Laipelí
Lēsoni 3: Ko e Palani ʻo e Fakamoʻuí


Lēsoni 3

Ko e Palani ʻo e Fakamoʻuí

Talateú

Naʻe fakahinohino ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá e kau faiako seminelí ke nau fai hano vakaiʻi nounou fakalūkufua pē ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí ʻi he kamataʻanga ʻo e taʻu fakaako takitaha:

“ʻE fuʻu mahuʻinga lahi ia ki hoʻomou kau akó ke fai hano vakaiʻi nounou fakalūkufua ʻo e ʻpalani ʻo e fiefiá’ … ʻi he kamataʻangá pea ʻai pē mo toutou vakaiʻi,. …

“ʻOku fifili e kakai kei talavoú pe ʻko e hā hono ʻuhingá?’—Ko e hā ʻoku fekauʻi ai kitautolu ke fai e ngaahi meʻa ʻe niʻihi, pea ko e hā ʻoku fekauʻi ai ke ʻoua naʻa tau fai e niʻihí? ʻE lava ʻe hano ʻiloʻi ʻo e palani ʻo e fiefiá, naʻa mo hano kiʻi fakamatalaʻi pē, ʻo ʻoange ki he ʻatamai ʻo e kau talavoú hono ‘ʻuhinga.’ …

“… Fakatupu ha faʻahinga ongo pau ki he palaní fakakātoa, naʻa mo hano kiʻi fakaikiiki siʻi pē. … ʻAi ke nau ʻilo ki ai, pea te nau toki maʻu leva ʻa hono ʻʻuhingá.’ …

“… Kapau ʻoku mou feinga ke ʻoange ha ʻʻuhinga’ kiate kinautolu, muimui ʻi he sīpinga [ko ʻení]: ʻKo ia naʻe tuku ai ʻe he ʻOtuá ha ngaahi fekau kiate kinautolu,hili ʻene fakahā kiate kinautolu ʻa e palani ʻo e huhuʻí.’ [ʻAlamā 12:32; ko e toki tānaki atu hono fakamamafaʻí.]” (“The Great Plan of Happiness” [CES Symposium on the Doctrine and Covenants/Church History, Aug. 10, 1993], 2–3, si.lds.org).

ʻOku ʻomi ʻe he lēsoni ko ʻení hano vakaiʻi nounou fakalūkufua ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí ʻo hangē ko hono akoʻi mai ʻi he folofolá, ko e tali ki he faleʻi ʻa Palesiteni Pēká. ʻOku nofotaha ʻa e lēsoní ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia ko e “moʻoni tefito ia, ko e makatuʻunga mahuʻinga, pea mo e tokāteline tuʻukimuʻa ʻo e palani lahi mo taʻengata ʻo e fakamoʻuí” (Jeffrey R. Holland, “Missionary Work and the Atonement,” Ensign, Mar. 2001, 8). ʻI he lelei ange e mahino ʻa e kau akó ki he palani ʻo e fakamoʻuí, ʻe toe lahi ange leva ʻa ʻenau tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. Te nau tupulaki ʻi heʻenau tukupā ke tauhi e ngaahi fekaú, maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí, pea tauhi moʻoni ki heʻenau ngaahi fuakavá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko e palani ʻo e fakamoʻuí ʻi he Tohi ʻa Molomoná

Fakamatalaʻi ange naʻa tau ʻilo ki he palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ki hotau fakamoʻuí ʻi heʻetau ʻi he maama fakalaumālié (vakai, Mōsese 4:1–2; ʻĒpalahame 3:22–28). ʻI he palani ko ʻení, ʻe lava ai ke tau hoko ʻo tatau mo Ia pea nofo ʻi Hono ʻaó ʻo taʻengata.

Tohiʻi he palakipoé, ʻOku kau ʻi he palani ʻo e fakamoʻuí ʻa e …

Kole ki he kau akó ke nau fakakakato e foʻi fakakaukaú ni ʻi heʻenau ngaahi tohinoa ki he ako folofolá pe ngaahi tohi fakamatala fakakalasí.

