Laipelí
Lēsoni 66: Mōsaia 26


Lēsoni 66

Mōsaia 26

Talateú

ʻI he lolotonga ʻo e pule ʻa Mōsaiá, ko ha tokolahi ʻo e toʻu kei tupu haké—ʻa kinautolu naʻe kei iiki ʻi he taimi ʻo e malanga fakaʻosi ʻa e Tuʻi ko Penisimaní—naʻe ʻikai ke nau tui ki he ngaahi akonaki ʻo e Siasí pea nau fakafisi ke lotu ki he ʻEikí. Naʻe fakalotoʻi ʻe he toʻu tupu taʻe tui ko ʻení ha kau mēmipa kehe ʻo e Siasí ke nau fai ha ngaahi angahala mamafa. Naʻe ʻomai ha tokolahi ʻo e kau maumaufono ko iá ki he ʻao ʻo ʻAlamaá, ko e taki ʻo e Siasí. Naʻe ʻikai ke ʻilo ʻe ʻAlamā ʻa e meʻa ke faí, ka naʻe faifai peá ne kole ki he ʻEikí ha fakahinohino ʻi he founga hono fakamāuʻi ʻo e kāingalotu talangataʻá. Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻa e founga ʻoku totonu ke muimui ki ai ʻa ʻAlamaá ʻi hono ʻai ke haʻisia ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ki heʻenau ngaahi angahalá. Naʻe toe ako foki mo ʻAlamā ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá pea mo ʻEne fie fakamolemoleʻi kinautolu ʻoku fakatomalá. Naʻe muimui ʻa ʻAlamā ki he faleʻi ʻa e ʻEikí ʻo maau ai ʻa e Siasí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Mōsaia 26:1—6

ʻOku ʻikai ke tui ha tokolahi ʻo e toʻu tangata kei tupu haké ki he ongoongoleleí pea ʻoku nau taki ha niʻihi ke fai angahala.

Hiki ʻa e ongo fehuʻi ko ʻení he palakipoé ʻi he teʻeki fai e kalasí:

Te ke fakamatalaʻi fēfē hoʻo fakamoʻoní he ʻahó ni?

Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke fie maʻu ke fakatupulaki ai hoʻo fakamoʻoní?

Kole ki he kau akó ke nau tali e ongo fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau tohinoa ki he ako folofolá pe pepa akó. Ka hili ha taimi feʻunga, peá ke fakamatalaʻi ange ʻoku ʻi he Mōsaia 26 ha fakamatala ki ha falukunga kakai naʻe ʻikai ke nau fakahoko e meʻa ne fie maʻu ke tanumaki ʻaki ʻenau fakamoʻoní. Ko hono olá, naʻe ʻikai tupulaki ʻenau tui ki he ʻOtuá, pea ne nau taki ai ha kāingalotu tokolahi ʻo e Siasí ki he faiangahalá mo fehalākí. Fokotuʻu ange ko e taimi ʻe ako ai e fakamatala ko ʻení ʻe he kau akó, ʻoku totonu ke nau fakakaukauʻi ʻa e meʻa ʻokú ne akoʻi fekauʻaki mo hono fakatupulaki mo fakamālohia ʻenau fakamoʻoní.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi ʻa e Mōsaia 26:1–3. Pea fehuʻi ange ki he kalasí:

  • Ko e hā ʻa e fili ne fai ʻe ha tokolahi ʻo e toʻu tangata kei tupu haké? (Naʻa nau fili ke ʻoua te nau tui ki he ngaahi tukufakaholo ʻa ʻenau mātuʻá.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku taʻofi ai ʻe he taʻetui ʻa e kakaí ʻa ʻenau i he lava ʻo “mahino [kiate kinautolu] e folofola ʻa e ʻOtuá”? Mōsaia 26:3

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakaiku ʻa e tuí (pe ko ha maʻu pē ʻo ha holi ke tuí) ki he ngaahi ngāue ʻokú ne fakamālohia ʻetau fakamoʻoní. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e taimi ʻoku fili ai e kakaí ke ʻoua te nau tuí, ʻoku nau toe fili foki ai ke ʻoua te nau fai ha ngaahi meʻa pau te ne tokoniʻi kinautolu ke fakatupulaki ha fakamoʻoni mālohí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 26:3–4, 6. Kole ki ha vaheua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau siofi ʻa e ngaahi meʻa he ʻikai fakahoko ʻe he toʻu tangata kei tupu haké koeʻuhí ko ʻenau taʻe tuí. Kole ki he vaheua ʻe tahá ke nau siofi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e taʻe tui ko ʻení.

