Leksyon 130: Ang Pag-establisar sa Nauvoo

Leksyon 130

Ang Pag-establisar sa Nauvoo

Pasiuna

Human mapapahawa ang mga Santos gikan sa Missouri, gihimo nila ang kalapukan dapit sa Suba sa Mississippi ngadto sa siyudad sa Nauvoo, usa ka dapit nga matahum. Ang Nauvoo, Illinois, nahimong punoang buhatan sa Simbahan gikan niadtong 1839 hangtud sa 1846. Ang Relief Society naporma didto, ug gikan sa punoang buhatan sa Nauvoo mikatap ang misyonaryo nga buhat sa tibuok kalibutan.

Pahinumdom: Kini nga leksyon naghatag og oportunidad alang sa duha ka estudyante nga motudlo. Pagpili og duha ka estudyante pipila ka adlaw sa wala pa kini nga leksyon, ug hatagi sila og mga kopya sa napili nga mga porsyon aron sila dunay panahon nga makapangandam.

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Gi-establisar sa mga Santos ang siyudad sa Nauvoo

Pahinumdumi ang mga estudyante nga ang mga Santos gipapahawa gikan sa Missouri atol sa winter sa 1838–39 samtang si Joseph Smith gipriso didto sa Liberty Jail.

Unsa kaha ang gibati sa mga Santos sa dihang gipapahawa sila gikan sa Missouri? (Ang mga tubag mahimong maglakip nga naghunahuna ang mga Santos kon asa sila moadto.)

Ipasabut nga human sa pagpapahawa sa mga Santos gikan sa Missouri, nakakaplag sila og kadangpan didto sa Quincy, Illinois, ug sa ubang mas gagmay pa nga mga komunidad. Dapita ang mga estudyante sa pagtultol sa Quincy diha sa Mapa 6 (“Ang Paingon sa Kasadpan nga Kalihokan sa Simbahan) diha sa seksyon sa Mga Mapa sa Kasaysayan sa Simbahan sa ilang mga kasulatan. Niadtong Abril 15, 1839, si Joseph Smith ug ang iyang mga isigka-piniriso giingnan nga ibalhin sila sa laing lokasyon. Sa pagpaingon nila sa bag-ong lokasyon, ang ilang mga gwardya mitugot nga makaikyas sila, kay nasayud sa kawalay hustisya kon itanggong pa sila. Mga usa ka semana human niana, si Joseph Smith nahiusa pagbalik sa iyang pamilya didto sa Quincy. Ubos sa direksyon ni Joseph Smith, gipalit sa Simbahan ang yuta sa isigka habig sa Suba sa Mississippi sa amihanan sa Quincy. Ang kasadpang habig sa suba kabahin sa Teritoryo sa Iowa, ug ang silangang habig kabahin sa estado sa Illinois. Gi-establisar sa mga Santos ang bag-ong punoang buhatan sa Simbahan sa habig sa Illinois sa dapit nga gitawag nga Commerce, nga ilang ginganlan og usab nga Nauvoo.

Dapita ang unang student teacher sa pagduol sa atubangan ug sa pagtudlo sa klase sa daklit mahitungod sa pag-establisar sa Nauvoo.

Student Teacher 1: Giusab sa mga Santos ang Commerce, Illinois, ngadto sa Nauvoo—usa ka dapit nga matahum

Isulat ang mosunod nga pangutana diha sa pisara: Unsa ang pipila ka kahimtang sa inyong kinabuhi karon nga lisud o dili maayo? Hatagi og panahon ang mga estudyante sa pagpamalandong niining pangutana.

Dapita ang mga estudyante sa pagpangita og mga ideya kon unsaon nila pag-atubang ang lisud o dili maayo nga mga kahimtang samtang magkat-on sila mahitungod sa mga Santos kinsa mi-establisar sa Nauvoo.