Hili hano maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke hiki ai ʻeni, vahevahe ange ʻa hono fakaʻuhinga ko ʻeni ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻE lava ke ke hiki ia ʻi he palakipoé pe ʻi ha pousitā kimuʻa pea toki kamata e kalasí, kapau te ke fie maʻu.

Ko e palani ʻo e fakamoʻuí ko e “kakato ia ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ʻa ia naʻe fakataumuʻa ke fakahoko ʻa e moʻui taʻe-faʻa-mate mo e moʻui taʻengata ʻa e tangatá. ʻOku kau ai ʻa e Fakatupú, Hingá, mo e Fakaleleí, fakataha mo e ngaahi fono, ngaahi ouau, pea mo e ngaahi tokāteline kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá. ʻI he palani ko ʻení ʻoku lava ai ke hakeakiʻi ʻa e kakai kotoa pē pea nofo mo e ʻOtuá ʻo taʻengata” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Palani ʻo e Huhuʻí,” scriptures.lds.org).

Kole ki he kau akó ke hiki hake honau nimá ʻo kapau ʻoku tatau e ngaahi foʻi lea naʻa nau tohiʻí mo e fakaʻuhinga ko ʻení ʻi ha faʻahinga founga. Hili iá pea fai e ongo fehuʻí ni ki ha niʻihi ʻo e kau ako ne hikinimá:

  • Ko e hā e meʻa ne faitatau ai hoʻo fakaʻuhingá mo e fakaʻuhinga ko ʻení? Ko e hā naʻá ke fakakau ai e meʻa ko ʻení ʻi hoʻo fakaʻuhingá?

Vahevahe e kau akó ke nau ngāue tautau toko ua. Kole ki ha taha ʻi he ongo hoá takitaha ke ne lau ʻa e ʻAlamā 22:12–14 pea lau ʻe he toko tahá ʻa e 2 Nīfai 2:25–28. (ʻE lava ke ke hiki e ongo fakamoʻoni fakafolofolá ni he palakipoé ʻo kapau te ke fie maʻu.) Kole ki he kau akó ke nau kumi ʻa e ngaahi konga ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí ʻoku lau ki ai ʻi he ngaahi potufolofola ʻoku vahe ange ke nau laú. Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke lau aí, kole ki he ngaahi hoá ke nau fetongitongi ʻi hono vahevahe ʻo e meʻa naʻa nau maʻú.

Tohiʻi e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení he palakipoé: 2 Nīfai 9:6; 2 Nīfai 11:5; ʻAlamā 12:25; ʻAlamā 24:14; ʻAlamā 42:8; ʻAlamā 42:15. (ʻE lava ke ke hiki kinautolu he palakipoé kimuʻa pea fai e kalasí.)

Fakamatalaʻi ange ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he kau palōfita ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻa e ngaahi hingoa kehekehe ʻo ʻuhinga ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní. Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi hake ʻa e 2 Nīfai 9:6, pea kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e vēsí.

  • Ko e hā e kupuʻi lea ʻi he veesi ko ʻení ʻoku ʻuhinga ki he palani ʻa e ʻOtuá? (“Ko e palani ʻofa ʻo e Tupuʻanga lahí.” Tohiʻi ʻeni he palakipoé ʻo hoko atu pē ki he 2 Nīfai 9:6.)

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo e ngaahi potufolofola kehe ʻoku hiki he palakipoé, ʻo kumi e ngaahi kupuʻi lea ko ia ʻoku ʻuhinga ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní. ʻI hono maʻu pē ʻe ha tokotaha ako ha kupuʻi lea ʻoku ʻuhinga ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní, fakaafeʻi ke ne tohiʻi ia he palakipoé ʻo hoko atu pē ki he potufolofola ʻoku hā aí. ʻOku totonu ke hā peheni he palakipoé ʻa e lisi kuo kakató:

(Ke tokoni ke fakatupulaki ʻa e houngaʻia ʻa e kau akó ʻi he ngaahi akonaki ʻi he Tohi ʻa Molomoná, te ke lava ʻo fakamahinoʻi ange ʻoku tuʻo lahi ʻene hā ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻa e ngaahi kupuʻi lea hangē ko e “palani ʻo e fakamoʻuí,” “palani ʻo e fiefiá,” mo e “palani ʻo e huhuʻí” kae ʻikai ʻi he Tohi Tapú.)

