Potutusi
Lesona 80: Ioane 21


Lesona 80

Ioane 21

Folasaga

Na faaali atu le Alii toetu i Ona soo a o fagogota. I le matafaga, sa taumamafa faatasi ai Iesu ma Ona soo ma sa valaaulia ai Peteru e faatino Lona alofa mo le Alii e ala i le fafagaina o Ana mamoe. Ua muai ta’u atu e Iesu le faamaturoina o Peteru ma le faaliliuina o Ioane.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Ioane 21:1–17

Ua faaali atu le Alii toetu i nisi o Ona soo i le Sami o Tiperia (Sami o Kalilaia)

Tusi se fatu lapoa i luga o le laupapa:

Ata
fatu

Valaaulia ni tamaiti aoga e o mai i le laupapa ma tusi i totonu o le fatu ni mea se lua pe tolu e fiafia i ai. Faamatala atu o nei mea e mafai ona aofia ai tagata, meatotino, po o gaoioiga.

A uma ona tusi e tagata, e mafai foi ona e tusia ai ni nai mea e te fiafia i ai.

Otooto le Ioane 21:1–2 i le faamatala atu ina ua uma ona vaai i le Alii toetu i ni taimi se lua, sa i ai Peteru ma nisi o le au soo i le apitaogalu o le Sami o Kalilaia (lea e faaigoa foi) o le Sami o Tiperia). Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Ioane 21:3. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o a mea na filifili Peteru e fai.

  • O le a le gaoioiga e te manatu e ono faaopoopo e Peteru i la tatou lisi o mea tatou te fiafia i ai o i luga o le laupapa? (A uma ona tali mai le vasega, tusi le fagota i totonu o le fatu i le laupapa.)

  • O le a le umi na fagogota ai Peteru ma isi soo? E fia ni ia na latou maua?

Fai i tamaiti aoga e mafaufau pe o a ni lagona o Peteru ma isi soo ina ua alu le po o fagogota ae leai se mea na maua.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Ioane 21:4–6. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai poo le a le mea na tupu i le taeao na sosoo ai.

  • O ai sa i ai i le apitaogalu?

  • Pe na iloa muamua e le au soo ia Iesu?

  • O le a le mea na faatonu e Iesu i latou e fai?

  • O le a le mea na tupu ina ua latou mulimuli i le faatonuga a Iesu?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le saunoaga lenei a Elder Jeffrey R. Holland o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

Ata
Elder Jeffrey R. Holland

E na o le tolu tausaga talu ai sa fagogota ai nei lava alii i le sami lava lenei. I le taimi foi lena na “atoa le po ua tigaina ai i latou e leai ni mea na maua [Luka 5:5], o loo fai mai ai tusitusiga paia. Ae valaau atu ia i latou se tagata Kalilaia sa i luga o le matafaga e tuu a latou upega i le loloto, ma na latou toso ae ai ’le ’au i’a tele,’ [Luka 5:6], na matua lava ma ua masaesae ai a latou upega, sa faatumulia ai vaa e lua, na matua mamafa ma sa amata ona gogoto.

”O lea foi ua toe tupu nei” (“O Le Poloaiga Muamua ma le Sili,” Ensign po o leLiahona, Nov. 2012, 84).

  • Na mafai faapefea ona fesoasoani lenei mau tele faavavega o i’a ona fesoasoani i le au soo e iloa ai le sa i le apitaogalu?

  • Mata o a ni ou mafaufauga po o ni lagona pe ana faapea sa e i ai i le vaa ma le au soo?

Otooto le Ioane 21:7–14 i le faamatala atu faapea a o tauivi ai le au soo e sisi a’e le upega ua tumu i i’a i le vaa, sa tautino atu e Ioane o le tagata o loo i le apitaogalu o le Alii. Sa oso naunau ifo Peteru i le sami ma aau atu ia Iesu a o o atu isi i le vaa. Ina ua taunuu le au soo i le apitaogalu, ua saunia e Iesu se meaai mo i latou.

Faamatala atu, na faalautele mai e Elder Jeffrey R. Holland le tala lea e ala i le aoao mai faapea, ina ua uma ona talisua Peteru ma isi soo ma le Faaola, atonu na ”[silasila] atu i o latou vaa laiti ua tuai, o upega masaesae, ma se faaputuga tele o i’a e 153” (“O Le Poloaiag Muamua ma le Sili,” 84) ona fetalai atu lea ia Peteru.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Ioane 21:15. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le fesili na fesili atu ai faafia Iesu ia Peteru. Atonu e te manao e fautua atu i tamaiti aoga e faailoga mea ua latou maua.

