Leksyon 150
Nagkariton nga mga Pioneer, 1856–1860
Pasiuna
Ang mga Santos kinsa miabut sa Walog sa Salt Lake niadtong 1847 mitrabaho sa pag-ugmad sa agrikultura ug sa uban pang kapanguhaan alang sa paglalin sa umaabut. Niadtong Septyembre 1851, si Brigham Young ug ang iyang mga magtatambag sa Unang Kapangulohan misubli sa panawagan alang sa tanang mga Santos nga namuyo didto sa Iowa ug sa tibuok kalibutan sa pagpundok didto sa Walog sa Salt Lake. Daghang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang mitubag sa panawagan ni Presidente Young sa dakong sakripisyo. Ang mga sakop sa Napulog Duha gipadala aron sa pagdumala sa paglalin, ug niadtong 1852 mas daghang mga Santos ang mibiyahe sa dalan paingon sa Walog sa Salt Lake kay sa laing tuig. Dugang pa, daghang mga pundok sa mga Santos nga nagkariton ang mibiyahe ngadto sa Walog sa Salt Lake tunga-tungang bahin sa 1856 ug 1860.
Mga Sugyot alang sa Pagtudlo
Ang mga Santos misunod sa tambag nga magpundok didto sa Walog sa Salt Lake
Hangyoa ang mga estudyante sa paghunahuna nga sila gihangyo sa pagbiyahe og 1,300 ka milya (mga 2,090 ka kilometros) nga magbaktas samtang magguyod og kariton ug nga sila gitugutan lang sa pagdala og 17 ka libras (mga 7.7 ka kilo) nga personal nga mga kagamitan. Pangutan-a kon kinsa diha sa klase ang moboluntaryo sa pagbiyahe.
Ipakita sa mga estudyante ang hulagway sa usa ka kariton o drowinga ang kauban nga paghulagway diha sa pisara. Ipasabut nga niadtong 1856, si Presidente Brigham Young mitanyag nga ang mga emigrante kinahanglang mobiyahe gamit ang mga kariton kay sa mga karwahe tungod sa pinansyal nga mga kalisud. Ang mga kariton dili kaayo mahal ug mas daghan ang mga Santos nga makalalin. Sa tunga-tungang bahin sa 1856 ug 1860, hapit 3,000 ka mga Santos ang mipili nga mobiyahe ngadto sa kasadpan tabok sa kapatagan sa Estados Unidos ngadto sa Utah, nga nagguyod sa ilang mga kagamitan diha sa kariton. Kadaghanan sa mga pundok sa nagkariton dunay karga nga mga kagamitan, personal nga mga butang, ug pipila ka pagkaon diha sa mga kariton, ug nagbaktas gikan sa Siyudad sa Iowa, Iowa, hangtud sa Siyudad sa Salt Lake, Utah. Ang katapusang tulo ka pundok nanukad sa ilang biyahe didto sa Florence, Nebraska.
I-display ang usa ka kahon o balde nga dunay mga sulod nga motimbang og 17 ka libras (mga 7.7 ka kilo). Tuguti ang pipila ka mga estudyante sa pag-alsa sa mga butang. Ipasabut nga ang usa ka hamtong nga nagbiyahe diha sa usa ka pundok sa nagkariton gitugutan nga makadala og 17 ka libras nga mga butang. Matag bata makadala og 10 ka libras (mga 4.5 ka kilo). Personal nga mga butang naglakip sa mga sinina ug uban pang butang. Ang mga butang gitimbang alang sa matag indibidwal, ug ang bisan unsang butang nga milapas sa gitakda nga timbang gidiskarga.
-
Kon usa pa kamo niining mga pioneer nga nagkariton, unsa nga mga materyal nga kabtangan ang inyong pilion sa pagdala? Ngano man?
-
Ngano kaha nga ang mga Santos andam nga mosakripisyo og maayo aron makaabut sa Utah?
Bisan og ang biyahe malisud, walo sa napulo ka mga pundok sa nagkariton sa tunga-tungang bahin sa 1856 ug 1860 ang malampusong nakakompleto sa biyahe. Apan niadtong 1856, ang ikaupat ug ikalima nga pundok sa nagkariton ulahi nang misugod nianang panahona ug nakasinati og grabing mga pagsulay. Sila mao ang Willie handcart company, nga gipangulohan ni James G. Willie, ug ang Martin handcart company, nga gipangulohan ni Edward Martin. Human nakabiyahe og hapit sa 1,000 ka milya (mga 1,600 kilometros) sa kasadpan gikan sa Iowa, ang mga pundok namiligro sa kagamay sa pagkaon ug mga suplay. Niadtong Oktubre, ang duha ka mga kompanya naabtan og grabe nga mga unos sa tingtugnaw diha sa taas nga kapatagan sa Wyoming nga nakapahunong sa ilang pagpadayon. Ang mga Santos hilabihan nga nag-antus sa grabing katugnaw ug snow. (Ikonsiderar ang pag-display og mga litrato sa nagkariton nga mga pioneer, sama sa Nagkariton nga mga Pioneer Nagkaduol sa Walog sa Salt Lake [Libro sa mga Hulagway sa Ebanghelyo (2009), nu. 102; tan-awa usab sa LDS.org].)
