មេរៀនទី ១៤៤
គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥ ភាគ ១
បុព្វថា
នៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៨៤៤ ព្យាការីយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ និង បងប្រុសរបស់លោក ហៃរ៉ុម ដែលជាជំនួយការប្រធាន និងជាលោកអយ្យកោរបស់សាសនាចក្រ ត្រូវបានធ្វើទុក្ករកម្មនៅក្នុងគុគកាតធេច រដ្ឋ អិលលីណោយ ។ កូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់ បានអនុមតិការប្រកាសអំពីទុក្ករកម្មមួយ ឲ្យដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងការបោះពុម្ពនៃ គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា នៅចុងឆ្នាំ ១៨៤៤ ដែលហៀបនឹងត្រូវបានបោះពុម្ព ។ សេចក្ដីប្រកាសនោះសរសេរតាមដំណើររឿងដែលអែលឌើរ យ៉ូហាន ថេលើរ និង វិលឡឺឌ រិចឺត្យ ជាសមាជិកក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកដប់ពីរនាក់ បានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែក ។ វិវរណៈនេះ ឥឡូវត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងគោលលទ្ធិ និងសេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥ ។
កំណត់ចំណាំ ៖មេរៀននេះ រួមមាននូវដំណើររឿងជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួនដែលអាចត្រូវបានអានដោយសិស្ស ។ អ្នកអាចនឹងគិតធ្វើការថតចម្លងដំណើររឿងទាំងនេះ ហើយចែកវាទៅឲ្យសិស្សនៅពេលចាប់ផ្ដើមថ្នាក់រៀន ។
យោបល់សម្រាប់ការបង្រៀន
គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:១-៧
ទុក្ករកម្មរបស់ យ៉ូសែប និង ហៃរ៉ុម ស្ម៊ីធ ត្រូវបានប្រកាស
សូមចាប់ផ្ដើមថ្នាក់ដោយការសួរដល់សិស្ស បើមានពួកគេណាម្នាក់ចាំថា ពួកគេនៅកន្លែងណា នៅពេលពួកគេបានដឹងអំពីការស្លាប់របស់ប្រធាននៃសាសនាចក្រ ឬមនុស្សជាទីស្រឡាញ់ ។
សូមអញ្ជើញសិស្សឲ្យស្រមៃថា ពួកគេជាសមាជិកនៃសាសនាចក្រដែលរស់នៅក្នុងទីក្រុង ណៅវូ រដ្ឋ អិលលីណោយ ក្នុងឆ្នាំ ១៨៤៤ ហើយពួកគេបានទទួលដំណឹង ដែលបានកត់ត្រានៅក្នុងគោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:១។ សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអានខគម្ពីរនេះឲ្យឮៗ ។
-
តើអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងដូចម្ដេច បន្ទាប់ពីបានស្ដាប់ឮអំពីសោកនាដកម្មនេះ ?
សូមពន្យល់ថា ពួកបរិសុទ្ធជាច្រើន បានរញ្ជួយចិត្តជាខ្លាំងជាមួយនិងភាពសោកសៅ នៅពេលពួកគេបានដឹងអំពីការស្លាប់របស់ យ៉ូសែប និង ហៃរ៉ុម ស្ម៊ីធ ។ សូមលើកទឹកចិត្តដល់សិស្សឲ្យនឹកគិតអំពីអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងទីបន្ទាល់របស់ពួកគេអំពីព្យាការី យ៉ូសែប ស៊្មីធ នៅពេលពួកគេដឹងអំពីថ្ងៃចុងក្រោយនៃជីវិតរបស់លោក ។
