Laipelí
Lēsoni 74: ʻAlamā 8


Lēsoni 74

ʻAlamā 8

Talateú

Hili hono tali ʻe he kakaí ʻa e pōpoaki ʻa ʻAlamā ʻi Seilahemala, Kitione, mo Mīlekí, naʻe fakafisingaʻi ʻe he kakai ʻo ʻAmonaihaá ʻa ʻAlamā pea nau tuli ia ki tuʻa mei honau koló. ʻI he mafasia ʻa ʻAlamā ʻi he faiangahala ʻa e kakaí ni, naʻe toe hā mai kiate ia ʻa e ʻāngelo tatau pē naʻe hā mai kiate ia mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá. Naʻe fakamonūʻiaʻi ʻe he ʻāngeló ʻa ʻAlamā ʻi heʻene faivelengá mo fekauʻi ia ke ne toe foki ki ʻAmonaihā. Naʻe talangofua faivelenga ʻa ʻAlamā ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, pea naʻe ui ʻe he ʻEikí ʻa ʻAmuleki ke tokoni kiate ia ʻi heʻene ngāue fakafaifekaú. Naʻe fononga faivelenga atu ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ke akoʻi e kakai ʻo ʻAmonaihaá, kuo fakafonu kinaua ʻaki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo e mālohi ke fai ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 8:1–6

ʻOku tali ʻe he kakai tokolahi ʻi Mīleki ʻa e pōpoaki ʻa ʻAlamaá pea nau papitaiso

Kole ki he kau akó ke hiki honau nimá ki ʻolunga kapau ʻoku ʻi ai hanau kāinga pe kaungāmeʻa kuo ʻosi ngāue fakafaifekau maʻá e Siasí. Fakaafeʻi ha toko ua pe toko tolu ʻo e kau akó ke nau vahevahe ha meʻa ne fakahā ange ʻe honau kāingá pe kaungāmeʻá ne nau aʻusia ʻa ia ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e anga e ongo ʻoku maʻu ʻe he kau faifekaú he taimi ʻoku tali ai ʻenau pōpoakí. (Te ke lava foki ʻo fakakaukauʻi ke fakaafeʻi e kau akó ke nau talanoa ki he ngaahi taimi ne loto lelei ai ha taha ke tali ʻenau ngaahi feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí. Mahalo naʻá ke fie vahevahe ha meʻa kuó ke ʻausia tonu.)

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo pē ʻa e ʻAlamā 8:1–5. ʻAi ke nau ʻiloʻi e ngaahi kolo ʻe tolu ne malangaʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa e ongoongoleleí. Hiki e hingoa ʻo e ngaahi kolo ko ʻeni ʻe tolú he palakipoé. (Seilahemala, Kitione mo Mīleki.)

  • Ko e hā e ola e malanga ʻa ʻAlamā ʻi he ngaahi kolo ko ʻeni ʻe tolú? (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ki he kau akó ke nau vakai ki he ngaahi fakamatala fakanounou ʻo e vahe ʻo ʻAlamā 6–8 ke tokoniʻi kinautolu ke nau tali e fehuʻi ko ʻení.)

Fakamahinoʻi ange neongo naʻe tali ʻe he kakai ʻo e ngaahi kolo ko ʻení ʻa e pōpoaki ʻa ʻAlamaá, ka naʻe kei fehangahangai pē ʻene ngāue fakafaifekaú mo e ngaahi faingataʻá.

ʻAlamā 8:7–32

Hili hono fakafisingaʻi ʻo ʻAlamā ʻi ʻAmonaihaá, ʻoku fekau ʻe he ʻEikí kiate ia ke toe foki

Fehuʻi ange ki he kau akó pe kuo mamata nai hanau kāinga pe kaungāmeʻa kuo nau ngāue fakafaifekau taimi kakató ki hono fakafisingaʻi ʻe he kakaí ʻa e pōpoaki ʻo e ongoongoleleí. Fakakaukau ke fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi pē ke nau talanoa ki he founga ne tali ʻaki ʻe honau kāingá pe kaungāmeʻá ki he ngaahi meʻa pehē ne nau aʻusiá.

Fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi pē ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 8:7–14. Poupouʻi e kalasí ke nau fakakaukau ki he faʻahinga ongo naʻe mei ongoʻi ʻe ʻAlamā ʻi heʻene feinga ke akoʻi e ongoongoleleí ki he kakai ʻo ʻAmonaihaá. ʻI hono lau ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, ʻai ke nau kiʻi mālōlō ʻi ha ngaahi taimi ke tali e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku fakahā mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau ki he ʻulungaanga ʻo ʻAlamaá? (Vakai, ʻAlamā 8:8–10.