Kon mahimo, hatagi ang mga estudyante og usa ka kopya sa mosunod nga istorya ni Aaron ug Elizabeth Jackson. Ipasabut nga ang mga Jackson nagbiyahe diha sa Martin company, nga sa kasagaran naa sa mga 100 ka milya (mga 160 ka kilometros) nga naulahi sa Willie company. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa istorya. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita og ebidensya sa hugot nga pagtuo nilang Aaron ug Elizabeth.
Pagka-Oktubre 19, 1856, ang mga sakop sa Martin handcart company kinahanglang makatabok sa lapad nga sapa atol sa unos sa tingtugnaw. Daghang mga sakop sa pundok, lakip ni Aaron Jackson, nangaluya ug nasakit, ug ang pagtabok sa sapa dako kaayo og epekto kanila. Si Elizabeth Jackson mihulagway kon unsa ang nahitabo sa iyang bana pipila ka adlaw ang milabay:
“Mga alas nuebe pasado mipahulay ko. … Nakatulog ko hangtud, sa akong bana-bana, mga tungang gabii na. Gitugnaw ko og maayo. Grabe kaayo ang panahon. Akong gipaminaw kon nagginhawa pa ba ang akong bana—naghigda siya nga wala maglihok. Dili nako siya madungog. Nabalaka ko. Gibutang nako ang akong kamot sa iyang lawas, sa dihang sa akong kalisang nadiskubrihan nako nga ang akong gikahadlukan og maayo nakumpirmar. Ang akong bana patay na. … Nanawag ko og tabang sa uban diha sa tolda. Wala sila makatabang nako. … Sa dihang miabut na ang kabuntagon, ang pipila ka mga lalaki nga kabahin sa pundok miandam sa lawas alang sa paglubong. … Ila siyang giputos og habol ug mipahimutang niya diha sa lain pang 13 ka nangamatay, ug dayon gitabunan siya sa snow.
“Dili ko mosulay sa paghulagway sa akong mga gibati sa pagkahimong biyuda uban sa tulo ka anak, sa ingon kalisud nga mga kahimtang. Dili ko makahimo niini. Apan nagtuo ko nga ang Nagrekord nga Anghel misulat niini didto sa langit, ug ang akong mga pag-antus tungod sa Ebanghelyo mabalaan ngari nako alang sa akong kaayohan” (Leaves from the Life of Elizabeth Horrocks Jackson Kingsford [1908], 6–7; tan-awa usab sa history.lds.org).
-
Unsa ang gisulti ni Elizabeth nga mahimo ngadto kaniya sa iyang pag-antus tungod sa ebanghelyo? Unsa kaha ang gipasabut sa mga pulong nga “mabalaan ngari nako alang sa akong kaayohan”? (Ang iyang pag-antus mahimong sagrado ug balaan alang sa iyang kaayohan.)
-
Unsay mahimong mahitabo kanato kon kinahanglan kitang mapailubon nga moantus tungod sa ebanghelyo? (Isulat ang mosunod nga baruganan diha sa pisara: Kon kita mapailubon nga moantus tungod sa ebanghelyo, kini makapabalaan kanato alang sa atong kaayohan. [Tan-awa sa D&P 122:7; 2 Nephi 2:2.])
-
Bisan og kamo dili mag-antus sama ni Elizabeth Jackson, sa unsa kaha nga mga paagi nga kamo mag-antus tungod sa ebanghelyo? Sa unsa kaha nga paagi nga kamo mapanalanginan pinaagi niining mga kasinatian?
