Pasiuna sa Basahon ni Mormon
Nganong tun-an kini nga basahon?
Samtang tun-an sa mga estudyante kini nga basahon, makat-unan nila ang bililhon nga mga leksyon gikan ni Mormon, usa ka disipulo ni Jesukristo nga nagpuyo nga matinud-anon bisan og gilibutan sa tibuok niyang kinabuhi sa “nagpadayon nga talan-awon sa mga pagkadautan ug sa mga pagkasalawayon” (Mormon 2:18). Ang mga estudyante makabenepisyo usab pinaagi sa pagtuon sa mga pulong ni Moroni, kinsa mipamatuod sa ulahing mga adlaw nga mga mambabasa nga “si Jesukristo mipakita kaninyo ngari kanako, ug ako nasayud sa inyong binuhatan” (Mormon 8:35). Samtang ang mga estudyante mobasa mahitungod sa pagkaguba nga miabut isip sangputanan sa kadautan sa mga Nephite, makat-on sila sa kaimportante sa pagpuyo sumala sa mga sugo ug mga pakigsaad sa ebanghelyo ni Jesukristo.
Kinsa ang nagsulat niini nga basahon?
Si Mormon ang misulat sa unang pito ka kapitulo niini nga basahon isip ang minubo nga istorya sa pagkadautan ug mga gubat tali sa mga Nephite ug mga Lamanite sa iyang kapanahonan. Mihimo usab siya og hingpit nga istorya sa mga panghitabo gikan sa iyang tibuok kinabuhi sa dako nga mga palid ni Nephi (tan-awa sa Mormon 2:18; 5:9). Sa dihang mga 10 anyos pa si Mormon, ang tigtipig sa mga talaan nga si Ammaron mipili kaniya nga maoy responsable sa sagrado nga mga talaan kon moabut na siya sa saktong edad. Siya maoy morekord sa tanan nga iyang maobserbahan kabahin sa katawhan (tan-awa sa Mormon 1:4). Sa edad nga 15, si Mormon “giduaw sa Ginoo, ug nakatagamtam ug nasayud sa kaayo ni Jesus” (Mormon 1:15). Niana gihapong tuiga, ang mga Nephite mitudlo ni Mormon sa pagpangulo sa ilang mga kasundalohan (tan-awa sa Mormon 2:1). Masulundon sa tambag ni Ammaron, siya sa wala madugay nakaangkon sa dagko nga mga palid ni Nephi ug misugod sa paghimo sa iyang talaan. Siya usab mihimo sa minubo nga istorya sa dagko nga mga palid ni Nephi, nga naglakip sa mga sinulat gikan sa mga propeta ug tighipos sa mga talaan gikan ni Lehi hangtud ni Ammaron, ug misukip sa gagmay nga mga palid ni Nephi ngadto sa minubo nga istorya. Duol sa katapusan sa iyang kinabuhi, si Mormon milubong sa tanang talaan sa Bungtod sa Cumorah, gawas lang sa pipila ka mga palid nga iyang gihatag sa iyang anak nga si Moroni (tan-awa sa Mormon 6:6). Siya dayon mipangulo sa mga Nephite sa ilang katapusang dako nga gubat batok sa mga Lamanite. Sa wala pa mamatay si Mormon, iyang gisultihan si Moroni sa pagkompleto sa iyang talaan. Gidugang ni Moroni ang mga pulong nga naglangkob sa mga kapitulo 8–9 niini nga basahon.
Para kang kinsa kini nga basahon gisulat ug ngano?
Si Mormon misulat ngadto sa mga Hentil ug sa mga sakop sa balay ni Israel sa ulahing mga adlaw, nagtinguha nga “madani [ang] tanan nga mga lumulupyo sa yuta sa paghinulsol ug sa pag-andam aron mobarug sa atubangan sa hukmanan ni Kristo” (Mormon 3:22). Sa pagtapos ni Moroni sa basahon sa iyang amahan, iyang gidirekta ang pakigsulti niadtong kinsa mobasa sa iyang mga pulong. Mipahimangno siya kanila sa mga sangputanan sa ilang mga sala ug midapit kanila sa “[pag]duol ngadto sa Ginoo uban sa tibuok [nila] nga kasingkasing” (Mormon 9:27).
Kanus-a ug asa man kini gisulat?
