Leksyon 118

3 Nephi 6–7

Pasiuna

Human sa ilang milagroso nga kalingkawasan gikan sa mga tulisan ni Gadianton, ang mga Nephite nakatagamtam og kalinaw sulod sa tulo ka tuig. Apan mitungha ang garbo, kalahian sa pagpuyo, ug ang mga pagpanggukod taliwala sa mga katawhan. Samtang ang uban nagpabilin nga matinud-anon ngadto sa Ginoo, daghan ang misulod ngadto sa tinago nga mga kalihokan. Tungod sa tinago nga mga kalihokan, ang labaw nga maghuhukom gibuno ug ang pangagamhanan sa Nephite nailog. Ang mga katawhan nabahin ngadto sa mga tribo ug mitudlo sa ilang kaugalingong mga lider. Si Nephi nangalagad sa mga tawo uban sa gahum ug dako nga awtoridad.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

3 Nephi 6:1–18

Human sa panahon sa pag-uswag, ang mga Nephite nahimong mapahitas-on ug ang Simbahan nabungkag

Isulat diha sa pisara ang mosunod nga mga pangutana sa dili pa magklase. Hangyoa ang mga estudyante sa pagtubag niini ug ipasabut ang ilang mga tubag.

Posible ba sa usa ka tawo nga mahimong …

Adunahan ug mapainubsanon?

Kabus ug mapahitas-on?

Edukado ug mapainubsanon?

Dili edukado ug mapahitas-on?

Awhaga ang mga estudyante sa pagpadayon sa paghunahuna mahitungod niining mga pangutana samtang magtuon sila sa 3 Nephi 6. I-summarize ang 3 Nephi 6:1–9 pinaagi sa pagpasabut nga human napildi sa mga Nephite ug Lamanite ang mga tulisan ni Gadianton, sila nakapatunhay og kalinaw diha sa yuta ug misugod sa pag-uswag. Apan human sa mubong panahon, ang ilang kalinaw ug kauswagan nahulga.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa 3 Nephi 6:5,10–12, ug hangyoa ang klase sa pagpangita kon unsay misugod sa paghulga sa kalinaw ug sa kauswagan sa katawhan.

• Unsay misugod sa pagkahitabo nga nahulga ang kalinaw ug kauswagan sa mga katawhan?

• Nakita ba ninyo na ang pagkatingub sa bahandi o kinaadman moresulta sa susamang mga problema sa inyong eskwelahan, komunidad, o nasud? Kon mao, sa unsang mga paagi?

Drowinga ang usa ka pinatindog nga linya sa sentro sa pisara aron makahimo og duha ka kolum. Isulat ang Mapahitas-on sa ibabaw sa usa ka kolum ug ang Mapainubsanon sa ibabaw sa ikaduha nga kolum. Dapita ang mga estudyante sa pagsiksik sa 3 Nephi 6:13–14, nga mangita sa mga pulong nga naghulagway kon unsay reaksyon sa mga katawhan sa dihang ang bahandi ug kinaadman misugod sa ilang pagkabahin-bahin. (Mahimong kinahanglan nimong ipasabut nga ang pagtamay o pagbiay-biay nagpasabut sa masuk-anong pagpanaway o pagsulti sa usa ka tawo sa inabuso nga paagi.) Kon mahuman na ang mga estudyante sa pagbasa, dapita sila sa pagsulat sa mga pulong nga ilang nakit-an diha sa tukma nga kolum sa pisara.

• Unsa nga ebidensya ang inyong makita sa 3 Nephi 6:13 nga ang pipila nga gipanglutos sa mga kamapahitas-on mitubag usab uban sa pagkamapahitas-on?

• Ngano kaha nga ang “pagtamay batok sa pagtamay” (o pagpanaway batok sa pagpanaway) usa sa pagpakita og garbo?

• Unsa ang nakapadayeg kaninyo mahitungod sa reaksyon sa nakabig nga mga Lamanite atol niadtong panahona?

• Unsa nga mga baruganan ang atong makat-unan sa 3 Nephi 6:13–14? (Ang mga tubag sa mga estudyante mahimong magkalain-lain, apan kinahanglan nilang mahibaloan ang mosunod nga baruganan: Makapili kita nga magmapainubsanon ug magmatinud-anon bisan unsa pa man ang atong mga kahimtang.)