Ipasabut nga ang mga miyembro sa Simbahan miusab sa ngalan sa usa ka gamayng pinuy-anan nga gitawag og Commerce ngadto sa Nauvoo, nga usa ka Hebreohanong pulong nga nagpasabut og matahum.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga paghulagway sa dapit kon unsa kini kaniadto sa unang pag-abut sa mga Santos niadtong 1839. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw ug sa pagpamalandong kon unsa kaha unta ang ilang reaksyon sa dapit.

Sa dihang miabut ang mga Santos sa dapit nga ilang tawagon og Nauvoo, kasagaran sa yuta kalapukan nga gidagsa sa mga lamok. Ang mga lamok nagdala sa sakit nga gitawag og malaria, nga maoy makaingon sa grabe nga mga hilanat ug mga pagtakig ug mahimong moresulta sa kamatayon. Daghan sa mga Santos ang natakbuyan ug nasakit. Ang uban sa mga natakbuyan hilabihan nga nasakit nga igo na lang silang mokamang samtang misulay sila sa pagtabang sa usag usa, ug ang uban namatay. (Tan-awa sa Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [manwal sa Church Educational System, 2003], 217–18.)

Matawag ba kaha ninyo kining usa ka matahum nga dapit? Ngano kaha nga si Propeta Joseph Smith mipili man nga tawagon kining kalapukan nga usa ka matahum nga dapit?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga mga paragraph nga mopasabut kon unsay reaksyon sa mga Santos sa mga hagit nga ilang nasugatan sa ilang bag-ong pinuy-anan.

Natakbuyan usab si Joseph Smith og malaria, apan human sa pipila ka adlaw sa pagkasakit, mibangon siya niadtong Hulyo 22, 1839, ug napuno sa Espiritu sa Dios. Gipanalanginan niya ang daghan sa mga nasakit duol sa iyang panimalay. Sa usa ka higayon, giduol ni Joseph ang usa ka tolda nga gipanag-iya sa usa ka miyembro sa Simbahan nga ginganlan og Henry G. Sherwood, kinsa himatyon na. Sa dihang gimanduan siya sa Propeta nga mobangon ug mogawas sa tolda, mituman si Brother Sherwood ug naayo.

Mitabok si Joseph ngadto habig sa Iowa nga suba ug nagpadayon sa pagpanalangin sa masakiton. Samtang nangandam si Joseph nga mobalik ngadto sa habig sa Illinois, usa ka tawo nga dili miyembro sa Simbahan ang mihangyo sa Propeta kon makaadto ba siya aron mapanalanginan ang iyang kaluha nga mga masuso mga duha ka milya ang gilay-on. “Miingon si Joseph nga dili siya makaadto, apan gihatagan niya si Wilford Woodruff og usa ka pula nga sida nga panyo ug giingnan siya sa pagpanalangin ngadto kanila, nga misaad nga kon iyang trapuhan ang ilang mga nawong gamit niini mamaayo sila” (Church History in the Fulness of Times, 219). Gisunod ni Wilford kini nga instruksyon, ug naayo ang mga bata. Gitawag ni Wilford kanang adlawa nga “usa ka adlaw sa gahum sa Dios” (Wilford Woodruff Journals, Hulyo 22, 1839, kinutlo diha sa Church History in the Fulness of Times, 218).

Bisan pa man sa hugot nga pagtuo ug gahum nianang adlawa, ang sakit nagpadayon diha sa mga Santos sulod sa nagsunod nga pipila ka bulan. Hinoon, nagpadayon sila sa pag-atiman sa usag usa ug nagtrabaho sa pagtukod sa ilang bag-ong pinuy-anan. Nagkalot sila og mga kanal aron mapahubas ang tubig gikan sa kalapukan paingon ngadto sa suba, nga nakapahimo sa yuta nga mas magamit ug makuhaan ang problema sa lamok. Sa katapusan nakatukod sila og daghang mga panimalay ug uban pang mga estruktura, lakip na ang Templo sa Nauvoo, nga gikonsiderar sa uban nga usa sa pinakanindot nga mga building sa nasud.