សូមប្រាប់សិស្សថា យ៉ូសែប ស៊្មីធ និង ពួកបរិសុទ្ធ បានរស់នៅដោយភាពសុខសាន្ដក្នុងរដ្ឋ អិលលីណោយ ប្រហែលរយៈពេលបីឆ្នាំ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ត្រឹមឆ្នាំ ១៨៤២ ពួកគេបានចាប់ផ្ដើមជួបនឹងការជំទាស់ប្រឆាំងម្ដងទៀត ។ អ្នកប្រឆាំងនៅក្នុងសាសនាចក្រ និងបក្សប្រឆាំងនៅខាងក្រៅសាសនាចក្រ បានរួមកម្លាំងគ្នាដើម្បីប្រឆាំងនឹងព្យាការី ព្រមទាំងសាសនាចក្រ ។ ពលរដ្ឋមួយចំនួននៅរដ្ឋ អិលលីណោយ បានចាប់ផ្ដើមមានភាពភ័យខ្លាច ហើយស្អប់ឥទ្ធិពលខាងនយោបាយរបស់ពួកបរិសុទ្ធ ។ អ្នកដទៃរឹតកាន់តែច្រណែននឹងការរីកចម្រើនខាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់សាសនាចក្រនៅទីក្រុងណៅវូ ហើយបានរិះគន់នឹងអំណាចរបស់អភិបាលក្រុងណៅវូ និងក្រុមជីវពលរបស់ក្រុង ។ មនុស្សមួយចំនួនទៀតបានចាប់ផ្ដើមមិនចូលចិត្តពួកបរិសុទ្ធ ដោយសារតែការយល់ច្រឡំអំពីគោលលទ្ធិ និងការអនុវត្តរបស់ពួកមរមនដ៏ចម្លែក ដូចជាអាពាហ៍ពិពាហ៍ពហុពន្ធភាព ហើយមួយចំនួនទៀតបានយល់ខុស ដោយសារតែសមាជិកនៃសាសនាចក្រដែលក្បត់សាសនា ។ ( សូមមើល Church History in the Fulness of Times Student Manual, បោះពុម្ពទី ២ [Church Educational System manual, ឆ្នាំ ២០០៣], ទំព័រ ២៦៣-៦៦, ២៧០-៧១ ) ។
សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអាន កថាកណ្ឌដូចខាងក្រោម ៖
សូមពន្យល់ថា មាតិកាអំពីNauvoo Expositorព្រមជាមួយនឹងការបំផ្លាញការបោះពុម្ព បានបណ្ដាលឲ្យមានកំហឹងទំនាស់ប្រឆាំងនឹងពួកមរមន កើនឡើងរឹតតែខ្លាំង ។ ម្ចាស់រោងពុម្ពបានដាក់បណ្ដឹងស្របច្បាប់ទាស់នឹង យ៉ូសែប ស៊្មីធ និង អ្នកដឹកនាំក្នុងក្រុងដទៃទៀត ដោយចោទប្រកាន់ពួកគេអំពីការបង្កឲ្យមានកុប្បកម្មឡើង ។ យ៉ូសែប ស៊្មីធ ត្រូវបានរួចពីការចោទប្រកាន់ ប៉ុន្តែការដោះលែងលោក កាន់តែធ្វើឲ្យមារសត្រូវ របស់លោកខឹងខ្លាំងឡើងៗប៉ុណ្ណោះ ។ នៅពេលការរាយការណ៍បានចាប់ផ្ដើមសាយភាយ ដែលពួកមនុស្សកំណាចបានប្រមូលផ្ដុំគ្នាវាយប្រហារលើទីក្រុង ណៅវូ នោះ យ៉ូសែប ស៊្មីធ ក្នុងនាមជាអភិបាលខេត្ត បានប្រកាសថាទីក្រុង ណៅវូ ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ទ័ព ( ច្បាប់ទ័ពបណ្ដោះអាសន្ន ) ។ ដោយមានការដឹកនាំពីអភិបាល ថូម៉ាស ហ្វត នៃរដ្ឋ អិលលីណោយ យ៉ូសែប បានបញ្ជាទ័ពផ្លូវការនៅណៅវូ ការពារដល់ទីក្រុង ។
សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអានកថាកណ្ឌពីរដូចខាងក្រោម ៖
សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអាន គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:៤ ឲ្យឮៗ ។ សូមឲ្យសិស្សក្នុងថ្នាក់ផ្ទៀងតាម រកមើលការព្យាករដែលយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ បានធ្វើ នៅពេលលោកជិតទៅដល់ទីក្រុងកាតធេច ។
-
តើយ៉ូសែបបានប្រាប់ថា មានអ្វីនឹងកើតឡើងដល់លោក ?
-
តើអ្នកគិតថា ព្យាការីនឹងមានអារម្មណ៍យ៉ាងណា នៅពេលដែលលោកចាកចេញពីគ្រួសារលោក ដោយដឹងថា លោកនឹងពុំត្រឡប់មកជួបពួកគេវិញនោះ ?
-
ហេតុអ្វីក៏អ្នកគិតថា យ៉ូសែប « មានចិត្តស្ងប់ស្ងាត់ដូចជាព្រឹកព្រលឹមនៅរដូវក្ដៅ » នៅពេលលោកបានដឹងថា លោកនឹង « ដូចជាកូនចៀមដែលនឹងត្រូវសម្លាប់ » យ៉ាងដូច្នោះ ?
