Mga Seminary ug mga Institute
Lekson 105: Doktrina ug mga Pakigsaad 101:17–42


Leksyon 105

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:17–42

Pasiuna

Niadtong Disyembre 16 ug 17, 1833 si Propeta Joseph Smith nakadawat og pagpadayag mahitungod sa mga Santos didto sa Missouri nga mibiya sa ilang mga panimalay aron makaikyas sa grabe nga pagpanggukod. Kadaghanan niadto nga mga Santos gipugos sa pagbiya sa ilang tanang kabtangan. Ang pagpadayag nga nadawat sa Propeta, narekord sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101, gihisgutan sa tulo ka leksyon niini nga manwal. Kining ikaduha nga leksyon naglakip sa paghulagway sa Ginoo sa pipila ka mga kondisyon sa Milenyum. Naglakip usab kini sa mga pulong sa kahupayan ug tambag ngadto sa mga Santos.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:17–34

Ang Ginoo naghulagway sa pipila ka mga kondisyon sa Milenyum

Hangyoa ang mga estudyante sa paghingalan og pipila ka umaabut nga mga panghitabo nga ilang giandaman. Ilista sa pisara kini nga mga panghitabo. Pangutan-a ang mga estudyante unsay ilang gibuhat aron makaandam sa mga panghitabo.

  • Nganon man nga kamo maningkamoto sa pagpangandam?

Ipasabut nga ang Doktrina ug mga Pakigsaad 101 adunay mga instruksyon bahin sa pagpangandam alang sa Ikaduhang Pag-anhi ni Jesukristo ug sa Milenyum. I-summarize ang Doktrina ug mga Pakigsaad 101:17–21 pinaagi sa pagpasabut nga ang saad sa Ginoo sa pagpundok sa mga Santos didto sa siyudad sa Zion sa Lalawigan sa Jackson, Missouri, “gipugngan pa, samtang ang mga tawo gibalaan alang sa mahinungdanon nga gasa ug alang sa mga responsibilidad nga uban niini. Sa pagkakaron ang matinuoron sa kasingkasing nagpundok sa mga walog sa Rocky Mountains [ug sa mga stake sa tibuok kalibutan]. … Mga templo gipangtukod na. … Apan ang Zion i-establisar pa sa mapili nga lugar” (James E. Talmage, Ang mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo, 12th ed. [1924], 353; tan-awa usab sa Manwal sa Estudyante sa Doktrina ug mga Pakigsaad, 2nd ed. [manwal sa Church Educational System, 2001], 240).

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:22–23. Hangyoa ang klase sa pagsunod ug mangita sa butang nga gisulti sa Ginoo nga buhaton sa mga Santos sa pagpangandam alang sa Iyang Ikaduhang Pag-anhi.

  • Sumala sa mga bersikulo 22 ug 23, unsay atong mabuhat sa pagpangandam alang sa Ikaduhang Pag-anhi? (Ang mga estudyante kinahanglang mopadayag nga kita makapangandam alang sa Ikaduhang Pag-anhi sa Manluluwas pinaagi sa pagtawag sa Iyang ngalan, pagpuyo sumala sa mga baruganan sa ebanghelyo, panagpundok, ug pagbarug sa balaan nga mga dapit. Isulat sa pisara kini nga kamatuoran.)

  • Unsay gipasabut niini nganha kaninyo ang “pagbarug diha sa balaan nga mga dapit”? Kanus-a man kamo mibati nga diha kamo sa balaan nga dapit?

  • Sa unsa nga paagi nga ang pagpundok sa balaan nga mga dapit uban sa laing mga Santos sa Ulahing mga Adlaw makatabang kaninyo sa pagpangandam alang sa Ikaduhang Pag-anhi sa Ginoo?

