Laipelí
Lēsoni 79: ʻAlamā 14


Lēsoni 79

ʻAlamā 14

Talateú

Hili e fanongo ʻa e kakai ʻi ʻAmonaihaá ki he malanga ʻa ʻAlamā mo ʻAmulekí, ne tui pea fakatomala hanau niʻihi. Ne ʻita e tokolahi taha ʻo e kakaí pea nau feinga ke fakaʻauha ʻa ʻAlamā, ʻAmuleki, mo kinautolu ne tui ki heʻena ngaahi leá. Ne puke pōpula, fakamāuʻi, pea fakaiku ʻo tuku pōpula ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki. Naʻe tuli ki tuʻa ʻe he kakai faiangahala ʻi ʻAmonaihaá ʻa e kau tangata ne nau tuí pea tutu honau ngaahi uaifí, fānaú, mo e ngaahi folofolá lolotonga iá naʻe fakamālohiʻi ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ke na mamata ki ai. Hili ha ngaahi ʻaho, naʻe fakahaofi ʻe he ʻEikí ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki mei he pilīsoné pea fakaʻauha ʻa e kau taki faiangahala ʻo ʻAmonaihaá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 14:1–13

ʻOku tuku pōpula ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki, pea ʻoku tuli ki tuʻa pe tutu ʻa e kau ʻAmonaihā ʻoku tuí

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi faingataʻa kuo nau fehangahangai pe lolotonga fehangahangai mo ia he taimi ní. Pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e fakamatala ko ʻení:

“ʻOku lahi e ngaahi tupuʻanga ʻo e ʻahiʻahí. ʻE ʻi ai ha ngaahi taimi te ke fehangahangai ai mo ha ngaahi ʻahiʻahi koeʻuhí ko hoʻo hīkisiá mo e talangataʻá. ʻE lava ke ke taʻofi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ko ʻení ʻo kapau te ke moʻui anga-tonu. ʻOku ʻi ai mo ha ngaahi ʻahiʻahi kehe ia ʻoku hoko koeʻuhí ko ha konga fakanatula pē ia ʻo e moʻuí pea ʻe lava ke hoko mai ia ʻi he taimi ʻokú ke moʻui anga-tonu aí. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke ke aʻusia ha ngaahi ʻahiʻahi ʻi he taimi ʻo e mahamahakí, ongoʻi taʻe pau pe ʻi he pekia ha taha ʻokú ke ʻofa ai. ʻOku hoko mai ʻa e ʻahiʻahí he taimi ʻe niʻihi koeʻuhí ko e ngaahi fili taʻe fakapotopoto, lea mo e tōʻonga fakamamahi ʻa ha niʻihi kehe.

“ʻOku fakafalala lahi hoʻo lavameʻa mo hoʻo fiefia he taimi ní mo e taʻengatá, ʻi he anga hoʻo tali ʻa e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko Ha Huluhulu ki he Ongoongoleleí [2004], 209).

Fakamatalaʻi ange, ʻi he lēsoni ʻo e ʻaho ní, ʻe aleaʻi ʻe he kau akó ha fakamatala ʻo e kakai ne nau aʻusia ha ngaahi ʻahiʻahi faingataʻa. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi ʻahiʻahi ko ʻení naʻe fakatupu ia ʻe ha niʻihi kehe. Poupouʻi e kau akó ke nau fakakaukauʻi e anga ʻo e fekauʻaki ʻa e ngaahi moʻoni te nau aleaʻi ʻi he lēsoni ko ʻení mo kinautolú, tatau ai pē pe ko e hā e ngaahi ʻahiʻahi te nau fehangahangai mo iá.

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé:

ʻAlamā mo ʻAmuleki

Sisolome

Kau ului tangatá

Kau ului fefiné mo e fānaú

Fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 14:1–10. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e ngaahi sīpinga ʻo e faingataʻa ne aʻusia ʻe he kakai ʻoku hiki he palakipoé.

  • Ko e hā ne faingataʻaʻia ai e kakaí ni? (Hiki e tali ʻa e kau akó he palakipoé.)