សូមពន្យល់ថា ព្យាការីបានដឹងថាការស្លាប់របស់លោក នឹងការពារដល់ជីវិតរបស់ពួកបរិសុទ្ធ ។
នៅពេលហៃរ៉ុម ស្ម៊ីធ បានរៀបចំធ្វើដំណើរទៅគុកកាតធេច នោះលោកបានអាន អេធើរ ១២:៣៦–៣៨ ហើយបន្ទាប់មក បានបត់ទំព័រនោះទុក ។ សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអាន គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:៥ ឲ្យឮៗ ។ សូមឲ្យសិស្សត្រៀមខ្លួន ហើយកត់សម្គាល់នូវអ្វីដែលហៃរ៉ុមបានអាន និងបានគូសចំណាំពីមុនចាកចេញទៅគុកកាតធេច ។
-
ហេតុអ្វីអ្នកគិតថា ខគម្ពីរមកពីគម្ពីរអេធើរទាំងនេះ អាចមានអត្ថន័យយ៉ាងខ្លាំងចំពោះហៃរ៉ុមដើម្បីអាននៅគ្រានោះ ?
-
តើអ្នកគិតថាឃ្លា « មនុស្សទាំងអស់នឹងដឹងថា អាវរបស់ខ្ញុំគ្មានប្រឡាក់ដោយឈាមរបស់អ្នកឡើយ » (គ. និង ស. ១៣៥:៥) មានន័យដូចម្ដេច ?
សូមឲ្យសិស្សពិចារណាពីរបៀបដែល យ៉ូសែប និងហៃរ៉ុម អាចមានអារម្មណ៍បែបណា នៅពេលដឹងថាពួកលោកបានបំពេញតាមការហៅបម្រើ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកលោកមកពី ព្រះដោយអស់ពីលទ្ធភាពខ្លួនហើយនោះ ។
-
តើយើងអាចរៀនអ្វីខ្លះ ពីគំរូរបស់យ៉ូសែប និងហៃរ៉ុម ស្ម៊ីធ ដែលអាចជួយយើងឲ្យបំពេញការហៅនានាដែលយើងទទួលបានមកពីព្រះ ?
សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអានសេចក្ដីសង្ខេបដូចខាងក្រោមអំពីព្រឹត្តការណ៍ទាំងឡាយដែលកើតឡើងនៅថ្ងៃទី ២៥-២៧ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៨៤៤ ៖
សូមប្រាប់សិស្សថា នៅក្នុងពេលល្ងាចដ៏ក្ដៅ និង សើមនៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមិថុនា នោះសាវក យ៉ូហាន ថេលើរ និង វិលឡឺឌ រីឆាដ នៅជាមួយនឹង យ៉ូសែប និង ហៃរ៉ុម នៅក្នុងគុគកាតធេច ។ អារម្មណ៍នៃភាពអស់សង្ឃឹមបានមកគ្របដណ្ដប់លើព្យាការី និងអ្នកទាំងឡាយដែលនៅជាមួយលោក នៅពេលពួកគេបានអង្គុយនៅក្នុងបន្ទប់ក្នុងគុគនៅជាន់ទីពីរ ។ ហៃរុម ស្ម៊ីធ បានសុំឲ្យ យ៉ូហាន ថេលើរ ច្រៀងបទ « អ្នកធ្វើដំណើរដ៏ក្រតោកយ៉ាក » ( សូមមើលទំនុកតម្កើងទំព័រ ១៧ ) ។ បើទំនុកតម្កើងនេះមានក្នុងសៀវភៅទំនុកតម្កើងរបស់អ្នក សូមអញ្ជើញសិស្សឲ្យច្រៀងពីរបីវគ្គ ។ នៅពេលពួកគេច្រៀង សូមអញ្ជើញពួកគេឲ្យគិតអំពីទំនុកតម្កើងនេះ អាចមានន័យយ៉ាងណាចំពោះ យ៉ូសែប និង ហៃរុម ស៊្មីធ នៅក្នុងគ្រានេះ ។
សូមអញ្ជើញសិស្សបីនាក់ឲ្យឆ្លាស់វេនគ្នាអានសេចក្ដីសង្ខេបដូចខាងក្រោមអំពីទុក្ករកម្ម ។ សូមឲ្យសិស្សក្នុងថ្នាក់ព្យាយាមបង្កើតជាចក្ខុវិស័យអំពីព្រឹត្តការណ៍ទាំងនេះដូចជាពួកគេនៅជាមួយនឹងព្យាការីក្នុងគុកកាតធេច ។