  • O le a le fesili na fesili faatolu atu ai Iesu ia Peteru?

  • Ina ua fesili Iesu, ”Pe sili mai lou alofa ia te au i o latou nei?” (fuaiupu 15), o le a se mea tou te manatu o faasino i ai le upulatou nei (Atonu na faasino e Iesu i le faaputuga i’a po o nisi mea e tusa ai ma le olaga o se tagata faifaiva. Tusi le fesili lenei i luga o le laupapa e latalata i le fatu: Pe sili mai lou alofa ia te au i o latou nei?)

  • Na faapefea ona tali atu Peteru?

  • Mata o a ni ou lagona pe ana e i ai i le tulaga o Peteru ae fesili faatolu atu Iesu pe e te alofa ia te Ia?

Ina ia fesoasoani ia malamalama tamaiti aoga pe aisea na fesili faatolu atu ai Iesu i lenei fesili, valaaulia se tasi e faitau leotele le saunoaga lea a Elder Holland:

Ata
Elder Jeffrey R. Holland

“Na tali atu Iesu (ou te toe faailoa atu e le o tusia i le tusi paia a’u faamatalaga nei), atonu sa fai atu se tala faapea: ‘Peteru, ae aisea la ua e i ai iinei? Aisea ua tatou toe foi mai ai i lenei lava matafaga e tasi, i nei lava upega e tasi, ma toe faia foi lenei lava talanoaga e tasi? Pe le i manino ea i lena taimi ma pe lei manino ea foi i lenei taimi afai ou te manao i se i’a, e mafai lava ona ou maua se i’a? O le mea lea ou te manaomia Peteru, o ni soo—ma ou te manaomiaina e faavavau. Ou te manaomia se tagata e fafagaina au mamoe ma laveai au tamai mamoe. Ou te manaomia se tagata e talai atu la’u talalelei ma puipuia le faatuatua. Ou te manaomia se tagata e alofa ia te au, e alofa moni, moni lava ia te au, ma e alofa i le mea ua poloaiina au e lo tatou Tama i le Lagi e fai. … O lea la Peteru, mo le taimi lona lua ma atonu o le taimi mulimuli foi, ou te fai atu ia te oe ia tuua nei mea uma ma ia e alu atu e aoao atu ma molimau atu, galue ma auauna atu ma le faamaoni seia oo i le aso o le a latou faia ai ia te oe le mea tonu sa latou faia ia te au”(“O Le Poloaiga Muamua ma le Sili,” 84).

  • O le a se mataupu faavae ua tatou aoao mai i le aafiaga o Peteru? (A uma ona tali mai tamaiti aoga, tusi le mataupu faavae lenei i luga o le laupapa: Afai tatou te alolofa i le Faaola ma le Tama Faalelagi e sili nai lo se isi lava mea, o le a tatou fafaga ia Laua mamoe.)

  • O ai mamoe a le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso? E faapefea ona tatou fafagaina i latou?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le faamatalaga lenei mai ia Elder Robert D. Hales o le Korama a Aposetolo e Toasefululua.

Ata
Elder Robert D. Hales

“O le valaau lenei a Keriso i Kerisiano uma i ona po nei: ‘Fafaga a’u tamai mamoe. … Fafaga a’u mamoe’---faasoa atu la’u talalelei i tagata uma tusa lava po o le a le matua,ia sii a’e, faamanuia, faamafanafana, faamalosiau, ma galueaiina i latou, aemaise i latou o e e eseese o latou manatu ma talitonuga nai lo tatou” (“Avea o se Kersiano Moni,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2012, 91).

Ina ia fesoasoani ia malamalama le vasega pe mafai faapefea e le mataupu faavae sa latou faatoa faailoa mai ona faatatau foi ia i tatou, valaaulia ni tagata se toatolu e feauauai e faitau leotele tulaga nei. (E mafai ona e fetuunaia nei tulaga e tusa ai ma manaoga ma mea e fiafia i ai au tamaiti aoga.) A uma ona faitau tulaga taitasi, ona fai atu lea o fesili o loo mulimuli mai.

