Moroni 9

Pasiuna

Sa iyang katapusang girekord nga epistola ngadto sa iyang anak nga lalaki nga si Moroni, naguol si Mormon tungod sa dautang kahimtang sa mga Nephite. Giawhag niya si Moroni sa paghago nga makugihon aron matabangan ang mga Nephite sa paghinulsol. Giistorya usab ni Mormon ang mga pag-antus sa katawhan gumikan sa ilang pagkadautan. Bisan pa sa dautan [corrupt] nga kondisyon sa iyang katawhan, giawhag niya si Moroni nga magmatinud-anon diha ni Jesukristo ug magbaton og paglaum diha sa saad nga kinabuhing dayon.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Moroni 9:1–20

Nagsubo si Mormon sa pagkadautan sa mga Nephite ug sa mga Lamanite

Hangyoa ang mga estudyante sa pagpamalandong kon sila sukad misulay ba sa pagtabang og usa ka tawo, nga ang ilang mga kahago gisalikway lamang.

Unsa kaha ang reaksyon sa pipila ka mga tawo kon ang ilang maayo nga tuyo gibalik-balik og salikway niadtong ilang gipaningkamutang tabangan?

Ipasabut ngadto sa klase nga ang Moroni 9 usa ka sulat nga gisulat ni propeta Mormon ngadto sa iyang anak nga lalaki nga si Moroni. Dapita sila sa pagpangita kon giunsa ni Mormon pag-awhag sa iyang anak.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog ang Moroni 9:1. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa pulong nga gigamit ni Mormon sa paghulagway sa sitwasyon sa mga Nephite. Human nagtubag ang mga estudyante, mahimo nimong ipasabut nga ang pulong makapasubo nag-refer sa usa ka butang nga makasakit, makahasol, o makaguol.

Isulat ang mosunod nga mga pakisayran nga kasulatan diha sa pisara: Moroni 9:2–5; Moroni 9:7–10; Moroni 9:16–19. Bahina ang mga estudyante ngadto sa tulo ka grupo. I-assign ang matag grupo sa pagbasa sa usa sa mga tudling sa kasulatan nga gilista diha sa pisara, mangita sa makapasubo nga mga butang nga gihulagway ni Mormon. Dapita ang usa ka estudyante gikan sa matag grupo sa pagreport unsay ilang nakit-an. (Kon ang mga estudyante nga gihatagan sa Moroni 9:2–5 dili mohisgot og kasuko, mahimo nimong hisgutan ang papel [role] sa kasuko nga nahimo diha sa ngilngig nga mga panghitabo nga gihulagway ni Mormon.)

Dapita ang pipila ka mga estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa Moroni 9:11–15, 20. Hangyoa ang mga estudyante sa pagpangita sa mga rason kon ngano si Mormon nasubo sa sitwasyon sa iyang katawhan. Ipangutana ang mosunod aron matabangan ang mga estudyante sa pagtuki niini nga mga bersikulo:

Unsa kaha ang gipasabut sa pagka-“walay buhilaman [sibilisasyon]”? (Moroni 9:11). (Ang paglihok nga walay buhilaman [sibilisasyon]—walay pamatasan o pagpugong, walay pagbaton og respeto alang sa ubang mga indibidwal; sa pagbaliwala sa mga balaod nga nagmando sa katilingban.)
Unsa kaha ang kahulugan sa “pagka-walay baruganan”? (Moroni 9:20). (Ang pagpuyo nga walay sumbanan ug walay pagtahud ug pagsunod sa mga sugo sa Dios.)
Unsa sa inyong hunahuna ang kahulugan sa “pagka-walay pagbati”? (Moroni 9:20). (Ang mahimong tig-a og kasingkasing batok sa Espiritu sa Ginoo ug sa Kahayag ni Kristo ug sa dili pag-ila tali sa maayo ug sa dautan.)
Unsa nga ebidensya ang inyong nakita sa kalibutan karon nga ang pipila sa mga katawhan walay buhilaman [sibilisasyon], walay baruganan, ug walay pagbati?