  • Naʻe mei fēfē haʻo tali ki he founga naʻa nau talitaliʻaki ʻa ʻAlamaá? (Vakai, ʻAlamā 8: 11–13.

  • ʻOku tatau pe faikehekehe fēfē ʻa e tali ʻa ʻAlamaá mo haʻo tali ʻi ha tūkunga pehē? (Vakai, ʻAlamā 8:14. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ko e fili ʻa ʻAlamā ke hokohoko atu e ngāue ʻa e ʻEikí ʻi he kolo ko ʻĒloné, ʻoku fakahaaʻi ai ʻa ʻene tui ki he ʻEikí pea he ʻikai ke ne holomui.)

Fakamahino ange neongo naʻe fakamātoato e lotua ʻe ʻAlamā e kakai ʻo ʻAmonaihaá (vakai, ʻAlamā 8:10), naʻe ʻikai ke tali mai leva ʻene ngaahi kolé. (Ne fakatomala kimui ha kakai ʻe niʻihi ʻi ʻAmonaihā. Vakai, ʻAlamā 14:1.

Lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Russell M. Nelson

“ʻOku ou fakatokangaʻi ʻoku ʻi ai pē e taimi ʻe hangē ʻoku ʻikai fai mai ha tali ki ha niʻihi ʻo ʻetau ngaahi lotu fakamātoato tahá. ʻOku tau fifili ʻo pehē,ʻ Ko e hā nai hono ʻuhingá?’ ʻOku ou ʻosi ʻilo e ongo ko iá! ʻOku ou ʻilo e manavasiʻi mo tō ʻa e loʻimata he ngaahi momeniti pehení. Ka ʻoku ou toe ʻiloʻi pē foki ʻoku ʻikai taʻe tali mai ʻetau ngaahi lotú. ʻOku ʻikai ha taimi ʻe taʻe fakahoungaʻi ai ʻetau tuí. ʻOku ou ʻilo ʻoku lahi ange ʻa e ʻilo ʻoku maʻu ʻe he Tamai Hēvani potó ʻiate kitautolu. Lolotonga ʻoku tau ʻilo ʻetau ngaahi palopalemá mo e mamahi fakamatelié, ʻokú Ne ʻafioʻi ʻetau fakalakalaka ki he taʻe-faʻa-maté mo e meʻa ʻoku tau lavá” (“Jesus Christ—the Master Healer,” Ensign pe Liahona, Nov. 2005, 86).

  • Ko e hā ne akoʻi mai ʻe ʻEletā Nalesoni ʻe lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau maʻu e tuí neongo kapau ʻoku ʻikai ke tali vave mai ʻetau ngaahi lotú pe ʻi ha founga ʻoku tau ʻamanaki pe fakatetuʻa ki aí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 8:14–17. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e ngaahi pōpoaki fakafiemālie ʻi he lea ʻa e ʻāngeló pea mo ha fekau naʻe mei faingataʻa kia ʻAlamā ke ne talangofua ki ai.

  • Naʻe fakafiemālie fēfē nai kia ʻAlamā ʻa e lea ʻa e ʻāngeló ʻi he ʻAlamā 8:15? ʻE fakafiemālieʻi fēfē nai koe ʻe he lea ʻa e ʻāngeló?

  • Ko e hā naʻe mei faingataʻa ai kia ʻAlamā ke talangofua ʻi he tuʻunga ko ʻení?

ʻAi ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 8:18, ʻo kumi ʻa e foʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ʻulungaanga naʻe tali ʻaki ʻe ʻAlamā ʻa e fekau ʻa e ʻEikí ke toe foki ki he kolo ko ʻAmonaihaá. (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e foʻi lea ko e fakavavevave.)

  • Ko e hā ʻoku tau lava ʻo ako meia ʻAlamā mei he foʻi moʻoni ko ia naʻá ne foki fakavavevave ki ʻAmonaihaá?

Lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Kole ange ki he kau akó ke nau fakafanongo ki he founga te tau lava ʻo maʻu ai ha lelei mei he talangofua vave ki he ʻEikí:

ʻĪmisi
Palesiteni Henry B. Eyring

“Neongo pe ko e hā e lahi ʻo ʻetau tui ke talangofua ki he ʻOtuá he lolotonga ní, ʻe fie maʻu ke hokohoko atu ʻetau kei fakamālohia mo fakafoʻou maʻu pē iá. Te tau lava ʻo fakahoko ʻeni ʻaki haʻatau fakapapauʻi he taimí ni ke toe vave ange ʻetau talangofuá mo vilitaki ke kātakí. Ko e kī ki he mateuteu fakalaumālié ko e ako ke kamata vave mo taʻefeliliuaki. …

“Kuo ʻosi foaki mai ʻe ha Tamai Hēvani ʻofa mo Hono ʻAlo Pelé ʻa e ngaahi tokoni kotoa pē ʻokú Na malavá, ke tau lavaʻi ʻa e sivi kuo tuku mai ʻi he moʻuí. Ka kuo pau ke tau fili ke talangofua pea fakahoko ia. ʻOku tau fakatupulaki ʻa e tui ke lavaʻi ʻa e ngaahi sivi ʻo e talangofuá ʻi ha vahaʻataimi pea ʻi heʻetau ngaahi fili fakaʻahó. Te tau lava ʻo fili he taimí ni ke fakahoko vave ha meʻa pē ʻoku fie maʻu ʻe he ʻOtuá meiate kitautolu. Pea te tau lava foki ʻo fili ke tau tuʻu maʻu ʻi he fanga kiʻi sivi iiki ʻo e talangofuá ʻa ē ʻokú ne fakatupulaki e tui ke pouaki kitautolu ʻi he ngaahi sivi lalahi kuo pau ke hoko maí” (“Mateuteu Fakalaumālié: Kamata Kei Taimi pea ʻOua ʻe Feliliuaki,” Liahona, Nōv. 2005, 38, 40).

  • Fakatatau kia Palesiteni ʻAealingi, ko e hā ʻoku hoko ki heʻetau tuí he taimi ʻoku tau talangofua vave ai ki he ʻEikí?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi kuo fakamālohia hoʻo tui ki he ʻEikí koeʻuhí ko hoʻo talangofua vave mo paú?

ʻI he ngaahi tuʻunga takitaha ko ʻení, fehuʻi ange ki he kau akó pe ʻoku lava fēfē ʻe he talangofua vavé ʻo tāpuekina kinautolú:

  1. ʻI he ʻai ke mavahe atu ha finemui ki he akó, ʻoku kole ange ʻe heʻene faʻeé ke ne tui ha vala ʻoku taau angé.

  2. ʻI he ʻinitaviu ha taulaʻeiki foʻou mo ʻene pīsopé, ʻoku fakatukupaaʻi ʻia ke ne maʻu ʻa e Pale ʻo e Fatongia ki he ʻOtuá.

  3. ʻOku ongoʻi ʻe ha ongo faifekau lolotonga ʻena fakataha palani fakaʻahó ha ueʻi fakalaumālie ke ʻaʻahi ki ha fāmili māmālohi ʻa ia ʻoku ʻikai ke kau e faʻeé ki he Siasí.

Fakamatalaʻi ange naʻe tāpuakiʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā ʻi heʻene talangofua vavé. Fakaafeʻi ha kau ako ʻe toko tolu ki muʻa he kalasí ke nau fai ha tulama ʻo e fetaulaki ʻa ʻAlamā mo ʻAmulekí ʻi he ʻAlamā 8:19–26. ʻAi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ʻa ʻAlamaá, ʻai e tokotaha ako hono uá ke ne lau ʻa e lea ʻa ʻAmulekí, pea ʻai e tokotaha ako hono tolú ke ne fakamatala ʻa e talanoá. Poupouʻi e kau akó ke nau lau ʻenau kongá fakataha mo e ngaahi ongo ʻoku nau fakakaukau naʻe aʻusia ʻe ʻAlamā mo ʻAmulekí.

Hili hono fakatātaaʻi, fehuʻi ange:

  • Naʻe tāpuakiʻi fēfē ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā ʻi heʻene talangofuá?

  • ʻOku hoko fēfē e meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamā mo ʻAmulekí ko ha fakaʻilonga naʻe fanongo mo tali ʻe he ʻEikí e ngaahi lotu ʻa ʻAlamaá? (Vakai, ʻAlamā 8:10.)

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamaá? (Mahalo ʻe fokotuʻu atu ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehekehe. Ko ha tali ʻe taha ʻe malava ke fai ko e taimi ʻoku tau tali vave ai ki he folofola ʻa e ʻEikí, ʻokú Ne tokoniʻi kitautolu ke tau talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 8:27–32, ʻo kumi ki ha toe fakamoʻoni kapau te tau faivelenga mo faʻa ngāue, ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú.

