Leksyon 21

Doktrina ug mga Pakigsaad 17

Pasiuna

Samtang naghubad si Joseph Smith sa Basahon ni Mormon, iyang nahibaloan nga tulo ka mga saksi tugutan nga makakita sa mga palid (tan-awa sa 2 Nephi 27:12–14; Ether 5:2–4; D&P 5:11–15, 18). Sa dihang nahibalo si Oliver Cowdery ug David Whitmer niini, mibati sila og dinasig nga tinguha nga mahimong mga saksi. Sa wala pa kini, ang Ginoo miingon nga kon igo ang pagkamapainubsanon ug pagkamasulundon ni Martin Harris, tugutan usab siya nga makakita sa mga palid (tan-awa sa D&P 5:23–28). Si Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Martin Harris mihangyo sa Propeta sa pagpangutana sa Ginoo kon tugutan ba sila nga makabaton niini nga oportunidad. Gikumpirmar sa Ginoo nga kining tulo ka lalaki tugutan nga makakita sa mga palid ug sa uban pang mga butang kon mopakita sila og igong hugot nga pagtuo.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Makapalig-on nga pagtudlo

Samtang mohukom ka kon unsay itudlo gikan sa usa ka scripture block ug unsaon sa pagtudlo niini, pagpili og mga kamatuoran ug mga pamaagi sa pagtudlo nga makapalig-on sa mga estudyante ug motugot kanila nga mabayaw sa Espiritu Santo. Tabangi ang mga estudyante nga mogamit sa mga kamatuoran diha sa ilang kaugalingong mga kinabuhi ug makasabut sa mga doktrina ug baruganan nga konektado sa plano sa kaluwasan.

Doktrina ug mga Pakigsaad 17:1–2

Ang Ginoo misulti kang Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Martin Harris nga kon aduna silay igong hugot nga pagtuo sila tugutan nga makakita sa mga palid ug sa uban nga sagradong mga butang

Diha sa pisara, paghimo og vertical nga lista sa mga numero 1 hangtud 5. Isulat ang mga palid nga bulawan tupad sa numero 1. Dapita ang mga estudyante sa pagkopya sa ginumerohan nga lista diha sa ilang mga class notebook o mga scripture study journal. Hangyoa ang mga estudyante sa pagkompleto sa lista pinaagi sa pagsulat sa ubang mga butang nga nakita sa Tulo ka mga Saksi sa diha nga si Moroni mipakita kanila sa mga palid. Human sa igong panahon, hangyoa ang mga estudyante sa pagkumpara sa ilang mga lista ngadto sa mga butang nga gihisgutan diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:1.

• Unsa nga butang nga gihisgutan diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:1 ang labing gusto ninyong makita? Ngano man?

• Sa unsang paagi ang pagkakita niini nga mga butang nakapalig-on sa mga pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi? Ngano man?

• Sa unsang paagi ang pagkakita sa espada ni Laban ug sa Liahona mohatag og dugang nga mga saksi sa Basahon ni Mormon?

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut sa kasaysayan likud sa pagpadayag nga ilang tun-an karon, i-summarize ang pasiuna niini nga leksyon. Ang Ginoo misulti kang Joseph Smith nga si Martin Harris, Oliver Cowdery, ug David Whitmer tugutan nga makakita sa mga palid. Hinoon, ang Ginoo adunay una nga gikinahanglan kanila.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:1–2. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita kon unsay gikinahanglan sa Tulo ka mga Saksi aron makakita sa mga palid. Human ang mga estudyante mo-report sa unsay ilang nakit-an, ipangutana ang mosunod:

• Unsa kaha ang gipasabut nga mosalig diha sa pulong sa Dios “sa hingpit nga katuyoan sa kasingkasing”? (Usa ka kahulugan mahimo nga motuman kita sa Dios o mosunod sa Iyang mga pulong sa tibuok natong kasingkasing.)

• Ngano kaha nga nagkinahanglan kining mga tawhana nga mopakita og hugot nga pagtuo sama sa mga karaang propeta sa dili pa motugot ang Ginoo nga makakita sila sa mga palid?

Bisan og dili kita makabaton sa oportunidad nga makakita sa samang pisikal nga mga butang nga nakita sa Tulo ka mga Saksi, makadawat kita og saksi sa mga kamatuoran sa ebanghelyo. Isulat sa pisara ang mosunod nga dili kompleto nga pamahayag: Kon mosunod kita ug , makadawat kita og usa ka saksi sa mga kamatuoran sa ebanghelyo.

