Pasiuna sa Basahon ni Helaman
Ngano nga kinahanglang tun-an kini nga basahon?
Sa ilang pagtuon sa basahon ni Helaman, makat-unan sa mga estudyante ang mga ehemplo ug pagtulun-an gikan sa talagsaong mga tawo sama ni Helaman, iyang mga anak nga si Nephi ug Lehi, ug Samuel nga Lamanite, kinsa maisugon nga mituman sa Ginoo ug mipamatuod Kaniya. Ang pagpangalagad niining mga tawhana nagpakita nga ang Dios mohatag og gahum sa pagtabang sa Iyang mga sulugoon aron matuman ang Iyang kabubut-on ug nga ang mga paningkamot sa matarung nga mga tawo mopanalangin sa liboan. Makat-unan sab sa mga estudyante ang mahitungod sa makalaglag nga mga epekto sa garbo, kadautan, ug sa tinago nga mga kalihokan.
Kinsa ang misulat niini nga basahon?
Si Mormon ang nagtigom ug mipamubo sa mga rekord gikan sa dagkong mga palid ni Nephi aron mahimo ang basahon ni Helaman. Ang basahon gisunod sa pangalan ni Helaman, nga anak ni Helaman ug apo ni Alma nga Batan-on. Nadawat ni Helaman ang mga rekord gikan ni Shiblon, iyang uyoan, ug nagserbisyo isip matarung nga labawng maghuhukom sa mga Nephite. Gitudloan niya ang iyang mga anak nga sila si Nephi ug Lehi sa pagtuman sa mga sugo ug paghinumdom sa ilang Manunubos ug sa paghimo Kaniya nga tukuran o pundasyon sa ilang kinabuhi (tan-awa sa Helaman 5:9–14). Nadasig gumikan niini nga mga pagtulun-an ug nabalaka mahitungod sa kadautan sa mga tawo, gisangyaw ni Nephi ug Lehi ang paghinulsol ngadto sa mga Nephite ug Lamanite. Gibiyaan ni Nephi ang iyang posisyon isip labaw nga maghuhukom aron mahimo kini. Human nakabig ang liboan ka mga Lamanite, usa ka propeta nga Lamanite ginganlan og Samuel gidasig nga isangyaw ang paghinulsol ug managna ngadto sa mga Nephite. Ang basahon ni Helaman gikuha gikan sa mga rekord nga gihipos atol sa mga pagmando ug pangalagad ni Helaman (Helaman 1–3) ug ni Nephi (Helaman 4–16). Ang mga rekord ni Nephi naglakip sa mga panagna ug pagtulun-an ni Samuel nga Lamanite.
Para kang kinsa kini nga basahon gisulat ug ngano?
Si Mormon ang misulat sa basahon ni Helaman alang sa mga tawo sa ulahing mga adlaw kinsa makadawat unya sa iyang rekord. Sama sa uban pa niyang gihimo nga pagpamubo gikan sa dagkong mga palid ni Nephi, ang basahon ni Helaman nagpamatuod sa kabalaan ug makatubos nga misyon ni Jesukristo (tan-awa sa Helaman 3:27–30; 5:9–12; 8:13–23; 14:1–29; 16:4–5).
Kanus-a ug diin kini gisulat?
Ang mga orihinal nga rekord nga gigamit isip mga kapanguhaan sa basahon ni Helaman gibana-bana nga nasulat tunga-tunga sa tuig 52 B.C. ug 1 B.C. Gipamub-an ni Mormon kadto nga mga rekord tunga-tunga sa mga tuig A.D. 345 ug A.D. 385. Wala irekord ni Mormon diin siya dihang gihugpong niya kini nga basahon.
Unsa man ang ubang makita nga mga feature niini nga basahon?
