Pasiuna sa Ebanghelyo Sumala ni San Juan
Ngano nga kinahanglang tun-an kini nga basahon?
Sa usa ka panahon sa nagkadaghang pagpanglutos batok sa mga Kristiyanos, nagtubo nga apostasiya, ug mga panaglantugi mahitungod sa kinaiyanhon ni Jesukristo, si Apostol Juan mirekord sa iyang pagpamatuod sa Manluluwas. Ang pagtuon sa Ebanghelyo ni Juan makatabang sa mga estudyante nga makaila sa Langitnong Amahan pinaagi sa pagpangalagad sa Iyang Anak, si Jesukristo. Ang istorya ni Juan nagtudlo nga kadtong nagpakabuhi subay sa mga pagtulun-an ni Jesukristo makadawat og dagkong panalangin, lakip sa kinabuhing dayon.
Kinsa ang misulat niini nga basahon?
Si Apostol Juan misulat niini nga basahon. Sa tibuok nga basahon iyang gi-refer ang iyang kaugalingon isip ang “disipulo nga gihigugma ni Jesus” (tan-awa sa Juan 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20).
Si Juan ug ang iyang igsoon nga si Santiago mga mananagat (tan-awa sa Mateo 4:21). Sa wala pa mahimong disipulo ug Apostol ni Jesukristo, si Juan klaro nga usa ka tagasunod ni Juan Bautista (tan-awa sa Juan 1:35–40; Ang Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Juan, Anak nga lalaki ni Zebedeo,” scriptures.lds.org).
Kanus-a ug diin kini gisulat?
Wala kita mahibalo sa tukma kon kanus-a gisulat ni Juan kini nga basahon. Gituohan nga mga petsa sa pagsulat nagsugod sa A.D. 60 hangtud A.D. 100. Ang nag-unang mga tigsulat nga mga Kristiyano sa ikaduhang siglo A.D. miingon nga gisulat ni Juan kini nga basahon didto sa Efeso sa Asia Minor (moderno nga Turkey).
Para kang kinsa kini nga sulat ug ngano?
Bisan og kini nga mga sinulat gituyo para sa tanan, ang iyang mensahe para usab sa piho nga mga tigbasa. Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles misulat: “Ang ebanghelyo ni Juan mao ang sugilanon alang sa mga santos; ang labing importante sa ebanghelyo alang sa Simbahan, (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 1:65). Gipamahayag ni Juan nga ang iyang tuyo sa pagsulat niini mao ang pag-awhag sa uban “aron motuo kamo nga si Jesus mao ang Kristo, ang Anak sa Dios; ug nga sa pagtuo makabaton kamog kinabuhi diha sa Iyang ngalan” (Juan 20:31). “Ang mga talan-awon sa kinabuhi ni Jesus nga gihulagway ni [Juan] giayo pagpili ug paghan-ay uban niini nga nakita nga katuyoan” (Ang Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Juan, Ebanghelyo ni”).
Unsa man ang ubang makita nga mga feature niini nga basahon?
Mga 92 porsyento sa materyal diha sa Ebanghelyo ni Juan dili makita sa ubang mga sugilanon diha sa Ebanghelyo. Tingali tungod kay ang tuyo ni Juan nga ang mga tigbasa—mga miyembro man sa Simbahan kinsa nahibalo nang daan ni Jesukristo—nga tataw nga lahi kay sa mga tigbasa sa Mateo, Marcos, ug Lucas. Sa pito ka mga milagro nga gireport ni Juan, lima ang wala marekord sa bisan asa nga Ebanghelyo. Samtang si Mateo, Marcos ug Lucas mihatag og igong impormasyon mahitungod sa pagpangalagad ni Jesus sa Galilea, si Juan mirekord og daghang panghitabo nga nahitabo sa Judea. Ang Ebanghelyo ni Juan puno sa doktrina, uban sa pipila ka nag-unang mga tema sa kabalaan ni Jesus isip Anak sa Dios, sa Pag-ula ni Kristo, kinabuhing dayon, sa Espiritu Santo, sa panginahanglan sa pagpakatawo pag-usab, sa kaimportante sa paghigugma sa uban, ug sa ka importante nga motuo sa Manluluwas.
