Yoane, Mwana mobali ya Zebedai
Moko ya Bapostolo Zomi na mibale kati na Boyokani ya Sika, mwana ya Zebedai ya mobali, mpe ndeko ya Yakobo ya mobali. Na ebandeli ya bomoi na ye azalaki molobi mbisi (Mal. 1:17–20). Azali mbala mosusu moyekoli ya Yoane Mobatisi oyo ayebani nkombo te oyo batangi na Yoane 1:40. Nsima azwaki libiangi ya kozala moyekoli ya Yesu Klisto (Mat. 4:21–22; Luk. 5:1–11). Akomaki Nsango malamu ya Yoane, mikanda misato, mpe buku ya Emoniseli. Azalaki moko ya basato oyo bazalaki na Nkolo na bosekwi ya mwana ya mwasi ya Yailo (Mal. 5:35–42), na Ngomba ya Bobongwani (Mat. 17:1–9), mpe kati na Getesemane (Mat. 26:36–46). Kati na makomi na ye moko azali komilobela lokola moyekoli oyo Yesu alingaki (Yoan. 13:23; 21:20) mpe lokola “moyekoli mosusu” (Yoan. 20:2–8). Yesu abiangaki ye lisusu mpe ndeko na ye ya mobali Bonelegese, “bana mibali ya kake” (Mal. 3:17). Batangi ye mbala na mbala kati na masolo ya Bobakami na ekulusu mpe ya Bosekwi (Luk. 22:8; Yoan. 18:15; 19:26–27; 20:2–8; 21:1–2). Yoane abenganamaki nsima na Patamo, wapi akomaki buku ya Emoniseli (Emon. 1:9).
Yoane atangami mbala na mabala kati na emoniseli ya mikolo ya nsuka (1 Nef. 14:18–27; 3 Nef. 28:6; Etel. 4:16; Mal&May 7; 27:12; 61:14; 77; 88:141). Matangi oyo endimisi lisolo ya Yoane kati na Biblia mpe lisusu mapesi boyebi ya mozindo na bonene na ye mpe bonene ya mosala oyo Nkolo apesaki ye kosala na mabele na ntango ya Boyokani ya Sika mpe na mikolo ya nsuka. Makomi ya mikolo ya nsuka emonisi polele ete Yoane akufaki te kasi apesamaki nzela ya kotikala na mabele lokola mosali ya lisalisi kino na ntango ya Boyei ya Mibale ya Nkolo (Yoan. 21:20–23; 3 Nef. 28:6–7; Mal&May 7).
Mikanda ya Yoane
Atako mokomi ya mikanda misato oyo amitangami nkombo te, elobeli ekokani bongo makasi na oyo ya Apostolo Yoane ete bakanisi ye kozala mokomi ya nyonso misato.
1 Yoane 1 ezali kosengisa Basantu kozala na bosangani na Nzambe. Mokapo 2 ebeti sete ete Basantu bayeba Nzambe na nzela ya botosi mpe eteyi bango koboya kolinga mokili. Mokapo 3 ebiangi banso kokoma bana ya Nzambe mpe kolinga moko mpe mosusu. Mokapo 4 elimboli ete Nzambe azali bolingo mpe afandaka na baoyo balingaka Ye. Mokapo 5 molimboli ete Basantu babotami na Nzambe na nzela ya boyambi na bango na Klisto.
2 Yoane ekokani na 1 Yoane. Kati na yango, Yoane azali kosepela mpo na bosembo ya bana ya “elenge mwasi moponami.”
3 Yoane ezali kopesa longonia na moto moko na nkombo ya Gayo mpo na bosembo na ye mpe mpo na lisalisi na ye na baoyo balingaka bosolo.
Nsango malamu ya Yoane
Kati na buku oyo ya Boyokani ya Sika, Apostolo Yoane atatoli ete (1) Yesu azali Klisto to Masiya mpe (2) Yesu azali Mwana ya Nzambe (Yoan. 20:31). Makambo ya bomoi ya Yesu oyo alimboli maponami mpe ebongisami na bokebi se mpo na ntina oyo. Buku yango ebandi na lisakoli ya kozala ya Klisto na bomoi na ntango ya yambo na mbotama: Azalaki na Nzambe, Azalaki Nzambe, mpe Azalaki mokeli ya biloko nyonso. Abotamaki kati na mosuni lokola Mwana Mobotami se Moko ya Tata. Yoane akomi na ntina ya etamboli ya mosala ya Yesu, kolobelaka mingi mingi mpenza bonzambe na Ye mpe bosekwi na Ye uta na bakufi. Andimi polele ete Yesu azali Mwana ya Nzambe, oyo amonisami na makamwisi, na banzeneneke, na baprofeta, mpe na mongongo ya Klisto ye moko. Yoane ateyi na kokesenisaka pole mpe molili, bosolo mpe libunga, bolamu mpe mabe, Nzambe mpe zabulu. Ekoki kozala ete nkoma moko mosusu ezali te wapi bosantu ya Yesu mpe bozangi bondimi ya bakonzi ya Bayuda esakolami mpenza polele.
Yoane akomaki mingi mingi mpo na oyo etali mosala ya Klisto na Yuda, malamu koleka poso ya nsuka ya mosala na Ye ya kufa, nzokande Matai, Malako, mpe Luka bakomaki mingi mingi mpo na mosala na Ye na Galilea. Makambo mingi uta na Nsango malamu oyo malimbolami polele na emoniseli ya mikolo ya nsuka (Mal&May 7 mpe Mal&May 88:138–141).
Mpo na molongo ya makambo matali bomoi ya Mobikisi oyo malimbolami na Nsango malamu ya Yoane, tala Boyokani ya Bansango Malamu kati na bobakisi.