I-refer ang mga estudyante sa kolum sa pisara diin nalista ang mapainubsanong mga tubag. Ipangutana ang mga mosunod:

• Unsay atong himoon aron sa pagtabang sa atong mga kaugalingon nga magpabiling mapainubsanon ug matinud-anon sa bisan unsang kahimtang? (Ilista ang mga tubag sa mga estudyante diha sa pisara sa kolum nga gisulatan og Mapainubsanon.)

• Paghunahuna og usa ka tawo nga para ninyo mao ang usa ka maayong ehemplo sa pagpili nga mahimong mapainubsanon ug matinud-anon, bisan pa sa iyang mga kahimtang. Sa unsang paagi nga kini nga tawo usa ka ehemplo sa pagkamapainubsanon?

Ipasabut nga tungod kay ang kadaghanan sa mga Nephite wala maghinulsol sa ilang garbo, ang ilang sitwasyon mas migrabe. Dapita ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa 3 Nephi 6:15–18. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita kon sa unsang paagi nga ang garbo sa tawo nagtugot ni Satanas sa pag-impluwensya kanila.

• Unsa ang gitudlo niining mga bersikulo mahitungod sa relasyon tali sa garbo ug sa gahum ni Satanas sa pagtintal kanato? (Samtang motubag ang mga estudyante, tabangi sila nga mahibaloan ang mosunod nga kamatuoran: Kon kita mapahitas-on, naghatag kita og dakong gahum ni Satanas sa pagtintal kanato ug modala kanato sa pagbuhat og mas daghang sala. Mahimo nimo silang awhagon sa pagsulat niining baruganan diha sa ilang mga kasulatan o sa mga notebook o scripture study journal.)

• Sumala sa 3 Nephi 6:15–18, unsa ang mga pulong nga naghulagway sa dautang kausaban sa kasingkasing nga nasinati niini nga mga katawhan tungod sa garbo? (Sila “giluwas … aron dad-on … sa bisan diin nga [si Satanas] mitinguha sa pagdala kanila, ug sa pagbuhat sa bisan unsa nga kadautan nga siya mitinguha nga sila kinahanglan nga mobuhat.” Sila anaa sa “usa ka kahimtang nga makahahadlok nga pagkadautan” ug “mituyo pagsukol batok sa Dios.”)

• Ngano kaha nga ang garbo makaapekto sa gidak-on sa impluwensya ni Satanas ngari kanato?

President Henry B. Eyring

Agi og dugang sa mga tubag nga ihatag sa mga estudyante, ikonsiderar ang pagdapit sa usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Henry B. Eyring sa Unang Kapangulohan. Hangyoa ang mga estudyante nga maminaw sa unsay gipasidaan ni Presidente Eyring nga usa sa mga kakuyaw sa garbo.

“Ang garbo makamugna og kasaba diha sa atong kaugalingon nga makapahimo kanato nga maglisud nga makadungog sa hinagawhaw nga tingog sa Espiritu. Ug sa dili madugay, sa atong kakawang, dili na gani kita maminaw niini. Dali na kitang makahunahuna nga wala kita magkinahanglan niini” (“Prayer,” Ensign, Nob. 2001, 16).

• Nganong makuyaw man ang dili na maminaw sa tingog sa Espiritu? (Tabangi ang mga estudyante nga makasabut nga kon atong ibaliwala ang paghunghong sa Espiritu Santo, mas dali kitang madala ngadto sa mga pagtintal sa yawa.)

I-refer og balik ang mga estudyante ngadto sa lista sa mapainubsanong mga tubag diha sa pisara. Dapita sila sa pagpili og usa ka mapainubsanon nga tubag nga sa ilang pamati maoy labing makatabang kanila sa personal nga paagi. Hatagi sila og pipila ka minuto sa pagsulat mahitungod kon sa unsang paagi nga masugdan nila dayon ang paggamit niana nga sugyot sa eskwelahan o sa panimalay.