Gipasabut gayud ni Juan ang kabalaan sa Anak sa Dios. Girekord ni Juan ang kapin sa 100 ka higayon nga nag-refer sa Iyang Amahan, uban sa kapin sa 20 ka mga reference sa Juan 14 lamang. Usa sa daghang kontribusyon ni Juan mao ang iyang paglakip sa mga pagtulun-an sa Manluluwas ngadto sa Iyang mga disipulo sa mga takna sa wala pa Siya dakpa, lakip sa talagsaong Pag-ampo alang sa Iyang mga disipulo, nga gihalad sa pagkagabii nga nag-antus Siya sa Getsemani. Kini nga porsyon sa istorya ni Juan (Juan 13–17) nagrepresentar og kapin sa 18 porsyento sa mga pahina ni Juan, nga naghatag kanato og mas dakong panabut sa doktrina sa Manluluwas ug kon unsa ang Iyang gilauman sa Iyang mga disipulo.
Outline
Juan 1 Mipamatuod si Juan sa premortal nga kabalaan ug misyon ni Jesukristo sa paghalad og kaluwasan sa tanang katawhan. Girekord ni Juan ang pagbunyag ni Jesus ug ang pagtawag sa pipila sa Iyang mga disipulo.
Juan 2–4 Gihimo ni Jesus nga bino ang tubig. Gitudloan Niya si Nicodemo mahitungod sa espirituhanong pagpakatawo pag-usab ug mipamatuod ngadto sa babaye sa may atabay nga Siya mao ang Kristo. Giayo ni Jesus ang anak sa usa ka dungganon nga tawo.
Juan 5–7 Giayo ni Jesus ang tawo nga bakul sa may tuburan sa Betsata ug namahayag sa Iyang balaang gahum ug awtoridad. Gipakaon Niya ang lima ka libo agig pangandam para sa iyang diskurso sa Tinapay sa Kinabuhi, namahayag nga Siya ang Mesiyas, ug namahayag atol sa Fiesta sa mga Payag nga kadto lamang modawat Kaniya ang makadawat og kinabuhing dayon.
Juan 8–10 Pinaagi sa kasinatian sa babaye nga naabtan nga nanapaw, gitudlo ni Jesukristo ang mahitungod sa kamanggiloy-on ug paghinulsol. Iyang gipahayag ang Iyang kaugalingon nga mao ang Jehova, ang talagsaong Mao Ako. Giayo Niya ang usa ka tawo nga natawo nga buta ug gihulagway ang Iyang kaugalingon nga Maayong Magbalantay, kinsa nahigugma ug mohalad sa Iyang kinabuhi sa pagpakamatay para sa Iyang mga karnero.
Juan 11–13 Gibuhi ni Jesukristo si Lazaro gikan sa pagkamatay, nga nagpakita sa Iyang gahum labaw sa kamatayon. Misulod Siya sa Jerusalem nga madaugon. Atol sa Katapusang Panihapon, gihugasan ni Jesus ang till sa Iyang mga disipulo ug mitudlo kanila sa paghigugmaay sa usag usa.
Juan 14–16 Gitudloan ni Jesus ang Iyang mga disipulo sa relasyon tali sa gugma ug kamasulundon. Misaad Siya nga ipadala Niya ang Maghuhupay (ang Espiritu Santo) ug personal nga mangalagad sa Iyang mga disipulo. Iyang gipahayag ang Iyang kaugalingon nga Siya ang Tinuod nga Tanom nga Parras ug Siya mibuntog sa kalibutan.
Juan 17–19 Mihalad si Jesus sa Pag-ampo alang sa Iyang mga disipulo para sa Iyang mga disipulo ug niadtong mga motuo sa ilang gisangyaw. Gibudhian Siya, gidakop, gitaral, ug gihukman. Human mag-antus sa krus, namatay Siya ug gilubong.
Juan 20–21 Ang nabanhaw nga si Jesukristo mipakita ngadto ni Maria Magdalena sa Tanaman nga Lubnganan ug dayon ngadto sa Iyang mga disipulo sa Jerusalem. Mipakita Siya ngadto sa pito ka mga disipulo sa Dagat sa Galilea ug misugo ni Pedro nga maoy mogiya sa mga disipulo sa pagpangalagad sa uban.