คลังค้นคว้า
บทที่ 65: ยอห์น 6


บทที่ 65

ยอห์น 6

คำนำ

วันรุ่งขึ้นหลังจากพระเยซูทรงเลี้ยงอาหารฝูงชนมากกว่า 5,000 คนอย่างปาฏิหาริย์ พระองค์ทรงสอนว่าพระองค์ทรงเป็นอาหารแห่งชีวิต ผู้ติดตามของพระองค์บางคนปฏิเสธคำสอนนั้นและทิ้งพระองค์ ในทางตรงกันข้าม เปโตรเป็นพยานว่าพระเยซูทรงสอนพระคำแห่งชีวิตนิรันดร์และทรงเป็นพระบุตรของพระผู้เป็นเจ้า

ข้อเสนอแนะสำหรับการสอน

ยอห์น 6:1–21

พระเยซูทรงเลี้ยงอาหารคนมากกว่า 5,000 คนอย่างปาฎิหาริย์และทรงดำเนินบนทะเล

อธิบายว่าหลังจากพระผู้ช่วยให้รอดทรงเป็นพยานถึงความเป็นพระเจ้าของพระองค์ที่เยรูซาเล็ม (ดู ยอห์น 5) พระองค์เสด็จกลับไปที่แคว้นกาลิลีซึ่งพระองค์และอัครสาวกของพระองค์สอนพระกิตติคุณและรักษาคนมากมายที่นั่น (ดู มัทธิว 5–13) จากนั้นพระเยซูเสด็จข้ามทะเลกาลิลีกับสานุศิษย์ของพระองค์และทรงเลี้ยงอาหารฝูงชนมากกว่า 5,000 คนอย่างปาฏิหาริย์ (ดู ยอห์น 6:1–13)

ให้นักเรียนดูขนมปังหนึ่งแถว เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งให้สรุปเรื่องราวของพระผู้ช่วยให้รอดทรงเลี้ยงอาหารคนมากกว่า 5,000 คนด้วยขนมปังห้าแถวกับปลาเล็กๆ สองตัว

  • ท่านจะคิดอะไรถ้าท่านอยู่ที่นั่น ท่านเห็นปาฏิหาริย์นี้และเรียนรู้ว่าพระเยซูทรงมีความสามารถที่จะจัดหาอาหารได้อย่างปาฏิหาริย์

ขอให้นักเรียนหนึ่งคนอ่านออกเสียง ยอห์น 6:14–15 เชื้อเชิญให้ชั้นเรียนดูตาม โดยมองหาสิ่งที่ผู้คนต้องการทำหลังจากพระเยซูทรงทำปาฏิหาริย์เลี้ยงอาหารพวกเขา

  • ผู้คนต้องการทำอะไร

อธิบายว่าประเพณีของชาวยิวในสมัยพระเยซูบอกไว้ว่าเมื่อพระเมสสิยาห์หรือกษัตริย์แห่งอิสราเอลเสด็จมา พระองค์จะทรงเลี้ยงอาหารผู้คนด้วยอาหารจากสวรรค์

  • ตามที่กล่าวไว้ใน ข้อ 15 พระเยซูทรงทำอะไรแทนที่จะทรงให้ผู้คนแต่งตั้งพระองค์เป็นกษัตริย์ของพวกเขา

  • เหตุใดพระเยซูจึงไม่ทรงต้องการให้ผู้คนรู้จักพระองค์ในฐานะกษัตริย์ของชาวยิว

สรุป ยอห์น 6:16–21 โดยเตือนนักเรียนว่า พระผู้ช่วยให้รอดทรงส่งสานุศิษย์ของพระองค์ข้ามทะเลกาลิลี จากนั้นในตอนดึกขณะที่สานุศิษย์กำลังพยายามตีกรรเชียงโต้คลื่นและลม พระเยซูทรงดำเนินข้ามทะเลไปหาพวกเขา ชี้ให้เห็นว่าบันทึกของยอห์นเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้เน้นว่าเมื่อสานุศิษย์ “เต็มใจ” รับพระเยซูขึ้นเรือ “ทันใดนั้น” (ข้อ 21) เรือก็ถึงฝั่งอย่างปลอดภัย อธิบายว่าเมื่อเราเต็มใจรับพระผู้ช่วยให้รอดและคำสอนของพระองค์ พระองค์จะทรงช่วยนำทางเราผ่านการต่อสู้ดิ้นรนแห่งความเป็นมรรตัยได้อย่างปลอดภัย