Ang basahon ni Helaman naglangkob sa usab-usab nga kinaiya sa mga Nephite gikan sa pagkamatarung ug sa pagkadautan sa mas taas nga panahon kay sa ubang panahon sa ilang kasaysayan. Ang basahon naglangkob og daghang higayon sa panagsumpaki, gubat, patay, ug tinago nga mga kalihokan. Nagpaila usab kini ug naghulagway sa mga kalihokan sa mga tulisan ni Gadianton, kansang buhat sa kangitngit sa katapusan misangput sa pagkalaglag sa mga Nephite (tan-awa sa Helaman 2:13–14). Ang basahon ni Helaman lahi usab tungod kay naghulagway kini sa panahon dihang “ang labaw nga bahin” sa mga Lamanite nakabig ug ang “ilang pagkamatarung milabaw pa niana sa mga Nephite” (Helaman 6:1). Dugang pa, nagpakita kini sa gihatag sa Dios nga gahum ngadto sa Iyang mga propeta, sama niadtong gipadayag ni Nephi nga gipatay ang labaw nga maghuhukom ug gitagna ang pagtug-an sa igsoon sa maghuhukom ( tan-awa sa Helaman 8–9) ug dihang nadawat ni Nephi ang gahum sa pagsilyo gikan sa Ginoo ug dayon gigamit kini aron sugdan ug tapuson ang kagutom (tan-awa sa Helaman 10–11). Dugang pa, agig pagpreserbar sa mga pulong ni Samuel, kini nga basahon naglangkob sa bugtong rekord kabahin sa usa ka sermon nga gihatud sa usa ka Lamanite nga propeta ngadto sa mga Nephite (tan-awa sa Helaman 13–15). Niini nga sermon, gipanagna ni Samuel ang mga timailhan sa pagkatawo ug pagkamatay ni Jesukristo.
Outline
Helaman 1–3 Duha ka labawng maghuhukom, si Pahoran ug Pacumeni, gipatay. Napaatras ni Moronihah ang misulong nga mga Lamanite nga gipangulohan ni Coriantumr. Napatay si Kishkumen samtang gisulayan niya sa pagpatay si Helaman, ang bag-ong gipili nga labawng maghuhukom. Bisan og si Gadianton ug ang iyang mga tulisan mipakatap og tinago nga mga kalihokan, napulo ka liboan sa mga katawhan ang nabunyagan sa Simbahan. Si Nephi nahimong labaw nga maghuhukom human namatay si Helaman.
Helaman 4–6 Ang mga sundalo sa masupakon nga mga Nephite ug Lamanite miilog sa tanang habagatang kayutaan sa mga Nephite, lakip ang Zarahemla. Ang mga Nephite nagkahuyang tungod sa ilang pagkadautan. Gitugyan ni Nephi ang lingkuranan sa pagka-maghuhukom ngadto ni Cezoram. Si Nephi ug si Lehi nahinumdom sa mga pulong sa ilang amahan, nga si Helaman, ug gigahin ang ilang kaugalingon sa pagsangyaw sa ebanghelyo. Daghang mga masupakon ang naghinuslol ug mibalik ngadto sa mga Nephite. Human sa milagrusong pagpanalipud sa Ginoo kang Nephi ug Lehi sa bilanggoan, ang kadaghanan sa mga Lamanite nangakabig ug giuli ang mga yuta nga ilang nailog ngadto sa mga Nephite. Atol sa kapanahunan nga paglambo, nagkadaghan ang mga tulisan ni Gadianton. Daghan sa mga Nephite ang mipasakop sa ilang kadautan, nga misangput sa kurapsyon sa gobyerno nga Nephite.
Helaman 7–12 Si Nephi nag-ampo sa ibabaw sa iyang tore sa tanaman ug mipahimangno sa mga tawo sa paghinulsol. Gihisgutan niya ang mga pagpamatuod sa daghan kinsa nanagna mahitungod ni Kristo. Gipadayag sab niya nga si Seezoram, ang labaw nga maghuhukom, gipatay sa iyang igsoon nga si Seantum. Nadawat ni Nephi ang gahum sa pagsilyo ug padayon nga gisangyaw ang paghinulsol. Gihangyo niya ang Ginoo nga pulihan og kagutom ang gubat sa mga Nephite, ug ang iyang mga pag-ampo nagdala og ulan aron tapuson ang kagutom human ang mga tawo naghinulsol. Human sa mubong panahon sa kalamboan ug kalinaw, ang panagbingkil ug kadautan mikatap tali sa mga katawhan. Nagsubo si Mormon sa dili makanunayon ug sa mga binuang nga pamaagi sa katawhan.
Helaman 13–16 Gipahimangnoan ni Samuel nga Lamanite ang mga Nephite sa paghinulsol, gipanagna ang ilang kaglalagan sa katapusan, ug gitagna ang mga timailhan nga moabut sa pagkatawo ug pagkamatay ni Jesukristo. Kadtong mituo sa iyang mga pulong nabunyagan. Bisan pa, kadaghanan sa mga tawo misalikway ni Samuel ug gibaliwala ang mga timailhan ug katingalahan nga gihatag.