Potutusi
Lesona 130: 1 Timoteo


Lesona 130

1 Timoteo

Folasaga

Na tusi atu Paulo ia Timoteo, o se taitai perisitua i Efeso, ma fautuaina o ia ia mautinoa o aoao atu aoaoga faavae moni. Sa ia tuuina atu agavaa mo epikopo ma tiakono ma fautuaina Timoteo ia avea o se faaaoao o e faatuatua. sa apoapoai e Paulo le au paia e tausia e matitiva ma fafine ua oti a latou tane. Sa ia faaiuina lana tusi e ala i le aoao atu faapea “o le manao i le tupe o le pogai lea o mea leaga uma” (1 Timoteo 6:10).

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

1 Timoteo 1–3

Ua faatonu e Paulo ia Timoteo e faatatau i tiutetauave i le vaavaaia o le Ekalesia

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le tala lenei mai ia Peresitene Thomas S. Monson:

Ata
Peresitene Thomas S. Monson

“Ua ou manatua ai se mea na ou oo i ai i le tele o tausaga ua mavae, a o avea a’u ma se epikopo. I le taimi o le sauniga amata o la matou fonotaga a le au perisitua i le taeao o se tasi Aso Sa, sa matou sauniuni e faauu se alii talavou i le tofi o le Ositaulaga. Sa asiasi mai i lo matou uarota i lena aso se fautua maualuga, sa galue foi o sē fai galuega i le malumalu. A o ou sauni e faanofo i lalo le alii talavou e faasaga i le faalapotopotoga ina ia mafai ona matou faia le faauuga, sa taofi au e le fautua maualuga ma fai mai, ‘Epikopo, e masani lava ona ou faafaasagaina i le malumalu i latou o le a faauuina.’ Sa ia toe faatulagaina le nofoa ina ia mafai ai ona faasaga le alii talavou i le itu e tu ai le malumalu. Na vave ona ou iloaina se faiga e lei faatagaina” (“Opening Remarks” [worldwide leadership training meeting, Nov. 2010], lds.org/broadcasts).

Faamatala o le avea ai o se epikopo, o Pereitene Monson, nai lo le fautua maualuga, sa faatagaina e pulefaamalumalu i le galuega a le Ali i lana uarota.

  • O le a se mea e ono avea ma tulaga matautia i se epikopo po o le peresitene o le paranesi e mafai ai ona tulai mai se faiga e le faatagaina?

Faamatala na tusia e le Aposetolo o Paulo se tusi ia Timoteo, o se taitai perisitua talavou i Efeso. I le paranesi a le Ekalesia na ia pulefaamalumalu ai, sa feagai ia Timoteo ma luitau e pei na feagai ma Peresitene Monson,

Valaaulia ni nai tamaiti aoga e feauauai i le faitauina leotele mai o le 1 Timoteo 1:3–7. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o le a le tiutetauave na tuu atu e Paulo ia Timoteo, Faamatala o le uputala o le vavau (fuaiupu 4) e faasino e aoaoga sese; gauai atu i “gafa e leai ni ona gataaga” (fuaiupu 4) e faasino i uputuu pepelo faapea; o le faaolataga e na o i latou o e ua filifilia o fanau a Aperaamo e maua, o e e tele ina iloa i o latou gafa uumi po o le leai se iuga; ma le “upu le aoga” (fuaiupu 6) e faasino i talanoaga e leai se uiga (tagai fuaiupu 6 vaefaamatalaga i).

  • E tusa ai ma fuaiupu 3–4, o le a le tiutetauave na tuu atu e Paulo ia Timoteo?

  • E tusa ai ma fuaiupu 6–7, aisea na taua ai mo Timoteo le faataunuuina o lenei tiutetauave?

  • O le a le upumoni e mafai ona tatou aoao mai le fautuaga a Paulo ia Timoteo e uiga i le tiutetauave o taitai perisitua? (E ono faaaoga e le vasega ni upu eseese, ae ia mautinoa latou te faailoa maia se upumoni e pei o lenei: Ua i ai i taitai perisitua le tiutetauave e faamautinoa ai o loo aoao atu aoaoga faavae moni ma faiga sao. Tusi lenei upumoni i luga o le laupapa.)