ยอห์น 6:22–59

พระเยซูทรงสอนว่าพระองค์ทรงเป็นอาหารแห่งชีวิต

อธิบายว่า ยอห์น 6:22–25 บันทึกว่าผู้คนมากมายที่พระเยซูทรงเลี้ยงอาหารอย่างปาฏิหาริย์เดินทางไปคาเปอรนาอุมเพื่อตามหาพระองค์

เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:26–27 รวมถึงงานแปลของโจเซฟ สมิธ ยอห์น 6:26 พระเยซูตรัสตอบเขาว่า “เราบอกความจริงกับพวกท่านว่า ท่านตามหาเราไม่ใช่เพราะท่านปรารถนาจะทำตามสิ่งที่เราพูด และไม่ใช่เพราะท่านเห็นหมายสำคัญ แต่เพราะท่านได้กินขนมปังอิ่ม” ขอให้ชั้นเรียนดูตาม โดยมองหาสิ่งที่พระเยซูตรัสกับผู้คน อธิบายว่าคำว่า อาหาร ใน ข้อ 27 หมายถึงสิ่งบริโภค

  • ตามที่พระผู้ช่วยให้รอดตรัส เหตุใดคนเหล่านี้จึงตามหาพระองค์ (พระดำรัสของพระผู้ช่วยให้รอดบอกว่าพวกเขาติดตามพระองค์เพื่อให้ได้อาหารจากพระองค์มากขึ้น)

  • พระผู้ช่วยให้รอดทรงบอกว่าพวกเขาควรแสวงหาอะไร

อธิบายว่า “อาหารที่คงทนอยู่จนถึงชีวิตนิรันดร์” (ข้อ 27) สามารถหมายถึงความจริงนิรันดร์ของพระกิตติคุณของพระผู้ช่วยให้รอด

  • ข้อเหล่านี้อาจช่วยเราเข้าใจถึงสาเหตุที่พระเยซูไม่ทรงอนุญาตให้คนกลุ่มนี้แต่งตั้งพระองค์เป็นกษัตริย์ของพวกเขา

เชื้อเชิญให้นักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:28–31 ขอให้ชั้นเรียนมองหาสิ่งที่ผู้คนต้องการจากพระเยซูเพื่อพิสูจน์ให้พวกเขาเห็นต่อไปอีกว่าพระองค์ทรงเป็นพระเมสสิยาห์

  • ผู้คนต้องการให้พระเยซูทรงทำอะไรให้พวกเขา (อธิบายว่ามานาคือ “อาหารจากสวรรค์” [ข้อ 31] ที่พระผู้เป็นเจ้าทรงจัดหาให้ลูกหลานของอิสราเอลเมื่อพวกเขาเดินทางในถิ่นทุรกันดาร)

  • พิจารณาสิ่งที่พระผู้ช่วยให้รอดทรงทำในวันก่อนหน้านั้น คำขอนี้บอกอะไรเกี่ยวกับฝูงชน

  • ในฐานะผู้ติดตามของพระเยซูคริสต์ในปัจจุบัน เราอาจถูกล่อลวงให้ประพฤติตนเหมือนฝูงชนนี้ในทางใดบ้าง

เชื้อเชิญนักเรียนสองสามคนผลัดกันอ่านออกเสียงจาก ยอห์น 6:32–35 ขอให้ชั้นเรียนมองหาสิ่งที่พระผู้ช่วยให้รอดทรงสอนผู้คนเพื่อตอบรับการขอหมายสำคัญของพวกเขา

  • พระผู้ช่วยให้รอดทรงสอนอะไรเกี่ยวกับพระองค์เองเมื่อพระองค์ตรัสถึงมานา หรืออาหารจากสวรรค์

ท่านอาจต้องการเสนอแนะให้นักเรียน ทำเครื่องหมาย ประโยค “เราเป็นอาหารแห่งชีวิต” ใน ข้อ 35