  • Ko e hā naʻe fakafisi ʻa e toʻu tangata kei tupu haké ke nau fai koeʻuhí ko ʻenau taʻetuí?

  • Ko e hā e ngaahi nunuʻa ʻo ʻenau taʻetuí?

Hili hono aleaʻi ʻe he kau akó e ongo fehuʻi ko ʻení, hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Ke tau fakatupulaki mo pukepuke ha fakamoʻoni, ʻoku fie maʻu ke tau …

ʻĪmisi
Palesiteni Henelī B. ʻAealingi

Kole ki ha taha ako ke ne lau ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Kole ki he kalasí ke nau fakafanongo ki ha ngaahi founga ke fakakakato ʻaki e sētesi ʻi he palakipoé.

“ʻOku fie maʻu ke tanumaki e fakamoʻoní ʻi he lotu ʻo e tuí, fiekaia ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻi he tohi folofolá pea mo e talangofua ki he moʻoni kuo tau maʻú. ʻOku fakatuʻutāmaki hono liʻaki ʻo e lotú. ʻOku tuʻu fakatuʻutāmaki ʻetau fakamoʻoní ʻi he kehe pē ke lau mo ako e folofolá. ʻOku fie maʻu e ngaahi ivi ko iá ki heʻetau fakamoʻoní. …

“Kuo pau ke potupotu tatau mo hokohoko atu ʻetau keinanga ʻi he folofola ʻa e ʻOtuá, lotu fakamātoató, mo e talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí kae lava ke tupulaki ʻetau fakamoʻoní” (“Ko ha Fakamoʻoni Moʻui,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 127).

  • Ko e hā ʻa e ngaahi founga naʻe fakamahino ʻe Palesiteni ʻAealingi ʻe tokoni ke tau fakatupulaki ʻetau fakamoʻoní? (ʻI hono fakahā ʻe he kau akó ʻa e ngaahi founga ko ʻení, fakahū kinautolu ki he sētesi ʻi he palakipoé: Koeʻuhí ke fakatupulaki pea mo pukepuke ha fakamoʻoni, ʻoku fie maʻu ke tau keinanga ʻi he folofola ʻa e ʻOtuá, lotu ʻi he tui, mo talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí.)

  • Kuo takiekina fēfē ʻe he ngaahi founga ko ʻení hoʻo fakamoʻoní?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 26:5–6, ʻo kumi e founga hono uesia ʻe he toʻutupu taʻetuí ha niʻihi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí.

  • Fakakaukau ki he fakamatala ko ʻení: “Ko ia naʻe hoko ai ʻo ʻaonga ke valokiʻi ʻe he Siasí ʻa kinautolu naʻe faiangahalá, ʻa ia naʻe kau ki he Siasí” (Mōsaia 26:6). ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga ʻo e lea ko ʻení? (ʻOku mahuʻinga ke fakamāuʻi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí kuo faiangahalá pea mo ʻai ke nau haʻisia ki he meʻa ʻoku nau fai pe taʻe faí.)

Mōsaia 26:7–14

Ko e kole ʻa ʻAlamā ki he ʻEikí ke maʻu ha fakahinohino ki he founga hono fakamāuʻi kinautolu ʻoku faiangahalá

ʻAi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau pe ʻe anga fēfē haʻate hoko ko ha pīsope ʻo ha uooti mo ha kāingalotu ne nau fai ha ngaahi angahala mamafa mo taʻe fakatomala. Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau fakalongolongo pē ki he meʻa te nau fai ʻi he tūkunga ko ʻení. Te nau fakahoko fēfē honau fatongia ke ʻai ʻa e kāingalotú ke nau haʻisia ki heʻenau ngaahi angahalá mo tokoniʻi ke nau fakatomalá? Fakamatala ange naʻe fehangahangai ʻa ʻAlamā, ko e taki ʻo e Siasí, mo ha pole tatau.