Faamanatu i le vasega le tulaga na feagai ma Peresitene Monson o avea ma epikopo. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele lana tala: Fai i le vasega e faalogologo pe na faapefea ona tali atu Peresitene Monson i le fautua maualuga:

Ata
Peresitene Thomas S. Monson

“Sa mafai ona ou iloa le tulaga e ono salalau ai lea faiga. E ui lava ina sa ou laitiiti tele nai lo le fautua maualuga, ae sa ou iloaina le mea e tatau ona fai. Sa ou toe liliuina le nofoa ina ia toe faasaga ai i le faalapotopotoga ma ou fai atu ia te ia, “I le matou uarota, matou te faasaga i le faalapotopotoga.”(“Opening Remarks,” lds.org/broadcasts).

  • O faamanuiaina faapefea i tatou e taitai perisitua o e galulue e faamautinoa o aoao atu aoaoga faavae moni ma faiga sao i le Ekalesia?

Aotele le 1 Timoteo 1:8–11i le faamatala atu faapea sa lapatai atu Paulo mai ia i latou o e mananao e avea ma aoao o le tulafono a le Atua ae e lei i ai se malamalama sao i ai.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le 1 Timoteo 1:12–16 Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe aisea na faaalia ai e Paulo le lotofaafetai ia Iesu Keriso.

  • Aisea na faaalia ai e Paulo le lotofaafetai ia Iesu Keriso?

  • E tusa ai ma fuaiupu 15–16, o faapefea ona avea ia Paulo o se “mamanu” mo i latou uma o e talitonu ia Iesu Keriso?

Aotele le 1 Timoteo 1:17–1 Timoteo 3i le faamatala atu sa fautuaina e Paulo ia Timoteo e pipiimau i lona faatuatua. Na aoao atu e Paulo o Iesu Keriso o lo tatou puluvaga, ma sa ia fautuaina tagata o le Ekalesia e tusa ai ma le ala latou te amio ai. Sa ia folasia foi agavaa mo epikopo ma tiakono.

1 Timoteo 4–5

Ua faamatala e Paulo ia uiga o se auauna faamaoni a Iesu Keriso

Aumai se kilipa pepa, se fasi manoa, teipi, ma se maneta i le vasega. Nonoa le pito e tasi o le manoa i le kilipa pepa, ona teipi lea o le isi pito o le manoa i se kesi po o se laulau. Uu faalatalata le maneta i le kilipa pepa e aunoa ma le papai o le maneta i le kilipa pepa. Ua tatau e le malosiaga faamaneta ona faagaoioia le kilipa pepa agai mai i le maneta. Siisii solo le maneta faataamilo e faalia ai lona faatosinaina o le gaoioi a le kilipa pepa.

  • Afai e faatusa le kilipa pepa i se tagata, o le a la le mea e faatusa i ai le maneta?

Fai i le vasega e mafaufau pe na faapefea ona pei i latou o le maneta ma faatosinaina ai isi. Valaaulia le vasega e vaavaai mo se mataupu faavae a o latou suesueina le 1 Timoteo 4lea e aoao mai ai i tatou i le ala e mafai ai ona avea i tatou ma faatosinaga lelei i olaga o isi.

Aotele le 1 Timoteo 4:1–11 i le faamatala atu na valoia e Paulo e faapea o “aso amuli” (fuaiupu 1) e iai nisi tagata o le Ekalesia o le a o ese mai le faatuatua ae mulimuli atu i aoaoga ma faiga sese, e pei o le “faasa ona faaipoipo” (fuaiupu ). Sa apoapoai atu Timoteo e faafailele le Au Paia i aoaoga faavae moni.

Valaaulia le vasega e faitau lemu le 1 Timoteo 4:12, ma vaavaai po o a mea na fautua atu Paulo ia Timoteo ia avea ai. Faamatala o le uputalanoaga i le fuaiupu lea e faasino i le amio po o amioga (tagai fuaiupu 12, vaefaamatalaga i). Fai atu i tagata o le vasega e lipoti mai mea ua latou mauaina.

  • O le a sou manatu i le uiga o le avea o se “faaaoao i e faatuatua”? (Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e faailoga le fuaitau lenei i a latou tusitusiga paia.)

  • O a ni auala na fautua atu ai Paulo ia Timoteo ia avea o se faaaoao i e faatuatua? (Lisi tali a tagata o le vasega i luga o le laupapa.)

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le 1 Timoteo 4:13–16. Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo se isi fautuaga na tuu atu e Paulo e fesoasoani ai ia Timoteo ia avea o se faaaoaoao o e faatuatua.

  • O le a se isi fautuaga mai ia Paulo atonu na fesoasoani ia Timoteo e avea ai o se faaaoao o e faatuatua?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 15, aisea na tau atu ai e Paulo ia Timoteo e mafaufau i aoaoga faavae na aoao atu e Paulo ma tuuina atu atoatoa o ia lava e ola ai? (Ina ia mafai ai e isi ona vaai o le faia faapea na manuia ai Timoteo.)