  • เราสามารถเปรียบเทียบพระผู้ช่วยให้รอดและคำสอนของพระองค์กับอาหารในทางใดได้บ้าง

  • ท่านคิดว่าคนที่มาหาพระเยซูคริสต์ “จะไม่หิว” หมายความว่าอย่างไร (ข้อ 35)

  • เราเรียนรู้ความจริงอะไรจากคำสอนของพระผู้ช่วยให้รอดใน ข้อ 35 (แม้ว่านักเรียนอาจใช้คำพูดต่างกัน พวกเขาควรระบุหลักธรรมทำนองนี้ ถ้าเรามาหาพระเยซูคริสต์ พระองค์จะทรงบำรุงเลี้ยงเราทางวิญญาณ ท่านอาจต้องการเสนอแนะให้นักเรียนเขียนหลักธรรมนี้ตรงช่องว่างริมหน้าพระคัมภีร์ของพวกเขาข้าง ยอห์น 6:35)

เขียนประโยคที่ไม่สมบูรณ์ต่อไปนี้บน กระดาน

เรามาหาพระคริสต์โดย …

พระองค์จะทรงบำรุงเลี้ยงเราโดย …

แบ่งนักเรียนออกเป็นคู่ๆ ขอให้นักเรียนทำงานร่วมกันเพื่อเขียนลงในสมุดจดหรือสมุดบันทึกการศึกษาพระคัมภีร์ของพวกเขาโดยระบุสิ่งที่เราทำได้เพื่อมาหาพระเยซูคริสต์และวิธีต่างๆ ที่พระองค์จะทรงบำรุงเลี้ยงเราทางวิญญาณ เชื้อเชิญนักเรียนสองสามคนรายงานคำตอบของพวกเขากับชั้นเรียน

เพื่อช่วยให้ชั้นเรียนรู้สึกถึงความจริงและความสำคัญของหลักธรรมที่พวกเขาระบุใน ข้อ 35 ท่านอาจเชื้อเชิญนักเรียนสองสามคนให้แบ่งปันว่าพวกเขารู้สึกอย่างไรเมื่อพวกเขาได้รับการบำรุงเลี้ยงทางวิญญาณขณะที่พวกเขามาหาพระผู้ช่วยให้รอด

สรุป ยอห์น 6:36–47 โดยอธิบายว่าบางคนพร่ำบ่นพระผู้ช่วยให้รอดเนื่องจากพระองค์ทรงสอนว่าพระองค์คืออาหารที่ลงมาจากสวรรค์

เพื่อเตรียมนักเรียนให้ระบุหลักธรรมเพิ่มเติมที่พระผู้ช่วยให้รอดทรงสอน เชื้อเชิญให้นักเรียนสองสามคนมาที่หน้าชั้นเรียนและให้ขนมปังชิ้นหนึ่งแก่นักเรียนแต่ละคน เชื้อเชิญให้พวกเขาดมขนมปังและจินตนาการว่าจะมีรสชาติอย่างไร

  • ขนมปังนี้จะบำรุงเลี้ยงท่านได้ดีเพียงใดถ้าท่านแค่ดมกลิ่น จินตนาการว่ามีรสชาติอย่างไร และพกขนมปังติดตัวท่านทั้งวัน

  • เราต้องทำอะไรเพื่อได้รับประโยชน์ที่ขนมปังนั้นมีให้

เชื้อเชิญนักเรียนสองสามคนผลัดกันอ่านออกเสียงจาก ยอห์น 6:49–54 ขอให้ชั้นเรียนดูตาม โดยมองหาว่าประสบการณ์ของเพื่อนร่วมชั้นเรียนเกี่ยวกับขนมปังเกี่ยวข้องกับสิ่งที่พระผู้ช่วยให้รอดทรงสอนในข้อเหล่านี้อย่างไร

  • อาหารแห่งชีวิตแตกต่างจากอาหารทั่วไปอย่างไร (ต่างจากอาหารที่จะทำให้เราอิ่มในชั่วขณะ พระเยซูคริสต์ทรงเสนอพรที่จะยั่งยืนชั่วนิรันดร์กับเรา)

ชี้ให้เห็นวลีต่อไปนี้ใน ข้อ 51 “อาหารที่เราจะให้เพื่อชีวิตของโลกนั้นก็คือเลือดเนื้อของเรา”