Sa pag-andam sa mga estudyante nga makasabut sa mga pulong sa Ginoo sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:24–34, ipasabut nga kini nga mga bersikulo nag-refer sa kalaglagan sa dautan panahon sa Ikaduhang Pag-anhi ni Jesukristo ug sa mga kondisyon nga anaa sa yuta panahon sa Milenyum. Ipares-pares ang mga estudyante. Dapita ang mga nagpares sa pagtuon sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:24–34, mangita sa mga kondisyon nga moabut panahon sa Milenyum. Human sa igong panahon, hangyoa sila sa pagreport sa ilang nakita. Hangyoa ang usa ka estudyante sa paglista sa mga tubag diha sa pisara.

  • Hain sa mga kondisyon diha sa pisara ang ganahan ninyo nga masinati? Ngano man?

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:35–38

Ang Ginoo misiguro sa mga Santos sa Missouri nga kon sila molahutay pinaagi sa hugot nga pagtuo, sa katapusan makaambit ra gayud sila sa Iyang himaya

Pahinumdumi ang mga estudyante nga sa dihang gihatag sa Ginoo ang pagpadayag sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101, ang mga Santos sa Missouri nakasinati og hilabihang mga kalisud. Mahimo nimong dapiton ang mga estudyante sa pag-summarize sa ubang mga kalisud nga ilang nakat-unan sa miaging leksyon.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:35–38. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa mga kamatuoran nga gitudlo sa Ginoo ug sa tambag nga Iyang gihatag aron sa paghupay ug paglig-on sa mga Santos sa ilang mga pagsulay.

  • Unsa nga mga kamatuoran ug tambag sa mga bersikulo 35–38 nakahatag og kahupayan ngadto sa mga Santos kinsa nag-antus didto sa Missouri? (Samtang motubag ang mga estudyante, pangutan-a sila sa unsa nga paagi nga ang piho nga kamatuoran o tambag nga ilang gihisgutan nakahatag og kahupayan ngadto sa mga Santos.)

  • Sa unsa nga paagi ninyo ipadayag ang saad sa Ginoo sa bersikulo 35 sa inyong kaugalingong mga pulong? (Ang mga estudyante kinahanglang motubag pinaagi sa pagsulti og baruganan susama sa mosunod: Kadtong nag-antus og pagpanggukod alang sa ngalan sa Manluluwas ug molahutay pinaagi sa hugot nga pagtuo makaambit sa himaya sa Dios. Mahimo nimong isulat diha sa pisara kini nga baruganan.)

Ipasabut nga ang tinuod nga mga tinun-an ni Jesukristo mosunod Niya kanunay, bisan og sila gigukod tungod sa ilang pagtuo. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga istorya, nga gisulti ni Presidente James E. Faust sa Unang Kapangulohan. Sa dili pa niya basahon, ipasabut nga ang istorya mahitungod ni Rafael Monroy ug Vicente Morales, duha ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga nagpuyo sa Mexico sa sayong bahin sa 1900. Niadtong 1915 nadakpan sila sa usa ka bayolente nga grupo sa mga sundalo. Hangyoa ang mga estudyante sa pagpaminaw kon sa unsang paagi sila si Brother Monroy ug Brother Morales nagmatinud-anon samtang sila milahutay sa pagpanggukod.

President James E. Faust

“Si Rafael Monroy mao ang presidente sa gamay nga branch sa San Marcos Mexico, ug si Vicente Morales mao ang iyang unang magtatambag. … Giingnan sila nga dili sila unsaon kon ilang itugyan ang ilang mga armas ug isalikway ang ilang katingad-an nga relihiyon. Giingnan ni Brother Monroy ang mga midakop kaniya nga wala siyay bisan unsang armas ug yanong mikuot sa iyang bulsa sa iyang Biblia ug Basahon ni Mormon. Miingon siya, ‘Mga igsoon, mao lamang kini ang mga armas nga akong gidala sukad, mga armas kini sa kamatuoran batok sa sayop.’