Sa unsang paagi nga ang “adlaw sa gahum sa Dios” niadtong Hulyo 22, 1839, nakatabang ninyo nga makabaton og dugang pagtuo diha sa Ginoo?
Giunsa sa mga Santos paghimo ang Nauvoo nga usa ka matahum nga dapit?
Unsa man ang atong makat-unan gikan sa ilang ehemplo?

Human mahisguti sa mga estudyante ang ehemplo sa mga Santos sa kakugi sa pagtukod sa Nauvoo, ipangutana ang mosunod:

Unsay mahimong mahitabo kon magtinguha kita sa pagpalambo sa mga kahimtang sa atong palibut?

Samtang motubag ang mga estudyante, isulat ang mosunod nga baruganan diha sa pisara: Samtang magtinguha kita sa pagpalambo sa mga kahimtang sa atong palibut, mapalambo usab nato ang atong kaugalingon. Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin og mga kasinatian nga naghulagway niini nga baruganan. Mahimo usab nimong ipakigbahin ang usa ka kasinatian ug pamatuod bahin niini nga baruganan. Dapita ang klase sa pagpangita og mga oportunidad karon sa pagpalambo sa mga kahimtang sa ilang palibut.

Student Teacher 2: Ang Relief Society gitukod

Pahinumdom: Sa dili pa magklase, hangyoa ang usa ka sakop sa Relief Society (sama sa usa ka sakop sa pamilya o higala) sa pagsulti kanimo sa pipila ka paagi nga ang Relief Society nakahatag kaniya og mga oportunidad nga makaapil sa buhat sa Ginoo ug nakapanalangin sa iyang kinabuhi. Ikonsiderar ang pagsulat sa unsay imong nahibaloan gikan niya.

Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna sa kababayen-an diha sa mga kasulatan nga ilang gidayeg. Hangyoa sila sa pagsulti ngadto sa usa ka partner mahitungod niini nga babaye ug nganong nakadayeg sila kaniya. Human makabaton og panahon ang matag parisan sa paghisgot, ipasabut nga ang kababayen-an didto sa Nauvoo nahimong dakong kalig-on sa pagpadayon sa buhat sa Ginoo.

Ipasabut nga niadtong 1842 ang ubang kababayen-an didto sa Nauvoo nagpundok aron hisgutan ang mga paagi nga makatabang sila sa pagtukod sa Templo sa Nauvoo. Naghimo sila og usa ka kapunongan ug misulat og usa ka konstitusyon ug mga pamalaod nga modumala sa ilang buhat. Ilang gipresentar ang ilang konstitusyon ug mga pamalaod ngadto ni Propeta Joseph Smith, kinsa miingon nga kini ang “labing nindot nga sukad iyang nakita.” Apan miingon dayon siya nga ang Ginoo “adunay butang nga mas maayo alang kanila kay sa sinulat nga konstitusyon.” Gidapit niya sila nga makigkita kaniya sulod sa mosunod nga semana, sa dihang iyang “i-organisar ang mga babaye ubos sa priesthood subay sa sumbanan sa priesthood” (Sarah M. Kimball, “Auto-biography,” Woman’s Exponent, Sept. 1, 1883, 51; kinutlo sa Anak nga mga Babaye sa Akong Gingharian: Ang Kasaysayan ug Buhat sa Relief Society [2011], 14). Kini nga organisasyon mao ang Relief Society.

Si Emma Smith gitawag nga unang kinatibuk-ang presidente sa Relief Society. Si Eliza R. Snow, ang secretary sa Relief Society didto sa Nauvoo ug wala madugay nahimong ikaduhang kinatibuk-ang presidente sa Relief Society, nagtudlo: “Bisan tingali og moderno ang pangalan [Relief Society], ang institusyon nanukad sa karaan. Gisultihan kita [ni Propeta Joseph Smith] nga ang sama nga organisasyon diha na sa karaan nga simbahan” (“Female Relief Society,” Deseret News, Abr. 22, 1868, 1; tan-awa usab sa Anak nga mga Babaye sa Akong Gingharian, 7).