  • พระผู้ช่วยให้รอดประทานเลือดเนื้อของพระองค์เพื่อชีวิตของโลกอย่างไร

  • ตามที่กล่าวไว้ใน ข้อ 53–54 พระผู้ช่วยให้รอดทรงสอนผู้คนให้ทำอะไร

อธิบายว่าพระผู้ช่วยให้รอดทรงใช้คำว่า กิน และ ดื่ม เป็นสัญลักษณ์ เพื่อช่วยให้ชั้นเรียนเข้าใจคำสอนของพระผู้ช่วยให้รอด เชื้อเชิญนักเรียนที่เป็นอาสาสมัครให้กินขนมปัง จากนั้นเชื้อเชิญให้พวกเขากลับไปที่นั่ง

  • เมื่อกินขนมปังเกิดอะไรขึ้นกับขนมปังและสารอาหารของมัน (วิตามินและสารอาหารกลายเป็นส่วนหนึ่งของร่างกาย ให้ความแข็งแรงและสุขภาพที่ดี)

  • ท่านคิดว่าการกินเนื้อและดื่มโลหิตของพระเยซูคริสต์หมายความว่าอย่างไร (หมายความว่าเป็นการซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระองค์ สิ่งนี้เป็นสัญลักษณ์ของการรับส่วนศีลระลึก ซึ่งพระผู้ช่วยให้รอดทรงจัดตั้งในภายหลังด้วย)

  • ตามที่กล่าวไว้ใน ข้อ 54 เราได้รับพรอะไรถ้าเราประยุกต์ใช้หรือซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระเยซูคริสต์ (หลังจากนักเรียนตอบ ให้เขียนหลักธรรมต่อไปนี้ไว้บนกระดาน ถ้าเราประยุกต์ใช้หรือซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระเยซูคริสต์ เราจะได้รับชีวิตนิรันดร์)

ขอให้นักเรียนไตร่ตรองคำถามต่อไปนี้แล้วเชื้อเชิญให้หลายคนแบ่งปันคำตอบของพวกเขา

  • เราจะซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระเยซูคริสต์ได้อย่างไร (คำตอบที่เป็นไปได้อาจรวมถึงการยอมรับพระเยซูคริสต์ในฐานะพระบุตรของพระผู้เป็นเจ้าอย่างแท้จริง การรับส่วนศีลระลึกแต่ละสัปดาห์ การรักษาพระบัญญัติ และการอดทนจนกว่าชีวิตจะหาไม่ด้วยความชอบธรรม [ดู บรูซ อาร์. แมคคองกี, Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. (1965–73), 1:358])

อธิบายว่าชีวิตนิรันดร์คือการมีชีวิตอยู่ตลอดกาลกับพระบิดาบนสวรรค์และพระเยซูคริสต์พระบุตรของพระองค์ และเป็นเหมือนพระองค์ เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:56–57 ขอให้ชั้นเรียนมองหาว่าเราจะเป็นเหมือนพระองค์ทั้งสองได้อย่างไร เมื่อเราซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระเยซูคริสต์ เชื้อเชิญให้นักเรียนรายงานสิ่งที่พบ

อธิบายว่าพระผู้ช่วยให้รอดจะไม่ทรงพำนักอยู่ในเราทางพระวรกาย แต่อิทธิพลความเป็นพระเจ้าของพระองค์จะดำรงอยู่ในเราเพื่อช่วยให้เราเป็นเหมือนพระองค์และพระบิดาบนสวรรค์มากขึ้น

แบ่งปันประจักษ์พยานของท่านถึงความจริงที่นักเรียนระบุ เชื้อเชิญให้นักเรียนเขียนเป้าหมายอย่างหนึ่งลงในสมุดจดหรือสมุดการศึกษาพระคัมภีร์ว่าพวกเขาจะซึมซับการชดใช้ของพระผู้ช่วยให้รอดหรือหนึ่งในคำสอนของพระองค์ให้ดีขึ้นได้อย่างไร