Fakamahinoʻi ange ko e taimi ne sio ai ʻa ʻAmuleki ki he faingataʻaʻia ʻa e kakai fefiné mo e fānaú, naʻá ne fie maʻu ke ne ngāue ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke fakahaofi kinautolu. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 14:11, pea kole ki he kalasí ke nau kumi e tali ʻa ʻAlamā ki he kole ʻa ʻAmulekí.

  • Ko e hā ne fakaʻatā ai ʻe he ʻEikí ke tutu e kakai fefiné mo e fānau ko ʻení? (Mahalo te ke fie maʻu ke fakamatalaʻi ange, ʻi he veesi ko ʻení, ko e kupuʻi lea “ʻokú ne tuku” ʻoku ʻuhinga ia “ʻokú ne fakaʻatā.” Naʻe fakaʻatā ʻe he ʻEikí ke faingataʻaʻia ʻa e kakaí koeʻuhí ke hoko ʻenau maté ko ha fakamoʻoni ki he kakai naʻa nau tamateʻi kinautolú. Vakai foki, ʻAlamā 60:13.)

  • Fakatatau kia ʻAlamā, ʻe faitāpuekina fēfē ʻa e kakai fefiné mo e fānaú ʻi heʻenau falala ki he ʻEikí?

Mahalo te ke fie maʻu ke fakamamafaʻi ange, ʻi he meʻa makehe ko ʻeni ne hokó, ko e finangalo ia ʻo e ʻEikí ke fakaʻatā ke faingataʻaʻia e kakaí. Neongo ia, ʻoku ʻikai ke peheni maʻu pē ʻene hokó. Fakapapauʻi ki he kau akó ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate kinautolu pea ʻokú Ne finangalo ke nau fiefia mo maʻu ha melino ʻi heʻenau moʻuí. Kapau kuo fakamamahiʻi pe ngaohikovia kinautolu ʻi ha faʻahinga founga, ʻoku totonu ke nau kumi tokoni mei ha mātuʻa pe ha taki ʻo e Siasí koeʻuhí ke nau lava ʻo fakaleleiʻi ʻa e palopalemá.

  • Ko e hā ha ngaahi ʻuhinga kehe ʻe niʻihi ʻe ala fakaʻatā ai ʻe he ʻEikí ke tau faingataʻaʻiá? (Mahalo ʻe kau he ngaahi talí, ʻokú Ne finangalo ke mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e ngaahi fili taʻe fakapotopotó, ʻokú Ne finangalo ke tau fakatupulaki ʻa e faʻa kātakí, ʻokú Ne finangalo ke tau fakatupulaki e manavaʻofa ki he niʻihi kehe ʻoku faingataʻaʻiá, pea ʻokú Ne finangalo ke mahino kiate kitautolu ʻoku fie maʻu ke tau falala kiate Ia.)

Hiki ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻI heʻetau falala ki he ʻEikí, ʻokú Ne fakamālohia kitautolu lolotonga hotau ngaahi ʻahiʻahí. Pea kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 14:12–13.

  • Naʻe fakahaaʻi fēfē ʻe he ngaahi lea ʻa ʻAlamaá ʻene falala ki he ʻEikí?

Mahalo te ke fie maʻu ke kole ki ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Richard G. Scott

“ʻOku hoko ʻa e sīpinga ʻa ʻAlamā mo ʻAmulekí ko ha fakamaama. Lolotonga ʻena feinga ke fai lelei ʻi he lotolotonga ʻo e kakai ʻo ʻAmonaihaá, naʻe puke pōpula kinaua. Naʻe falala ʻa ʻAmuleki ki hono hoa ngāue taukeí, ʻa ʻAlamā, ʻa ia naʻá ne tataki ia ke ne maʻu ha loto falala lahi ange ki he ʻEikí. Naʻe fakamālohiʻi ʻa ʻAmuleki ke ne vakai ki he houʻeiki fafiné mo e fānau ne vela ʻi he afí, ko ia naʻá ne pehē ai, ‘Mahalo te nau tutu mo kitaua foki.’ Pea pehē ange ʻe ʻAlamā, ‘Tuku ke fai ʻo fakatatau ki he finangalo ʻo e ʻEikí’—ko ha tefitoʻi moʻoni mahuʻinga. ‘Kae vakai … ʻoku teʻeki ai ke ʻosi ʻeta ngāué; ko ia ʻe ʻikai ke nau tutu ʻa kitaua’[ ʻAlamā 14:12–13; ko e toki tānaki atu hono fakamamafaʻí].” (“To Be Healed,” Ensign, May 1994, 8).