Mahimo nimong ipasabut nga si Mormon nagsulti nga ang iyang katawhan nahulog ngadto niini nga kahimtang sa pagkadautan sulod sa pipila ka tuig lamang (tan-awa sa Moroni 9:12).

Ipasabut nga sama kaayo sa propeta nga si Ether sa nasud sa Jared, nasaksihan ni Mormon ang kasuko ug kadautan nga nagpatigbabaw sa iyang katawhan. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Moroni 9:4. Hangyoa ang klase sa pagsunod ug sa pagpaminaw kon unsay gikahadlokan ni Moroni kalabut sa mga Nephite. (Nahadlok siya nga “ang Espiritu sa Ginoo [mi]hunong sa pagdasig kanila.”)

Si Mormon mihisgot nga siya “naghago uban [sa iyang katawhan] nga makanunayon.” Ngano kaha si Mormon. o ang usa ka lider sa Simbahan karon, nagpadayon sa paghago taliwala sa mga katawhan kinsa nasuko o nagpatig-a sa ilang mga kasingkasing batok sa pulong sa Dios?

Isulat ang mosunod nga kamatuoran diha sa pisara: Kita gikinahanglan nga maghago nga makugihon sa pag-alagad sa Dios, bisan og kadtong atong gialagaran dili positibo ang reaksyon. Ipasabut nga tinuod kini bisan kon ang mga tawo nga atong gialagaran sad-an og seryusong sala. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Moroni 9:6 . Hangyoa ang mga estudyante sa pagsunod, mangita sa mga rason kon nganong gikinahanglan nga kita maghago nga makugihon sa pag-alagad sa Dios, bisan og kadtong atong gialagaran dili positibo ang reaksyon. Human magreport ang mga estudyante kon unsa ang ilang nakit-an, ipaila ang mosunod nga mga sitwasyon ngadto kanila (o paghimo og pipila nga imong kaugalingon) aron matabangan sila sa paghunahuna kon sa unsa nga paagi kaha kini nga kamatuoran magamit sa ilang mga kinabuhi. Dapita ang usa o daghan pa nga mga estudyante sa pagpasabut kon sa unsa kaha nga paagi magamit ang kamatuoran nga anaa sa pisara sa matag sitwasyon nga imong gipaila.

Isip presidente sa inyong klase sa Young Women, responsable ka sa ubang lima ka batan-ong mga babaye sa inyong ward. Usa niining batan-ong babaye wala magtambong og mga miting sa simbahan o mga kalihokan sobra sa usa ka tuig. Human sa tulo ka bulan nimong personal nga pag-imbitar kaniya sa pagtambong, wala gihapon siya motambong sa bisan unsa nga mga miting o kalihokan.
Isip usa ka home teacher, nagtrabaho ka nga makugihon sa pagpangalagad ngadto sa matag usa nga gi-assign kaninyo nga mga pamilya. Bisan pa niana, sulod sa miaging pipila ka mga bulan, ang usa sa inyong mga pamilya wala mibalos sa inyong tawag sa telepono o miabli sa pultahan sa dihang kamo mihapit.
Mibati ka nga modapit sa usa sa inyong maayong higala sa pagpakigkita sa mga misyonaryo. Wala niya dawata ang inyong pagdapit, apan padayon kamong mibati sa paghangyo kaniya pag-usab.

Ipakigbahin ang mosunod nga pahayag ni Presidente Henry B. Eyring sa Unang Kapangulohan, kinsa nag-awhag kanato sa pagpadayon sa atong paninguha sa paghago taliwala sa mga anak sa Dios. Hangyoa ang mga estudyante sa pagpaminaw sa bisan unsa nga nakadasig kanila sa paghago nga makugihon sa pagtabang sa uban.

“Usa kini ka pakigsaad nga atong himoon uban sa Dios sa pagsunod sa tanan Niya nga mga sugo ug paghatag og serbisyo sama sa Iyang ihatag kon ania pa Siya dinhi. Ang pagsunod niana nga sumbanan kutob sa atong mahimo nag-ugmad og kalig-on nga atong kinahanglanon sa paglahutay sa katapusan.