Fakamatalaʻi nounou ʻa e Mōsaia 26:7–12 ʻaki hano fakamatala ange naʻe ʻomi ʻa kinautolu naʻe faiangahalá ki he ʻao ʻo ʻAlamaá. Naʻe teʻeki ai ha meʻa pehē ʻe hoko ki muʻa ʻi he Siasí, pea naʻe ʻikai ke ʻilo ʻe ʻAlamá ʻa e meʻa ke faí. Naʻá ne fakakaukau ai ke ʻave ʻa e kau maumau fonó ki he Tuʻi ko Mōsaiá ke fakamāuʻi. Naʻe fakafoki mai kinautolu ʻe he Tuʻi ko Mōsaiá kia ʻAlamā, he ko ia naʻá ne maʻu ʻa e mafai mei he ʻOtuá ke fakamāuʻi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí naʻe faiangahalá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi ʻa e Mōsaia 26:13–14. Kole ki he kalasí ke nau kumi e ongo ʻa ʻAlamā fekauʻaki mo hono fatongia ke fakamāuʻi kinautolu naʻe faiangahalá.

  • Ko e naʻe fai ʻe ʻAlamā ʻi heʻene faingataʻaʻia ʻi hono fatongia ke fakamāuʻi ʻa e kau maumau-fonó?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻoku feinga ʻa e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakoló ke maʻu e fakahinohino ʻa e ʻEikí ʻi he taimi ʻoku nau tokoniʻi ai kinautolu kuo faiangahalá?

Mōsaia 26:15–32

Ko hono fakahā ʻe he ʻEikí kia ʻAlamā e founga ke ʻekea mei he kāingalotu ʻo e Siasí ʻa ʻenau ngaahi angahalá pea mo fokotuʻu e ngaahi tuʻunga ʻo e fakatomalá

Ke tokoniʻi ke mahino ki he kau akó ʻa e kakano ʻo e Mōsaia 26:15–32, fakamahino ange ʻoku ʻi he ngaahi veesi ko ʻení e tali ʻa e ʻEikí ki he fehuʻi ʻa ʻAlamā fekauʻaki mo e meʻa naʻe totonu ke ne fai ki he kau maumau-fonó. ʻI hono ako ko ia ʻe he kau akó e tali ʻa e ʻEikí, poupouʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi tokāteline ʻoku tokoni ke mahino lelei ange ai kiate kinautolu ʻa e fatongia ʻo e kau fakamaau lakanga fakataulaʻeikí, hangē ko e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakoló (pea ki he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ko e kau palesiteni fakasiteikí, fakavahefonuá, mo e kau palesiteni fakamisioná). Toe kole ange ke nau kumi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi tokāteline fekauʻaki mo e faʻa fakamolemolé.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 26:17–28, ʻo fakatokangaʻi ʻa e taimi kotoa pē ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa e foʻi lea hokú pe ʻaʻakú. Mahalo naʻá ke fie maʻu ke fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ongo foʻi leá ni ʻi he taimi kotoa pē ʻokú na ʻasi aí. Pea toki fehuʻi ange ki he kalasí:

  • ʻI he Mōsaia 26:17–28, ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he foʻi lea ko e ʻaʻakú mo e hokú fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻEikí ʻi he founga ʻo e fakatomalá? (Mahalo naʻá ke fie maʻu ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakamatalaʻi ha ngaahi kupuʻi lea pe veesi pau ʻokú ne poupouʻi ʻenau talí.)

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he Mōsaia 26:20–21 fekauʻaki mo e fatongia ʻo e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí ʻi he founga ʻo e fakatomalá? (Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí ʻa e ʻEikí pea ʻi he tuʻunga ʻo e angahala mamafá, ʻe lava ʻa e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakoló ʻo tokoni ke tau fakatomala mo maʻu ha fakamolemole.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ai ʻa e pīsopé pe palesiteni fakakoló ʻo tokoni kiate kinautolu ʻoku fefaʻuhi mo e angahalá mo e ngaahi ʻahiʻahí?

Fakamatalaʻi ange naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā fekauʻaki mo e meʻa kuo pau ke fai ʻe kinautolu ʻoku fekumi ki he fakamolemolé kae lava ke nau fakatomalá. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fekumi tauhoa ʻi he Mōsaia 26:29–32 pea fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fie maʻu ʻe he ʻEikí ke tau fai ʻi he taimi ʻoku tau fakatomala aí.