“Dihang walay nakit-an nga mga armas, ang duha ka lalaki gi-torture sa walay kalooy aron motug-an sila kon asa gitago ang mga armas. Pero wala gayuy mga armas. Gidala dayon sila nga gwinardiyahan ngadto sa hilit nga lugar sa gamayng lungsod, diin gipatindog sila sa mga nagdakop kanila atubang sa dakong kahoy nga ash [ash tree] atubangan sa usa ka firing squad. Ang tigdumalang opisyal mitanyag kanila og kagawasan kon ilang isalikway ang ilang relihiyon ug moapil sa [mga kasundalohan], pero mitubag si Monroy, ‘Ang akong relihiyon mas gimahal pa nako kaysa akong kinabuhi ug dili ako makasalikway niini.’

“Giingnan dayon sila nga pusilon sila, ug nangutana kon aduna ba silay bisan unsang hangyo. Mihangyo si Brother Rafael kon tugutan ba siya nga mag-ampo sa dili pa sila patyon. Didto, sa atubangan sa mga mopatay kaniya, miluhod siya ug, sa usa ka tingog nga madungog sa tanan, miampo nga ang Dios mopanalangin ug mopanalipud sa iyang mga minahal ug moatiman sa nanlimbasug nga gamay nga branch nga mabiyaan nga wala nay lider. Sa iyang pagtapos sa iyang pag-ampo, migamit siya sa mga pulong sa Manluluwas sa dihang gilansang siya sa krus ug nag-ampo alang sa mga mopatay Kaniya: ‘Amahan, pasayloa sila; kay wala sila makasabut sa ilang ginabuhat.’ [Lucas 17:33.] Tungod niana ang firing squad mipusil nila Brother Monroy ug Brother Morales” (“Pagkatinun-an,” Liahona, Nob. 2006, 21–22; base sa Rey L. Pratt, “A Latter-day Martyr,” Improvement Era, Hunyo 1918, 720–26).

Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna og panahon nga sila gigukod (gisamok o gisakit) tungod sa ilang hugot nga pagtuo kang Jesukristo ug sa Iyang Simbahan. Mahimo nimong imbitaron ang pipila ka mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga kasinatian.

  • Kon kamo gukuron tungod sa inyong pagtuo ni Jesukristo ug sa Iyang Simbahan, unsay inyong buhaton aron pagtubag uban sa hugot nga pagtuo?

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:39–42

Ang Ginoo mipahayag nga ang Iyang mga katawhan sa pakigsaad mao ang asin sa yuta

Sa pag-andam sa mga estudyante nga makasabut sa mga pagtulun-an sa Ginoo sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:39–42, pagpakita og duha ka mga sampol sa asin: usa ka sampol sa lunsay nga asin ug ang usa ka sampol sa asin nga sinagulan og laing butang, sama sa hugaw.

Idirekta ang atensyon sa mga estudyante ngadto sa unang sampol sa asin.

  • Unsa ang ubang mga kagamitan sa asin? (Ang mga tubag mahimong maglakip nga ang asin mahimong magamit sa pagpanimpla ug pagpreserbar og pagkaon ug sa pag-ayo og mga samad isip usa ka disinfectant.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:39, ug hangyoa ang klase sa pag-ila sa mga tawo nga gitandi sa Ginoo ngadto sa asin.

  • Kinsa ang giingon sa Ginoo nga “asin sa yuta”?

Ipasabut nga ang pulong panimpla nagpasabut sa talagsaon nga lami o kalidad.

  • Unsa kaha sa inyong hunahuna ang gipasabut nga mahimong panimpla sa mga katawhan?

Aron matabangan ang mga estudyante nga mas makasabut unsay gipasabut sa panimpla sa mga katawhan, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Elder Carlos E. Asay sa Seventy:

Elder Carlos E. Asay

“Kon ang Ginoo mogamit sa sinultihan nga ‘panimpla sa mga katawhan,’ naghisgot siya niadtong nagrepresentar kaniya. Nag-refer siya niadtong naghinulsol, kinsa nalimpyohan diha sa tubig sa bunyag, ug kinsa nakigsaad nga modala diha nila sa iyang ngalan ug sa iyang kawsa. Dugang pa, naghisgot siya niadtong kinsa mopakigbahin pinaagi sa pakigsaad sa iyang gahum sa priesthood. Naghisgot siya kanimo ug kanako” (“Salt of the Earth: Savor of Men and Saviors of Men,” Ensign, Mayo 1980, 42).