  1. Ua valaaulia e se vaega o tamaiti se alii talavou e nofo faatasi ma i latou i le taimi o le malologa, ma ua ia faamoemoe ia faauo ma i latou. I le taimi o la latou talatalanoaga, ua amata e se tasi o tamaiti i le vaega lea ona taufaalili i se isi tama.

  2. E fiafia se tamaitai talavou e taalo soka. E tele taimi o le vaiaso na te tuuto atu e taalo soka ai ma e itiiti sona taimi mo isi mea e pei o afiafi faaleaiga ma le suesueina o ana tusitusiga paia.

  3. O se alii talavou e pisi lava i gaoioiga faaakatemia ma isi gaoioiga. O le vaiaso atoa, e naunau lava o ia e faaalu se taimi avanoa ma ana uo i le po o le Aso Faraile. Ina o le a ia valaau atu ia te ia i lena po, ae telefoni mai lana soa o faiaoga o aiga pe mafai ona la o e fesoasoani i se tasi o a la’ua aiga asi i se mea ua manaomia vave.

  • O a ni filifiliga o i ai mo lenei tagata?

  • O le a se mea e mafai ona fai e lenei tagata e faatino ai lona alofa mo le Alii? E faapefea ona faaalia i lena faatinoga lona alofa i le Alii?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le saunoaga lea a Elder Holland:

Ata
Elder Jeffrey R. Holland

“Ou uso e ma tuafafine pele, ou te le o mautinoa pe o le a le mea o le a tatou oo i ai i le Aso Faamasino, ae o le a ou matuai ofo lava pe afai i lena talanoaga, e le fesili mai le Atua ia i tatou i le mea tonu foi lea na fesili ai Keriso ia Peteru: ‘Pe e te alofa mai ea ia te au?’” (“O Le Poloaiga Muamua ma le Sili,” 84).

Faasoa atu lau molimau i le taua o le filifili e alofa i le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso i luga atu o isi mea uma ma faaalia lea alofa e ala i le fafagaina o a La’ua mamoe.

Faasino i mea o loo lisi i le fatu i le laupapa ma le fesili o loo tusia i autafa o na mea: “Pe sili mai lou alofa ia te au i o latou nei?” Vase le upulatou nei, ma valaaulia le vasega e tali fesili nei i a latou api po o api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia:

  • Afai e fesili atu e Iesu le fesili lava lea e tasi ia te oe, o le a sou manatu i le mea o le a Ia faatatau i ai o ”latou nei” i lou olaga?

  • E faapefea ona e tali atu i lenei fesili?

  • E faapefea ona e faatinoina lou alofa i le Alii?

Ioane 21:18–25.

Ua muai ta’u mai e Iesu le faamaturoina o Peteru ma le faaliliuina o Ioane

Otooto le Ioane 21:18–21 i le faamatala atu na valoia e Iesu faapea, a oo ina toeaina o Peteru o le a ”faaloaloa [ona] lima” (fuaiupu 18) ma ave o ia i le mea e le loto o ia i ai. Ua talitonu na maliu Peteru ina ua faasatauroina. Peitai, o loo faapea mai na talosaga Peteru ina ia faasatauro faau i lalo lona ao aua na manatu o ia e le agavaa ona oti i le ala e tasi na maliu ai le Faaola (tagai Iosefa Filitia Samita, Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 3:151–52).

Ina ua uma ona faalogo atu i lenei valoaga, sa fesili Peteru po o le a le mea o le a tupu i le Aposetolo o Ioane, lea foi ua iloa o Ioane le Soo Pele. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Ioane 21:22–23. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe na faapefea ona tali atu le Alii ia Peteru.

  • O le a se mea na aoaoina e Peteru e uiga ia Ioane?

Faamatala atu, o le upu tumau pea i le fuaiupu 22 o lona uiga e ola ai pea i le lalolagi. O lea, o le a tumau ai pea Ioane i le lalolagi o se tagata ua faaliliuina seia oo i le Afio Mai Faalua o Iesu Keriso. O tagata soifua ua faaliliuina o ”tagata ua suia ina ia latou le oo ai i le tiga o le oti seia oo i lo latou toetu i le tino ola pea” (Guide to the Scriptures, “Translated Beings,” scriptures.lds.org).