Hili hano maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke nau ako ai ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke hiki ʻi he palakipoé, ʻi he fakalea pē ʻanautolu, ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ne nau maʻú. ʻE ala kau ʻi heʻenau ngaahi talí ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

ʻOku fakaiku ʻa e vete ʻo e ngaahi angahalá ki he fakamolemolé.

ʻE fakamolemoleʻi ʻe he ʻEikí ʻa kinautolu ʻoku fakatomala ʻi he loto fakamātoato moʻoní.

Kuo pau ke tau fakamolemoleʻi ʻa e kakai kehé kae maʻu e fakamolemole ʻa e ʻEikí.

Koeʻuhí ke tokoni ke mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení, fai ange ha niʻihi pe ko e kotoa ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻI he Mōsaia 26:29, ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻo e kupuʻi lea “vete ʻene ngaahi angahalá ʻi ho ʻaó mo hoku ʻaó”? (Mahalo naʻá ke fie maʻu ke fakamahino ange ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ko e ho ʻi he vēsí ni kia ʻAlamā.)

  • ʻI he taimi kuo fakahoko ai ʻe ha taha ha angahala mamafa, ʻokú ke pehē ko e hā ʻoku fie maʻu ai e taha ko iá ke ne vete ki he ʻEikí pea mo e taki faka-Siasi totonú? (Ko e ngaahi maumaufono lalahí, hangē ko e maumauʻi ʻo e fono e angamaʻá, te ne ala uesia e tuʻunga mēmipa ʻo e tokotahá he Siasí. Ko ia ai, ʻe fie maʻu ʻi he ngaahi meʻa peheé ʻa e tokotahá ke ne vete ʻa e angahalá ki he ʻEikí pea mo Hono fakafofonga ʻi he Siasí fakatouʻosi. ʻOku maʻu ʻe he kau pīsopé mo e kau palesiteni fakakoló ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke tokoniʻi kinautolu kuo faiangahala ka ʻoku feinga ke maʻu e fakamolemolé. Neongo ko e ʻEikí pē te ne lava ke fakamolemoleʻi ʻa e angahalá, ka ʻoku fakahoko ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí ha tuʻunga tokoni ʻi hono tokoniʻi ʻo e kakaí ke maʻu ʻa e fakamolemole ko iá. ʻOku nau tauhi ʻa e ngaahi vetehia ko ia ʻi ha tuʻunga ʻoku ʻikai fakahāhāholo mo tokoniʻi kinautolu kuo vetehiá ʻi he kotoa ʻo hono ngāueʻi ʻo e fakatomalá.)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke fakatomala ha taha “ ʻi he moʻoni ʻo hono lotó”? Mōsaia 26:29

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻe he ʻEikí ke tau fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kehé? ʻOku fekauʻaki fēfē ʻa e fakatomalá mo e fakamolemoleʻi ʻo e niʻihi kehé? (Vakai, 3 Nīfai 13:14–15; T&F 64:8–11.)

  • Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi ko ʻení te ne lava ʻo ʻomi ha lototoʻa pe fakafiemālie ki ha taha ʻoku holi ke fakatomala ka ʻoku ʻikai ke ne ongoʻi ʻe lava ʻo fakamolemoleʻi ia?

Mōsaia 26:33–39

Ko e talangofua ʻa ʻAlamā ki he faleʻi ʻa e ʻEikí, fakamāuʻi ʻo kinautolu ne nau faiangahalá pea mo hono ʻomi e maau ki he Siasí.

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakamatala ʻe he Mōsaia 26:33–37 ʻa e founga ʻo e muimui ʻa ʻAlamā ki he ngaahi fakahinohino ʻa e ʻEikí, fakamāuʻi e kāingalotu ʻo e Siasí ne faiangahalá, mo ʻai ke maau ʻa e Siasí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Mōsaia 26:34–37, mo kumi ʻa e ola ʻo e feinga ʻa ʻAlamā ke muimui he faleʻi ʻa e ʻEikí. Fai ange hoʻo fakamoʻoní, ko e taimi ʻoku tau fakatomala mo moʻui māʻoniʻoni aí, te tau lava ʻo maʻu ha nonga ʻi hotau lotó mo tupulaki fakalaumālie.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Mōsaia 26:29–30. Ko e ngaahi konga mahuʻinga ʻo e fakatomalá

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo e ngaahi kongai mahuʻinga ʻo e fakatomalá:

“Naʻe hanga ʻe Sipenisā W. Kimipolo ʻo fai mai ha fakahinohino fisifisimuʻa moʻoni kau ki he fakamolemole ʻi he fakatomalá. Kuo tokoniʻi ai ha kakai tokolahi ke nau ʻilo honau hala ke nau foki mai aí. Naʻá ne fakamahinoʻi mai ai ha ʻelemēniti mahuʻinga ʻe nima ʻo e fakatomalá.

