Laipelí
Lēsoni 22: 2 Nīfai 1


Lēsoni 22

2 Nīfai 1

Talateú

Ko e ngaahi moʻoni ʻi he 2 Nīfai 1naʻe lea ʻaki ʻe ha mātuʻa mo ha taki ʻofa naʻe ʻamanaki ke mālōlō. Naʻe kole ʻe Līhai ki hono ngaahi fohá, ngaahi foha ʻo ʻIsimelí mo Sōlami ke talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Naʻá ne palōmesi kiate kinautolu kapau te nau tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, te nau tuʻumālie ʻi he fonuá. Naʻá ne toe enginaki foki kiate kinautolu ke muimui ʻi he takimuʻa fakaepalōfita ʻa Nīfaí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

2 Nīfai 1:1–23

ʻOku enginaki ʻa Līhai ki hono kakaí ke nau moʻui māʻoniʻoni

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ne fakaʻohovale pē ʻoku fie maʻu ke nau mavahe mei he kau mēmipa honau fāmilí pea mahalo naʻa ʻikai ke nau toe sio kiate kinautolu.

  • Ko e hā teke lea ʻakí, kapau ʻe fie maʻu ke ke tuku ha lea fakaʻosi maʻa ho fāmilí? Ko e hā hono ʻuhingá?

Hili haʻo fanongo ki ha niʻihi ʻo e kau akó, fakamatalaʻi ʻoku ʻi he vahe 1–4 ʻo e 2 Nīfaí ʻa hono lekooti ʻe Nīfai ʻa e akonaki fakaʻosi ʻa ʻene tamaí. ʻOku fakatefito ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he 2 Nīfai 1, ʻa ia ʻoku ʻi ai ʻa e akonaki naʻe vahevahe ʻe Līhai ki hono ngaahi fohá, ngaahi foha ʻo ʻIsimelí mo Sōlamí.

  • Ko e hā e meʻa ka makehe ai ha akonaki ʻa ha mātuʻa pe ha palōfita?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e 2 Nīfai 1:1–5. Kole ki he kalasí ke nau talamai ʻa e “ngaahi meʻa lalahi kuo fai ʻe he ʻEikí” maʻá e fāmili ʻo Līhaí.

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē mai ʻe he ngaahi meʻa maʻongoʻongá ni ʻa e ʻaloʻofa e ʻEikí?

  • Ko e hā ha sīpinga ʻo ha meʻa maʻongoʻonga kuo fai ʻe he ʻEikí maʻau pe ko ho fāmilí?

  • Ko e hā e ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo fakakaukau ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá maʻau mo ho fāmilí?

Tohiʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e palakipoé e foʻi lea ko e Ngaahi Ngāué.ʻI he tafaʻaki ʻe taha ʻo e palakipoé, tohiʻi ʻa e Ngaahi Nunuʻá.Vahevahe ʻa e kalasí ki ha kulupu ʻe ua. Fakaafeʻi e kulupu ʻuluakí ke lau ʻa e 2 Nīfai 1:6–9pea kulupu uá ke lau ʻa e 2 Nīfai 1:10–12. Fehuʻi ki he ongo kulupú fakatouʻosi ke kumi ʻa e ngaahi ngāue naʻe pehē ʻe Līhai ʻoku tonu ke fai ʻe hono hakó. Fehuʻi foki kiate kinautolu ke nau vakai ki he ngaahi nunuʻa ʻo e ngaahi ngāue ko iá. Hangē ko ʻení, naʻe pehē ʻe Līhai kapau ʻe tauhi ʻa e kakaí ki he ʻEikí ʻo fakatatau mo ʻEne ngaahi fekaú, ʻe hoko ʻa e fonuá ko ha fonua tauʻatāina maʻanautolu (vakai, 2 Nīfai 1:7). ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau talí, ʻai ke tohi ʻe ha tokotaha akó ʻenau talí he palakipoé.

  • ʻI hoʻo vakavakaiʻi ʻa e ngaahi tali ʻi he palakipoé, te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē nai ʻa e pōpoaki ʻa Līhai ki hono fāmilí? (ʻE ala kehekehe ʻa e fakalea ʻo e tali e kau akó, ka ke fakapapauʻi ʻoku mahino ʻa e pōpoaki ko ʻení: ʻOku tāpuekina kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi hono tauhi ʻEne ngaahi fekaú, pea ʻokú Ne taʻofi ʻa e ngaahi tāpuakí ʻi he ʻikai ke tau tauhi ʻEne ngaahi fekaú.)

  • ʻOku ʻuhinga ʻa e “fonuá ni” ʻi he 2 Nīfai 1:9, ki he ongo ʻAmeliká. Ko e hā e talaʻofa ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku talangofua mo nofo ʻi he “fonuá ni”?

Fakaʻaliʻali ha uasi tatangi, seini mo ha meʻa ʻoku ʻi ai ha efu (fakapapauʻi ke fakamamafaʻi ʻa e efú, ʻikai ko e meʻa ʻoku ʻi aí) ke tokoni ki he kau akó ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi lea fakatātā naʻe ngāue ʻaki ʻe Līhai ke Poupouʻi hono ngaahi fohá ke tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e 2 Nīfai 1:13–14, pea fakasio ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku fekauʻaki mo e meʻa ʻe tolu ko ʻení. Hili ʻenau laú, puke ki ʻolunga e meʻa takitaha pea fehuʻi ki he kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea ne nau maʻú. (ʻOku ala kau ʻi he ngaahi talí ʻa e “ʻā hake,” “mohe ʻo helí,” “tupeʻi atu e ngaahi sēini fakamanavahē,” “ngaahi sēini kuo haʻi ʻaki,” mo e “tutuʻu hake mei he efú.”) ʻEke ki he kau akó pe ʻoku ʻuhinga nai ki he hā ke “mohe maʻú,” ke haʻi ʻaki e “ngaahi sēini fakamanavahē,” pe fie maʻu ke “tutuʻu hake mei he efú.”

  • ʻI hono ngāue ʻaki ʻe Līhai ʻa e ngaahi lea mo e kupuʻi lea ko ʻení, ko e hā e meʻa naʻá ne enginaki hono ngaahi fohá ke faí? (Ke fakatomala pea liliu ʻenau ngaahi foungá.)

  • Ko e hā e meʻa ne fakatokanga ki ai ʻa Līhai ki hono ngaahi fohá ʻe mei hoko kapau naʻe ʻikai ke “tupeʻi atu [ʻenau] ngaahi sēiní”? (Vakai, 2 Nīfai 1:13.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau ako fakalongolongo ʻa e 2 Nīfai 1:14–18. Fakamatalaʻi naʻe fai ʻe Līhai ʻa e akonaki ko ʻení ʻi he angaʻofa mo e ʻofa pea mo e tokanga lahi (“hohaʻa”) maʻá e lelei ʻene fānaú. Fehuʻi ki he kau akó ʻa e ʻuhinga naʻe fie maʻu ai ʻe Līhai hono fāmilí ke tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí.

  • Ko e hā naʻe hohaʻa ai ʻa Līhai ki hono hakó? (Naʻá ne hohaʻa kau ki he ngaahi nunuʻa te nau fekuki mo iá koeʻuhi ko ʻenau ngaahi ngāué, peá ne fie maʻu ke nau aʻusia e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻo hangē ko iá.)

Tuku ki he kau akó ke nau toe lau fakafoʻituitui ʻa e 2 Nīfai 1:15.

  • Ko e hā ʻa e tāpuaki naʻe maʻu ʻe Līhai koeʻuhí ko ʻene faivelengá?

  • Ko e fē taimi kuó ke ongoʻi ai ʻoku takatakaiʻi koe ʻe he toʻukupu ʻofa ʻo e ʻOtuá?

Vahevahe e kalasí ke nau tauhoa. Kole ki ha taha ako he hoa takitaha ke fekumi ʻi he 2 Nīfai 1:19–22 ki he ngaahi talaʻofa naʻá ne ueʻi e ngaahi foha ʻo Līhaí ke nau fakatomalá. Kole ki he tokotaha ako ʻe tahá ʻi he hoa takitaha ke kumi ʻi he ngaahi veesi tatau ki he ngaahi nunuʻa naʻe pehē ʻe Līhai ʻe hoko kapau ʻe fili ʻa hono ngaahi fohá ke siʻaki ʻene akonakí. (Mahalo te ke fie hiki ʻa e ngāue ko ʻení ʻi he palakipoé.) ʻOange ki he kau akó ha miniti ʻe tolu pe fā ke fakakakato ʻa e ngāué pea nau fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi ʻiló. Mahalo te ke fie ʻalu holo he loki akó ʻi he lolotonga ʻenau lipōtí ke ke lava ʻo tokoni ki hono tataki ʻenau fealēleaʻakí.

Lau leʻolahi ki he kau akó ʻa e pole ʻa Līhai ʻi he 2 Nīfai 1:23. Mahalo te ke fie maʻu ke Poupouʻi e kau akó ke fakaʻilongaʻi e veesi ko ʻení. Te ke ala poupouʻi foki kinautolu ke hiki ʻi heʻenau tohinoa ako folofolá pe tohi fakamatala fakakalasí ha meʻa ʻe taha ʻe ala fie maʻu ke nau fai ke nau “ʻā hake” pe “tupeʻi atu e ngaahi sēiní” pe “tutuʻu hake mei he efú” ke nau lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ne lea ki ai ʻa Līhaí.

  • Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ke “tui e teunga tau ʻo e māʻoniʻoní”? (Vakai foki, T&F 27:15–18.)

2 Nīfai 1:24–32

ʻOku enginaki ʻe Līhai ke hono ngaahi fohá ke muimui ʻi he takimuʻa fakaepalōfita ʻa Nīfaí

Fakamatalaʻi ne ako ʻa Līhai kau ki he maʻuʻanga mālohi mo e ueʻi fakalaumālie naʻe foaki ʻe he ʻEikí maʻa hono fāmilí. Fakaafeʻi e kau akó kumi e maʻuʻanga mālohi ko ia ʻi he2 Nīfai 1:24. (Ko Nīfai ʻa e maʻuʻanga mālohí, ʻa ia ne hoko ko honau palōfita hili e pekia ʻa Līhaí.)

Kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 1:25–28. Kole ki he kalasí ke nau sio ki he ngaahi ʻuhinga ne ʻoanga ʻe Līhai ki he kakaí ke nau muimui ʻia Nīfaí.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi lelei naʻe fakamamafaʻi ʻe Līhai ʻi heʻene talanoa kau ki he takimuʻa ʻa Nīfaí? Ko e hā te ke falala ai ki ha taki ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi leleí ni?

  • Ko e fē nai e taimi naʻá ke mamata ai ki ha kau taki ʻo e Siasí ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi lelei ko ʻení?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e 2 Nīfai 1:30–32.Kole ke nau sio ki he ngaahi talaʻofa ʻa Līhai kia Sōlamí.

  • Ko e hā e ngaahi talaʻofa naʻá ke maʻú?

  • ʻE kaunga fēfē ʻa e ngaahi talaʻofa ko ʻení kiate kitautolu mo hotau ngaahi fāmilí ʻi heʻetau muimui ʻi he palōfitá?

Hili e alēlea ko ʻení, fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku tāpuekina kitautolu ʻaki e tupulaki mo e malu fakalaumālieʻi heʻetau muimui ʻiate kinautolu kuo ui ʻe he ʻOtuá ke tataki kitautolú.Vahevahe hoʻo fakamoʻoní ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻi he muimui ʻi he kau taki ʻo e Siasí ke poupouʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

2 Nīfai 1:22. “Fakaʻauha taʻengatá”

Naʻe talanoa ʻa Līhai ʻi he 2 Nīfai 1:22, ki he “fakaʻauha taʻengata ʻo e laumālié mo e sinó fakatouʻosi.” Mahalo ʻe ala tokoni atu ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmitá ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi lea ʻa Līhaí:

“ʻOku ʻikai ʻuhinga ʻa e fakaʻauhá ke fakaʻauha ke ʻosiʻosingamālie. ʻOku tau ʻilo, koeʻuhí ʻoku akoʻi kitautolu ʻi he ngaahi fakahā ʻa e ʻEikí, he ʻikai ke lava ʻo fakaʻauha ʻa e laumālié.

“ʻE maʻu ʻe he laumālie kotoa pē ne fāʻeleʻi mai ki he māmani ko ʻení, ʻa e toetuʻú mo e moʻui-taʻe-faʻa maté pea ʻe tolonga ia ʻo taʻengata. Pea, ʻoku ʻikai ʻuhinga ʻa e fakaʻauhá, ke fakaʻauha ke ʻosiʻosingamālie. ʻI he folofola ko ia ʻa e ʻEikí ʻe fakaʻauha kinautolú, ko ʻEne ʻuhingá ʻe kapusi kinautolu mei Hono ʻaó, ʻe tuʻusi kinautolu mei he lotolotonga ʻo e māmá mo e moʻoní, pea ʻe ʻikai te nau maʻu ʻa e faingamālie ke maʻu ʻEne hakeakiʻí; pea ko e fakaʻauhá ia” (Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 2:227–28).

2 Nīfai 1:28. “Kapau te mou tokanga ki he leʻo ʻo Nīfaí, ʻe ʻikai te mou malaʻia”

Naʻe talaʻofa ʻa Līhai ʻe tāpuekina ʻa kinautolu ʻe “tokanga ki he leʻo ʻo Nīfaí” (vakai,2 Nīfai 1:28). Ke lau fekauʻaki mo e ngaahi talaʻofa ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku muimui ʻi he kau palōfita moʻuí ʻi hotau kuongá, vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:5–6.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Uilifooti Utalafi: “ʻOku ou fakatauange te tau muimui ʻi he hala kuo tuku ʻi hotau ʻaó ʻe he kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, he kapau te tau fai ʻeni, ʻoku ou ʻilo te tau hao ʻi māmani, mo maʻu ʻa e fiefiá mo e hakeakiʻí ʻi he maama ka haʻú. … Kapau te tau faivelenga te ne taki kitautolu ʻi he hala ʻo e moʻuí, pea kapau te tau tui ke falala ki heʻenau ngaahi fakahinohinó, ki he ngaahi akonaki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻoku fakafou mai ʻiate kinautolú, te tau ʻi he hala maʻu pē ʻoku malú pea mo fakapapauʻi hotau palé” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesitenisī ʻo e Siasí: Uilifooti Utalafi [2004], 224–25).

Paaki