Unsa ang atong makat-unan mahitungod sa Relief Society gikan sa pamahayag ni Eliza R. Snow? (Samtang motubag ang mga estudyante, isulat ang mosunod nga kamatuoran diha sa pisara: Ang Relief Society usa ka dinasig nga bahin sa Pagpahiuli sa Simbahan ni Jesukristo.)
Ngano kaha nga importante man alang kanato nga makasabut niini nga kamatuoran?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga pamahayag kalabut sa mga katuyoan sa Relief Society:

“Ang Relief Society giestablisar aron sa pagtabang sa pag-andam sa anak nga mga babaye sa Dios alang sa mga panalangin sa kinabuhing dayon. Ang mga katuyoan sa Relief Society mao ang pagpalambo sa pagtuo ug personal nga pagkamatarung, paglig-on sa mga pamilya ug panimalay, ug paghatag sa kahupayan pinaagi sa pagpangita ug pagtabang niadtong mga nanginahanglan” (Anak nga mga Babaye sa Akong Gingharian, xi–xii).

Sultihi ang klase mahitungod sa pakig-istorya nimo sa usa ka sakop sa Relief Society, lakip na ang imong mga hunahuna mahitungod sa unsay imong nahibaloan. Tapusa pinaagi sa pagpamatuod bahin sa baruganan nga imong gisulat diha sa pisara.

Ang misyonaryo nga buhat mikaylap sa tibuok kalibutan

Pasalamati ang mga estudyante nga nagtudlo. Aron maandam ang klase sa pagkat-on mahitungod sa paglambo sa Simbahan atol sa panahon didto sa Nauvoo, ipangutana ang mosunod:

Unsa ang pipila ka butang nga makapalong sa kalayo?
Unsa ang pipila ka butang nga makapadako sa kalayo?
Gitandi ni Joseph Smith ang buhat sa Dios ngadto sa kalayo. Ang mga pagpanggukod ba nga nasinati sa mga Santos didto sa Missouri susama sa tubig nga misugod sa pagpalong sa buhat sa Dios o sama sa sugnod nga mipadako niini? Ngano man?

Hangyoa ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag nga gisulat ni Propeta Joseph Smith ngadto sa usa ka editor sa newspaper nga ginganlan og John Wentworth niadtong Marso 1, 1842:

“Ang pagpanggukod wala makapahunong sa pag-uswag sa kamatuoran, apan midugang lamang sa sugnod ngadto sa siga. …

“… Ang Sumbanan sa Kamatuoran natukod; walay dili balaan nga kamot ang makapugong sa buhat sa paglambo; mga pagpanggukod mahimong magkakusog, ang mga manggugubot mahimong maghiusa, mga kasundaluhan magpundok, mga pasangil mahimong modaot sa kadungganan, apan ang kamatuoran sa Dios magpadayon nga maisugon, halangdon, ug gawasnon, hangtud nga kini makasulod sa matag yuta, makabisita sa matag dapit, molukop sa matag nasud, ug makasulti sa matag dunggan, hangtud ang mga katuyoan sa Dios matuman, ug ang Halangdong Jehova moingon nga ang buhat nahuman na” (sa History of the Church, 4:540).

Unsay atong makat-unan gikan niini nga pamahayag? (Ang mga estudyante mahimong mahibalo sa nagkalain-laing mga kamatuoran, apan hatagi og gibug-aton ang mosunod: Walay makapugong sa pag-uswag sa buhat sa Dios sa tibuok kalibutan. Isulat sa pisara kini nga kamatuoran.)

Ipasabut nga sa dihang girekord ni Joseph Smith kini nga panagna, nagsugod ang Ginoo sa pagtawag og mga misyonaryo sa pagsangyaw sa ebanghelyo sa lain-laing mga nasud. Isip resulta, liboan ka mga tawo—kasagaran gikan sa Great Britain—ang nabunyagan. Ang bag-ong mga miyembro nagdala og dakong kalig-on sa Simbahan, ug daghan ang mibiyahe aron moapil sa mga Santos didto sa Nauvoo.