  • Ko e hā e ngaahi faingataʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻi heʻena ʻalu ke akoʻi e kakaí? (Vakai, ʻAlamā 8:28–29. Naʻe faiangahala lahi ange e kakaí, pea naʻe fekau ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ke tala kiate kinautolu ke fakatomala.)

  • Naʻe tokoniʻi fēfē ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā mo ʻAmulekí? (Vakai, ʻAlamā 8:30–31. Naʻe fakafonu kinaua ʻaki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní peá na maʻu ha mālohi fakalangi ke maluʻi kinaua. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e fakamatala ki he ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.)

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai kuo tokoniʻi koe ʻe he ʻEikí ʻi hoʻo faivelengá mo e faʻa ngāué?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá:

“Ko e moʻoni ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí, ʻo lahi ange ʻi ha toe meʻa, kiate ia ʻoku fakapapau ke talangofua ki heʻene faleʻí” (“Commitment to God,” Ensign, Nov. 1982, 58).

Hili iá pea ʻoange ha ngaahi miniti siʻi pē ke nau tohi ai e tali ki he fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha meʻa te ke fai he ʻahó ni ke fakahaaʻi ki he Tamai Hēvaní te ke talangofua vave ki Heʻene akonakí mo ngāue faivelenga mo fakamātoato Maʻana?

Fai ha fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu he taimi ʻoku tau muimui faivelenga ai ki he akonaki ʻa e ʻEikí. Mahalo te ke fie ʻoange ha faingamālie ki he kau akó ke nau vahevahe ʻenau fakamoʻoni ki he moʻoni ko ʻení.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻAlamā 8:10. “Fuʻu Lotu Lahi”

ʻOku fakahaaʻi ʻe he kupuʻi lea ko e “fuʻu lotu lahí” ʻa e mālohi, mo e fetuʻutaki fonu ʻi he tui mo e ʻOtuá. Naʻe fokotuʻu mai ʻe ʻEletā Siosefa B. Uefilini ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha ngaahi founga te tau lava ʻo fakafuofuaʻi ʻaki mo fekumi ke fakatupulaki ʻa e mālohi ʻo ʻetau lotú:

“Tuku muʻa ke u fehuʻi atu he ʻahó ni ke ke fakakaukau ki he ʻaonga hoʻo ngaahi lotú? ʻOkú ke ongoʻi ofi fēfē ki hoʻo Tamai Hēvaní? ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku tali hoʻo lotú? ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku hanga ʻe he taimi ʻokú ke fakaʻaongaʻi ke ke lotu aí, ʻo fakatupulaki mo langaki hake ho laumālié? ʻOku fie maʻu nai ke toe fakaleleiʻi ia?

“ ʻOku lahi e ngaahi ʻuhinga ʻoku vaivai ai ʻetau ngaahi lotú. Taimi ʻe niʻihi ʻoku hoko pē ia ʻo angamaheni ʻaki. ʻOku taʻeʻuhinga ʻetau lotú ʻi he taimi ʻoku tau toutou fai ai pē ʻa e lea tatau ʻi he taimi lahi pea hangē pē ia ha meʻa ʻoku lau maʻulotó kae ʻikai ko ha fetuʻutaki. Ko e meʻa ʻeni ʻoku lau ʻe he Fakamoʻuí ko e ‘launoá’ (Mātiu 6:7). Naʻá Ne folofola, Ko e ngaahi lotu peheé, ʻe ʻikai ongoʻi. …

“Kuo ʻi ai nai ha taimi ʻoku fakalea mo ongo tatau ai hoʻo lotú? Kuó ke ʻosi lotu nai hangē ha mīsiní ke haʻu hokohoko pē ʻa e leá hangē naʻe ʻosi hiki tepí? ʻOku ʻi ai nai ha taimi ʻe niʻihi kuó ke fakapikopiko ai he lotú?

“Ko e ngaahi lotu ko ē ʻoku ʻikai fie maʻu ki ai hoʻo fakakaukaú, ʻe faingataʻa ke mahuʻingaʻia mo tokanga ki ai ʻetau Tamai Hēvaní. ʻI he taimi ʻokú ke ʻilo ai ʻoku fai angamaheni pe hoʻo ngaahi lotú, kiʻi tuʻu ʻo fakakaukau. Fakalaulauloto ʻi ha kiʻi taimi siʻi ʻi he ngaahi meʻa ʻokú ke houngaʻia moʻoni aí” (“Improving Our Prayers,” [ko e lea ʻi ha fakataha lotu ʻi he Brigham Young University ʻi Sān. 21, 2003], 2, speeches.byu.edu).

Paaki