Hangyoa ang mga estudyante sa pagsugyot og mga pulong nga mokompleto niini nga pamahayag. (Ang mga estudyante mahimong motubag og sama niini: Kon mosunod kita ug mopakita og hugot nga pagtuo sa Dios, makadawat kita og saksi sa mga kamatuoran sa ebanghelyo. Isulat sa pisara ang kompletong baruganan gamit ang mga pulong sa mga estudyante.)

• Sa unsang paagi nga mipakita kamo og hugot nga pagtuo sa Dios aron makadawat og saksi sa Basahon ni Mormon?

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut kon sa unsang paagi gitabangan ni Joseph Smith si Martin Harris sa paggamit niini nga baruganan, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga istorya sa inahan ni Joseph Smith, si Lucy Mack Smith:

“Pagkasunod buntag, human sa pagtambong sa naandan nga mga kalihokan nga naglakip sa pagbasa, pagkanta ug pag-ampo, si Joseph mibarug gikan sa iyang pagluhod, ug miduol kang Martin Harris uban sa kaligdong nga nakapaikag gayud kanako bisan karon, nga naghinumdom ako niini, miingon, ‘Martin Harris, kinahanglan ka nga magpaubos sa imong kaugalingon atubangan sa Dios niining adlawa, aron makaangkon ka og kapasayloan sa imong mga sala. Kon imong buhaton, kini kabubut-on sa Dios nga motan-aw ka sa mga palid, uban ni Oliver Cowdery ug David Whitmer’” (History of Joseph Smith by His Mother, ed. Preston Nibley [1958], 151–52).

• Sa unsang paagi kinahanglang mag-usab si Martin aron mahimong usa ka saksi sa mga palid nga bulawan?

Doktrina ug mga Pakigsaad 17:3–9

Ang Ginoo mipadayag sa responsibilidad sa Tulo ka mga Saksi sa pagpamatuod kabahin sa mga palid

Dapita ang mga estudyante sa pagbasa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:3–5 sa ilang kaugalingon, nga mangita sa responsibilidad sa Tulo ka mga Saksi human makakita sa mga palid. (Sila adunay responsibilidad sa pagpamatuod sa unsay ilang nasaksihan.)

• Unsa ang atong responsibilidad kon ang Ginoo mohatag kanato og mga saksi sa mga balaang kamatuoran? (Ang mga estudyante kinahanglang mahibalo sa mosunod nga baruganan: Human kita makadawat og usa ka saksi sa kamatuoran, kita adunay responsibilidad sa pagpamatuod kabahin niini. Mahimo nimong isugyot nga markahan sa mga estudyante ang mga pulong diha sa ilang mga kasulatan nga nagtudlo niini nga baruganan.)

• Sa unsang paagi ang atong kaandam sa pagpamatuod sa kamatuoran usa ka pagpakita sa atong hugot nga pagtuo?

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut sa istorya sa Tulo ka mga Saksi, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga istorya ni Propeta Joseph Smith:

“Si Martin Harris, David Whitmer, Oliver Cowdery ug [ako] … miadto [sa kakahoyan duol sa panimalay sa mga Whitmer], ug human miluhod, misugod kami sa pag-ampo uban sa dakong pagtuo sa Dios nga Makagagahum. …

“Sumala sa unang kasabutan, misugod ako sa pag-ampo og kusog ngadto sa atong Langitnong Amahan, ug misunod ang matag usa nga nagpuli-puli. Hinoon, sa una namong pagsulay, wala kami makadawat og tubag o pagpakita og balaan nga panalangin alang sa among kaugalingon. Giusab namo ang samang paagi sa pag-ampo … apan mao gihapon ang resulta.

“Human sa ikaduha namong kapakyasan, misugyot si Martin Harris nga siya kinahanglan nga mopalayo kanamo, nagtuo, sumala sa iyang kaugalingong pagpahayag, nga ang iyang presensya maoy hinungdan nga wala namo maangkon ang among gipangandoy. Tungod niini mipalayo siya kanamo, ug miluhod kami pag-usab, ug dili pa lang dugay sa pagsugod namo og ampo, sa diha nga nakakita kami og kahayag ibabaw kanamo diha sa kahanginan, nga hilabihan kasanag; ug tan-awa, usa ka anghel nagbarug sa among atubangan. Diha sa iyang mga kamot gihuptan niya ang mga palid nga maoy among kanunay giampo nga makita. Gipakli niya ang mga pahina og tagsa-tagsa, aron makakita kami niini, ug klarong makita ang mga kinulit diha niini. … Nakadungog kami og tingog gikan sa kahayag ibabaw kanamo, nga nag-ingon, ‘Kini nga mga palid gipadayag pinaagi sa gahum sa Dios, ug kini gihubad pinaagi sa gahum sa Dios. Ang hubad niini diin inyo nang nakita sakto, ug mosugo ako kaninyo sa pagpamatuod sa unsay inyong nakita ug nadungog karon.’