ยอห์น 6:60–71

เปโตรเป็นพยานว่าพระเยซูทรงมีถ้อยคำแห่งชีวิตนิรันดร์

เขียนคำถามต่อไปนี้บนกระดาน ทำต่อไปหรือเลิกทำ

ขอให้นักเรียนนึกถึงเวลาที่พวกเขาต้องเลือกระหว่างการทำบางสิ่งที่ยากต่อไปหรือเลิกทำ ท่านอาจขอให้นักเรียนหนึ่งหรือสองคนแบ่งปันประสบการณ์ของพวกเขา

อธิบายว่าหลังจากพระเยซูประทานคำเทศนาที่บันทึกไว้ใน ยอห์น 6 สานุศิษย์ของพระองค์เผชิญกับการตัดสินใจที่คล้ายกัน

เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:60, 66 ขอให้ชั้นเรียนดูตาม โดยมองหาคำตอบของสานุศิษย์หลายคนของพระเยซูที่มีต่อคำสอนของพระองค์

  • เหตุใดสานุศิษย์หลายคนของพระเยซูจึงเลือกที่จะหยุดติดตามพระองค์ (อธิบายว่าวลี “คำสอนเรื่องนี้ยากนัก” [ข้อ 60] หมายความว่าพวกเขารู้สึกว่าคำสอนของพระเยซูยากเกินกว่าจะทำตาม)

  • เหตุใดบางคนจึงพบว่าเป็นเรื่องยากที่จะรักษาพระบัญญัติของพระเจ้า

เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:67 ขอให้ชั้นเรียนมองหาคำถามที่พระเยซูคริสต์ทรงถามอัครสาวกของพระองค์

  • พระผู้ช่วยให้รอดทรงถามอะไรอัครสาวกของพระองค์

เชื้อเชิญนักเรียนคนหนึ่งอ่านออกเสียง ยอห์น 6:68–69 ขอให้ชั้นเรียนมองหาว่าซีโมนเปโตรตอบพระผู้ช่วยให้รอดว่าอย่างไร ขอให้นักเรียนรายงานสิ่งที่พบ

  • จากคำตอบของเปโตร เราสามารถเรียนรู้ความจริงใดที่จะช่วยให้เรายังคงซื่อสัตย์ในช่วงเวลาที่อาจเป็นเรื่องยากต่อการติดตามพระผู้ช่วยให้รอดหรือดำเนินชีวิตตามคำสอนของพระองค์ (หลังจากที่นักเรียนตอบ ให้เขียนหลักธรรมต่อไปนี้บนกระดาน ประจักษ์พยานที่มั่นคงเกี่ยวกับพระเยซูคริสต์จะช่วยให้เรายังคงชื่อสัตย์ในช่วงเวลาที่อาจเป็นเรื่องยากต่อการติดตามพระผู้ช่วยให้รอดหรือดำเนินชีวิตตามคำสอนของพระองค์)

  • ประจักษ์พยานที่มั่นคงเกี่ยวกับพระผู้ช่วยให้รอดเคยช่วยท่านหรือบางคนที่ท่านรู้จักให้ยังคงชื่อสัตย์ แม้เมื่อคำสอนของพระกิตติคุณดูเหมือนยากที่จะทำตามอย่างไร

กระตุ้นให้นักเรียนพึ่งพาประจักษ์พยานของพวกเขาเกี่ยวกับพระเยซูคริสต์เมื่อคำสอนของพระกิตติคุณอาจยากสำหรับพวกเขาในการดำเนินชีวิตตาม เชื้อเชิญให้นักเรียนที่อาจรู้สึกว่าขาดประจักษ์พยานที่มั่นคงเกี่ยวกับพระเยซูคริสต์เสริมสร้างประจักษ์พยานของพวกเขาโดยซึมซับคำสอนและการชดใช้ของพระองค์

บทวิจารณ์และข้อมูลภูมิหลัง

ยอห์น 6:33–35 อาหารแห่งชีวิตที่แท้จริง

เอ็ลเดอร์ดี. ทอดด์ คริสทอฟเฟอร์สันแห่งโควรัมอัครสาวกสิบสองสอนว่าพระเยซูคริสต์คืออาหารแห่งชีวิต