“Ang maayo kaayong mga tigbansay nga priesthood mipakita kanako unsaon pagtukod niana nga kalig-on: kini mao ang paghulma og usa ka kinaiya nga batukan ang pagkaluya ug kahadlok nga mag-agni kaninyo sa paghunong. Ang epektibo nga mga magtutudlo sa Ginoo mipakita nako nga ang pagpabilin sa espirituhanong gahum naggikan sa paglatas sa dapit diin ang uban mipahulay. …

“… Ako mosaad ninyo nga kon kamo mohimo kutob sa inyong mahimo, ang Dios mopalambo sa inyong kalig-on ug sa inyong kaalam” (“Pagpangandam sa Priesthood: ‘Nagkinahanglan Ko sa Inyong Tabang,’” Ensign o Liahona, Nob. 2011, 58–59).

Unsa ang gitudlo ni Presidente Eyring nga nag-awhag kaninyo sa paghago nga makugihon sa inyong pag-alagad ngadto sa Ginoo, sa walay pagsapayan kon sa unsa nga paagi ang inyong mga paninguha dawaton?

Basaha ang mosunod nga istorya gikan ni Elder Mervin B. Arnold sa Seventy mahitungod sa usa ka priesthood lider kinsa naghago nga makugihon uban sa usa ka batan-ong lalaki bisan tuod siya gibalik-balikan og balibad. Dapita ang mga estudyante sa pagpaminaw kon unsay nakita sa batan-ong lalaki sa katapusan sa iyang priesthood lider.

“Isip usa sakop sa branch presidency sa Fortaleza, Brazil, si Brother Marques uban sa laing mga lider sa priesthood nakahimo og usa ka plano sa pagpaaktibo pag-usab niadtong mga dili kaayo aktibo sa iyang branch. Usa niadtong dili kaayo aktibo mao ang usa ka batan-ong lalaki nga ginganlan og Fernando Araujo. Bag-ohay lang nakig-istorya ko ni Fernando ug gisultihan ko niya sa iyang kasinatian:

“‘Naapil ko sa mga kompetisyon sa surfing sa mga Dominggo sa buntag ug nahunong sa pag-adto sa akong mga miting sa Simbahan. Usa ka Dominggo sa buntag si Brother Marques nanuktok sa among pultahan ug nangutana sa akong dili miyembro nga inahan kon mahimo ba siyang makig-istorya nako. Sa dihang iya siyang gisultihan nga natulog pa ko, nangayo siya og permiso nga pukawon ako. Miingon siya nako, “Fernando, late ka na sa simbahan!” Wala maminaw sa akong mga pasumangil, iya kong gidala sa simbahan.’

“‘Pagkasunod Dominggo ang samang butang nahitabo, mao nga sa ikatulong Dominggo nakahukom ko nga mobiya og sayo aron makalikay niya. Sa akong pag-abli sa gate nakita ko siya nga naglingkod sa iyang sakyanan, nga nagbasa sa mga kasulatan. Sa dihang nakita ko niya miingon siya, “Maayo! Sayo kaayo ka. Karon manlakaw ta ug pangitaon nato ang laing batan-ong lalaki!” Nangatarungan ko nga duna koy kagawasan sa pagpili, pero miingon siya, “Mahimo na natong istoryahan unya.”’

“‘Human sa walo ka mga Dominggo wala gyud ako makaikyas niya, mao nga nakahukom ko nga matulog sa balay sa akong amigo. Didto ko sa baybayon sa pagkabuntag dihang nakakita ko og usa ka tawo nga nagsul-ob og amerikana ug kurbata nga nagpadulong nako. Sa dihang nakita nako nga si Brother Marques diay to, midagan ko padulong sa tubig. Sa kalit lang, namatngunan nako nga dunay naghikap sa akong abaga. Si Brother Marques diay to, nga nag-ubog sa tubig hangtud sa iyang dughan! Iya kong gikuptan ug miingon,“Late na ka! Adto na ta.” Sa dihang nangatarungan ko nga wala koy masul-ob, mitubag siya, “Naa sa sulod sa sakyanan.”’

