Laipelí
Lēsoni 110: Hilamani 8–9


Lēsoni 110

Hilamani 8–9

Talateú

Hili hono fakahā ʻe Nīfai kuo pau ke fakatomala ʻa e kakaí ka ʻikai ʻe fakaʻauha ʻa kinautolu, ne fakalotoʻi ʻe ha kau fakamaau kākā ʻa e kakaí ke nau fakafepakiʻi ia. Naʻe taukapoʻi fefeka ia ʻe ha kakai ʻe niʻihi. Naʻe akoʻi ʻe Nīfai ko e kakai naʻe ʻikai ke nau tali ʻene fakamoʻoní naʻe ʻikai ke nau tali ʻa e fakamoʻoni ʻa e kau pālofita kimuʻa ʻiate iá, ʻa ia naʻa nau fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi. Naʻe fakahā ʻe Nīfai kuo fakapoongi ʻa e tuʻi fakamāú, ke fakamoʻoniʻi ko ha palōfita ia. Ko e taimi naʻe fakapapauʻi ai e ngaahi lea ʻa Nīfaí, naʻe tali ia ʻe ha kakai ʻe niʻihi ko ha palōfita.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Hilamani 8:1–10

Naʻe feinga ha kau fakamaau faihala ke ueʻi ʻa e kakaí ke fakafepakiʻi ʻa Nīfai.

  • Ko e hā ha ngaahi mālohi ʻoku nau feinga ke fakalotoʻi koe ke ʻoua te ke tui ki he ngaahi lea ʻa e kau palōfitá?

ʻI hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení, kole ki ha taha ako ke ne hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau kumi ha ngaahi ʻilo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku totonu ke nau fai ʻi he taimi te nau fehangahangai ai mo e ngaahi mālohi hangē ko ia te nau lau ki ai he ʻaho ní ʻi he Hilamani 8.

Fakamanatuʻi ki he kau akó naʻe fakahoko taʻe-toe-ufi ʻe Nīfai ha pōpoaki ʻo e fakatomalá ki hono kakaí (vakai, Hilamani 7). Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻo e Hilamani 8:1–6. Kole ki he kalasí ke nau muimui, mo kumi e founga ne tali ʻaki ʻe he kau fakamāú ʻa e akonaki ʻa Nīfaí. Mahalo naʻa fie maʻu ke ke fakamahinoʻi ange ko ha niʻihi ʻo e kau fakamāú ko ha konga kinautolu ʻo e kautaha fufū ʻa Katianetoní.

  • Ko e hā ʻa e pōpoaki ʻa e kau fakamāú ki he kakaí? (Naʻa nau feinga ke fakalotoʻi ʻa e kakaí ke nau ʻita kia Nīfai.)

  • Fakatatau mo e Hilamani 8:4, ko e hā naʻe ʻikai fie tautea ai ʻe he kau fakamāú ʻa Nīfaí?

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha meʻa te nau fai kapau ʻe feinga ha taha ke fakalotoʻi kinautolu ke nau liʻaki e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá.

Talaange ki he kau akó naʻe ʻi ai ha kakai naʻa nau fakafepakiʻi e ngaahi fakakaukau ʻa e kau fakamāú. Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Hilamani 8:7–9. Fakamahinoʻi ange, hangē ko e niʻihi ʻi he falukunga kakaí, te tau lava ʻo hiki hake hotau leʻó ʻo poupouʻi ʻa e palōfitá, neongo kapau ʻoku ʻikai ko ha meʻa manakoa ia ke fai.

  • Kuo ʻi ai nai ha taimi ʻi hoʻo moʻuí ne hiki ai ho leʻó ke poupouʻi ʻa e palōfita moʻuí, neongo naʻe ʻikai manakoa ʻa ʻene ngaahi akonakí? Naʻe tokoni fēfē ʻeni ki hoʻo moʻuí? Naʻe fēfē ʻene tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé?

