga katungdanan.
Unsa ang pipila ka mga butang nga nakalahi niini nga basahon?
Ang sulat ni Pablo nailhan nga 1 Timoteo, 2 Timoteo, ug Tito sa kasagaran tawagon og pastoral nga mga Sulat kay naglangkob man kini sa mga tambag ni Pablo ngadto sa mga pastor o mga lider sa Simbahan (tan-awa sa Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Epistola ni Pablo, Mga”). Ang Pastor nagagikan sa Latin nga pulong nga “tigbalantay.”
Misugyot si Pablo og mga sumbanan aron matabangan si Timoteo nga makahibalo sa takus nga mga kandidato nga moserbisyo isip mga bishop o deacon (tan-awa sa 1 Timoteo 3). Ang mga sumbanan ni Pablo nakatabang nga mahatagan og importansya ang responsibilidad sa mga lider sa Simbahan aron mahatagan ang mga miyembro sa temporal ug espirituhanong mga panginahanglan (tan-awa sa 1 Timoteo 5). Gihisgutan sab ni Pablo ang sagad nga sayop sa sobrang paghikaw sa kaugalingon—ang pagtuo nga ang mas taas nga espiritwalidad makab-ot pinaagi sa higpit nga paghikaw sa kaugalingon. Sama pananglit, mipahimangno si Pablo nga ang ubang mga miyembro moapostasiya ug mopasiugda sa ideya nga kinahanglang idili ang kaminyoon (tan-awa sa 1 Timoteo 4:1–3). Aron mabatukan kini nga impluwensya ug uban pa nga sukwahi sa opisyal nga gituohan, mihatag og intruksyon si Pablo kang Timoteo nga itudlo ang matarung nga doktrina (tan-awa sa 1 Timoteo 1:3–4, 10; 4:1–6, 13, 16).
Outline
1 Timoteo 1 Mipasidaan si Pablo batok niining sayop nga mga pagtulun-an. Gihimaya niya ang Ginoo nga si Jesukristo, kinsa mihatag og dakong kalooy sa pagluwas kaniya. Giisip ni Pablo ang iyang kaugalingon nga mao ang “labaw” (1 Timothy 1:15), o labaw, ka makasasala, nga nagpasabut sa iyang pagkamasinupakon batok sa mga Kristiyano sa wala pa siya makabig. Gipaniguro ni Pablo sa uban nga ang kalooy ni Kristo makatabang sab kanila.
1 Timoteo 2–3 Gitudlo ni Pablo ang mahitungod sa panginahanglan sa pag-ampo ug husto nga pagsimba. Gitudlo niya nga si Jesukristo mao ang bayad sa tanan ug ang atong Tigpataliwala sa Amahan. Gitudloan niya ang mga lalaki ug mga babaye kon unsay angay nilang buhaton panahon sa pagsimba. Mihimo sab siyag mga kwalipikasyon para sa mga bishop ug sa mga deacon. Iyang gipasabut nga ang misteryo sa pagkadiosnon mao ang pagpaubos ni Jesukristo, ang Iyang hingpit nga kinabuhi dinhi sa yuta, ug ang Iyang Pagsaka ngadto sa kahimayaan.
1 Timoteo 4 Gipasidan-an ni Pablo si Timoteo nga ang ubang mga tawo malingla sa sayop nga mga pagtulun-an bahin sa kaminyoon ug sayop nga mga pagtulun-an sa pagkaon. Gihisgutan niya ang mahitungod sa kaimportante sa kaminyoon ug pagdawat sa mga nilalang sa Dios uban sa pasalamat. Gitudloan ni Pablo si Timoteo unsaon sa pagsanong ang sayop nga mga pagtulun-an sa iyang panahon ug niadtong mga moabut pa.
1 Timoteo 5–6 Gihatagan ni Pablo og mga patakaran si Timoteo aron matabangan siya sa pagpangalagad sa mga panginahanglanon sa mga tigulang na, mga batan-on, mga biyuda, mga gulangon, ug sa mga ulipon. Gihatagan ni Pablo si Timoteo og deskripsyon sa mini nga mga magtutudlo. Mipasidaan siya nga “ang pagkamahigugmaon og salapi mao ang gamut sa tanang pagkadautan” (1 Timoteo 6:10) ug gitudloan si Timoteo kon sa unsang paagi ang mga Santos makaangkon og kinabuhing dayon.