3 Nephi 6:19–7:14

Ang tinago nga mga kalihokan miguba sa pangagamhanan sa Nephite, ug ang mga katawhan nabahin ngadto sa mga tribo

Kopyaha ang mosunod nga han-ay sa mga panghitabo diha sa pisara:

time line

Bahina ang klase ngadto sa upat ka grupo, ug i-assign ang matag grupo og usa sa tudling sa mga kasulatan diha sa pisara. Hangyoa ang mga estudyante sa pagbasa og hilum sa ilang naka-assign nga tudling, nga mangita sa importanting mga panghitabo nga nahitabo sa mga Nephite. Human mahatagan ang mga estudyante og igong panahon sa pagbasa, dapita ang usa ka estudyante gikan sa matag grupo sa pagsulat sa importanting mga panghitabo gikan sa iyang naka-assign nga tudling ubos sa katugma nga seksyon sa mga panahon (ang ubang mga estudyante sa matag grupo makatabang). Kon mahuman na sila, ipasabut nga ang lista sa mga panghitabo nagpakita kon sa unsang paagi nga ang tinago nga mga kalihokan midala sa pangagamhanan sa Nephite ngadto sa pagkapukan ug sa pagkabulag sa mga katawhan ngadto sa mga tribo.

Dapita ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa 3 Nephi 6:27–30. Hangyoa ang klase sa pagsunod ug ilhon ang tigpasiugda ug ang tumong sa tinago nga mga kalihokan. Kon mailhan na sa mga estudyante ang tigpasiugda sa tinago nga mga kalihokan (ang yawa), ipangutana:

• Hain nga mga pulong ang naghulagway sa mga katuyoan sa tinago nga mga kalihokan? (Ang mga tubag mahimong maglakip sa “paghiusa batok sa tanan nga pagkamatarung,” “paglaglag” sa mga katawhan sa Ginoo, “misupak sa balaod ug sa mga katungod sa ilang nasud,” ug “ang yuta wala nay kalingkawasan.”)

• Sa unsang paagi nga kadtong mibuno sa mga propeta nakalingkawas sa silot? (Ang ilang mga higala ug pamilya, kinsa mga sakop usab sa tinago nga kalihokan, nagkahiusa sa pagtabang kanila sa pagtuman sa ilang tinago nga mga lihok ug makalikay sa mga sangputanan sa ilang mga aksyon.)

• Hunahunaa nga kamo adunay mga higala kinsa gustong malikayan ang mga sangputanan sa ilang mga binuhatan. Unsaon ninyo sa pagtabang kanila nga mosunod hinoon sa ebanghelyo ug sa mga sumbanan niini?

Dapita ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa 3 Nephi 7:1–8. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa epekto niining tinago nga mga kalihokan tali sa mga Nephite. Ipasabut nga ang yawa modani sa mga tawo sa pagsulod sa tinago nga mga kalihokan sa paningkamot sa paglaglag sa pagkamatarung ug pagdugang sa kadautan. Tabangi ang mga estudyante nga makasabut nga ang mga pamaagi ug mga motibo sa tinago nga mga kalihokan sa kanunay maliputon kaayo ug dili kanunayng sayon mamatikdan. Awhaga sila sa paglikay sa pakig-uban sa bisan unsa nga grupo o indibidwal nga may pagkasusama sa tinago nga mga kalihokan sa bisan unsang paagi.

3 Nephi 7:15–26

Sa panahon sa dihang dyutay pa ang matinud-anon, si Nephi nagpadayon sa pagpangalagad, ug ang pipila nakabig

• Unsa kaha ang inyong bation kon kamo nagpuyo taliwala sa mga Nephite human nga ang ilang pangagamhanan nailog? Ngano man?

• Asa man kaha kamo modangup alang sa pagpangulo ug direksyon?

Hangyoa ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa 3 Nephi 7:15–20. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa mga rason kon nganong sila tingali gustong mosunod ni Nephi ubos niining mga kahimtang. Ikonsiderar ang pagpahunong sa mga estudyante sa matag usa o duha ka bersikulo aron ikaw makahangyo sa mga estudyante sa pagpasabut kon nganong nadasig unta sila sa pagsunod kang Nephi.

• Unsa ang mensahe ni Nephi ngadto sa mga katawhan niining panahona? (Tan-awa sa 3 Nephi 7:16.)

• Sa unsang paagi nga ang mga lider sa Simbahan karon sama ni Nephi?

• Kanus-a kamo nakakita og usa ka lider sa Simbahan nga “nangalagad uban ang gahum ug uban ang dako nga pagtugot”? (3 Nephi 7:17).