  • Unsa ang ikatudlo sa mga pulong “asin sa yuta” ug “panimpla sa mga tawo” kabahin sa atong mga responsibilidad sa uban?

Tabangi ang mga estudyante nga makasabut nga isip mga katawhan sa pakigsaad sa Dios, kita adunay responsibilidad sa pagtabang sa tanang mga tawo sa yuta nga modawat sa Iyang mga panalangin (tan-awa sa Abraham 2:8–11). Isulat ang mosunod nga dili kompleto nga pamahayag diha sa pisara: Sa pagtabang sa mga tawo sa yuta nga modawat sa mga panalangin sa Dios, kita kinahanglan nga …

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:40–42. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa mga pasidaan ug mga saad sa Ginoo.

Itudlo nga ang bersikulo 40 naglakip sa mga pulong “kon kanang asin sa yuta mawagtangan sa iyang kalami.” Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut sa kahulugan niini nga mga pulong, idirekta ang ilang atensyon sa ikaduhang sampol sa asin. Ipasabut nga ang asin dili mawagtangan sa iyang kalami bisan kini magkadugay. Mawagtangan kini sa iyang kalami kon isagol kini sa ubang mga butang ug mahugawan niini.

  • Sumala sa bersikulo 41, unsay mga hinungdan nga kita mawagtangan sa kalami isip asin sa yuta? (Mga sala.) Ngano sa inyong hunahuna nga ang atong mga sala maoy makapalisud nato sa pagtabang sa uban nga modawat sa mga panalangin sa Dios?

  • Unsaon ninyo sa pagsulti ang bersikuolo 42 sa inyong kaugalingong mga pulong? (Kon ang mga estudyante nagkinahanglan og tabang sa pagtubag niini nga pangutana, ipasabut nga kadtong kinsa mopataas sa iyang kaugalingon mapagarbuhon, samtang kadtong kinsa mopaubos sa iyang kaugalingon mapainubsanon sa atubangan sa Ginoo.)

  • Base sa mga pasidaan ug mga saad sa Ginoo sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:40–42, unsaon ninyo sa pagkompleto ang baruganan nga anaa sa pisara? (Kompletuha ang baruganan sa pisara gamit ang mga tubag sa mga estudyante. Bisan og ang mga estudyante mogamit og lain-laing mga pulong, kinahanglan nilang ilhon ang mosunod nga baruganan: Aron sa pagtabang sa mga katawhan sa yuta nga modawat sa mga panalangin sa Dios, kinahanglan kitang maghinulsol sa atong mga sala ug magmapainubsanon.)

  • Unsay atong mabuhat kada adlaw nga makatabang nato nga makalikay nga mahugawan sa sala?

Dapita ang mga estudyante sa pagkonsiderar sa hilum kon ang mga sala naghugaw ba sa ilang mga kinabuhi. Awhaga sila sa paghinulsol niadto nga mga sala aron sila mahimong putli sa atubangan sa Ginoo ug aron sila mahimong mas epektibo sa pagtabang sa uban nga modawat sa Iyang mga panalangin.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:17–21. Pagtukod sa siyudad sa Zion

Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles misulti sa usa ka panahon sa dihang ang Ginoo mosugo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa pagtukod sa siyudad sa Zion:

Elder Bruce R. McConkie

“Wala kinahanglana ang walay kasiguroan o kabalaka mahitungod sa pagtukod sa Zion—ang gipasabut ang Bag-ong Jerusalem—sa katapusang mga adlaw. Ang Ginoo sa makausa mitanyag sa iyang katawhan og kahigayunan sa pagtukod niana nga Zion diin ang balaod magsangyaw sa tibuok kalibutan. Napakyas sila. Ngano man? Tungod kay dili sila andam ug dili takus, sama kanato karon nga kabahin sa gingharian. Kon kita isip katawhan andam ug takus, ang Ginoo mosugo pag-usab kanato ug ang buhat magpadayon—sa iskedyul, sa dili pa ang Ikaduhang Pag-anhi, ug direksyon sa Presidente sa Simbahan. Hangtud karon, walay usa nato ang kinahanglan mohimo og bisan unsa nga personal nga mga lakang sa pagpundok ngadto sa Missouri o mangandam sa pagdawat og panulundon didto. Hinoon, magkat-on kita sa importante nga mga konsepto ug mohimo sa atong mga kaugalingon nga takus sa bisan unsa nga buhat nga ihatag sa Ginoo kanato sa atong panahon. Pipila ka mga butang kinahanglan nga mahitabo sa dili pa ang pagtukod sa Lalawigan sa Jackson” (A New Witness for the Articles of Faith [1985], 586).

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:23–25. Tibuok kalibutan nga mga timailhan ug mga panghitabo nga may kalabutan sa Ikaduhang Pag-anhi

Sa Doktrina ug mga Pakigsaad 101:23–25, mabasa nato ang tulo ka tibuok kalibutan nga mga timailhan ug mga panghitabo nga may kalabutan sa Ikaduhang Pag-anhi sa Manluluwas. Sa mosunod nga mga kinutlo, ang mga Aposotles sa ulahing mga adlaw mihatag og mapanagnaon nga mga pagpasabut mahitungod niadtong mga timailhan ug mga panghitabo:

1. “Ang tanan nga mga tawo makakita [Kaniya]” (D&P 101:23). Si Elder Orson Pratt sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miingon: “Ang ikaduhang pag-anhi sa Anak sa Dios usa gayud kini ka lahi nga kahimtang sa bisan unsa nga nahitabo sa ibabaw sa yuta, inubanan sa dako nga gahum ug himaya, butang nga dili himoon sa gamay nga porsyon sa yuta … ug makita lamang sa pipila; apan usa kini ka panghitabo nga makita sa tanan, ang tanang katawhan makakita sa himaya sa Ginoo; kon mopadayag na siya sa iyang kaugalingon sa ikaduhang higayon ang matag mata, dili lang niadtong buhi nianang higayuna, sa pagkamortal dinhi sa yuta, apan usab ang mga patay mismo … makakita usab kaniya nianang higayuna” (in Deseret News: Semi-Weekly, Abr. 25, 1876, 1).

2. “Ang matag madunuton nga butang … maugdaw” (D&P 101:24). Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mipasabut: “Inig sugod sa milenyum, ang yuta (ang ubasan sa Ginoo) pagasunugon. Ang matag madunuton nga butang maugdaw (D. & P. 101:24; ang tanan nga mapagarbuhon ug sila nga nagbuhat og dautan mahimo nga sama sa dagami (Mal. 4:1; D. & P. 29:9; 64:23–25; 133:63–64); ang mga makasasala pagalaglagon (Isa. 13:9–14); ug dunay hingpit nga panaglahi sa matarung ug dautan. (D. & P. 63:54.) Kadto lamang nga mga takus ang makahimo sa pagpuyo sa paraisohanon o terrestrial nga kalibutan” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 494).

3. “Ang tanan nga mga butang mahimo nga bag-o” (D&P 101:25). Niini nga kabag-ohan si Elder Parley P. Pratt sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apsotoles misulat: “Usa ka bag-o nga langit ug bag-o nga yuta gisaad sa sagrado nga mga tigsulat. O, sa laing pagkasulti, ang mga sistema sa planeta mausab, malimpyohan, mahashasan, ug mahimaya, pareha sa pagkabanhaw, diin ang tanang pisikal nga dautan o pagkadili hingpit mawala na” (Key to the Science of Theology, 10th ed. [1965], 61.)