  • Ko e hā e meʻa ʻoku fakamamafaʻi mai ʻe he ngaahi hingoá ni fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní? (Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku fakataumuʻa e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke fakahoko ʻa e fakamoʻui mo e fiefia taʻengata ʻa ʻEne fānaú.)

Fai hoʻo fakamoʻoní he ʻikai lava ke tau foki ki he ʻafioʻanga ʻo e ʻOtuá pea maʻu ʻa e fakamoʻui taʻengatá taʻe kau ai ha tokoni fakalangi. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakafoʻituitui ʻa e Mōsaia 3:17 ʻo kumi ʻa e tokotaha ʻoku fakatefito ai e palani ʻo e fakamoʻuí. Hili ʻenau fakamatala ki he meʻa naʻa nau maʻú, fekau ha taha ke ne lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 2:8. Fakamamafaʻi ko Sīsū Kalaisi ʻoku fakatefito ai ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí, pea ko ʻEne Fakeleleí ʻoku ʻaonga ai e palaní maʻá e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá. Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá:

ʻĪmisi
Palōfita ko Siosefa Sāmitá

“‘Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo ʻetau tui fakalotú ko e fakamoʻoni ko ia ʻa e kau ʻAposetoló mo e kau Palōfitá ʻo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, naʻe pekia, pea telio, pea toe tuʻu ʻi he ʻaho hono tolú, ʻo hāʻele hake ki he langí; pea ko hono toenga ʻo e ngaahi meʻa kehe kotoa pē fekauʻaki mo ʻetau tui fakalotú ko ha ngaahi tānaki atu pē ki ai’ (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita, [2007], 57).

Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e ngaahi foʻi lea ko e tānaki atu pē ki aí ki ha meʻa pe fakakaukau ʻoku fehokotaki mo ha meʻa ʻoku toe mahuʻinga ange ai, ʻo hangē pē ko e hoko ʻa ha vaʻa ko e konga ʻo ha fuʻu ʻakaú. ʻE lava pē ke moʻui ha fuʻu ʻakau ia taʻe ʻi ai hano vaʻa, ka he ʻikai lava ke moʻui ha vaʻa kapau ʻoku mavahe mei he ngaahi aka mo e sino ʻo ha fuʻu ʻakau. Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē ko e tokāteline ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí “ʻa e uho ʻo e tokāteline faka-Kalisitiané. Mahalo te ke ʻilo lahi koe ki he ongoongoleleí ʻi heʻene vaʻavaʻa maí, ka kapau ko e ngaahi vaʻá pē ʻokú ke ʻiloʻí pea ʻoku ʻikai aʻu e ngaahi vaʻa ko iá ki he aká, kapau kuo tuʻusi kinautolu mei he moʻoni ko iá, he ʻikai ke ʻiate kinautolu ha moʻui pe sino pe huhuʻi” (“The Mediator,” Ensign, May 1977, 56).

Fakamatalaʻi ange ʻoku faʻa ui e palani ʻa e Tamai Hēvaní ko e palani ʻo e fakamoʻuí he ʻoku fekauʻaki ia mo hono fakahaofi kitautolú. ʻOku ui ʻa Sīsū Kalaisi ko e Fakamoʻuí he ko e Tokotaha ia naʻá Ne fakahoko ke lava hotau fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he Fakaleleí.

Tohiʻi he palakipoé, ʻOku fie maʻu ke fakahaofi kitautolu mei he …

Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 9:6–10 , pea kole ange ki ha tokotaha kehe ke ne lau leʻolahi ʻa e 3 Nīfai 9:21–22. Fakaafeʻi e toenga ʻo e kau akó ke nau muimui pē ki ai mo kumi e ngaahi founga ke fakakakato ʻaki e fakamatala ʻi he palakipoé. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi ʻi heʻenau folofolá ʻa e meʻa naʻa nau maʻú.

Kole ki he kau akó ke vahevahe mai e meʻa naʻa nau maʻú, pea hiki ʻenau ngaahi talí he palakipoé. Fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻe fakahaofi ʻa e kakai kotoa pē mei he mate fakatuʻasinó ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Fakamahinoʻi ange foki ʻe lava ke fakamoʻui kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá ʻi he Fakaleleí, he ka ne ʻikai ia he ʻikai ke tau lava ʻo nofo ʻi he ʻafioʻanga ʻo e ʻOtuá.