Ipasabut nga atol sa misunod nga pipila ka mga adlaw human nga namatay si Aaron Jackson, ang Martin company mipadayon og mga 10 ka milya (mga 16 ka kilometros). Daghang tawo ang namatay niining higayuna. Usa ka gabii atol niining higayuna sa biyahe, walay usa ka tawo nga dunay igong kusog sa pagpabarug sa mga tolda. Si Elizabeth Jackson milingkod sa usa ka bato nga usa sa iyang mga anak nagpasabak ug usa ka bata sa iyang isig ka kilid. Nagpabilin siya niana nga posisyon hangtud sa buntag. Nasagmuyo si Elizabeth. Dayon pagka-gabii sa Oktubre 27, aduna siyay nasinati nga nakahatag niya og paglaum nga maluwas. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga istorya, ug hangyoa ang klase sa pagpaminaw sa unsay nakat-unan ni Elizabeth sa usa ka damgo.
“Masabut na kaayo nga ubos sa maong ngil-ad nga mga kahimtang nawad-an na ko og paglaum. Anaa ko sa mga unom o pito ka libo ka milya gikan sa akong yutang natawhan, diha sa awa-aw, batoon, bukiron nga nasud, anaa sa kawad-on, ang yuta nalukop sa snow, ang mga tubig natabunan sa ice, ug ako adunay tulo ka bata nga nawad-an og amahan nga hapit walay ikapanalipod kanila gikan sa walay kalooy nga mga unos. Sa akong pagkatulog nianang pagkagabii, sa ika-27 sa Okt., nakaangkon ko og maanindot kaayong pagpadayag. Diha sa akong damgo, ang akong bana mibarug sa akong tupad ug miingon—‘Paglipay, Elizabeth, ang katubsanan moabut na’” (Leaves from the Life of Elizabeth Horrocks Jackson Kingsford, 8; tan-awa usab sa history.lds.org).
Sultihi ang mga estudyante nga ang damgo natuman sa dihang miabut na ang mga tigluwas sa Martin company gikan sa Siyudad sa Salt Lake pagkasunod adlaw.
Ipasabut nga pagka-Oktubre 4, 1856, mga semana sa wala pa moigo ang mga unos sa tingtugnaw sa mga handcart company, ang mga biyahero mireport ngadto ni Presidente Brigham Young nga ang mga pundok sa mga pioneer anaa pa gihapon sa kapatagan ug gatusan ka milya pa ang gilay-on. Pagkasunod adlaw, sa pagsimba sa Dominggo, si Brigham Young namulong bahin sa pagluwas niining nagkariton nga mga pioneer. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga mga hugna sa iyang pakigpulong. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw sa usa ka baruganan nga gitudlo ni Presidente Young ngadto sa mga Santos. (Kon mahimo, hatagi ang mga estudyante og kopya niini nga pamahayag aron sila makasunod.)
“Daghan sa atong mga kaigsoonan anaa karon sa kapatagan gamit ang mga kariton, ug tingali karon daghan kanila ang anaa sa 700 ka milya [mga 1,100 ka kilometros] gikan niining dapita, ug sila kinahanglan nga madala dinhi, kinahanglang magpadala gayud kita og tabang ngadto kanila. …
“Mao kana ang akong relihiyon; kana mao ang gidiktar sa Espiritu Santo nga ania kanako, nga mao ang pagluwas sa mga tawo. … Mao kini ang kaluwasan nga akong gipangita, sa pagluwas sa atong kaigsoonan nga lagmit mangamatay, o mag-antus sa hilabihan, kon dili kita mopadala og tabang ngadto kanila.
“Motawag ako sa mga Bishop karong adlawa, dili ko makapaabut hangtud ugma, ni hangtud [sa] sunod adlaw, alang sa 60 ka mga team sa maayo nga mula [mule] ug 12 o 15 ka karwahe … [ingon man] 12 ka tonelada nga mga harina ug 40 ka maayong mga kutsero, gawas pa niadtong magmaniubra sa mga team. …
“Sultihan ko kamo nga ang tanan ninyong pagtuo, tinuohan, ug pangangkon sa tinuohan, dili gayud makaluwas sa usa sa inyong kalag sa celestial nga gingharian sa atong Dios, gawas kon mobuhat kamo sa maong mga baruganan sumala sa akong gitudlo ninyo karon. Lakaw ug dad-a dinhi kadtong mga tawo nga naa sa kapatagan karon” (“Remarks,” Deseret News, Okt. 15, 1856, 252).
-
Unsa ang gitudlo ni Presidente Brigham Young sa mga Santos? (Mahimong mahibaloan sa mga estudyante ang lain-laing mga baruganan, apan siguroa nga sila makasabut nga isip mga disipulo ni Jesukristo, kinahanglan kitang motabang niadtong mga nanginahanglan.)
Ipasabut nga daghang kalalakin-an ug kababayen-an ang mitubag, ug sulod sa duha ka adlaw sa sermon ni Presidente Young, ang mga kalalakin-an mibiya sa pagpangita sa mga milalin, nagmaneho og mga karwahe nga kargado og mga kagamitan.