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Hilamani 8:10 ke ʻilo e founga ne tokoni ai e ngaahi lea ʻa e kakai ko ʻení.

  • Ko e hā hano ʻaonga e taimi naʻe poupouʻi ai ʻe ha kakai ʻe niʻihi ʻa e palōfitá? ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau fai ʻeni he ʻaho ní?

Fakaafeʻi ha taha ako ke ne lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ne fai ʻe ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā M. Russell Ballard

“ʻOku fie maʻu ke tau manatuʻi e lea ʻa ʻEtimani Pēkí: ‘Ko e meʻa pē taha ʻoku fie maʻu kae ikuna ʻa e filí, ko e nofonoa pe ʻa e kau tangata leleí ʻo ʻikai fai ha meʻa.’ [Fakaʻaongaʻi ʻi he John Bartlett, comp., Familiar Quotations, 15th ed. (1980), ix.] ʻOku fie maʻu ke hiki hake hotau leʻó fakataha mo e kau tangataʻi fonua kehe ʻi he funga ʻo e māmaní ʻoku hohaʻa ke fakafepakiʻi ʻa e ngaahi huʻunga lolotongá. ʻOku fie maʻu ke tau fakahā kiate kinautolu ʻoku nau fakapaʻanga ʻa e ngaahi mitia taʻe-feʻungá kuo feʻunga. ʻOku fie maʻu ke tau poupouʻi e ngaahi polokalama mo e ngaahi meʻa ʻoku lelei mo langaki moʻuí. Te tau lava ʻo ʻoatu ha pōpoaki mahino kiate kinautolu ʻoku nau fai ʻení ʻo kapau te tau kau fakataha mo e kaungāʻapi mo e kaungāmeʻa ʻoku tau hohaʻa ki he ngahi meʻa tataú” (“Let Our Voices Be Heard,” Ensign pe Liahona, Nov. 2003, 18).

  • ʻE founga fēfē haʻatau tekeʻi e ngaahi mālohi ʻoku feinga ke fakalotoa kitautolu ke fakafepaki ki he ngaahi lea ʻa e kau palōfitá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga taau ke tau lea ai ʻo fakafepakiʻi e takiekina koví kae tali e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakamatala ki ha taimi ne nau tuʻu ai pe ko ha taha ʻoku nau ʻilo, ʻo fakafepakiʻi ʻa e faʻahinga ivi takiekina peheé.

Hilamani 8:11–24

ʻOku akoʻi ʻe Hilamani ʻoku fakamoʻoni ʻa e kau palōfita kotoa pē kia Sīsū Kalaisi

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Hilamani 8:13. Kole ki he kalasí ke nau muimui pē ʻi hono laú mo feinga ke ʻilo e meʻa naʻe pehē ʻe Nīfai naʻe fakafisingaʻi ʻe he kakaí. Fakaʻaliʻali ki he kau akó ʻa e fakatātā ʻo Mōsese mo e Ngata Palasá (62202; Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika 16). Kole ange ke nau lau ʻa e Hilamani 8:14–15 mo feinga ke ʻilo e meʻa naʻe akoʻi ʻe Mōsese fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
Ko Mōsese mo e Ngata Palasá
  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga ʻe lava ai ha taha ʻo “sio ki he ʻAlo ʻo e ʻOtuá ʻi he tui”?

  • Ke maʻu ha “laumālie fakatomala,” hangē ko ia ʻoku fakahā ʻi he Hilamani 8:15, ʻoku ʻuhinga ia ke loto fakatōkilalo, loto fakatomala, mo ongoʻi ngofua e finangalo ʻo e ʻEikí. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e faʻahinga toʻonga fakakaukau ko ʻení ʻi heʻetau fakafalala ki he Fakamoʻuí?