“Gibiyaan nako karon si David ug Oliver, ug miapas kang Martin Harris, kinsa akong nakit-an didto sa layo, matinguhaon kaayo nga nag-ampo. Wala madugay iya kong gisultihan, hinoon, nga wala pa siya dungga sa Ginoo, ug matinud-anong mihangyo kanako nga moapil niya sa pag-ampo, nga siya usab unta makadawat sa samang mga panalangin nga bag-o lang namong nadawat. Tungod niini naghiusa kami sa pag-ampo, ug sa katapusan nakuha ang among mga tinguha, kay sa wala pa kami nahuman, ang samang panan-awon gipakita kanamo, nianang paagiha giusab kinig pakita kanako, ug sa makausa pa nakita ug nadungog nako ang samang mga butang; samtang sa samang higayon, si Martin Harris nakatuaw, sa naghingapin nga kalipay, “Igo na; ‘igo na; nakakita ang akong mga mata; nakakita ang akong mga mata’” (sa History of the Church, 1:54–55).

• Ngano kaha nga ang balaod sa mga saksi, o pagkaanaay daghang mga saksi, importante kaayo sa Pagpahiuli sa ebanghelyo ni Jesukristo?

Ikonsiderar ang paghangyo og estudyante sa pagbasa sa mosunod nga pamahayag, nga nagdetalye sa mga pagbati ni Joseph Smith mahitungod sa kasinatian:

“Mga alas tres ngadto sa alas kwatro sa hapon na sa ilang pagbalik sa balay. Si Mrs. Whitmer, Mr. Smith ug ako, nanglingkod sa kwarto nianang panahona. Sa pagsulod, mitupad si Joseph kanako, ug mituaw, ‘Papa, mama, wala kamo masayud unsa ako ka malipayon: mitugot na ang Ginoo nga mapakita ang mga palid ngadto sa tulo pa ka tawo gawas kanako. Nakakita sila og anghel, kinsa mipamatuod ngadto kanila, ug kinahanglan silang mopamatuod sa kamatuoran sa akong gisulti, kay karon sila mismo nasayud na, nga wala ako mangilad sa mga tawo, ug gibati nako nga nahupay sa usa ka alantuson nga halos bug-at ra kaayo kanako nga pas-anon, ug naglipay kini sa akong kalag, nga wala na ako hingpit nga nag-inusara sa kalibutan.’ Niini, misulod si Martin Harris: daw napuno sa hingpit nga kalipay, ug maisugong nagpamatuod sa unsay iyang nakita ug nadungog. Ug mao usab si David ug Oliver, midugang nga walay dila nga makapadayag sa kalipay sa ilang mga kasingkasing, ug sa ka talagsaon sa mga butang nga ilang nakita ug nadungog” (History of Joseph Smith by His Mother, 152).

• Unsay inyong bation kon kauban ninyo ang ubang tawo nga nasayud usab nga ang ebanghelyo tinuod? Sa unsang paagi ang ilang mga pagpamatuod makatabang kaninyo?

Ipares-pares ang mga estudyante. Dapita ang matag pares sa pagbasa og kusog sa “Ang Pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi” (makita human sa pasiuna sa Basahon ni Mormon). Samtang magbasa ang mga estudyante, dapita sila sa pagpangita og mga pulong nga naglig-on sa ilang mga pagpamatuod.

Pasabta ang mga estudyante nga bisan tuod ang matag usa sa Tulo ka mga Saksi mibiya sa Simbahan (si Oliver Cowdery ug Martin Harris nagpabunyag pag-usab sa wala madugay), walay usa kanila ang milimud sa ilang pagsaksi sa Basahon ni Mormon.

Hangyoa ang mga estudyante sa paghunahuna nga ang ilang personal nga pagpamatuod sa Basahon ni Mormon mahimong idugang ngadto sa matag kopya sa Basahon ni Mormon. Dapita ang mga estudyante nga isulat sa ilang mga class notebook o mga scripture study journal kon unsay ilang gustong ilakip sa ilang pagpamatuod. Ikonsiderar ang pagdapit og pipila ka mga estudyante sa pagpaambit sa unsay ilang nasulat.