“ข้าพเจ้ากล่าวคำพยานถึงความเป็นจริงที่ดำรงอยู่ของพระเยซูคริสต์ ผู้ทรงเป็นอาหารแห่งชีวิต และอำนาจการครอบคลุมอันไม่มีขอบเขตแห่งการชดใช้ของพระองค์ ท้ายที่สุดแล้ว การชดใช้และพระคุณของพระองค์นั่นเองที่เป็นอาหารประจำวันของเรา” (“รับรู้พระหัตถ์ของพระผู้เป็นเจ้าในพรที่เราได้รับทุกวัน,” เลียโฮนา, ม.ค. 2012, 31)

เพื่อเรียนรู้มากขึ้นเกี่ยวกับวิธีที่พระเยซูคริสต์ทรงใช้สัญลักษณ์ ประวัติศาสตร์ศาสนายิว และสถานที่ทางภูมิศาสตร์ของผู้ฟังเพื่อสอนคำเทศนาของพระองค์เรื่องอาหารแห่งชีวิต (ยอห์น 6), ให้ดู โธมัส อาร์. วาเล็ตตา, “The True Bread of Life,” Ensign, Mar. 1999, 6–13; ดู “ยอห์น 6:32–35, 48–51 ด้วย ‘The True Bread from Heaven,’” ใน คู่มือนักเรียน พันธสัญญาใหม่ [คู่มือของระบบการศึกษาของศาสนจักร, 2014], 221–22

เอ็ลเดอร์เจมส์ อี. ทาลเมจแห่งโควรัมอัครสาวกสิบสองสอนดังนี้

“มานาเป็นอาหารจากสวรรค์ ในทางตรงข้ามขนมปังที่พระองค์ประทานแก่พวกเขามาจากโลก และเป็นขนมปังทั่วไป พระองค์ทรงต้องแสดงหมายสำคัญที่ยิ่งใหญ่กว่านี้ ประทานบทพิสูจน์ที่มีค่ากว่าเดิม [หรืออาหารที่ดีกว่า] ก่อนที่พวกเขาจะยอมรับพระองค์ว่าทรงเป็นพระองค์นั้นที่พวกเขาเข้าใจแต่ทีแรกว่าพระองค์ทรงเป็นและที่พระองค์ประกาศว่าพระองค์ทรงเป็นในตอนนี้” (Jesus the Christ, 3rd. ed. [1916], 339–40)

ยอห์น 6:53 “กินเนื้อและดื่มโลหิตบุตรมนุษย์”

เอ็ลเดอร์บรูซ อาร์. แมคคองกีแห่งโควรัมอัครสาวกสิบสองอธิบายดังนี้

“การกินเนื้อและดื่มโลหิตของพระบุตรของพระผู้เป็นเจ้าคือ ประการแรก การยอมรับพระองค์ตามที่เป็นและตามความรู้สึก โดยไม่มีข้อกังขาใดๆ ว่าทรงเป็นเชื้อสายในเนื้อหนังของพระบิดานิรันดร์เอง และประการที่สอง คือการรักษาพระบัญญัติของพระบุตรโดยการรับพระกิตติคุณของพระองค์ การเข้าร่วมศาสนจักรของพระองค์ และการอดทนในการเชื่อฟังและความชอบธรรมจวบจนชีวิตจะหาไม่ ผู้ที่ทำตามอุดมการณ์นี้ที่กินเนื้อและดื่มโลหิตของพระองค์จะมีชีวิตนิรันดร์ ซึ่งหมายถึงความสูงส่งในสวรรค์สูงสุดแห่งโลกซีเลสเชียล” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 1:358)

ยอห์น 6:56 “คนที่กินเนื้อและดื่มโลหิตของเรา คนนั้นอยู่ในเราและเราอยู่ในเขา”

เอ็ลเดอร์บรูซ อาร์. แมคคองกีแห่งโควรัมอัครสาวกสิบสองอธิบายว่าวลี “อยู่ในเราและเราอยู่ในเขา” หมายความว่า

“เนื่องจากคนเหล่านั้นที่คิด เชื่อ และทำเหมือนกัน ดังนั้นพวกเขาจึงมีอุปนิสัยและคุณลักษณะเหมือนกัน … ด้วยเหตุนี้ จึงเปรียบได้ว่าพวกเขาอยู่ในกันและกัน หรือดำรงอยู่ในกันและกัน” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 1:399–401)

พิมพ์