-
Sa unsa kaha nga paagi nga kining paningkamot sa pagluwas nahimong usa ka sakripisyo alang sa mga Santos didto sa Walog sa Salt Lake?
-
Unsa ang pipila ka mga sakripisyo nga atong mahimo aron sa pagtabang niadtong adunay pisikal nga panginahanglan?
-
Unsa ang pipila ka mga sakripisyo nga atong mahimo aron sa pagtabang niadtong adunay espiritwal nga panginahanglan?
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Gordon B. Hinckley. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw sa dugang nga mga paagi nga kita makatabang niadtong nanginahanglan.
“Mapasalamaton ko nga karong adlawa walay usa sa atong katawhan nga natanggong sa kabukiran sa Wyoming. Apan nasayud ako nga daghan nga anaa sa atong palibut ang nanginahanglan og tabang ug kinsa angayang luwason. Ang atong misyon sa kinabuhi, isip mga sumusunod ni Ginoong Jesukristo, kinahanglan gayud nga himoon nga misyon ang pagluwas. Anaa ang mga walay panimalay, ang gigutom, ang mga kabus. Ang ilang kahimtang klaro kaayo. Daghan kita og nahimo. Makahimo kita og dugang pa sa pagtabang niadtong kinsa nagkulang sa gikinahanglan aron mabuhi.
“Makatabang kita sa pagpalig-on niadtong kinsa naglunang sa pornograpiya, naghinubra sa imoralidad, ug sa drugas. Daghan ang nagumon og maayo nga sila nawad-an sa gahum sa pagpugong sa ilang kaugalingong mga kapadulngan. Sila naalaot ug nadaut. Mahimo pa silang maulian ug maluwas. …
“Dili kadtong tua sa dagkong kapatagan sa Wyoming nga angay natong kabalak-an karon. Kadaghanan anaa nagpalibut kanato, sa atong mga pamilya, sa atong mga ward ug mga stake, sa atong kasilinganan ug mga komunidad” (“Our Mission of Saving,” Ensign, Nob. 1991, 59).
-
Kanus-a kamo nakakita og usa ka tawo nga nagtabang niadtong anaa sa espiritwal o pisikal nga panginahanglan? Giunsa nila sa pagtabang?
Dapita ang mga estudyante sa pagpamalandong ug pag-ampo aron masayud kon unsaon nila sa pagtabang sa laing tawo. Mahimo nimo silang hatagan og higayon sa pagsulat sa ilang mga hunahuna diha sa ilang mga class notebook o mga scripture study journal.
Aron matabangan ang mga estudyante nga makita nga kita mapanalanginan kon molahutay kita sa mga pagsulay pinaagi sa pagtuo, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga istorya:
Niadtong 1856, sila si Francis ug Betsy Webster adunay igong kwarta sa pagbiyahe ngadto sa Utah diha sa usa ka karwahe, apan ilang giamut ang ilang kwarta ngadto sa gihimo nga pundo sa pagtabang sa mga Santos nga milalin ngadto sa Utah (ang Perpetual Emigrating Fund). Ang ilang donasyon nakahatag og dugang siyam pa ka indibidwal sa pagbiyahe pinaagi sa kariton. Sila si Francis ug Betsy, kinsa hapit na magkabaton og anak, mibiyahe ngadto sa Siyudad sa Salt Lake uban sa Martin handcart company ug nag-antus uban sa tanan nga diha sa pundok.
Mga tuig ang milabay, samtang si Brother Webster naglingkod sa klase sa Sunday School, naminaw siya ngadto sa pipila ka mga miyembro sa Simbahan nga misaway sa mga lider sa Simbahan tungod sa trahedya nga nahitabo sa mga nagkariton. Wala kapugngi ang iyang kaugalingon, mibarug siya ug mipamatuod sa mga panalangin nga makauban sa Martin handcart company. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa pagpamatuod ni Francis Webster, ug hangyoa ang mga estudyante sa pagtino og usa ka paagi nga kadtong miantus uban sa mga pundok sa nagkariton napanalanginan.
“Mohangyo ko ninyo nga hunonga kining pagpanaway tungod kay naghisgot kamo sa usa ka butang nga wala ninyo mahibaloi. Ang tinuod nga panghitabo sa kasaysayan walay bili dinhi tungod kay wala kini nakahatag og tukma nga interpretasyon sa pangutana nga naapil. Nasayop sa pagpadala sa pundok sa nagkariton nga ulahi kaayo sa panahon? Oo. Apan diha ako niana nga pundok ug ang akong asawa. … Giantus namo ang labaw pa sa bisan unsang butang nga inyong mahunahunaan ug daghang nangamatay sa katugnaw ug kagutom. Apan nakadungog ba kamo sa usa sa naluwas niana nga pundok nga militok og pagsaway? …
“Milingi ko sa makadaghang higayon aron sa pagtan-aw kon kinsa ang nagtulod sa akong kariton apan wala koy makitang tawo. Nasayud ko nga ang mga Anghel sa Dios anaa didto.
“Nagbasol ba ko nga mipili sa pagkuyog nga magkariton? Wala. Wala. Bisan usa ka higayon sa akong kinabuhi sukad. Ang bugti nga among gibayaran aron makaila sa Dios usa ka pribilehiyo ug mapasalamaton ko nga nakapribilehiyo sa pag-anhi sa Zion diha sa Martin Handcart Company” (sa William R. Palmer, “Pioneers of Southern Utah,” The Instructor, vol. 79, no. 5 [Mayo 1944], 217–18).
-
Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan sa pagpamatuod ni Francis Webster? (Kinahanglang mahibalo ang mga estudyante sa mosunod nga baruganan: Kon kita matinud-anong molahutay sa pag-antus, kita mahimong makaila sa Dios.)
-
Unsang matang sa mga kinaiya o mga gawi ang inyong nakita niadtong matinud-anong nakalahutay sa pag-antus? Sa unsang mga paagi nga kamo mahimong makaila sa Dios pinaagi sa mga pagsulay nga inyong gisagubang?
Dapita ang pipila ka mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga pagpamatuod sa usa sa mga baruganan nga nakat-unan diha sa leksyon karon. Mahimo nimong idugang ang imong kaugalingong pagpamatuod.
Komentaryo ug Background nga Impormasyon
Asa mosangput ang mga pagsulay ug kasakit?
Namalandong sa sakripisyo sa nag-unang mga pioneer nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, si Presidente James E. Faust sa Unang Kapangulohan miingon:
“Diha sa paghingutas sa kinabuhi, ingon og mas maminaw kita ngadto sa hinagawhaw, diosnon nga mga paghunghong sa Balaan nga Magbalantay.
“Sa matag kinabuhi adunay moabut nga sakit, makapawala sa kadasig nga mga panahon sa kalisdanan ug sa paghampak. Morag adunay puno sa pagbakho, kasubo, ug usahay kagul-anan alang sa tanan, lakip niadtong kinsa matinguhaon sa pagbuhat og matarung ug magmatinud-anon. Si Apostol Pablo mipasabut sa iyang kaugalingong hagit: “Ug aron ako dili makapasulabi … , ako gihatagan og tunok dinhi sa lawas aron lagi dili ako magpasulabi sa pagkahimuot’ [2 Mga Taga-Corinto 12:7].
“Ang mga tunok nga manuslok, modulot sa unod, kana nga sakit, kanunayng makausab sa mga kinabuhi nga ingon og dakong paghikaw sa kahulugan ug paglaum. Kini nga kausaban moabut pinaagi sa makalimpyo nga proseso nga sa kanunay morag mapintas ug malisud. Niining paagiha ang kalag mahimong sama sa humok nga lapok diha sa mga kamot sa Agalon sa pag-umol sa kinabuhi nga may hugot nga pagtuo, kamapuslanon, katahum, ug kalig-on. Alang sa pipila, ang kalayo sa magtutunaw makapawagtang sa pagsalig ug pagtuo diha sa Dios, apan kadtong adunay mahangturon nga panglantaw makasabut nga ang maong pagpalunsay kabahin sa proseso sa paghingpit. …
“… Ang mga pagsulay ug kalisdanan mahimong usa ka pagpangandam sa pagkahimong bag-o” (“Refined in Our Trials,” Ensign, Peb. 2006, 4).
Pagpabilin nga matinud-anon diha sa kultural nga kamingawan
Si Elder Neal A. Maxwell miila sa kalisdanan nga kabahin sa atong personal nga pagbaktas sa kalibutan karon:
“Kon kita matinud-anon ang adlaw moabut nga kadtong angayan nga mga pioneer ug mga katigulangan, kinsa atong gidayeg sa pagbuntog sa ilang mga kalisdanan diha sa ilang pagbaktas sa kamingawan, modayeg sa matinud-anong mga tawo karon kinsa nagmalampuson sa paglahutay sa disyerto sa kawalay paglaum ug nakasinati og usa ka kultural nga kamingawan, samtang nagpabilin diha sa hugot nga pagtuo” (If Thou Endure It Well [1996], 28).