Aron mapakita ang kamatuoran diha sa pisara, hangyoa ang upat ka boluntaryo nga moapil sa usa ka role play bahin sa kasinatian ni Wilford Woodruff samtang nagsangyaw sa ebanghelyo didto sa Herefordshire, England, niadong 1840. I-assign ang mga boluntaryo sa mosunod nga mga papel: Wilford Woodruff, Pari, Konstable, Narrator. Hatagi og kopya ang matag usa sa mga boluntaryo sa mosunod nga script nga gamiton sa role play:

Si Wilford Woodruff (nga nag-istorya sa iyang kaugalingon):Hay. Kana ang ikaduhang wali nga akong gisangyaw karon. Human sa miting karong gabhiona akong gihunahuna nga dul-an sa usa ka libo ka tawo ang makadungog sa mensahe sa Ginoo karon.

Pari (nagbarug sa laing bahin sa kwarto, nga nakig-istorya sa Konstable):Konstable, kining Mormon nga tigsangyaw kinahanglang pugngan. Duna ra koy kinse ka tawo nga mitambong sa akong parokya karon. Kinse! Akong gihunahuna nga ang uban nadala ngadto sa usa sa iyang mga wali. Dili ko makatugot sa akong parokya nga magpadayon sa pagkagamay samtang ang mga manambong niining Mormon magkadaghan. Gusto ko nga arestuhon nimo siya ug pahunungon sa iyang buhat.

Konstable:Buhaton nako kon unsay akong mahimo.

Narrator:Sa dihang mibarug si Elder Woodruff aron mamulong sa miting nianang gabhiona, ang konstable miabut agi sa pultahan.

Konstable (karon nakig-istorya ni Wilford Woodruff):Kadali lang, sir. Usa ko ka konstable ug gipadala sa pari sa lokal nga parokya nga dunay warrant sa pag-aresto kanimo.

Wilford Woodruff:Alang sa unsa nga krimen?

Konstable:Tungod sa pagsangyaw sa mga tawo.

Wilford Woodruff:Makapasalig ko nimo nga duna koy lisensya sa pagsangyaw sa ebanghelyo ngadto sa mga tawo sama ra sad sa pari. Kon molingkod lang ka palihug makig-istorya ko nimo og dugang mahitungod niini human sa miting, pero kinahanglan lang gyud kong magsugod karon. … (mimic speaking to the class)

Narrator:Gikuha sa konstable ang lingkuranan nga gilingkuran ni Elder Woodruff ug milingkod tupad ni Elder Woodruff samtang nagsangyaw siya sa ebanghelyo sulod sa sobra sa usa ka oras. Miingon si Wilford Woodruff bahin niini nga kasinatian:

Wilford Woodruff:Ang gahum sa Dios nagpabilin ngari kanako, ang Espiritu mipuno sa balay, ug ang katawhan nakumbinser.

Narrator:Pagkahuman sa miting, si Elder Wilford Woodruff mipadangat sa pagdapit nga magpabunyag.

Wilford Woodruff:Gidapit nako ang tanan nga nagtinguha nga mapasaylo ang ilang mga sala ug mopasakop sa gipahiuli nga Simbahan sa Ginoo nga magpabunyag karong adlawa.

Konstable (mibarug gikan sa lingkuranan ug nakig-istorya kang Wilford Woodruff):Mr. Woodruff, gusto kong magpabunyag.

Narrator:Ang konstable nabunyagan nianang adlawa, kauban sa upat ka tigsangyaw ug duha ka laing tawo. Ang konstable mibalik ngadto sa pari ug mipasabut sa sitwasyon.

Konstable (nga nakig-istorya sa pari):Kon ganahan kang maaresto si Mr. Woodruff, kinahanglan nga ikaw gayud mismo ang mobuhat niini, kay nakadungog ko niya nga nagsangyaw sa bugtong tinuod nga wali sa ebanghelyo nga napaminaw nako sukad sa akong kinabuhi.