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻi hono ʻiloʻi e misiona ʻo e Fakamoʻuí ke tau tekeʻi ʻa e koví?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau toe lau atu ʻa e akonaki ʻi he Hilamani 8:15, ʻo fakaʻaongaʻi e lea ʻanautolu pē. Hangē ko ʻení, te nau lava ʻo pehē kapau ʻe tuku taha ʻetau tokangá kia Sīsū Kalaisi mo tui kiate Ia, te tau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Hilamani 8:16. Fakaafeʻi e kalasí ke nau muimui , ʻo feinga ke ʻiloʻi ha niʻihi kehe ne nau akoʻi ʻa e pōpoaki ʻoku hā ʻi he Hilamani 8:15. Hili ia pea kole ki he kau akó ke nau kumi vave ʻi he Hilamani 8:17–22 ʻa e ngaahi hingoa ʻo e kau palōfita kehe ne nau fakamoʻoni kia Kalaisí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi fakamoʻoni lahi kia Kalaisi ne nau lau pe fanongo ai mei he kau palōfita ʻo onoʻahó mo e ngaahi aho ki mui ní.

Fakamatalaʻi ange naʻe ʻikai tali ʻe ha kakai tokolahi ʻa Nīfai mo ʻene pōpoakí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e Hilamani 8:24–26 pea feinga ke ʻilo pe ko e hā ʻa e ngaahi nunuʻa ne fehangahangai mo e kau Nīfaí koeʻuhí ko e ʻikai ke nau tali e ngaahi fakamoʻoni ʻa e kau palōfitá.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fehangahangai ai ʻa kinautolu ʻoku nau toutou fakaʻikaiʻi ʻa e moʻoní mo fakafepaki ki he ʻOtuá, mo e faʻahinga nunuʻa peheé?

  • Ko e fē ha taimi ne tokoniʻi ai koe ʻe he pōpoaki ʻa ha palōfita ke ke tafoki ki he ʻEikí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukauʻi pe ʻe founga fēfē haʻanau fakaleleiʻi ʻenau feinga ke tafoki ki he Fakamoʻuí. Poupouʻi ke nau tokanga pē ki ha founga ʻe taha te nau fakaleleiʻi ʻi he uike ka hokó.

Hilamani 8:25–9:41

ʻOku fakahā ʻe Nīfai kuo fakapoongi ʻa e tuʻi fakamāú

Fakamatalaʻi nounou ʻa e Hilamani 8:25–28 ʻaki hano fakamatalaʻi ko ha fakamoʻoni ʻeni naʻe ʻi ha tuʻunga angahalaʻia ʻa e kakaí pea naʻe leaʻaki ʻe Nīfai e folofola ʻa e ʻOtuá, naʻe fakahā ai ʻe Nīfai kuo ʻosi fakapoongi ʻa e tuʻi fakamāú. Vahevahe ʻa e kalasí ke nau tauhoa. Fakaafeʻi ʻa e ngaahi hoá takitaha ke nau fakakaukau ko ha kau fakatotolo kinautolu ʻi ha hia ke ʻiloʻi pe ko hai naʻá ne fakapoongi ʻa e tuʻi fakamāú. Hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé pe fakakau ia ʻi he laʻi pepa tufa ki he ngaahi hoá.

ʻUluaki ʻAho ʻo e Fakatotoló:

  1. Ko e taimi ne fakatotoloʻi ai ʻe he kakai ʻe toko nimá e fakamatala ʻa Nīfaí, ko e hā e meʻa ne nau ʻiló? Ko e hā ne nau tō ai ki he kelekelé? (Vakai, Hilamani 9:1–5.)