Dapita ang mga estudyante nga hilum nga mobasa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:6, nga mangita sa pagpamatuod ni Jesukristo sa Basahon ni Mormon. Si Jesukristo mipamatuod nga ang Basahon ni Mormon tinuod.

• Sa unsang paagi nga ang pagpamatuod sa Ginoo kabahin sa Basahon ni Mormon makapalig-on sa inyong pagpamatuod?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 17:7–9. Hangyoa ang mga estudyante sa pagsunod, nga mangita sa mga saad nga gihatag ngadto sa Tulo ka mga Saksi. l-focus ang atensyon sa mga estudyante ngadto sa mga pulong nga “matarung nga mga katuyoan” diha sa bersikulo 9.

• Unsa kaha ang pipila sa mga katuyoan sa Ginoo nga adunay Tulo ka mga Saksi? (Mahimo usab nimong iparibyu sa mga estudyante ang Doktrina ug mga Pakigsaad 17:4 aron sa pagtubag niini nga pangutana.)

• Unsa kaha ang usa ka “matarung nga katuyoan” sa paghatag kaninyo og saksi sa kamatuoran nga inyong gitinguha nga masayran?

Pahinumdumi ang mga estudyante nga makaangkon o makapalig-on kita og pagpamatuod kon ato kining ipakigbahin. Dapita ang klase sa pagpamalandong kon kinsa ang ilang paambitan sa ilang pagpamatuod nga unta makabenepisyo kon makadungog niini. Awhaga sila sa pagpaambit sa ilang pagpamatuod nianang tawhana niining semanaha.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Doktrina ug mga Pakigsaad 17:1. Ang mga palid, ang Urim ug Thummim, ug ang taming

Gitugyan ni Joseph Smith ang mga palid, taming, ug ang Urim ug Thummim ngadto ni anghel Moroni dihang nahuman na siya ug natuman ang gipabuhat sa Dios kaniya (tan-awa sa Joseph Smith—Kasaysayan 1:52, 59–60).

Doktrina ug mga Pakigsaad 17:3, 5. Ang mga pagpamatuod ni Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Martin Harris

Bisan kon wala kita masayud sa tukmang mga rason nganong dihay panahon nga mibiya sa Simbahan ang matag usa sa Tulo ka mga Saksi, ang Doktrina ug mga Pakigsaad 3:4 tingali makatabang sa pagpasabut kon sa unsang paagi ang usa ka tawo mahimong mobiya human makadawat og ingon ka importanting saksi sama sa pagkakita og anghel ug sa mga palid:

“Bisan pa og ang usa ka tawo adunay daghan nga mga pagpadayag, ug adunay gahum sa pagbuhat sa daghan nga gamhanan nga mga buhat, apan kon siya manghambog sa iyang kaugalingon nga kusog, ug mopahimutang sa walay kapuslanan sa mga tambag sa Dios, ug mosunod subay sa mga mando sa iyang kaugalingon nga kabubut-on ug kalibutanon nga mga tinguha, siya kinahanglan nga mapukan ug mahiagum sa panimalos sa usa ka makiangayon nga Dios nganha kaniya.”

Bisan pa og mibiya sa Simbahan, walay usa sa Tulo ka mga Saksi ang milimud sa ilang mga pagsaksi sa Basahon ni Mormon, sama sa gipahayag sa mosunod nga mga istorya:

Si Oliver Cowdery mipaambit sa mosunod nga pagpamatuod diha sa usa ka komperensya nga gipahigayon sa Kanesville, Iowa, niadtong Oktubre 21, 1848:

“Akong gisulat, sa akong kaugalingon pluma [pen], ang tibuok Basahon ni Mormon (gawas sa pipila ka mga pahina) gikan sa ba-ba ni Propeta Joseph Smith, samtang gihubad niya kini pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios. … Kana nga basahon tinuod. Si Sidney Rigdon wala mosulat niini; si Mr. Spaulding wala mosulat niini; ako mismo ang nagsulat niini gikan sa ba-ba sa Propeta” (“Ang Tulo ka mga Saksi,“ The Historical Record, ed. Andrew Jenson, vol. 6, nos. 3–5 [Mayo 1887], 201; tan-awa usab sa George Reynolds, “History of the Book of Mormon,” The Contributor, vol. 5, nu. 12 [Sept. 1884], 446).

Usa ka pamantalaan nga gitawag og Richmond Democrat mimantala sa mosunod nga istorya ni David Whitmer nga nagsaksi sa Basahon ni Mormon:

“Niadtong Dominggo sa gabii, alas 5:30 (Ene. 22, 1888), si Mr. Whitmer mitawag sa iyang pamilya ug mga higala ngadto sa iyang higdaanan. … Misulti dayon siya ngadto sa tanan nga naglibut sa iyang higdaanan niini nga mga pulong: ‘Karon kinahanglan gayud nga magmatinud-anon kamong tanan diha kang Kristo. Gusto kong mosulti kaninyong tanan, ang Biblia ug ang rekord sa mga Nephite (Basahon ni Mormon) tinuod, aron makasulti kamo nga nakadungog kamo kanako nga mihatag sa akong pagpamatuod dinhi sa akong higdaanan sa hapit na ko mamatay. Pagmatinud-anon kamo kang Kristo, ug ang inyong ganti sumala sa inyong mga buhat. Panalanginan kamong tanan sa Dios. Ang akong pagsalig anaa diha kang Kristo hangtud sa kahangturan, sa mga kalibutan nga walay katapusan. Amen.’ Richmond Democrat, Peb. 2, 1888, gikutlo ni Andrew Jenson, Latter-day Saint Biographical Encyclopedia, 4 vols. (1901), 1:270]” (sa Doctrine and Covenants Student Manual [manwal sa Church Educational System, 2001], 33).

Sa hapit na siya mamatay, si Martin Harris mipamatuod:

“Oo, nakakita ako sa mga palid diin gisulat ang Basahon ni Mormon; nakakita ako sa anghel; nakadungog ako sa tingog sa Dios; ug nasayud ako nga si Joseph Smith usa ka Propeta sa Dios, naghupot sa mga yawe sa Balaan nga Priesthood. [“The Last Testimony of Martin Harris,” girekord ni William H. Homer sa usa ka pamahayag nga gipanumpaan atubangan ni J. W. Robinson, Abr. 9, 1927, gikutlo sa Francis W. Kirkham, A New Witness for Christ in America, 2 vols. (1960), 1:254.]” (Sa Doctrine and Covenants Student Manual, 33.)

Doktrina ug mga Pakigsaad 17. Ang Pagpamatuod sa Walo ka mga Saksi

Pipila ka adlaw human ang Tulo ka mga Saksi nakakita sa bulawang mga palid, “walo ka dugang nga mga saksi—matinud-anong mga tawo nga suod sa Propeta atol sa paghubad—gipili usab nga makakita sa mga palid. … Si Joseph gitugutan sa pagpakita kanila sa mga palid duol sa pinuy-anan sa mga Smith sa Manchester sa dihang nakigsabut siya aron sa pag-imprinta sa basahon. [Tan-awa sa History of the Church, 1:58.] Ang Walo ka mga Saksi mipamatuod nga ilang gigunitan ug gialsa ang mga palid ug nakakita sa mga kinulit diha sa tagsa-tagsa ka mga pahina. Ang ilang pagpamatuod gilakip usab sa tanang namantala nga mga edisyon sa Basahon ni Mormon” (Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [manwal sa Church Educational System, 2003], 60–61).

Doktrina ug mga Pakigsaad 17:6. Ang Pagpamatuod sa Dios kabahin sa Basahon ni Mormon

Si Elder Bruce R. McConkie sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mitudlo:

“Usa sa labing ligdong nga mga panumpa nga nahatag sukad ngadto sa tawo makita niini nga mga pulong sa Ginoo kalabut ni Joseph Smith ug sa Basahon ni Mormon. ‘Siya [nagpasabut ni Joseph] nakahubad sa basahon, bisan kana nga bahin nga Ako misugo kaniya, ug samtang ang imong Ginoo ug ang imong Dios buhi kini tinuod.’ (D&P 17:6.)

“Kini ang pagpamatuod sa Dios kabahin sa Basahon ni Mormon. Niini girisgo mismo sa Dios ang iyang pagka-dios. Kon dili tinuod ang basahon, dili tinuod ang Dios. Wala nay sama niini o mahimong mas labaw pa ka pormal o gamhanang pinulongan nga nahibaloan sa tawo o mga dios” (“The Doctrine of the Priesthood,” Ensign, Mayo 1982, 33).