Laipelí
Lēsoni 45: Sēkope 3–4


Lēsoni 45

Sēkope 3–4

Talateú

ʻI he Sēkope 3, ʻoku tau lau ai ki he fakaʻosinga ʻo e malanga naʻe fakahoko ʻe Sēkope ki hono kakaí. Naʻe ʻoange ʻe Sēkope ha ngaahi lea nounou ʻo e fakafiemālié mo e talaʻofa ki he kakai naʻe loto-maʻá. Naʻá ne valokiʻi foki ʻa e hīkisiá mo e anga taʻe maʻá ʻi hono kakaí, ʻo fakatokanga kiate kinautolu ʻa e ngaahi nunuʻa ʻe hoko mai kapau he ʻikai ke nau fakatomala.ʻOku ʻi he Sēkope 4 e ngaahi lea naʻe ueʻi ʻa Sēkope ke ne hiki maʻá e kakai te nau lau ʻene lekōtí ʻi ha ʻahó. Naʻá ne fakamoʻoni ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo fakaʻaiʻai ʻene kau laukongá ke fakaleleiʻi kinautolu ki he ʻOtua ko e Tamaí makatuʻunga ʻi he Fakaleleí. Naʻá ne lea ʻaki ʻi he leʻo ʻo e fakatokangá ʻo kau ki he kau Siu te nau fakaʻikaiʻi ʻa Sīsū Kalaisi mo e mahinongofua ʻEne ongoongoleleí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Sēkope 3.

ʻOku fakafiemālieʻi mo faleʻi ʻe Sēkope ʻa e loto-maʻá mo fakaʻaiʻai e niʻihi kehé ke fakatomala

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha akonaki te nau fai ki he kakai ʻoku nau ʻi he ngaahi tuʻunga ko ʻení:

  1. ʻOku fāifeinga ha finemui ke moʻui anga-māʻoniʻoni ka ʻoku faingataʻaʻia koeʻuhí ʻoku maʻunimā ʻe he kava mālohí ʻene tamaí.

  2. ʻOku fai ʻe ha talavou hono lelei tahá ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí ka ʻokú ne aʻusia e ngaahi ʻahiʻahí koeʻuhí ko e vete ʻene ongomātuʻá.

  3. ʻOku feinga faivelenga ha finemui ke ʻofa ʻi hono fāmilí ka ʻoku faingataʻaʻia ʻi ʻapi koeʻuhí ko e siokita mo e ngaahi ngāue taʻe ʻofa ʻa hono tokouá.

Fakamatalaʻi ange kuo lea fakahangatonu ʻa Sēkope ki he kakai naʻa nau halaia ʻi he hīkisiá mo e ngaahi angahala fakasekisualé. Hili iá pea tuku ʻene tokangá ki he kakai anga-tonú ʻa ia naʻa nau aʻusia e ngaahi faingataʻá koeʻuhí ko e faiangahala ʻa e niʻihi kehé. Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Sekope 3:1–2. Kole ange ke nau kumi e meʻa ʻe fā naʻe kole ʻe Sēkope ke fai ʻe he kau loto-maʻá.

  • Ko e hā e ngaahi meʻa ʻe fā naʻe fakaʻaiʻai ʻe Sēkope ke fai ʻe he kau loto-maʻá? (“Sio ki he ʻOtuá ʻi he ʻatamai ʻoku tuʻu maʻu, … lotu kiate Ia ʻi he fuʻu tui lahi, … hiki hake homou ʻulú pea tali ʻa e folofola fakafiemālie ʻa e ʻOtuá, pea keinanga ʻi heʻene ʻofá.”) Ko e hā ne talaʻofa ʻaki ʻe Sēkope ki he kau loto-maʻá kapau te nau tuʻu maʻu ʻi he faivelengá? (Fakafiemālieʻi ʻi he ngaahi faingataʻaʻiá mo maluʻi mei he filí.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā te tau lava ʻo fai ke maʻu e folofola ʻa e ʻOtuá?

Ke fakafekauʻaki mo e fehuʻi kau ki he ngaahi talaʻofa ʻa Sēkope ki he kau loto-maʻá, fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻe fakanonga ʻe he ʻOtuá ʻa e kau loto-maʻá ʻi honau ngaahi faingataʻaʻiá. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ko e foʻi lea ko e fakanongá ʻoku ʻuhinga ia ke fakafiemālieʻi ha taha ʻoku loto mamahi pe faingataʻaʻia. Ke tokoniʻi e kau akó ke fakalaulauloto mo fakaʻaongaʻi e moʻoni ko ʻení, fehuʻi ange:

  • Kuo fakanonga fēfē koe ʻe he ʻEikí?

  • Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he lotu ʻi he tuí lolotonga ha taimi ʻo e ʻahiʻahí?

  • Ko e fē taimi kuo tokoniʻi ai koe ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ke ke ongoʻi ʻEne ʻofá?

Fakamatalaʻi ange ko e hili e lea ʻa Sēkope ki he kau loto-maʻá, naʻá ne toe lea kiate kinautolu naʻe ʻikai ke loto-maʻá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Sēkope 3:3–4. Kole ki he kau akó ke nau feinga ke ʻiloʻi ʻa e meʻa naʻe kole ʻe Sēkope ke fai ʻe kinautolu naʻe ʻikai ke loto-maʻá.

  • Ko e hā e meʻa naʻe mei hoko kapau naʻe ʻikai ke fakatomala ʻa e kakai ʻo Sēkopé?

Fakamahinoʻi ange naʻe pehē ʻe Sēkope naʻe anga-māʻoniʻoni ange ʻa e kau Leimaná ʻi he niʻihi ʻo e kau Nīfaí he taimi ko ʻení. Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Sēkope 3:5–7, ʻo kumi ha ngaahi founga naʻe anga-māʻoniʻoni ange ai ʻa e kau Leimaná ʻi he niʻihi ʻo e kau Nīfaí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe anga-māʻoniʻoni ange ai ʻa e kau Leimaná ʻi he niʻihi ʻo e kau Nīfaí?

  • Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke ako mei he Sēkope 3:7 kau ki he ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmilí? (ʻOku totonu ke feʻofaʻaki e husepānití mo e uaifí, pea ʻofa e mātuʻá ʻi heʻena fānaú.)

  • Ko e hā e ngaahi nunuʻa ʻe niʻihi ʻe lava ke hoko he taimi ʻoku ʻikai ke feʻofaʻaki ai e kau mēmipa ʻo e fāmilí pea ʻikai fakahoko honau ngaahi fatongia fakafāmilí?

Kole ki he kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Sēkope 3:10, ʻo kumi ʻa e fakatokanga naʻe fai ʻe Sēkope ʻo fakatefito ki he ngaahi tamai Nīfaí.

  • Ko e hā e fakatokanga naʻe fai ʻe Sēkope ki he ngaahi tamai Nīfaí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke hoko ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ko e faʻifaʻitakiʻanga leleí?

Lau leʻolahi ki he kau akó ʻa e Sēkope 3:11–12. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange, ʻi he veesi 11, ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea ko e “fakaake ʻa e ngaahi ivi ʻo homou laumālié” ki he fie maʻu ke ʻā hake fakalaumālié. ʻI he Sēkope 3:12, ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea ko e “feʻauaki mo e holi kovi fakakakanó” ki he ngaahi angahala fakasekisualé. ʻI hoʻo lau e ngaahi veesi ko ʻení, fakamamafaʻi ange ʻa e “ngaahi nunuʻa fakamanavahē” ʻo e ngaahi angahala fakasekisualé. ʻIkai ngata aí, fakamanatu ki he kau akó ʻa e ngaahi talaʻofa ʻa Sēkope ki he kau loto-maʻá (vakai, Sēkope 3:1–2). Tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu ko e founga lelei taha ke maʻu ai ʻa e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa ʻakí ko e loto-maʻa maʻu pē. Neongo ia, ko e kakai ko ia kuo nau fakahoko ha ngaahi angahala fakasekisualé ʻoku lava ke nau kumi tokoni mei heʻenau pīsopé pe palesiteni fakakoló, ʻa ē te ne tokoniʻi kinautolu ke nau fakatomala, hoko ʻo maʻa ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, pea maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa ʻaki ki he kau loto-maʻá.

Sēkope 4

ʻOku fakamoʻoni ʻa Sēkope ʻoku lava ke tau toe fakalelei mo e ʻOtuá ʻo fou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí

Kimuʻa pea fai e kalasí, fakapipiki ha fakatātā siʻisiʻi ʻo Sīsū Kalaisi ʻi lotomālie ʻi he palakipoé. Tohiʻi takatakai ʻi he fakatātaá ha ngaahi foʻi lea te nau fakafofongaʻi e ngaahi meʻa te nau ala afeʻi e kakaí mei he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí. Hangē ko ʻení, te ke ala fakakau atu ki ai e ngaahi meʻa lelei ʻe niʻihi—hangē ko e akó, sipotí, mo e ngaahi kaungāmeʻá—ʻoku nau mahuʻinga ka ʻoku ʻikai totonu ke hoko ia ko e taumuʻa tefito ʻo ʻetau moʻuí. Te ke ala hiki foki mo ha ngaahi meʻa kehe—hangē ko e ponokalafí, mūsika taʻefeʻungá, mo e faitoʻo konatapú—ʻoku nau fakatuʻutāmaki ki hotau laumālié mo tataki kitautolu ke tau mamaʻo mei he Fakamoʻuí.

Kole ki he kau akó ke nau kumi ki he Sēkope 4:14. Fakamatalaʻi ange ʻoku kau ʻi he veesi ko ʻení ʻa e kupuʻi lea ko e “tokanga ki he ngaahi meʻa naʻe ʻikai mahuʻingá.” Naʻe ako ʻaki ʻe ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē, ʻi he veesi ko ʻení, “ko Kalaisi ʻa e meʻa naʻe mahuʻingá” (“Jesus of Nazareth, Savior and King,” Ensign, Dec. 2007, 45). Mahalo te ke fie poupouʻi e kau akó ke nau hiki e lea ko ʻení ʻi heʻenau fofofolá ofi ki he Sēkope 4:14.

Hili hono vahevahe e fakamatala ko ʻení, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Sēkope 4:14–15.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e kumi ki he ngaahi meʻa naʻe ʻikai mahuʻingá? (Ko e fakatefito ʻetau moʻuí ʻi ha meʻa kehe kae ʻikai ko e Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí.)

  • Fakatatau kia Sēkope, ko e hā e ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi tōʻonga naʻá ne taʻofi e kau Siú mei hono tali ʻo Sīsū Kalaisí?

Fakamatalaʻi ange neongo e lau fakahangatonu ʻa Sēkope ki he ngaahi angahala ʻa e niʻihi ʻo e kau Siú, ka ʻoku lava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi konga ʻo e Sēkope 4:14–15 kiate kitautolu foki pea hoko ko ha fakatokanga. Ke tokoniʻi e kau akó ke nau sio ki hono fakaʻaongaʻi ko ʻení, fai e ongo fehuʻí ni:

  • Ko e hā ʻoku fakaʻikaiʻi ai ʻe he kakaí he taimi ʻe niʻihi ʻa e “lea mahinongofuá” ka nau kumi ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke mahino kiate kinautolú? Ko e hā e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻe niʻihi ʻo e taʻe tokanga ki he ngaahi moʻoni faingofua ʻo e ongoongoleleí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo tānaki ki he palakipoé ko ha sīpinga ʻe niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ne tohoakiʻi ʻetau tokangá mei he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí? (Tānaki atu e tali ʻa e kau akó ki he ngaahi lea kuó ke ʻosi hiki he palakipoé.)

Tamateʻi e ngaahi lea kuó ke ʻosi hiki he palakipoé kae hiki e fehuʻi ko ʻení: Ko e hā e meʻa te tau lava ʻo fai ke ʻoua naʻa tau tokanga ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai mahuʻingá ka tau hangataha kia Sīsū Kalaisi?

Hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he palakipoé: Sēkope 4:4–5; Sēkope 4:6–7; Sēkope 4:8–9; Sēkope 4:10; Sēkope 4:11–13. Fakamatalaʻi ange ʻi he Sēkope 4, ʻoku vahevahe ai ʻe Sēkope ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku nau lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau hangataha kia Sīsū Kalaisi. Vahe ki he kau akó ke nau ngāue tauhoa pea kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻoku hiki atu he palakipoé. (Mahalo te ke fie maʻu ke vahe ʻa e potufolofola takitaha ki he hoa ʻe ua pe lahi ange kae fakafalala ki he tokolahi ʻo e kau ako ʻi hoʻo kalasí. Pe ko hoʻo kole ki ha hoa ke lau ha potufolofola lahi ange he tahá.)

Hili ha ngaahi miniti siʻi, fakaafeʻi e kau akó ke lipooti ʻenau ngaahi talí. ʻI heʻenau fai iá, mahalo te ke fie fai ha ngaahi fehuʻi ke tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ke loloto ange kau ki he meʻa kuo nau ako mei he ngaahi vēsí. ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi fehuʻí ni ʻo fakatatau ki he ngaahi veesi kuo vahé ke tokoniʻi koe ke tataki ʻa e fealeaʻaki ko ʻení:

  • Sēkope 4: 4–5. Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi fakamoʻoni ʻa e kau palōfitá ke tukutaha hoʻo tokangá kia Sīsū Kalaisi? Kuo fakamālohia fēfē koe ʻe he ngaahi fakamoʻoni ʻa e kakai kehé ki he Fakamoʻuí? Naʻe pehē ʻe Sēkope naʻe ola lelei ʻa e talangofua hono kakaí ki he fono ʻa Mōsesé he ʻokú ne “takiakiʻi ʻe ia ʻa [honau] laumālié ki” he ʻEikí. Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ai ʻe heʻetau ngāue ke maʻu e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo tauhi e ngaahi fekaú ʻo takiakiʻi hotau laumālié ki he ʻEikí?

  • Sēkope 4:6–7. ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he fakahā ki he kau palōfitá ke tau maʻu ʻa e ʻamanaki leleí mo e tui kia Sīsū Kalaisí? Kuo fakamālohia fēfē hoʻo tuí ʻe he fakahā fakatāutahá, pe ko e ngaahi fakamoʻoni fakalaumālie kuó ke maʻú? ʻOkú ke pehē ko e hā nai ʻoku mahuʻinga ai ke manatuʻi ko e ngata pē ʻi he ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí ʻoku tau malava ai ke fai ʻEne ngāué?

  • Sēkope 4:8–9. ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakatokangaʻi ʻoku “maʻongoʻonga mo fakaofo” ʻa e ngaahi ngāue ʻa e ʻEikí? ʻOku tākiekina fēfē ʻe he ngāue ʻa e Fakamoʻuí ko e Tokotaha Fakatupu ʻo e māmaní, hoʻo fakamoʻoni kiate Iá? Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ke “ʻoua naʻa liʻaki ʻa e ngaahi fakahā ʻa e ʻOtuá”? Te tau lava fēfē ʻo fakahā ki he ʻEikí ʻoku tau mahuʻingaʻia ʻi he ngaahi fakahā kuó Ne ʻomí?

  • Sēkope 4:10Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻe lava ai ke “ʻoua naʻa feinga [ha taha] ke akonakiʻi ʻa e ʻEikí, kae maʻu ʻa e akonakí mei Hono toʻukupú”?

  • Sēkope 4:11–13. Hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he lēsoni 35, ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ko e fakaleleí ke fai ha felotoi. ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he Fakaleleí ke tau felotoi mo ʻetau Tamai Hēvaní? Naʻe fakamanatu mai ʻe Sēkope ʻa e mahuʻinga ʻo hono akoʻi ʻo e Fakaleleí, ʻaki e fehuʻí ni, “Ko e hā ʻoku ʻikai te tau lau ai ki he fakalelei ʻa Kalaisí … ?” ʻE anga fēfē haʻatau muimui ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení he taimi ʻoku tau vahevahe ai ʻetau fakamoʻoní mo e niʻihi kehé mo e taimi ʻoku tau maʻu ai e faingamālie ke akoʻi e ongoongoleleí? ʻI he taimi ʻoku tau vahevahe ai ʻetau fakamoʻoní, ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau fai ia ʻi ha founga ʻe lava ke mahino ki he kakaí? Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe he Laumālié ke tau lavaʻi ʻeni?

Fakapapauʻi ʻoku mahino ʻa e moʻoni ko ʻení ʻa ia ko e ola ia ʻo e fealeaʻakí ni: ʻI he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku lava ai ke fakafonu ʻaki kitautolu ʻa e ʻamanaki leleí mo tau fakalelei mo e ʻOtuá.

Vahevahe hoʻo ngaahi ongo houngaʻia ʻi he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí. Fai haʻo fakamoʻoni ko Sīsū Kalaisi ʻa e “meʻa mahuʻinga” ʻoku totonu ke tuku taha ki ai ʻetau moʻuí. Ke fakaʻosi ʻaki e lēsoní, kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he meʻa te nau fai ke tuku taha ʻenau tokangá ʻi he Fakamoʻuí ʻi he kotoa ʻo e ngaahi ʻaho siʻi ka hokó. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke nau tohi ʻenau palaní ʻi heʻenau tohinoa ki he ako folofolá. Fakakaukau ke fakaafeʻi ha niʻihi ke nau fakahā ki he kalasí ʻa e meʻa ʻoku nau palani ke faí.

Toe Fakamanatu e Fakataukei Folofolá

ʻOku tokoni hono toutou laú ke manatuʻi ʻe he kau akó ʻa e feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e potufolofola fakataukeí. Ko e founga ʻe taha ke poupouʻi ai e toutou laú ko hono fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi kaati folofola fakataukeí (fika ʻo e ʻaitemí 10459; lava ke maʻu atu foki ia ko ha PDF ʻi he si.lds.org). Kapau ʻoku ʻikai te ke lava ʻo hū ki he ngaahi kātí, tokoniʻi e kau akó ke nau faʻu haʻanau kaati, mo e ngaahi lea mahuʻinga mei he potufolofolá ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e kaati takitaha mo e feituʻu ʻe maʻu aí ʻi he tafaʻaki ʻe tahá. Vahe e kau akó ke nau tauhoa. ʻAi ha kiʻi taimi ke nau fefehuʻiʻaki ʻi he ngaahi kātí. Hangē ko ʻení, ʻe lau ʻe ha tokotaha ako ʻe taha ʻa e ngaahi lea mahuʻingá lolotonga iá ʻoku fakakaukauʻi ʻe he tokotaha ako ʻe tahá ʻa e potufolofolá. Fakaafeʻi e kau akó ke toutou ngāue ʻaki e ngaahi kaati ko ʻení ke nau fefehuʻiʻaki ʻiate kinautolu pē.

Fakatokangaʻi ange: Ko e lōloa ʻo e lēsoni ko ʻení ʻe ala maʻu ai ha taimi ki he ʻekitivitī ki hono toe vakaiʻi e ngaahi potufolofola fakataukeí. Te ke lava ʻo fakahoko ʻa e ʻekitivitií ʻi he kamataʻanga ʻo e kalasí, ko ha kiʻi mālōlō he vahaʻa ʻo e ngaahi konga ʻo e lēsoní, pe ʻi he fakaʻosinga ʻo e kalasí. ʻAi ke nounou ʻa e ʻekitivitií ke ʻi ai ha taimi ki he lēsoní. Ki ha ngaahi ʻekitivitī kehe ki hono toe vakaiʻí, vakai ki he hokohoko fakamotuʻalea ʻi he tohi lēsoni ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakahinohino mo e Puipuituʻá

Sēkope 4:4.Naʻe fakamoʻoni ʻa e kau palōfita ʻo e Fuakava Motuʻá kia Sīsū Kalaisi

ʻI he taʻu ʻe 400 tupu kimuʻa pea ʻaloʻi ʻa Sīsū Kalaisí, naʻe pehē ʻe Sēkope kuo fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí ʻa e kau palōfita kotoa naʻe ʻi muʻa ʻiate iá (vakai, Sēkope 4:4). ʻE fehuʻia ʻe ha niʻihi pe ko e hā e ʻuhinga ʻoku ʻikai ke lahi ange ai ha fakamatala kau kia Sīsū Kalaisi ʻi he Fuakava Motuʻá. Naʻe lea ʻaki ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e fakamatala ʻa Nīfai kau ki he “ngaahi meʻa mahinongofua mo mahuʻinga” kuo “toʻo” mei he Tohi Tapú (vakai, 1 Nīfai 13:26–29) peá ne toki pehē:

“Ko e moʻoni ko e kotoa ʻo e ngaahi moʻoni mahinongofua mo mahuʻinga taha kuo toʻo mei he Tohi Tapú, tautautefito ki he Fuakava Motuʻá, ko hono fakahā mahino mo taʻeveiveiua ʻo e misiona ʻo Sīsū Kalaisí, hono fatongia naʻe tomuʻa fakanofo ki ai ko e Mīsaia mo e Fakamoʻui ʻo e māmaní, mo e ngaahi ʻelemēniti fakafuakava ʻo ʻEne ongoongoleleí, ʻa ia naʻe akoʻi meia ʻĀtama ʻo aʻu mai ki he kuonga fakakosipeli takitaha ne hoko atu aí. Ko ia ko e taumuʻa māʻolunga taha ʻo e Tohi ʻa Molomoná ko hono toe fakafoki mai ki he fāmili fakaemāmani lahi ʻo e ʻOtuá ʻa e ʻilo mahuʻinga ki he fatongia ʻo Kalaisí ʻi he fakamoʻui ʻo e tangata, fefine mo e tamasiʻi kotoa pē ʻoku moʻui he lolotonga ní, kuo moʻui, pe ʻe toki moʻui ʻi he funga ʻo e māmaní” (Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 6–7).

Sēkope 4:5. Hū ki he Tamaí ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí

ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi tohi ʻa Sēkopé ha fakakaukau mahuʻinga ki he fono ʻa Mōsesé mo e Fuakava Motuʻá. ʻI heSēkope 4:5, ʻoku tau ʻilo ai naʻe hū ʻa e kau palōfita kimuʻa ʻi he kuonga ʻo Sēkopé, ki he Tamai Hēvaní ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí ke fakahaaʻi naʻa nau ʻilo ʻa e Tamaí mo e ʻAló. ʻOku hanga ʻe he ngaahi lea ʻa Sēkopé ʻo fakahā mai naʻe lahi ange e fono ʻa Mōsesé ʻi ha ngaahi fekau mo ha ngaahi tuʻutuʻuni fakalao fefeka pē ʻo hangē ko e maʻu ʻa e kau poto ʻo onopōní. Naʻe fakamoʻoni ʻa e fono ʻa Mōsesé kia Sīsū Kalaisi pea tataki atu ʻa e kakai angatonú ki honau fakamāʻoniʻoniʻí ʻo fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí.

Sēkope 4:10. “Maʻu ʻa e akonakí mei hono toʻukupú”

Naʻe fakamatala ʻe Palesiteni Melioni G. Lomenī ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ki he mahuʻinga ʻo hono ʻiloʻi mo muimui ʻi he akonaki ʻa e ʻEikí:

“ʻOku ʻikai ke u fakakaukau ʻoku [muimui] ʻi he ʻiloʻilo pau ʻa e tokolahi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ki he ngaahi fakalotoa ʻa e tangatá pe ko ʻenau akonaki ʻanautolú kae ʻikai ke tokanga ki he akonaki ʻa e ʻEikí. Neongo ia, ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau ʻai ai ke tau ʻiloʻi e akonaki ʻa e ʻEikí, ʻoku tau fakahehema ke fetongi ʻEne akonakí ʻaki haʻatautolú. Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai ha toe meʻa kehe te tau lava ʻo fai ka ko e muimui ki heʻetau akonakí he taimi ʻoku ʻikai ke tau ʻilo ai e fakahinohino ʻa e ʻEikí” (“Seek Not to Counsel the Lord,” Ensign, Aug. 1985, 5).

Paaki