Potutusi
Folasaga i le Tusi Muamua a Paulo i Korinito


Folasaga i le Tusi Muamua a Paulo i Korinito

Aisea e suesue ai lenei tusi?

O tagata o le Ekalesia anamua o e sa nonofo i Korinito, sa tauivi ma le tele o faafitauli o loo i ai i le lalolagi i aso nei, e pei o le fevaevaeai, aoaoga pepelo, ma le ola le mama. I le 1 Korinito ua tatou aoao ai na aoao atu e Paulo nei Au Paia i le ala e faalauiloa ai le lotogatasi i le Ekalesia, le ala e aoao ai i mea a le Atua, o le matafaioi a le tino faitino o se malumalu mo le Agaga Paia, o le natura o meaalofa faaleagaga, o le taua o le aai ma feinu ma le agavaa i le faamanatuga, ma le moni o le Toetu. O lo latou suesueina o aoaoga a Paulo o loo tusia i le 1 Korinito e mafai ai e le vasega ona aoao ia aoaoga faavae ma mataupu faavae o le a fesoasoani latou te ola amiotonu ai tusa lava po o le a le amioleaga o loo siomia ai i latou.

O ai na tusiaina lenei tusi?

O le fuaiupu tatala o le Tusi Muamua i Korinito o loo tau mai ai na auina atu e le Aposetolo o Paulo ma se soo e igoa ia Sosene, o le atonu na avea ma tusiupu ia Paulo (tagai 1 Korinito 1:1).’ E ui e le o iloa auiliiliga o le matafaioi a Sosene, ae ua manino o Paulo o le tusitala o le anotusi o le tusi (tagai 1 Korinito 16:21–24).

O anafea ma o fea foi na tusia ai lenei tusi?

Na tusia e Paulo le tusi ua iloga o le 1 Korinito ina ua lata ina faaiu lana asiasiga e tolu tausaga i Efeso (i le taimi o lana misiona lona tolu), lea na peiseai na faaiu i se mea o le va o le T.A. 55 ma le 56 (tagai Galuega 19:10; 20:31; Bible Dictionary, “Pauline Epistles”).

O ai na faatatau i ai le tusiaina o lenei tusi, ma pe aisea foi?

O lea tusi na tusia i tagata o le Ekalesia i le aai o Korinito. Sa folafola atu e Paulo le talalelei i Korinito mo le toeitiiti atoa le lua tausaga (tagai Galuega 18:1–18) ma sa faatulaga ai se lala o le Ekalesia iina (tagai Bible Dictionary, “Pauline Epistles”). Mulimuli ane, sa folafola atu Paulo i Efeso i le taimi o lana malaga faafaifeautalai lona tolu, sa ia maua fesootaiga mai tagata o le Ekalesia i Korinito. Na ia tusi atu se tali i le lala (tagai 1 Korinito 5:9), peitai e faanoanoa ona sa leiloa lenei tusi ma o lea e le o maua ai i a tatou tusi paia. Mulimuliane, sa maua e Paulo se isi lipoti mai tagata o le Ekalesia i Korinito e faatatau i faafitauli i le Ekalesia iina (tagai 1 Korinito 1:11), lea na ia tali atu i ai i le tusia o se isi tusi, lea ua lauiloa o le 1 Korinito. O lea, o le 1 Korinito o le tusi lona lua moni a Paulo i tagata o le ekalesia i Korinito.

I ona po o Paulo, o Korinito o le taulaga lea o le itumalo o Roma o Akaia, lea e aofia ai le tele o Eleni anamua i saute o Maketonia. I le avea ai ma nofoaga tutotonu o fefaatauaiga, o lea sa faatosina mai ai e Korinito ia tagata mai le Malo atoa o Roma ma avea ai o se tasi o aai e sili ona ese i lea itu. O le ifo i tupua sa fuaao i aganuu faalelotu i Korinito, ma sa tele ituaiga malumalu ma faletapuai ile aai atoa. I le taimi o le galuega a Paulo, sa lauiloa tagata Korinito i le matautia o le ola le mama. Mo se faataitaiga, sa lipotia mai le faia o sauniga faatalitane i Aferotia.

O le Tusi Muamua a Paulo i Korinito ua manino ai sa lei iai se lotogatasi i tagata o le Ekalesia ma ua amata e nisi talitonuga ma faiga faapaupau ona tosina lo latou tausiga o mataupu faavae o le talalelei ma sauniga (tagai 1 Korinito 1:11; 6:1–8; 10:20–22; 11:18–22). Na tusi atu Paulo i tagata o le Ekalesia i Korinito e fesoasoani ia i latou ia latou fesili ma faafitauli ma ia faamalolosia tagata liliu mai o e o loo tauivi ma le lafoaia o o latou talitonuga ma faiga tuai.

O a nisi o vaaiga uigaese o lenei tusi?

O le Feagaiga Fou o loo i ai nisi fautuaga ma aoaoga mai ia Paulo i tagata o le Ekalesia i Korinito nai lo se isi lava lala. O le mea moni, o tusi e lua a Paulo i Korinito o le tasi vaefa lea o tusiga uma a Paulo o i ai.

I le 1 Korinito ua tatou aoao ai sa faamatala atu e Paulo o Iesu Keriso na faataunuuina le tulafono a Mose. Sa faamamafa atu e Paulo le taua o “le tausiga o poloaiga a le Atua(1 Korinito 7:19) “i lalo o le tulafono a Keriso” (1 Korinito 9:21) ina ia maua ai faamanuiaga o le faaolataga e ala i le talalelei.

1. Otootoga

1 Korinito 1–11ua lapatai atu ai Paulo e faasaga i fevaevaeaiga i totonu o le Ekalesia ma faamamafa atu ai le taua o le lotogatasi i tagata o le Ekalesia. Ua ia lapataia tagata o le ekalesia mai feusuaiga le mama, aoao atu o le tino o se malumalu mo le Agaga Paia, ma fautuaina le amio pulea o le tagata lava ia. Ua ia talanoaina ni fesili patino e faatatau i le faaipoipoga ma le galuega faafaifeautalai, faapea le sauniga o le faamanatuga ma pe taga pe le faatagaina foi le aai i aano o manu e ofo atu ai taulaga i tupua faapaupau.

1 Korinito 12–14Ua aoao mai Paulo e tatau ona tatou sailia meaalofa a le Agaga. Ua ia faamanatu atu i le Au Paia i Korinito le taua o aposetolo, perofeta, ma aoao ma le tausiga e tatau ona faia e tagata mo le tasi ma le isi. Ua ia faamamafaina le taua o le alofa mama i luga atu o isi meaalofa faaleagaga uma.

1 Korinito 15–16 ua molimau atu Paulo o loo tu atu o ia faatasi ma le toatele o isi o molimau a le Keriso toetu. Ua ia aoao atu o le a toetutu tagata uma ma o le papatisoga mo e ua oti ua faamautu ai le moni o le Toetu i le lumanai. Ua faamatala mai e Paulo o tino toetutu o le a eseese ia tikeri o le mamalu ma o le manumalo o Iesu Keriso i le tuugamau ua aveesea ai le tui o le oti. Ua faatulagaina e Paulo se saogamea mo le Au Paia matitiva i Ierusalema.

Lolomi