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:29–31. Kamatayon sa Milenyum

President Joseph Fielding Smith

Si Presidente Joseph Fielding Smith mitudlo nga panahon sa Milenyum “walay kamatayon hangtud ang mga tawo matigulang. Ang mga bata dili mamatay apan mabuhi sama sa panuigon sa usa ka kahoy. Si Isaias miingon mao kini ang 100 ka tuig [tan-awa sa Isaias 65:20–22]” (Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie [1954–66], 1:86–87).

Si Presidente Smith mipasabut usab nga ang kamatayon panahon sa Milenyum usa ka malinawon nga transisyon:

President Joseph Fielding Smith

“Kon moabut na si Kristo ang mga santos nga anaa diha sa yuta, kinsa mga buhi, pagadasigon ug pagasakgawon aron sa pagsugat kaniya. Wala kini magpasabut nga kadtong kinsa anaa pa sa pagkamortal nianang higayuna mausab ug moagi sa pagkabanhaw, kay ang mga mortal magpabilin sa yuta hangtud human matapos ang liboan ka tuig. Hinoon, usa ka kausaban ang moabut sa tanang katawhan nga nagpabilin sa yuta; mausab sila aron nga sila dili na ubos sa kamatayon hangtud sila matigulang. Ang mga tawo mamatay kon sila mag-edad na og usa ka gatus ka tuig, ug ang kausaban pagahimoon dayon ngadto sa imortal nga kahimtang. Walay pagahimoon nga mga lubnganan panahon niining liboan ka tuig” (The Way to Perfection [1931], 298–99).

Doktrina ug mga Pakigsaad 101:35–38. Paglahutay sa pagpanggukod alang sa ngalan ni Kristo

Si Propeta Joseph Smith miawhag sa mga Santos sa pagpakita og hugot nga pagtuo samtang molahutay sila sa ilang mga pagsulay:

Prophet Joseph Smith

“Naghunahuna kami sa mga tawo kinsa midawat sa hingpit sa usa ka sistema sa relihiyon, dili ilado, ug ang pagsunod niini maoy hinungdan nga sila gipanggukod. Usa ka katawhan kinsa, tungod sa ilang gugma ngadto sa Dios, ug pagbati sa Iyang kawsa, nag-antus og kagutom, pagkahubo, kakuyaw, ug hilabihang kakabus. Usa ka katawhan kinsa, tungod sa ilang relihiyon, kinahanglang magbangutan sa hinanali nga kamatayon sa mga ginikanan, mga bana, mga asawa, ug mga anak. Usa ka katawhan, kinsa mas maayo pang mamatay kay sa himoong ulipon ug pagkamaut, ug madungganong nagpadayon sa ilang mga kinaiya, ug makanunayon ug dili matarug, sa mga panahon nga gisulayan ang mga tawo. Barug nga malig-on, kamo nga mga Santos sa Dios, lahutay pa og gamay, ug ang kalisud sa kinabuhi molabay kaninyo, ug kamo pagagantihan niana nga Dios kansang mga sulugoon mao kamo, ug kinsa mopasidungog sa inyong tanang paghago ug mga kasakit alang kang Kristo ug sa Ebanghelyo. Ang inyong mga pangalan hinumduman sa inyong kaliwatan ingon nga mga Santos sa Dios ug mahiyason nga mga tawo” (sa History of the Church, 4:337).

Doktrina ug mga Pakigsaad D&P 101:40. “Sila gitawag nga panimpla sa mga tawo”

Si Elder Carlos E. Asay sa Seventy mitudlo:

Elder Carlos E. Asay

“Ang usa ka inila sa tibuok kalibutan nga chemist misulti nako nga ang asin dili mawad-an sa iyang lami bisan sa gidugayon. Ang lami mawala kon kini masagulan ug mahugawan. …

“Ang lami ug kalidad mawala sa usa ka tawo kon iyang hugawan ang iyang hunahuna sa dili maayong mga panghunahuna, mopasipala sa iyang ba-ba pinaagi sa pagsulti sa dili tinuod, ug mogamit sa iyang kusog sa paghimo og dautan nga mga buhat” (“Salt of the Earth: Savor of Men and Saviors of Men,” Ensign, Mayo 1980, 42).