Narrator:Mipadala dayon ang pari og duha ka klerk sa pagtambong sa miting aron mahibaloan kon unsay gisangyaw ni Elder Woodruff. Nakumbinser usab sila sa kamatuoran sa mensahe ni Elder Woodruff ug nabunyagan. Wala na magpadala bisan kinsa ang pari ngadto sa usa sa mga wali ni Elder Woodruff.

(Gikuha gikan sa Wilford Woodruff, Leaves from My Journal [1881], 80–81.)

Pagkahuman sa mga boluntaryo, ipangutana sa klase ang mosunod:

Sa unsang paagi nga ang kasinatian ni Elder Woodruff nagpakita sa baruganan nga walay makapugong sa pag-uswag sa buhat sa Dios?
Sa unsang paagi nga ang panagna ni Joseph Smith kalabut sa pag-uswag sa buhat sa Dios natuman karon? Unsa ang inyong gibati mahitungod sa pag-apil niini nga buhat?
Unsa ang inyong mahimo aron makatabang sa buhat sa Dios nga mokatap taliwala sa tanang katawhan? (Mahimo nimong dapiton ang mga estudyante sa pagtubag niining pangutana diha sa ilang mga class notebook o mga scripture study journal.)

Ipasabut nga sa umaabut nga mga leksyon, ang mga estudyante makakat-on pa og dugang mahitungod sa importante nga mga panghitabo nga nahitabo ug sa mga baruganan nga gitudlo samtang gipabilin pa sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang punoang buhatan didto sa Nauvoo gikan niadtong 1839 hangtud sa 1846. Ipamatuod ang bahin sa mga baruganan nga gihisgutan diha sa klase karon, ug dapita ang mga estudyante sa pagbuhat kon unsay ilang nakat-unan.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Ang exodo sa mga Santos gikan sa Missouri

“Ang mga bulan human sa pagtahan sa Far West [Missouri] misulay gayud sa pagpangulo sa Simbahan. Ang tibuok Unang Kapangulohan—Joseph Smith, Sidney Rigdon, ug Hyrum Smith—nabilanggo. Ang mga sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nagkagamay. Si David W. Patten napatay sa Gubat sa Crooked River, si Parley P. Pratt gibilanggo, ug ang iyang igsoon nga si Orson kauban sa usa ka grupo sa mga Santos didto sa St. Louis. Sila si Thomas B. Marsh, William Smith, ug Orson Hyde nasuko sa Simbahan ug sa ingon wala makahatag og bisan unsa nga tabang. Busa ang responsibilidad sa pagdumala sa mga panginahanglan sa Simbahan atol sa winter niadtong 1838–39 ug sa tibuok exodo gikan sa Missouri paingon sa Illinois kasagaran naadto nila ni Brigham Young ug Heber C. Kimball. Si John Taylor gitawag sa pagka-apostol niadtong Disyembre 1838. Sila si Wilford Woodruff ug George A. Smith gidugang sa misunod nga Abril; kining duha ka lalaki nakahatag og bililhong tabang atol niining importante nga panahon” (Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [manwal sa estudyante sa Church Educational System, 2003], 211–12).

Niadtong Enero 26, 1839, gimugna ni Brigham Young ang Komitiba sa Pagpabalhin [Committee on Removal] aron tabangan ang mga Santos nga mobalhin gikan sa estado.

“Sa tibuok nga winter ug tingpamulak kini nga komitiba mihan-ay sa pagpakaon, pagsinina, ug pagbalhin sa mga kabus. Pinaagi sa pormal nga resolusyon dul-an sa upat ka gatus ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang mipakigsaad nga ibutang ang tanan nilang kabtangan ubos sa pagkontrolar sa komitiba ‘alang sa katuyoan sa paghatag og paagi sa pagpabalhin sa mga kabus ug mga nanginahanglan gikan niini nga estado kinsa gikonsiderar nga takus, hangtud nga wala nay usa nga mahibilin kinsa nagtinguha nga mobalhin gikan sa estado’ [sa History of the Church, 3:251]. …