“ʻOku tau aʻusia ʻi he moʻui ko ʻení ha falala lahi—ha falala kia Sīsū Kalaisi. … ʻOku ʻuhinga ke falalá ke talangofua lotoʻaki ʻo ʻikai ʻilo ʻa e ngataʻangá mei he kamataʻangá (vakai, Lea Fakatātā 3:5–7). Ke maʻu ha fuá, kuo pau ke mālohi ange hoʻo falala ki he ʻEikí pea kātaki lahi ange ʻi hoʻo maʻu ha loto falala ki hoʻo ngaahi ongo fakatāutahá mo e ngaahi meʻa kuó ke aʻusiá” (“Trust in the Lord,” Ensign, Nov. 1995, 17).

Fakamatalaʻi ange, ʻi he ʻAlamā 14:14–29, ʻe ʻilo ai ʻe he kau akó ha ngaahi sīpinga lahi ange ʻo e falala ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ki he ʻEikí. Te nau sio foki ai ki he anga hono fakamālohia kinaua ʻe he ʻEikí koeʻuhí ke na lava ʻo fai ʻEne ngāué.

ʻAlamā 14:14–29

ʻOku fakahaofi ʻe he ʻOtuá ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki mei he fale fakapōpulá pea fakaʻauha e kau taki faiangahala tokolahi ʻo ʻAmonaihaá

Vaeua mālie e kalasí. ʻAi ke fekumi ʻe he vaeua ʻe taha ʻo e kalasí ʻi he ʻAlamā 14:14–19 kae fekumi e vaeua ʻe tahá ʻi he ʻAlamā 14:20–25. Kole ki he ongo kulupú fakatouʻosi ke na kumi e meʻa naʻe faingataʻaʻia ai ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻi he nima ʻo e kau taki faiangahala ʻo ʻAmonaihaá. ʻI he feʻunga e taimi laukonga ʻa e kau akó, kole ange ke nau vahevahe e meʻa kuo nau ʻiló. Hiki ʻenau talí ʻi he palakipoé ʻi lalo he hingoa ʻo “ʻAlamā mo ʻAmulekí.”

  • Ko e fē ʻi he ngaahi ʻahiʻahí ni ʻe fuʻu faingataʻa taha kiate koé? “Ko e hā hono ʻuhingá?”

  • Ko e fē e taimi kuó ke mamata ai ki he faingataʻaʻia ʻa ha kakai ʻi he ngaahi ʻahiʻahí neongo naʻa nau fāifeinga ke māʻoniʻoni?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 14:25–29. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe he ʻEikí ke fakahaofi ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki mei he fale fakapōpulá. Ke tokoniʻi e kau akó ke nau ʻiloʻi mo mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi vēsí ni, fai ha niʻihi pe ko e kotoa ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ne lava ai ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ke maʻu ha ivi mo ha mālohi mei he ʻEikí? (Vakai, ʻAlamā 14:26, 28.)

  • Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki ʻi he fale fakapōpulá? (Mahalo ʻe kehekehe pē e tali ʻa e kau akó, ka ʻoku totonu ke hā mei ai ʻa e moʻoni ko ia kapau te tau ui ki he ʻEikí ʻi he tui, te Ne fakamālohia kitautolu ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá mo fakahaofi kitautolu ʻi Heʻene founga mo ʻEne taimi pē ʻAʻana. Mahalo te ke fie maʻu ke fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ʻAlamā 14:26, 28 ʻoku nau fakamamafaʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe niʻihi ʻe lava ke ngāue ʻaki ʻe he kakaí ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí lolotonga e ngaahi taimi faingataʻá?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe e ngaahi meʻa kuo nau aʻusiá he taimi kuo nau fakamoʻoniʻi ai ʻa e mālohi ʻoku lava ke hoko mai ki heʻetau moʻuí ʻi heʻetau ngāue ʻaki e tui kia Sīsū Kalaisí mo tatali ʻi he loto fakatōkilalo kiate Ia. Mahalo te nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá pe ngaahi aʻusia mei he moʻui ʻa e kakai ʻoku nau ʻiló. Te ke lava foki ʻo vahevahe ha meʻa ne ke aʻusia ʻi hoʻo moʻuí pe moʻui ʻa ha taha ʻokú ke ʻilo.