  • E tusa ai ma le fuaiupu 22, o le a le mea na manao Iesu ia Peteru e taulai i ai nai lo le mafaufau ia te ia lava ma le mea o le a tupu ia Ioane?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Ioane 21:24–25. Fai i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na manao Ioane ia iloa e tagata uma a o faaiuina lana tusiga.

  • O le a le mea na manao Ioane ia iloa e tagata uma a o ia faaiuina lana tusiga?

Tusi fesili nei i luga o le laupapa:

Mai mea uma na tusia i tusiga a Mataio, Mareko, Luka, ma Ioane, o le a le tala, le mea na tupu, po o le aoaoga mai le galuega a le Faaola i le olaga nei e aupito sili ona tele se aoga ia te oe? Aisea?

Valaaulia le tamaitiiti aoga e mafaufau i a latou tali i fesili nei. E mafai ona e tataina lemu se viiga e pei o le “Mulimuli Mai ia te A’u” (Viiga, nu. 62), ma tuu atu i le vasega e toe iloilo a latou mau ma a latou api po o api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia e toe manatua ai nisi o upumoni sa latou aoaoina. A uma ua lava se taimi, valaaulia ni nai tamaiti aoga e o mai i luma o le vasega ma faasoa mai a latou tali i fesili.

Atonu e te manao e faaiu i le molimau atu i le moni o tala i le galuega a Iesu Keriso i le olaga nei ma le Togiola na tusia e Mataio, Mareko, Luka, ma Ioane.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Ioane 21:1–19 O le poloaiga muamua ma le sili

Mo nisi faamatalaga e tusa ai ma le talanoaga i le va o Iesu ma Peteru o loo tusia i le Ioane 21, faitau le saunoaga a Elder Jeffrey R. Holland “O Le Poloaiga Muamua ma le Sili” (Ensign po o le Liahona, Nov. 2012, 83–85).

Ioane 21:22–23. ”Tumau pea seia ou sau”

”I se taimi muamua atu i Lana galuega i le olaga nei, na fetalai ai le Faaola, ’O loo tutu mai iinei nisi e le oo ia te i latou le oti, seia latou vaaia le Atalii o le tagata ua sau i lona malo’ (Mataio 16:28). Na muai ta’u atu e le Keriso toetu e faapea, o Ioane o le o le a faataunuuina lena valoaga ma ’tumau’ ai i le lalolagi seia oo ina toe afio mai o Ia (tagai Ioane 21:22–23). O loo maua se atoaga o lenei talatalanoaga i le va o le Faaola, Peteru, ma Ioane i le Mataupu Faavae ma Feagaiga, vaega 7, o ‘se faaliliuga o le talafaamaumau na tusia e Ioane i se pa’u manu ma natia ai e ia lava’ (MF&F 7, folasaga o le vaega lea). O lea faaaliga ua faamanino ai na fesili atu Ioane i le Faaola mo le ’mana i luga o le oti, ina ia mafai ona ou ola ma aumai agaga ia te oe,’ ma o le tali atu i ai, na to atu ai e le Faaola ia Ioane le mana e ola ai seia oo i Lona Afio Mai Faalua (tagai MF&F 7:1–3). O lea na avea ai Ioane o se tagata ua ’faaliliuina.’ O na tagata ‘ua suia ina ia latou le oo ai i le tiga o le oti seia oo i lo latou toetu i le tino ola pea’ (Guide to the Scriptures, ‘Translated Beings’). Mo nisi faamatalaga e uiga i tagata ua faaliliuina, tagai 3 Nifae 28:4–40, lea e faamautu mai ai soo o Nifae e toatolu na oo i lea foi suiga e tasi na oo i ai Ioane (tagai 3 Nifae 28:6)” (Tusitaiala a le Tagata Aoao o le Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 271).

Na aoao mai e le Perofeta o Iosefa Samita ia Iuni 1831 faapea sa i ai Ioane i le taimi lea o galue i ituaiga e toasefulu ua leiloloa (tagai History of the Church, 1:176). E le gata i lea faamatalaga, ae tatou te le iloa ia auiliiliga tonu o le galuega a Ioane a’o avea ai ma tagata ua faaliliuina. E le o se tulaga atamai le taumatemate o mea o i ai Ioane po o mea ua ia ausia.

Lolomi