“Sa tunga-tunga sa Pebrero ang mga kondisyon mao kadto nga nagsugod ang usa ka dakong pagbalhin sa mga Santos. Ang mga karwahe ug pundok sa mga kabayo, bisan kon dili pinakamaayo og kalidad, naangkon; mga reserbang pagkaon napahimutang diha sa ruta sa pagpamalhin; ug dunay temporaryong pagkalma sa panahon. Bisan pa man niana, ang pagbiya sa Missouri dili sayon alang sa mga refugee. Daghang tawo ang mibaligya og bililhong mga kabtangan ug mga yuta sa hilabihan gayud ka ubos nga presyo aron makabaton og mga kapanguhaan aron makabiya sa estado” (Church History in the Fulness of Times, 212).

Ang mga kasinatian ni Wilford Woodruff isip misyonaryo didto sa England

Samtang nagserbisyo og misyon didto sa England, nakadawat si Wilford Woodruff og usa ka pag-aghat gikan sa Espiritu nga mobiya kon asa siya nagsangyaw ug moadto sa laing bahin sa England. Miabut si Elder Woodruff sa Herefordshire, diin nakita niya ang daghang tawo nga andam nga modawat sa gipahiuli nga ebanghelyo. “Pinaagi sa mga paningkamot ni Wilford Woodruff ug sa uban, mga usa ka libo ug walo ka gatus ka tawo ang nakabig sa tulo ka lalawigan nga dapit sa Hereford, Worcester, ug Gloucester. … Samtang namalandong bahin niining talagsaon kaayo nga panahon sa iyang kinabuhi, misulat si Wilford Woodruff, ‘Ang tibuok kasaysayan niining misyon sa Herefordshire nagpakita sa kaimportante sa pagpaminaw sa ligdong nga hinagawhaw nga tingog sa espiritu sa Dios, ug sa mga pagpadayag sa Espiritu Santo. Ang mga tawo nag-ampo alang sa kahayag ug kamatuoran, ug ang Ginoo mipadala kanako ngadto kanila’ [sa Matthias F. Cowley, ed., Wilford Woodruff (1979), 120]” (Church History in the Fulness of Times Student Manual, 2nd ed. [manwal sa estudyante sa Church Educational System 2003], 231).

Doktrinal nga mga kalamboan didto sa Nauvoo ug sa naglibut nga mga dapit

Ang Ginoo mipadayag og “daghan nga dagko ug mahinungdanon nga mga butang kalabut sa Gingharian sa Dios” (Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:9) samtang gipabilin sa mga Santos ang punoang buhatan didto sa Nauvoo gikan niadtong 1839 hangtud sa 1846. Kining panahon sa padayon nga pagpadayag nahitabo samtang naghago ang mga Santos sa pagtukod sa Templo sa Nauvoo, diin ang Ginoo misaad nga mopadayag sa mga ordinansa ug kahibalo nga “gitago gikan sa wala pa ang katukuran sa kalibutan” (D&P 124:41). Niining panahona, gipadayag sa Ginoo ang mga ordinansa sa bunyag alang sa mga patay, sa temple endowment, ug sa sealing sa kaminyoon. Mipadayag usab Siya og dugang mahitungod sa kinaiyahan sa Dios nga Kapangulohan (tan-awa sa D&P 130:22). Gikan niadtong 1842 hangtud sa 1844, si Propeta Joseph Smith misulat sa Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo ug mimantala sa basahon ni Abraham, nga miklaro sa lisud nga mga tudling diha sa mga teksto sa kasulatan ug mipadayag sa mga kamatuoran bahin sa ebanghelyo ni Jesukristo nga wala pa mahibaloi kaniadto o wala kaayo masabti. Gitugyan sa Propeta ang mga yawe sa gingharian ngadto sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles aron nga maandam sila nga mangulo sa Simbahan human sa iyang kamatayon.