សូមអញ្ជើញសិស្សម្នាក់ឲ្យអាន គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:២ ឲ្យឮៗ ។ សូមឲ្យសិស្សក្នុងថ្នាក់ផ្ទៀងតាម ហើយកត់ចំណាំការពិពណ៌នាអំពីជោគវាសនារបស់ យ៉ូហាន ថេលើរ និង វិលឡឺឌ រីឆាដ ។ សូមប្រាប់សិស្សថា វិលឡឺឌ រីឆាដ គ្រាន់តែត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងមួយគ្រាប់ហោះប្រផិតៗនឹងត្រចៀកខាងឆ្វេងរបស់គាត់តែប៉ុណ្ណោះ ដែលបានបំពេញតាមការព្យាករណ៍ ដែលយ៉ូសែប បានព្យាករអស់ជាងមួយឆ្នាំមុនថា « ពេលវេលានឹងមកដល់ ដែលគ្រាប់កាំភ្លើងនឹងហោះនៅជុំវិញគាត់ដូចជាគ្រាប់ព្រិលធ្លាក់ ហើយគាត់នឹងមើលឃើញមិត្តរបស់គាត់ដួលស្លាប់នៅខាងឆ្វេង និងខាងស្ដាំ ប៉ុន្តែនឹងគ្មានគ្រាប់កាំភ្លើងមួយគ្រាប់ណាមកប៉ះនឹងអាវរបស់គាត់ឡើយ » (នៅក្នុង History of the Church៦:៦១៩ ) ។
សូមនាំសិស្សទៅកាន់គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:១ ហើយសួរសំណួរដូចខាងក្រោម ៖
-
តើអ្នកគិតថាឃ្លា « ដើម្បីបិទទីបន្ទាល់នៃព្រះគម្ពីរនេះ និងព្រះគម្ពីរមរមន » មានន័យដូចម្ដេច ? ( វាអាចនឹងជួយពន្យល់ថា នៅក្នុងបរិបទនេះ ដើម្បីបិទគឺបង្កើតអ្វីមួយដ៏និរន្ដន៍ ដូចជាទីបន្ទាល់ជាដើម ) ។
សូមចង្អុលបង្ហាញថាពាក្យទុក្ករកម្មនៅក្នុងខ ១ ហើយសួរថា ៖
-
តើទុក្ករជនជាអ្វី ? ( មនុស្សម្នាក់ដែលរងទុក្ខដល់ស្លាប់ ក្នុងការធ្វើជាសាក្សីចំពោះសេចក្ដីពិតអំពីជំនឿ ឬបុព្វហេតុរបស់គាត់ ឬនាង ។ សូមពន្យល់ថា ពាក្យទុក្ករជនចេញមកពីពាក្យភាសាក្រិចថាសាក្សី[សូមមើល Bible Dictionary, « Martyr » ។
សូមឲ្យសិស្សមើលត្រួសៗនូវគោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ១៣៥:៧រកមើលនូវអ្វីថាតើទុក្ករកម្មរបស់ យ៉ូសែប និង ហៃរុម ស្ម៊ីធ ធ្វើជាសាក្សីចំពោះអ្វីខ្លះ ។
-
តាមរយៈការស្លាប់របស់ពួកលោកជាទុក្ករជន តើ យ៉ូសែប និង ហៃរុម ស្ម៊ីធ បានបិទទីបន្ទាល់របស់ពួកលោកអំពីអ្វីខ្លះ ? (សិស្សអាចនឹងប្រើពាក្យផ្សេង ប៉ុន្តែពួកគេគប្បីប្រាប់នូវសេចក្ដីពិតដូចខាងក្រោម ៖យ៉ូសែប និង ហៃរុម ស្ម៊ីធ បានបិទសាក្សីរបស់ពួកលោកអំពីសេចក្ដីពិតដ៏ពេញលេញនៃដំណឹងល្អដែលបានស្ដារឡើងវិញដោយជីវិតរបស់ពួកលោក ។ អ្នកអាចសរសេរសេចក្ដីពិតនេះនៅលើក្ដារខៀន ) ។
សូមអញ្ជើញសិស្សឲ្យពិចារណាអំពីសំណួរដូចខាងក្រោម រួចហើយសរសេរចម្លើយរបស់ពួកគេនៅក្នុងសៀវភៅកំណត់ចំណាំក្នុងថ្នាក់ ឬសៀវភៅកំណត់ហេតុការសិក្សាព្រះគម្ពីររបស់ពួកគេ ៖
-
តើចំណេះដឹងរបស់អ្នកអំពីទីបន្ទាល់របស់ យ៉ូសែប និង ហៃរុម ស្ម៊ីធ និងការស្ម័គ្រចិត្តស្លាប់របស់ពួកលោកដើម្បីសេចក្ដីពិត មានឥទ្ធិពលមកលើទីបន្ទាល់របស់អ្នកយ៉ាងដូចម្ដេច ?
បន្ទាប់ពីផ្ដល់ពេលគ្រប់គ្រាន់ហើយ សូមអញ្ជើញសិស្សដែលមានឆន្ទៈចែកចាយទីបន្ទាល់របស់ពួកគេឲ្យឡើងចែកចាយ ។ សូមបញ្ចប់មេរៀន ដោយចែកចាយទីបន្ទាល់របស់អ្នកអំពីព្យាការី យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ។