Laipelí
Lēsoni 124: 3 Nīfai 14


Lēsoni 124

3 Nīfai 14

Talateú

‘I he hoko atu e malanga ‘a Sīsū Kalaisí ʻi he temipale ko Mahú, naʻá Ne fakatokanga ki he kakaí kau ki hono fakamāuʻi e niʻihi kehé pea fakahinohinoʻi kinautolu ke nau fekumi ki he ngaahi tāpuaki mei he Tamai Hēvaní ʻi he lotu mo fai Hono finangaló. Naʻe fakatokanga foki ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolu kau ki he kau palōfita loí pea fakamamafaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo hono fai e finangalo ʻo e ʻOtuá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

3 Nīfai 14:1–6

ʻOku akonaki ʻa e Fakamoʻuí kau ki he fakamaau angatonú

Ke teuteuʻi e kau akó ke nau ako ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí, lau ʻa e talanoa ko ʻeni ne fai ʻe Palesiteni Thomas S. Monson:

ʻĪmisi
Palesiteni Thomas S. Monson

“Ne hiki mai ha ongomātuʻa ko Lisa mo Sione ki ha feituʻu foʻou. ʻI he pongipongi ʻe taha ʻi heʻena maʻu meʻatokoní, ne sio atu ʻa Lisa he matapā sioʻatá ʻoku taufō mai hono kaungāʻapí.

“‘Meʻa ʻuli moʻoni ko e fō ko ʻeé!’ Ne pehē ange ʻa Lisa. ‘ʻOku ʻikai poto hotau kaungāʻapí he fō e valá ke maʻá!’

“Ne fakasio ki tuʻa ʻa Sione mo ne fakalongo pē.

“Ne fai ʻe Lisa e lau tatau he taimi kotoa ne taufō ai hono kaungāʻapí.

“Uike siʻi mei ai, ne ʻohovale ʻa Lisa he sio atu ʻi hono matapā sioʻatá ʻoku tautau mai ʻi hono kaungāʻapí ha fō maʻa mo lelei. Naʻá ne pehē ange ki hono husepānnití, ‘Sione sio atu—faifai pea poto he foó! Heiʻilo pe naʻá ne ʻai fēfē ia.’

“Ne tali ange ʻe Sione, ‘ʻOfaʻanga te u ʻoatu e talí. [Te ke fiefia ke ʻilo ne u ʻā pongipongi ʻane uhu ʻo fufulu ʻeta matapā sioʻatá!]’” (“ʻOku ʻIkai Fakaʻau ʻo Ngata ʻa e ʻOfá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2010, 122).

  • Ko e hā ʻoku tau ako mei he talanoa ko ʻení?

Fakamatalaʻi ʻoku ʻi he 3 Nīfai 14 ʻa e hokohoko atu ʻo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ki he kau Nīfaí ʻi he temipalé. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e 3 Nīfai 14:1–2. Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú pea ʻai ke ʻilo e fakatokanga ʻa Sīsū Kalaisi kau ki hono fakamāuʻi e niʻihi kehé. Mahalo te ke fie maʻu ke fakamatala ki he ʻuhinga ʻo e foʻi lea fua, ʻi he 3 Nīfai 14:2, ke fua ʻaki pe fakamāuʻi. ʻOku ʻuhinga e kupuʻi lea “ko e fua ko ia te mou fua ʻaki” ki he tuʻunga moʻui ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe ha tokotaha ke fua pe fakamāuʻi ʻaki e niʻihi kehé.

  • Te ke fakahaaʻi fēfē ʻa e moʻoni ʻi he 3 Nīfai 14:2 ʻi he fakalea pē ʻaʻau? (ʻOku totonu ke fakahaaʻi ʻe he tali ʻa e tokotaha akó e moʻoni ko ʻení: ʻE fakamāuʻi kitautolu ʻo fakatatau mo e founga ʻoku tau fakamāuʻi ʻaki e niʻihi kehé.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e fekau ʻa e Fakamoʻuí ke “ʻoua te mou fakamaau” ʻi he 3 Nīfai 14:1, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Dallin H. Oaks ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Kole ki he kalasí ke nau fakafanogo ki he founga fakamaau ʻoku totonu ke tau fakaʻehiʻehi mei hono fai ki he niʻihi kehé.

ʻĪmisi
ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi

“Ko e fakamaau fakaʻosí… ko ha meʻa ʻe fai ʻi he kahaʻú ʻa ia ʻe tuʻu e tokotaha kotoa ʻi he ʻao ʻo e fakamaauʻanga ʻo Kalaisí ke fakamāuʻi fakatatau ki heʻetau ngāué. … ʻOku ou tui ʻoku ʻuhinga mahino ange e fekau fakafolofola ‘ʻoua te mou fakamāú’ ki he fakamaau fakaʻosi ko ʻení. …

“… Ko e hā ne fekauʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ke ʻoua te tau fai e fakamaau fakaʻosi ko ʻení? ʻOku ou tui naʻe ʻomai ʻa e fekau ko ʻení he ʻoku tau aafe ke fakamāuʻi leva ha taha ʻi he taimi ʻoku tau pehē ai ʻe ʻalu ha taha ki heli (pe ki langi) koeʻuhí ko ha meʻa naʻá ne fai pe ʻi ha taimi pau. ʻI heʻetau fai ʻení—pea ʻoku ʻi ai ha ʻahiʻahi lahi ke fai ia—ʻoku tau fakamamahiʻi kitautolu pea mo e tokotaha ʻoku tau feinga ke fakamāuʻí. …

“… Ko e ongoongoleleí ko ha ongoongolelei ʻo e ʻamanaki lelei, pea ʻoku ʻikai fakamafaiʻi ha tokotaha ʻo kitautolu ke ne fakaʻikaiʻi ʻa e mālohi ʻo e Fakaleleí ke fakamaʻa fakafoʻituitui ʻa e ngaahi angahalá, fakamolemolé pea mo hono toe foʻu ha moʻui ʻi ha tuʻunga taau” (“‘Judge Not’ and Judging,” Ensign, Aug. 1999, 7, 9).

  • ʻOku tokoni fēfē atu e fakamatala ʻa ʻEletā ʻOakesí ke mahino kiate koe e fekau ʻa e Fakamoʻuí ke “ʻoua [ʻe] fakamāú”?

Fakaʻaliʻali ha kiʻi meʻa, hangē ko ha kiʻi malamalaʻi ʻakau. Fakamatalaʻi ko e foʻi lea ʻe taha ki he kiʻí ko e malamalaʻi. Fakafakaʻaliʻali (pe tā ʻi he palakipoé) ha fuʻu konga ʻakau pe ko ha vaʻa ʻakau lōloa. Talaange ki he kau akó ne fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí e malamalaʻi ʻakaú mo e fuʻu konga ʻakaú ke tokoni ke mahino kiate kitautolu e ngaahi palopalema ʻoku hoko ʻi heʻetau fakamāuʻi taʻe totonu e niʻihi kehé. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e 3 Nīfai 14:3–5, pea kole ki he kalasí ke nau fakakaukau ki he meʻa ʻoku fakafofongaʻi ʻe he malamalaʻi ʻakaú mo e fuʻu konga ʻakaú.

  • Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he malamalaʻi ʻakaú? (Ko e fehalaaki ʻoku tau fakatokangaʻi ʻi ha taha kehe.) Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he fuʻu konga ʻakaú? (Ko ʻetau ngaahi fehalākí.)

Fakamahinoʻi ʻoku nofotaha e talanoa ʻa e Fakamoʻuí ʻi he ngaahi meʻa ʻoku fihia ʻi he matá. ʻOku malava ke uesia ʻe he ngaahi meʻa ko iá e vakai ʻa ha tokotaha.

  • ʻOku uesia fēfē ʻe heʻetau ngaahi fehalākí e founga ʻo ʻetau vakai ki he niʻihi kehé?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau pe ʻoku lelei nai ʻi ha taimi ke fakamaauʻi e niʻihi kehé. ʻOange kiate kinautolu ha taimi ke fakalaulauloto ai ki he fehuʻí ni. Pea fakamatalaʻi ʻi hono liliu ʻaki ʻo e ueʻi fakalaumālié e Mātiu 7:1, naʻe fakamahino ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá e akonaki ʻa e Fakamoʻuí kau ki hono fakamaauʻi e niʻihi kehé. Fakatatau kia Siosefa Sāmitá, naʻe pehē ʻa e Fakamoʻuí, “ʻOua ʻe fakamaau taʻe-māʻoniʻoni, koeʻuhi ke ʻoua naʻa fakamaaua ʻa kimoutolu; kae fakamaau ʻi he fakamaau ʻoku māʻoniʻoní” (Liliu ʻe Siosefa Sāmitá, Mātiu 7:1 [ʻi he Mātiu 7:1, futinouti a]). Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻi he Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí:

“ʻOku ongoʻi ʻe he kakaí he ngaahi taimi ʻe niʻihi ʻoku hala ke fakamaauʻi ʻa e kakaí ʻi ha faʻahinga founga pē. Neongo ʻoku moʻoni ʻeni ʻoku ʻikai totonu ke ke fakahalaiaʻi ʻa e kakaí pe fakamaauʻi kinautolu ʻi ha founga taʻe māʻoniʻoni, ʻe kei fie maʻu pē koe ke ke fakahoko ha ngaahi fakamaau ʻi he ngaahi fakakaukaú, ngaahi tūkungá, pea mo e kakaí ʻi hoʻo moʻuí kotoa. Kuo ʻosi ʻomi ʻe he ʻEikí ha ngaahi fekau lahi he ʻikai ke ke lava ʻe koe ʻo tauhi ʻo ka ʻikai ke ke fai ha ngaahi fakamaau” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko ha huluhulu ki he Ongoongoleleí [2004], 36).

Ke tokoni ki he kau akó ke nau vakai ne akoʻi ʻe he Fakamoʻuí e mahuʻinga ʻo hono fai ʻo e ngaahi fakamaau angatonú, fakaafeʻi kinautolu ke nau lau fakalongolongo e 3 Nīfai 14:6. Kole kiate kinautolu ke ʻai ke ʻilo ha ngaahi fakamaau naʻá Ne fakahinohinoʻi kitautolu ke fakahoko. Kole kiate kinautolu ke lipooti e meʻa ne nau maʻú.

  • Ko e hā e ʻuhinga hono foaki e meʻa māʻoniʻoní ki he fanga kulií pea lī e mataʻi tofé ki he fanga puaká? (Ko hono vahevahe ha meʻa ʻoku toputapu mo kinautolu he ʻikai ke nau houngaʻia aí pe fakaʻapaʻapaʻi hono toputapú.)

  • Ko e hā e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 14:6 kau ki he anga ʻetau fakamāuʻi ʻo e niʻihi kehé?

Hili e tali ʻa e kau akó, lau e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi kau ki he ngaahi tūkunga kehe ʻoku fie maʻu ai ke tau fai ha fakamaau angatonú:

“ʻOku tau fakamaauʻi hono fili hotau kaungāmeʻá, fili ki he founga ʻo hono fakamoleki hotau taimí mo e paʻangá, pea pehē foki ki hono fili ʻo ha hoa taʻengatá. …

“… ʻE tataki e fakamaau totonú ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí, ʻikai ko e ʻitá, loto sāuní, loto koví pe siokitá” (“‘Judge Not’ and Judging,” 9).

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fai ha fakamaau angatonu ʻi he ngaahi feituʻu hangē ko hono fili ʻo e kaungāmeʻá, fili ki he founga ʻo hono fakaʻaongaʻi hotau taimí mo ʻetau paʻangá, mo hono fili ʻo ha hoa taʻengatá?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo ha ngaahi tūkunga kehe ʻoku fie maʻu ai ke tau fakamaauʻi e niʻihi kehé? (Mahalo ʻe lea ʻaki ʻe he kau akó ʻa hono fili ha ngāue ʻoku ʻi ai hao faingamālie ki ai pe ko e tali ha fakaafe ke ʻalu ʻo teiti.)

3 Nīfai 14:7–11

Naʻe akonaki ʻa e Fakamoʻuí kau ki he fekumi ki he ngaahi tāpuaki mei he Tamai Hēvaní

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo e 3 Nīfai 14:7–11, pea fekumi ki he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí kau ki he finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke tali ʻetau lotú. Fakamatalaʻi ange kapau ʻoku angaʻofa mo ʻofa ʻa e ngaahi tamai fakaemāmaní ʻoku ʻikai ke nau haohaoá ke foaki ki heʻenau fānaú ʻa e mā mo e ika kae ʻikai ko e maká mo e ngatá, kuo pau ke tali ʻe heʻetau Tamai Hēvani ʻoku haohaoa ʻene manavaʻofá mo e angaʻofá e lotu ʻEne fānaú ke maʻu ha tokoní.

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he 3 Nīfai 14:7–11? (Mahalo ʻe ʻilo ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehekehe. Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha mahalo te ke fie fakamamafaʻi ko e ʻoku tāpuekina kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi heʻetau lotu ke maʻu ʻEne tokoní.)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate koe ke ke ʻilo ʻe tali ʻe he Tamai Hēvani hoʻo lotú?

  • Ko e fē nai ha taimi kuó ke ongoʻi ai e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻiate koe ʻi he founga naʻá Ne tali ai hoʻo lotú? (Mahalo te ke loto ke ʻoange ki he kau akó ha taimi ke nau fakakaukau ki he fehuʻi ko ʻení kimuʻa pea nau talí. Fakakaukau foki ke ke vahevahe haʻo aʻusia.)

3 Nīfai 14:12–27

ʻOku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí e mahuʻinga ʻo hono fai e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo e 3 Nīfai 14:12, pea kole kiate kinautolu ke fakakaukau ki he founga ʻoku tokoni ai e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ke nau hoko ʻo tatau ange mo e Tamai Hēvaní.

  • ʻOku tokoni fēfē e talangofua ki he akonaki ʻi he 3 Nīfai 14:12 ke tau hoko ʻo tatau ange mo e Tamai Hēvaní?

Talaange ki he kau akó ʻi he hoko atu e akonaki ʻa e Fakamoʻuí, naʻá Ne fakaʻaongaʻi ha ngaahi talanoa fakatātā mālohi ke tokoni ke mahino kiate kitautolu e mahuʻinga ʻo hono fai e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní.

Ke teuteuʻi e kau akó ke nau ako e talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 14, fai ʻa e ʻekitivitī ko ʻení:

Vahevahe e kau akó ki ha kulupu ʻe 2–4. ʻOange ki he tokotaha ako takitaha ha laʻi pepa. Hiki ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení ʻi he palakipoé, pea vahe ha taha ki he kulupu takitaha: 3 Nīfai 14:13–14; 3 Nīfai 14:15–20; 3 Nīfai 14:24–27. (Kapau ʻoku tokolahi hoʻo kalasí, vahe e potufolofola takitaha ki ha kulupu lahi ange.) Kole ki he kau akó ke nau lau e potufolofola kuo vahe angé pea tā ha fakatātā ʻo e talanoa fakatātā ne fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí. ʻAi foki ke nau hiki e meʻa ʻoku nau ako mei he ngaahi talanoa fakatātaá.

Hili ha taimi feʻunga, ʻai e kau akó ke nau fakaʻaliʻali ʻenau ngaahi fakatātaá ki he kalasí pea fakamatalaʻi e meʻa ne nau akó. ʻI hono fakahaaʻi mai ʻe he kau akó e meʻa ne nau akó, fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • ʻOku tatau fēfē e talangofua ki he ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí mo e ʻalu ʻi he hala fāsiʻí? ʻOku tatau fēfē ʻa hono siʻaki e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí mo e ʻalu ʻi he hala ʻoku fālahí? (Vakai, 3 Nīfai 14:13–14.) Ko e hā ha founga ʻoku kehekehe ai e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí mei he ngaahi akonaki ʻa e māmaní?

  • Ko e hā ka tui ai ʻe ha ulofi e vala ʻo ha sipi? (Vakai, 3 Nīfai 14:15.) Ko e hā ʻoku fakahaaʻi mai ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení kau ki he ngaahi holi mo e ngāue ʻa e kau palōfita loí?

  • ʻOku fakafofongaʻi ʻe he ʻulu ʻakau ʻi he 3 Nīfai 14:16–20 e kakaí, ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi fuá? (Mahalo ʻe kau ʻi he ngaahi talí e ngaahi fakakaukaú, tōʻongá mo e takiekina ʻo e niʻihi kehé.)

  • ʻI heʻetau fanongo ki he ngaahi lea ʻa e Fakamoʻuí pea muimui ʻiate kinautolú, ʻoku tau hangē ko ha tangata ʻokú ne langa hono falé ʻi he funga maká? (Vakai, 3 Nīfai 14:24–25.) Kapau te tau fili ke ʻoua ʻe muimui ʻi he folofola ʻa e Fakamoʻuí, ʻoku tau tatau fēfē nai mo e tangata ʻokú ne langa hono falé ʻi he ʻoneʻoné? (Vakai, 3 Nīfai 14:26–27.)

    Hili hono fakahokó mo e fealeaʻaki ʻa e kalasí, kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e 3 Nīfai 14:21–23.

  • Ko e hā ʻoku tau ako mei he 3 Nīfai 14:21? (Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi foʻi lea kehekehe, ka ʻoku totonu ke nau ʻilo ʻa e moʻoni ko ʻení [hiki e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé]: Kuo pau ke tau fai e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní ke tau lava ʻo hū ki he puleʻanga ʻo e langí.)

  • ʻOku kaunga fēfē ʻa e moʻoni ko ʻení ki he fakatātā ʻo e hala ʻoku fālahí mo ia ʻoku lausiʻí, ʻakau koví mo ia ʻoku leleí, pea mo e tangata potó mo e tangata valé?

ʻOange ki he kau akó ha taimi ke nau fakalaulauloto mo fakaʻaongaʻi e meʻa ne nau ako ʻi he 3 Nīfai 14. Fakaafeʻi kinautolu ke tohi ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá kau ki he founga te nau fakatupulaki ai ʻenau holi ke muimui ʻi he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 14. Kapau ʻoku ʻi ai ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau fakamatala fakanounouʻi e meʻa ne nau akó pea vahevahe e meʻa te nau fai koeʻuhí ko e meʻa ne nau akó. Mahalo te ke fakaʻosi ʻaki hono fakamoʻoniʻi e ngaahi tāpuaki ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo muimui ki he finangalo ʻo e Tamai Hēvaní.

Paaki