  • E faavae i aoaoga a Paulo i le fuaiupu 16, o le a se mea e mafai ona tulai mai a o tatou taumafai e avea ma faataitaiga o e talitonu ia Iesu Keriso? (I le faaaogaina o upu a le vasega, tusi se mataupu faavae e pei o lea i le laupapa: Afai o i tatou o ni faataitaiga o e talitonu ia Iesu Keriso, e mafai ona tatou fesoasoani e aumaia le faaolataga ia i tatou lava ma isi.

  • E mafai faapefea e le avea ai o se faataitaiga o se ua talitonu ma mulimuli ia Iesu Keriso ona fesoasoani e aumaia le faaolataga i isi?

Valaaulia le vasega e toe iloilo le lisi o i le laupapa ma mafaufau i ni auala sa tatau ai ona avea Timoteo o se “faaaoao i e faatuatua” (1 Timoteo 4:12). Fai i le vasega e faamatala ia auala e mafai ai ona avea se tasi o se faataitaiga i vaega taitasi nei.

  • O anafeana avea ai se tasi o se faaaoao o e faatuatua ia te oe i se tasi o auala na taua e Paulo? (Atonu e te manao e faasoa atu sou aafaiga mai lou lava olaga.)

Valaaulia le vasega e tusi se sini ia latou api o le vasega po o le api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia, e tusa ai ma le ala e mafai ona avea i latou ma faataitaiga o e faatuatua ia Iesu Keriso ma fesoasoani ai e aumaia le faaolataga ia i latou lava ma isi.

Aotele le 1 Timoteo 5i le faamatala atu faapea sa faatonuina e Paulo ia Timoteo e uiga i le ala e tatau ai i le Au Paia ona tausia i latou o e manaomia, e aofia ai ma fafine ua oti a latou tane.

1 Timoteo 6.

Ua apoapoai atu Paulo ia fesoasoani i isi e saili mo oa e faavavau

Faaali atu se fasi tupe i le vasega.

  • Pe e te manatu e mafai e le tupe ona taitai atu i mea e sili ona leaga po o mea e sili ona lelei? Aisea?

Faamatala o le1 Timoteo 6o loo faamaumau ai sa fautuaina e Paulo ia Timoteo e uiga i tupe. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le 1 Timoteo 6:6–10. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o a mea na aoao mai e Paulo ma lapatai mai e uiga i le tamaoaiga.

  • O le a le aoaoga po o le lapataiga a Paulo e taua tele ia te oe? Aisea?

  • O le a sou manatu o le a le uiga o le fasifuaitau “o le manao i le tupe o le pogai lea o mea leaga uma”? 1 Timoteo 6:10).

  • E tusa ai ma fuaiupu 9–10, o le a le mea e tau i ai le manao i le tupe? (A maea ona tali mai tamaiti aoga, tusi le upumoni lenei i le laupapa: O le manao i le tupe e taitai atu ai i le amioletonu ma le liliuese.

  • Aisea e te manatu ai o le manao i le tupe e tau atu ai i le amioletonu ma le liliuese?

Ina ia fesoasoani i tagata aoga ia malamalama, o le “manao” i le tupe nai lo o taunuuga faapitoa tatou te mananao i ai, fai atu i se tamaitiiti aoga e faitau leotele le saunoaga lenei mai ia Elder Dallin H. Oaks o le Korama a Aposetolo e Toasefululua.

Ata
Elder Dallin H. Oaks

“E leai se tupuaga leaga e uiga i tupe. O le samaria agalelei na faaaogaina tupe e auauna ai i ona tagatanuu ae sa faaaoga e Iuta tupe lava ia e tasi e faalata ai le Matai. o le alofa i tupe [o le] tupuaga o mea leaga uma.’(1 Tim. 6:10; ua faaopoopo mea e faamamafa.) O le eseesega i tikeri o faaleagaga tatou te faia e ala i le vaaia, faasao, ma le faasoasoaina o mea o lenei lalolagi” (“Faaleagaga,” Liahona, Ian. 1986, 63).

Tusi mau ma fesili nei i le laupapa, pe saunia i se tufaaga:

1 Timoteo 6:11–12, 17–19

O le a le fautuaga na tuu atu e Paulo ia Timoteo ma i latou e i ai oa?