  2. Ko hai naʻe mahaloʻi ʻe he kakaí ko e kau fakapoó? (Vakai, Hilamani 9:7–9.)

ʻAho Ua ʻo e Fakatotoló:

  1. Ko hai naʻe tukuangé? (Vakai, Hilamani 9:10–13, 18.)

  2. Ko hai naʻe tukuakiʻí? (Vakai, Hilamani 9:16–17, 19.)

  3. Ko e hā ha toe fakamatala naʻe vahevahe ange ʻe Nīfai? (Vakai, Hilamani 9:25–36.)

  4. Ko hai ʻa e tokotaha fakapoó? (Vakai, Hilamani 9:37–38.)

Fakaafeʻi ʻa e ngaahi hoá ke nau kumi e tali ki he fehuʻi 1 mo e 2. Ko ʻene feʻunga pē taimí, fehuʻi ange:

  • ʻI he taimi ne ʻilo ai ʻe he kau tangata ʻe toko nimá kuo fakapoongi ʻa e tuʻi fakamaau lahí, ko e ha e meʻa naʻa nau tui ki aí? Ko e hā e meʻa naʻa nau ilifia ki aí? (Vakai, Hilamani 9:5.)

Fakaafeʻi e ngaahi hoá ke nau tali e toenga ʻo e ngaahi fehuʻí ke fakakakato ʻenau fakatotoló. Hili ia pea ʻeke ange:

  • Fakatatau kia Nīfai, ko e hā e meʻa ʻe lea ʻaki ʻe Seianitumi hili ʻene vetehia ʻoku halaiá? (Vakai, Hilamani 9:36.)

  • Fakatatau mo e Hilamani 9:39–41, ko e hā ne tui ai ha kakai ʻe niʻihi kia Nīfaí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakamatalaʻi nounou e meʻa ne nau maʻu mei he Hilamani 9 fekauʻaki mo e lea ʻa e kau palōfitá. ʻE ala fakahā ʻe he kau akó ha ngaahi fakakaukau kehekehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻuhinga ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻE fakahoko ʻa e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá. Ke fakamamafaʻi e foʻi moʻoni ko ʻení, mahalo naʻá ke fie maʻu ke lau ʻe he kau akó ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:37–38.

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó ne fakamālohia hoʻo fakamoʻoni ʻoku ʻi ai haʻatau kau palōfita moʻoni ʻi māmani he ʻahó ni?

Fakaʻosi ʻaki haʻo fakamoʻoni ʻe fakahoko ʻa e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Hilamani 8:14–15. “Ko e ngata palasá”

Ko e taimi naʻe fakamatala ai ʻa Nīfai ki he hiki hake ʻe Mōsese ha “ngata palasá,” ko ʻene ʻuhinga ia ki ha kuonga ne tautea ai e fānau ʻo ʻIsilelí ʻaki e “fanga ngata fakavelá” (vakai, Nōmipa 21:6–9; fakatokangaʻi e foʻi lea fakavelá ʻoku ʻuhinga ia ki he palasa). Ko e talamuʻaki ʻo e faingataʻaʻia ʻa e kakai ʻIsilelí ko ʻenau lau kovi ki he ʻOtuá mo ʻEne palōfitá (vakai, Nōmipa 21:5). Naʻe fakamoʻui kinautolu naʻe sio ki he ngata palasá, pea ʻauha ʻa kinautolu ne fili ke ʻoua te nau sio ki aí (vakai, Nōmipa 21:9; 1 Nīfai 17:41).

Naʻe tokolahi ha kakai ʻi he kuonga ʻo Nīfaí naʻa nau lea fakafetau ki he ʻOtuá mo ʻEne palōfitá, ʻo tatau mo e kau ʻIsileli ko iá. Ko e taimi naʻe lau ai ʻa Nīfai ki he fakamatala ʻo e ngata palasá, naʻá ne fakamamafaʻi ʻoku “[totonu ke] nau sio ki he ʻAlo ʻo e ʻOtuá ʻi he tui” pea moʻui (Hilamani 8:15; vakai foki, Sione 3:14–15, ʻa ia ne folofola tonu ai ʻa Sīsū Kalaisi ki he ngata palasá ko ha fakaʻilonga Hono teu ke Tutukí). Naʻe toki fakamanatu leva ʻe Nīfai ki he kakaí naʻe fakamoʻoni kotoa ʻa e kau pālofitá kia Kalaisi (vakai, Hilamani 8:16–23).

Paaki