“‘Nianang adlawa sa among paghaw-as sa dagat, natandog ko sa sinsero nga gugma ug kabalaka ni Brother Marques para kanako. … Wala lamang maghatag nako og kasakyan padulong sa simbahan—ang korum misiguro nga magpabilin kong aktibo. Nagplano sila og mga kalihokan nga mihimo nako nga mobati nga gikinahanglan ko, nakadawat og katungdanan, ug ang mga sakop sa korum nahimo nakong mga higala.’” (“Lig-ona ang Imong Kaigsoonan,” Ensign o Liahona, May 2004, 46–47).

Ipasabut nga isip mga miyembro sa Simbahan, kitang tanan adunay importanting mga kahago nga buhaton niini nga kinabuhi. Ang mga ehemplo ni Mormon, Moroni, ug Brother Marques makaawhag kanato niadtong mga kahago kon kita nawad-an og kadasig o nakita ang atong mga kaugalingon nga gisalikway niadtong atong alagaran.

Moroni 9:21–26

Nag-awhag si Mormon ni Moroni nga magmatinud-anon

Dapita ang mga estudyante sa paghingalan og bisan unsa nga mga hitabo sa ilang komunidad o nasud o sa kalibutan nga makahimo sa katawhan sa pagbati nga nawad-an og kadasig.

Dapita ang mga estudyante sa pagbasa sa hilum sa Moroni 9:21–22, 25–26 . Hangyoa sila sa pagpangita sa tambag nga gihatag ni Mormon ngadto ni Moroni mahitungod sa unsay iyang kinahanglang buhaton diha sa iyang makapawala sa kadasig nga mga sitwasyon. Aron sa pagtabang sa mga estudyante sa pagtuki niini nga mga bersikulo, ipangutana ang mosunod:

Niini nga mga bersikulo, hain nga mga pulong ang nagpakita kon unsay gibati ni Mormon ngadto sa iyang anak nga lalaki nga si Moroni?
Unsa ang gisugyot ni Mormon nga kinahanglang “magpabilin sa hunahuna ni [Moroni] hangtud sa kahangturan”? (Moroni 9:25). Sa unsang paagi kaha nga ang paghinumdom sa Manluluwas ug sa Iyang Pag-ula sa pagtabang kanato kon kita nawad-an og kadasig o kon kita gilibutan sa kadautan?
Unsa ang atong makat-unan gikan niini nga mga bersikulo kon unsaon sa pag-atubang ang mga kalisud ug pagkadautan nga mahimong naglibut kanato? (Bisan og ang mga estudyante mahimong mogamit og lahi nga mga pulong, kinahanglang ipahayag nila nga kon kita matinud-anon ni Jesukristo, mobayaw Siya kanato bisan kon ang mga kalisud ug kadautan naglibut kanato. Mahimo nimong isulat kini nga baruganan diha sa pisara ug isugyot nga isulat kini sa mga estudyante diha sa ilang mga kasulatan.)
Unsa nga mga kasinatian sa inyong kinabuhi o sa mga kinabuhi niadtong suod ninyo ang nagpakita nga kini nga baruganan tinuod?

Awhaga ang mga estudyante sa pagpamalandong og mga paagi nga sila mahimong mas matinud-anon ug mas mahunahunaon ni Jesukristo, bisan kon sila nawad-an sa kadasig o gilibutan sa kadautan. Ipamatuod ang kalig-on nga imong nadawat tungod sa pagkamatinud-anon diha ni Jesukristo.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Moroni 9:18–20. “Walay pagbati”

Gipasabut ni Mormon ngadto sa iyang anak nga lalaki nga si Moroni nga ang ilang mga katawhan “walay baruganan, ug pagbati” (Moroni 9:20). Si Elder Neal A. Maxwell sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mipasabut nga ang pagkapakyas sa pagtubag sa mga pag-aghat sa Balaang Espiritu ug ang pagkapakyas sa pagsunod sa mga sugo sa Dios makagiya kanato ngadto niini nga kondisyon:

“Ang atong kapasidad sa pagbati nagpugong sa atong kinaiya sa daghang mga paagi, ug pinaagi sa katapol kon ang atong mga pagbati nag-aghat kanato sa pagbuhat og maayo, atong gisumpo kanang kapasidad sa pagbati. Ang makapahibulong nga kadaling mobati ni Jesus ngadto sa mga panginahanglan sa uban nga naglibut kaniya ang naghimo niinining posible alang kaniya sa pagtubag pinaagi sa paglihok.

“Sa laing bahin sa lahi-lahi nga espiritwal nga aspeto mao ang mga indibidwal sama sa masalaypon nga igsoong mga lalaki ni Nephi; namatikdan ni Nephi ang nagtubo nga kawalay pagbati ngadto sa mga butang nga espirituhanon: ‘ang [Dios] nakapamulong nganha kaninyo sa usa ka hinay nga hinagawhaw nga tingog, apan kamo ingon sa walay pagbati, mao nga kamo dili makabati sa iyang mga pulong’ (1 Nephi 17:45).

“Kon kita maputos na sa kasaypanan, ang atong espirituhanong antena maluya ug kita mahilayo nga dili makab-ut sa tawo. Kini mahimong mahitabo ngadto sa tibuok nga mga sibilisasyon. Sa iyang pagbangutan ngadto sa iyang anak nga lalaki nga si Moroni, nakabantay si Mormon sa pagkunhod sa katilingbang Nephite. Ang mga sintomas naglakip og kadautan nga hilabihan nga ang katawhan ni Mormon gihulagway niya ingon og ‘walay pagbati’ (Moroni 9:20). Si Apostol Pablo nagbangutan sa makalaglag nga kahigal sa mga miyembro sa Simbahan sa Efeso tungod kay kini milambo sa pagkadili mobati sa ilang katagbawan nga sila mga ‘walay pagbati’ (Mga Taga-Efeso 4:19). Ang puno sa kahilayan nga katilingban dili sa tinuod makapamati sa mga panginahanglan sa nag-antus niini nga mga sakop tungod, kay imbis mag-ugmad og gugma nga nagtan-aw sa uban, kini naghimo sa tawo nga mahakog ngadto sa uban. Ang pagkadili-matuhupan sa mga pag-aghat sa hinay hinagawhaw nga tingog sa Dios mangahulugan usab nga kita adunay dunggan apan dili makadungog, dili lamang sa mga pag-aghat sa Dios, apan sa mga pangalyupo usab sa mga tawo” (A Time to Choose [1972], 59–60).

Si Presidente Boyd K. Packer sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mipahimangno kanato sa laing nagtubo nga uso nga naggiya ngadto sa pagkawagtang sa Espiritu:

“Nagtubo ang kaguliyang sa kalibutan. Ang panaput ug pamustura ug batasan mga mapatuyangon na ug mas hugaw ug labaw ka gum-os. Lanog nga musika, uban ang malaw-ay nga mga pulong mosipa pinaagi sa mga amplifier samtang ang mga suga mopakidlap og nagkalainlaing mga kolor, nagpaila og kultura nga druga. Ang pagkalain-lain niining mga butanga nag-anam og kadako ang pag-uyon ug impluwensya diha sa atong mga kabatan-onan. …

“Kining uso sa mas saba, mas makapahinam, daghang panagbingkil, minos nga pagpugong, minos nga kaligdong, minos nga pagkapormal dili sulagma ni inosente ni dili makadaot.

“Ang unang mando nga ihatag sa kumander nga nagplano og pang-ataki mao ang pagyagaw sa linya sa komunikasyon niadtong gusto niyang buntugon.

Ang walay balaan nga pagtahud mohaum sa mga katuyoan sa kaaway pinaagi sa pagbabag sa malumong mga agianan sa pagpadayag sa hunahuna ug sa espiritu” (“Reverence Invites Revelation,” Ensign, Nov. 1991, 22).