Si Presidente Gordon B. Hinckley namulong bahin sa laing importante nga kalamboan nga nahitabo nga may kalabutan sa pagtukod sa Templo sa Nauvoo:

“Kini nga building [ang Templo sa Nauvoo] naglambigit og mga butang kalabut sa kahangturan. Mobarug kini isip usa ka saksi ngadto sa tanan nga kinahanglang motan-aw niini nga kadtong nagtukod niini dunay gamhanang pagtuo ug siguradong kahibalo nga ang lubnganan dili maoy katapusan, apan ang kalag imortal ug magpadayon sa pag-uswag. Pagka-Marso sa tuig nga namatay siya—1844—ang Propeta miklaro niining doktrina sa usa ka talagsaon kaayo nga pakigpulong nga iyang gihatag didto sa kakahoyan nga ubos lamang og gamay sa luna sa templo. Ang teksto niana nga pakigpulong nahimong usa ka importante nga doktrinal nga dokumento sa teyolohiya sa Simbahan. Nahibaloan kini isip ang King Follett nga Wali” (“Nauvoo’s Holy Temple,” Ensign, Sept. 1994, 62).

Diha sa King Follett nga wali, nga gihatag atol sa lubong sa usa ka tawo nga ginganlan og King Follett, si Propeta Joseph Smith mipasabut nga nagpuyo kita kauban sa Langitnong Amahan sa wala pa kita mianhi sa yuta ug nga ang Dios mimugna og mga balaod aron matugutan kita nga mouswag:

“Ang Dios mismo sa kaugalingon, nakakita nga siya anaa sa taliwala sa mga espiritu [o mga espiritu nga binuhat] ug kahimayaan, tungod kay siya mas labaw pa ka maalamon, nakakita nga angayan sa pagmugna og mga balaod diin ang uban makabaton og kahigayunan sa pag-uswag sama sa iyang kaugalingon. Ang pakigsuod nga atong naangkon uban sa Dios nagbutang kanato sa sitwasyon nga mouswag diha sa kahibalo. Aduna siyay gahum sa pagmugna og mga balaod aron sa pagtudlo sa mas huyang nga salabutan, nga unta mahimo silang mahimaya uban sa iyang kaugalingon” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 251).

Gipasabut usab ni Joseph Smith ang atong potensyal isip mga anak sa Dios:

“Mao kini, ang kinabuhing dayon—nga makaila sa bugtong maalamon og tinuod nga Dios; ug nga kamo kinahanglan makakat-on unsaon nga makahimo sa inyong kaugalingon nga dios, ug aron mahimo nga mga hari ug mga pari ngadto sa Dios, … nga makahimo sa usa ka gamay nga pagtubo, ngadto-ngadto ug magsugod sa gamay ngadto sa pagdako; gikan sa grasya ngadto sa grasya, gikan sa kahimayaan ngadto sa kahimayaan, hangtud nga moabut ang imong pagkabanhaw gikan sa kamatayon, ug makahimo sa pagpuyo diha sa mahangturon nga mga kahayag, nga mahimayaon nga maghari, uban niadtong mga maghari nga may mahangturon nga gahum. …

“… [Ang mga matarung nga nangamatay] mabuhi pag-usab nga magpuyo diha sa mahangturon nga mga kahayag sa walay kinutuban nga himaya, nga walay kasubo, pag-antus, o wala nay kamatayon, nga sila mahimo nga manununod sa Dios ug isigkamanununod ni Jesukristo. Unsa man kini? Ang pagkamanununod sa sama nga gahum, sa sama nga himaya ug sa sama nga kahimayaan, hangtud nga kamo moabut sa kahimtang nga usa ka dios, ug moabut ngadto sa trono sa mahangturon nga gahum, sama kanila nga nakaagi na niini kaniadto” (Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 264–65).

Ang kasaysayan ug buhat sa Relief Society

Aron makakat-on og dugang mahitungod kon sa unsang paagi nga ang Relief Society nakatabang sa pagtukod sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta, tan-awa sa Anak nga mga Babaye sa Akong Gingharian: Ang Kasaysayan ug Buhat sa Relief Society (2011).