Hangyoa ang mga estudyante sa pagbasa og hilum sa 3 Nephi 7:21–26 ug sa pagtino kon sa unsang paagi nga kadtong mga nakabig napanalanginan tungod sa pagsunod kang Nephi ug sa paghinulsol sa ilang mga sala. Dapita ang pipila ka mga estudyante sa pagpasabut sa unsay ilang nakit-an.

• Unsa nga mga baruganan ang atong makat-unan gikan sa ehemplo niadtong naghinulsol ug misunod ni Nephi?

Ang mga estudyante mahimong mopakigbahin og lain-laing mga kamatuoran, apan kinahanglan nilang mahibaloan ang mosunod nga baruganan: Kon maghinulsol kita ug mosunod sa mga sulugoon sa Ginoo, madawat nato ang impluwensya sa Espiritu Santo.

• Ngano nga ang paghinulsol mahinungdanon aron kita makabaton sa Espiritu Santo uban kanato?

• Ngano kaha nga ang pagsunod sa mga sulugoon sa Ginoo makatabang kanato nga mahimong mas andam nga modawat sa giya sa Espiritu Santo?

Basaha ang mosunod nga pamahayag ni Presidente James E. Faust sa Unang Kapangulohan:

President James E. Faust

“Nakahukom ako nga kanang espirituhanong paggiya kadaghanan nagdepende sa pagkamauyunon ngadto sa Presidente sa Simbahan, sa Unang Kapangulohan, ug sa Korum sa Napulog Duha—silang tanan gipaluyohan … isip mga propeta, manalagna, ug tigpadayag. Wala ko mahibalo kon unsaon nato pagpaabut nga hingpit nga makig-uyon sa Espiritu sa Ginoo kon kita dili mauyunon sa Presidente sa Simbahan ug sa ubang mga propeta, manalagna, ug tigpadayag” (“Gitawag ug Gipili,” Ensign o Liahona, Nob. 2005, 53–54).

• Kanus-a kamo mibati sa impluwensya sa Espiritu Santo tungod kay mipili kamo sa pagsunod sa mga sulugoon sa Ginoo?

Awhaga ang mga estudyante sa pagsulat sa mga impresyon nga ilang nadawat mahitungod kon unsay ilang buhaton aron maggamit ang mga kamatuoran nga ilang nakat-unan karon. Ipasabut og maayo nga bisan kon ang uban mopili sa pagpuyo nga supak sa mga sugo sa Ginoo, sama sa nahitabo sa mga Nephite, makapili kita nga magmapainubsanong mosunod sa Dios ug sa Iyang pinili nga mga sulugoon.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

3 Nephi 6:10–18. Ang mga epekto sa garbo

Sa 3 Nephi 6:10–18, atong mabasa kon sa unsang paagi nga ang garbo maoy hinungdan sa pagkabahin sa mga katawhan. Si Presidente Ezra Taft Benson nagtudlo nga ang kalagmitan sa pagkumpara sa atong kaugalingon sa ubang mga tawo mahimong usa ka pagpakita sa garbo. Mipasidaan usab siya kon sa unsang paagi nga ang garbo makaapekto sa atong relasyon sa Dios ug sa uban:

“Ang mapahitas-on mohimo sa kada tawo nga iyang kaaway pinaagi sa pag-kontra sa ilang mga hunahuna, opinyon, mga buhat, bahandi, mga talento, o bisan unsang kalibutanong butang batok sa uban. Sa mga pulong ni C. S. Lewis: ‘Ang garbo dili malipay sa pag-angkon og usa ka butang, gawas lang kon makaangkon ogmas daghan pa niini kay sa ubang tawo. … Ang pagkumpara maoy makapahimo ninyong mapahitas-on: ang kahimuot nga nakalabaw sa uban. Sa higayon nga ang elemento sa pakigkompetinsya mawala, ang garbo mawala” (Mere Christianity, New York: Macmillan, 1952, pp. 109–10.) …

“Ang garbo ngil-ad kaayong makaapekto sa tanan natong pagkigrelasyon—sa atong relasyon ngadto sa Dios ug sa Iyang mga sulugoon, tali sa bana ug asawa, ginikanan ug anak, agalon ug empleyado, magtutudlo ug estudyante, ug tanan nga mga katawhan. Ang katas-on sa atong garbo mao ang motino kon unsaon nato pagtratar ang atong Dios ug ang atong mga kaigsoonan” (“Beware of Pride,” Ensign, Mayo 1989, 4, 6).