Mamahi koeʻuhí ko e angahalá. Ako mo fakalaulauloto koeʻuhí ke ke ʻiloʻi pau ʻa hono mamafa ki he ʻEikí ʻa hoʻo angahalá. Te ne ʻomi ha mamahi fai fakamoʻui mo ha ongoʻi halaia. Te ne ʻomi foki mo ha holi fakamātoato ke te liliu, mo ha loto-lelei ke fakavaivai ki he ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku fie maʻu ʻe he fakamolemolé. …

Liʻaki ʻo e angahalá. Ko ha fakapapau taʻeueʻia, maʻu ai pē] ke ʻoua naʻa toe fai ʻa e maumaufono tatau. ʻI heʻetau tauhi ʻa e tukupā ko ʻení, he ʻikai ke tau toe foua e mamahi ʻo e angahala ko iá. …

Vete ʻo e angahalá. ʻOku fie maʻu maʻu pē ke mou vete hoʻomou ngaahi angahalá ki he ʻEikí. Kapau ko ha ngaahi angahala mamafa ia, hangē ko e angaʻulí, kuo pau ke vete ia ki ha pīsope pe palesiteni fakasiteiki. Mou fakamolemole ʻo fakatokangaʻi ange ʻoku ʻikai ko e fakatomalá ʻa e vete ʻo e angahalá. Ko ha sitepu mahuʻinga ia, ka ʻoku ʻikai feʻunga ia ʻiate ia pē. He ʻikai tokoni ke fakaleleiʻi ha ngaahi maumaufono mamafa ange ʻoku teʻeki vete ʻi haʻo vete hia fakakonga pē ʻaki haʻo fakamatala ha ngaahi fehālaaki iiki. …ʻOku mahuʻinga ʻi he fakamolemolé ha loto fiemālie ke fakahā kakato ki he ʻEikí, peá ka fie maʻu, ke fakamāuʻi ʻe Hono lakanga fakataulaʻeikí ʻa e meʻa kotoa kuó ke faí. …

Totongi huhuʻi ki he angahalá. Kuo pau ke ke totongi fakafoki ki he lahi taha ʻe lavá ʻa e meʻa kotoa pē naʻá ke kauhaʻasi, maumauʻi, pe fakameleʻi. ʻOku hoko e loto lelei ke totongi huhuʻí ko ha fakamoʻoni pau ki he ʻEikí ʻokú ke tukupā ke fai ʻa e meʻa kotoa te ke ala lavá ke fakatomala.

Talangofua ki he ngaahi fekaú kotoa. ʻOku ʻomi ʻe he talangofua kakató ʻa e mālohi kakato ʻo e ongoongoleleí ki heʻetau moʻuí mo ha ivi ke tokanga taha ki hono siʻaki ʻo ha ngaahi anaghala pau. ʻOku kau ai ha ngaahi meʻa mahalo naʻe ʻikai ke ke fakakaukau ki ai ʻi he kamataʻangá ko ha konga ʻo e fakatoamalá, hangē ko e maʻu lotú, totongi vahehongofulú, fai ha tokoni, pea mo e fakamolemoleʻi ʻo e niʻihi kehé. …

“ʻOku ou fie tānaki atu ha sitepu fika ono: Fakamoʻoniʻi ʻo e Fakamoʻuí. ʻI he kotoa ʻo e ngaahi sitepu mahuʻinga ki he fakatomalá, ʻoku ou fakamoʻoni atu ko e meʻa mātuʻaki mahuʻinga tahá ke ke maʻu ha loto fakapapau ʻoku maʻu ʻa e fakamolemolé koeʻuhí ko e Huhuʻí. ʻOku mahuʻinga ke ʻilo ʻe toki lava pē ʻo fakamolemoleʻi koe ʻo fakatatau mo Hono finangaló” (“Finding Forgiveness,” Ensign, May 1995, 76).

Paaki