Fakaʻosi ʻaki hono fakamoʻoniʻi e mālohi ʻo e ʻEikí ke ne ʻomi ha ivi kiate kitautolu mo fakahaofi kitautolu mei he ngaahi ʻahiʻahí ʻi Heʻene founga mo ʻEne taimi pē ʻAʻana. Fakapapauʻi ki he kau akó ʻi heʻetau falala ki he finangalo ʻo e ʻEikí, te Ne fakalahi hotau iví mo hotau mālohí ke kātakiʻi e ngaahi faingataʻá.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻAlamā 14:7–11. “ʻOku maʻu ʻa kinautolu ʻe he ʻEikí kiate ia”

Neongo ʻoku tau mamahi he mate ʻa e kau māʻoniʻoní, ka ʻoku tau fiefia heʻetau ʻilo honau pale ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié (vakai, ʻAlamā 40:12) pea mo honau tuʻunga fakaʻosi ʻi he puleʻanga fakasilesitialé (vakai, T&F 76:50–70). Naʻe folofola ʻa e ʻEikí ʻo pehē, “Ko kinautolu ʻe mate ʻiate aú ʻe ʻikai te nau ongoʻi ʻa e maté, koeʻuhí ʻe melie ia kiate kinautolu” (T&F 42:46). Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻo pehē:

“ʻOku moʻoni ia, neongo ʻoku ou vaivai ʻo u tangi ʻi he mate hoku ngaahi kaungāmeʻá mo hoku kāingá. ʻE lava pē ke tō haku loʻimata ʻi heʻeku mamata ki he mamahi ʻa e kakai kehé. ʻOku ou fakaʻofaʻia ʻi he fānau ʻa e tangatá. ʻE lava pē ke u tangi fakataha mo kinautolu ʻi heʻenau tangí; ʻE lava pē ke u fiefia fakataha mo kinautolu ʻi heʻenau fiefiá; ka ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ia ke u tēngihia, pe mamahi ai ʻi he hoko mai ʻa e maté ki he māmaní. … [Kuo toʻo kotoa ʻa e ilifia ki he mate ko ʻení mei he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní. ʻIkai ke nau ilifia ki he mate fakaesinó, koe’uhi ‘oku nau ’ilo hangē ko ia ko e hoko kiate kinautolu e maté tuʻunga he maumaufono ’a ‘Ātamá, ko ia ʻe hoko kiate kinautolu ʻa e moʻuí ʻi he māʻoniʻoni ʻo Sīsū Kalaisí, pea neongo te nau mate ka te nau toe moʻui. ʻI hono maʻu e ʻilo ko ʻení ʻoku nau fiefia ʻo aʻu ki he maté, he ʻoku nau ʻiloʻi te nau toe tuʻu pea toe fetaulaki hili e faʻitoká” (’i he Conference Report, Oct. 1899, 70).

Naʻe ako ʻaki ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

“Taimi ʻe niʻihi ʻoku tuli mo fakatangaʻi e kakai ʻa e ʻEikí. Taimi ʻe niʻihi ko ʻEne taumuʻá ke tuku ʻEne kāingalotu faivelengá ke nau fefaʻuhi mo mamahi he ngaahi faingataʻá, fakaesino mo fakalaumālie fakatouʻosi, ke fakamoʻoni kiate kinautolu ʻi he meʻa kotoa pē, pea ke vakai pe te nau tauhi ʻEne fuakavá, naʻa mo e maté, ke ʻiloa ʻa kinautolu ʻoku nau moʻui taau mo e moʻui taʻengatá. Kapau ʻoku pehē ha tokolahi ʻo kitautolu, fai ia”] (“The Dead Who Die in the Lord,” Ensign, Nov. 1976, 108).

Paaki