E mafai faapefea e lenei fautuaga ona fesoasoani ia i tatou ia maua le uiga faaalia sao i le sailia o oa ma le faaaogaina o le tamaoaiga?

Vaevae le vasega i ni paga. Valaaulia le vasega e faitau ia mau ma talanoaina ma a latou paga ia fesili. A uma ua lava se taimi, ona valaaulia lea o nisi o tagata o le vasega e faasoa mai mea ua latou mauaina.

  • Afai na faatuatuaina e le Au Paia le Atua ma sa mauoa i galuega lelei, o le a le tala a Paulo i mea e mafai ona latou maua e tusa ai ma le fuaiupu 19

  • O le a le mataupu faavae e mafai ona tatou aoaoina mai aoaoga a Paulo e uiga i mea e mafai ona tatou faia ia maua ai le ola e faavavau? (E ui atonu e faaaoga e le vasega ni upu eseese, ia mautinoa latou te faailoa maia se mataupu faavae e pei o lenei: Afai tatou faatuatua i le Atua soifua ma ua mauoa i galuega lelei, ona mafai lea ona tatou maua o le ola e faavavau.

  • Afai o le faatuatua i le Atua ma mulimuli i le amiotonu o faamuamua aupito silisili ia, e mafai faapefea la ona aafia ai le ala tatou te vaai atu ai, saili ma faaaoga le tamaoaiga?

Faaiu i le molimau atu o le mauaina o le ola e faavavau e faamauoa moni ai se tagata. Fautuaina le vasega ia avea le mulimuli i le amiotonu o la latou faamuamua aupito silisili ina ia mafai ai e i latou ona maua oa moni o le ola e faavavau.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

1 Timoteo 1:1–7. “Ia poloaiina nisi e le mafai ona latou aoao atu se isi lava mataupu”

Na aoao mai e Peresitene Gordon B. Hinckley le taua o le aoao atu o aoaoga faavae sao i le Ekalesia:

“Ua uma ona ou tautala atu muamua e uiga i le taua o le tausia o le mama aiai o aoaoga faavae o le Ekalesia, ma vaaia ua aoao atu i a tatou fonotaga uma. … O nai see ese laiti i le aoaoina atu o aoaoga faavae e mafai ona tau atu i mea pepelo tetele ma le leaga” (Teachings of Gordon B. Hinckley [1997], 620).

1 Timoteo 1:4. “Gafa e leai ni iuga”

Na aoao mai e Elder Bruce R. McConkie o le Korama a Aposetolo e Toasefululua e faapea o “gafa” o loo taua i le 1 Timoteo 1:4 ma le Tito 3:9 e faasino i “uputuu pepelo faa-Iutaia faapea o le faaolataga e mo fanau filifilia e pei o e ua lauiloa i soloaiga tau gafa. I le tisipenisione lenei, ua poloaiina e le Alii le sailia o gafa o se tulaga manaomia o le faaavanoaina o le faaolataga mo i latou o e le o maua le avanoa e talia ai le talalelei i lenei olaga” (Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1965–73], 3:127).

1 Timoteo 2:9–10. Laei talafeagai

“Sa fautuaina e Paulo ia fafine e ‘ia teuteu ia i latou i ofu e onomea, ma ia le teuanoai ae ia faamatuafafine’ (1 Timoteo 2:9), o lona uiga ma le lotomaualalo ma le migao; sa ia aoao atu foi e ao i fafine ona taumamao mai laei taugata ma teuteuga i maataua. O loo maua foi aoaoga faapena i le 1 Nifae 13:7–8; 4 Nifae 1:24; Mamona 8:36–39; ma le Mataupu Faavae ma Feagaiga 42:40. Sa taua e Paulo o tamaitai e tatau ona oofu e faapei o i latou e ‘tau atu ai le faaleatua.’ O le mataupu faavae o le ofuina o ofu talafeagai e faatatau i alii ma tamaitai o le Ekalesia i aso nei:

“‘E ala i ou laei ma foliga vaaia, e mafai ai ona e faaali atu faapea … o oe o se soo o Iesu Keriso ma e te alofa ia te Ia.

“‘O loo faaauau pea ona fautuaina e perofeta a le Atua Ana fanau ia oofu talafeagai. A lelei le faiga o ou laei ma teu faalelei, ua e valaaulia le mafutaga mai a le Agaga ma ua mafai ona avea oe ma faatosinaga lelei i isi’ (Mo Le Malosi o le Autalavou [tamaitusi, 2011], 6)” (Tusi lesona a le Tagata Aoga o le Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 458).

Lolomi