Si Mormon lagmit misulat sa mga kapitulo 1–7 niini nga basahon tali sa A.D. 345 ug A.D. 401 (tan-awa sa Mormon 2:15–17; 8:5–6). Mihuman siya sa iyang mga sinulat human sa katapusang gubat tali sa mga Nephite ug mga Lamanite sa Cumorah niadtong A.D. 385 (tan-awa sa Mormon 6:10–15; 7:1). Si Moroni tingali misulat sa materyal sa mga kapitulo 8–9 tali sa mga tuig A.D.401 ug A.D. 421, sa iyang paglatagaw “alang sa kaluwasan sa [iyang] kaugalingon nga kinabuhi” (tan-awa sa Mormon 8:4–6; Moroni 1:1–3).
Unsa ang pipila ka mga butang nga nakalahi niini nga basahon?
Kini nga basahon naghulagway sa katumanan sa mga panagna ni Nephi, Alma, Samuel ang Lamanite, ug ni Jesukristo kabahin sa pagkalaglag sa mga Nephite (tan-awa sa 1 Nephi 12:19; Alma 45:9–14; Helaman 13:8–10; 3 Nephi 27:32). Si Mormon naghisgot sa uban niyang mga sinulat nga “akong talaan mahitungod sa kalaglagan sa akong mga katawhan” (Mormon 6:1). Iyang gipakita nga ang kapildihan sa mga Nephite mao ang sangputanan sa ilang kadautan (tan-awa sa Mormon 4:12; 6:15–18).
Outline
Mormon 1 Si Ammaron misugo ni Mormon sa pagtipig og talaan sa mga katawhan sa iyang panahon. Ang mga Nephite mibuntog sa mga Lamanite sa gubat. Ang kadautan nagpatigbabaw sa tibuok yuta, ang tulo ka disipulo nga Nephite mihunong sa pagpangalagad sa katawhan, ang mga gasa sa Espiritu gikuha. Bisan pa man, si Mormon “giduaw sa Ginoo.”
Mormon 2–3 Ang mga Nephite mitudlo ni Mormon sa pagpangulo sa ilang kasundalohan. Mipangulo siya kanila sa mga gubat batok sa mga Lamanite sulod sa sobra 30 ka tuig. Bisan sa dakong kalaglagan ug pag-antus, ang mga Nephite midumili sa paghinulsol. Si Mormon mikuha sa mga palid ni Nephi gikan sa bungtod nga gitawag og Shim ug misugod sa iyang talaan. Human sa daghang kadaugan, ang mga katawhan misugod sa pagpanghambug sa ilang kaugalingon nga kalig-on ug nanumpa nga manimalus batok sa mga Lamanite. Si Mormon midumili na sa pagpangulo kanila. Misulat siya sa pagdani sa tanang katawhan sa ulahing mga adlaw sa pag-andam aron mobarug sa atubangan sa hukmanan ni Kristo.
Mormon 4 Wala na gipangulohan ni Mormon, ang mga kasundalohan sa Nephite mipadayon sa pakiggubat batok sa mga Lamanite. Kaliboan sa duha ka dapig nangamatay. Ang kaliwatan ni Lehi nahimong mas dautan kay sa unsa pa nga panahon sa ilang kasaysayan, ug ang mga Lamanite misugod sa paglaglag sa mga Nephite. Si Mormon mihipos sa tanang mga talaan sa Nephite ug mibalhin niini gikan sa bungtod nga gitawag og Shim ngadto sa bungtod nga gitawag og Cumorah.
Mormon 5–7 Si Mormon mibalik sa pagpangulo sa kasundalohan sa Nephite, bisan og nahibalo siya nga malaglag ra sila. Nanagna siya sa pagtungha sa Basahon ni Mormon. Gipundok niya ang mga Nephite ngadto sa Cumorah alang sa katapusan nga gubat batok sa mga Lamanite. Human sa gubat, nasubo siya sa kalaglagan sa iyang katawhan. Si Mormon misulat sa pagdani sa kaliwatan sa mga Lamanite sa pagtuo kang Jesukristo ug magpabunyag.
Mormon 8–9 Human sa kamatayon ni Mormon, si Moroni mipadayon sa talaan. Nanagna siya sa Basahon ni Mormon nga motungha pinaagi sa gahum sa Dios sa panahon sa pagkawalay pagtuo ug pagkadautan. Siya nagpamatuod ni Jesukristo ug nagtudlo nga ang mga milagro ug mga timailhan nag-uban sa pagtuo Kaniya. Siya nag-awhag niadtong mobasa sa iyang mga pulong sa pagduol sa Ginoo aron maluwas.