Lau e ngaahi lea ko ʻení mei he palōfita ko Sēkopé: “ʻOiauē hono ʻikai lahi ʻa e angalelei ʻa hotau ʻOtuá” (2 Nīfai 9:10). “ʻOiauē hono ʻikai ke maʻongoʻonga ʻa e palani ʻa hotau ʻOtuá!” 2 Nīfai 9:13

  • ʻOku tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi lea ʻa Sēkopé ʻi he 2 Nīfai 9:6–10 ke mahino hono ʻuhinga ʻene fai e ngaahi leá ni?

  • Fakatatau ki he 2 Nīfai 9:7, 9, ko e hā e meʻa ʻe hokó kapau naʻe ʻikai ha Fakalelei? (ʻE mate hotau sinó pea ʻikai toe tuʻu, pea ʻe moʻulaloa hotau laumālié ki he tēvoló.)

Vakai ki he sētesi fakaʻosi ʻi hono fakaʻuhingaʻi ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí ʻa ia naʻá ke vahevahe kimuʻa ange he lēsoní: ʻI he palani ko ʻení ʻoku lava ai ke hakeakiʻi ʻa e kakai kotoa pē pea nofo mo e ʻOtuá ʻo taʻengata.”

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻoku malava ke fakahoko ʻe he palaní hotau hakeakiʻí kae ʻikai ke ne fakapapauʻí? (ʻI he tali ʻa e kau akó ki he fehuʻi ko ʻení, fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻoku ʻi ai ʻetau tauʻatāina ke fili, ʻoku tau malava ke fili mo ngāue maʻatautolu pē. ʻOku fakafalala e konga ʻo hotau hakeakiʻí ʻi he anga ʻo ʻetau tali ʻo e ngaahi tāpuaki kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá maʻatautolú.)

Hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení he palakipoé: 2 Nīfai 2:25–28; 2 Nīfai 31:17–20; ʻAlamā 34:15–16. Kole ki he kau akó ke nau ako fakalongolongo pē e ngaahi potufolofolá ni pea hiki ʻi heʻenau ngaahi tohinoa ki he ako folofolá ʻa e ngaahi meʻa ʻoku talamai ʻe he ngaahi potufolofolá ni kuo pau ke tau fai ke maʻu kotoa ai e ngaahi meʻa kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi Heʻene palani ʻo e fakamoʻuí.

ʻI hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke fakakakato ai e ngāue ko ʻení, fakaafeʻi kinautolu ke nau fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi talí. ʻI heʻenau fai iá, fakamahinoʻi ange ʻa e ngaahi sīpinga ʻo e talangofua ki he “ngaahi fono, ngaahi ouau, mo e ngaahi tokāteline kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá” naʻe lau ki ai ʻi he fakaʻuhinga naʻá ke vahevahe ange kimuʻá. (ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpinga mo e ngaahi vēsí ni ʻa e ngāue ʻaki ʻo e tuí ke fakatomalá, papitaisó, mo hono maʻu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.) Fakakaukauʻi hano fai ʻo e ongo fehuʻi ko ʻení hili e lipooti ʻa e kau akó:

  • ʻOku takiekina fēfē nai ʻe he ngaahi meʻa ʻoku tau faí ʻa ʻetau malava ko ia ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí? (ʻI he tali ʻa e kau akó, kumi ha faingamālie ke ke fakamoʻoniʻi ange ai ko ʻetau fili ko ia ke moʻui ʻaki ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea muimui ʻi he palani ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau teuteu ai ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.)

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe ha mahino ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí ke tau tauhi e ngaahi fekaú?

Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e 2 Nīfai 2:25.

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuo ʻomi ai ʻe he palani ʻo e fakamoʻuí ha fiefia kiate koe?

Fakaʻosi ʻaki e lēsoní hano fakamatalaʻi ange, ʻi hono ako ʻe he kau akó ʻa e Tohi ʻa Molomoná, ʻe lahi ange mo ha toe ngaahi tokāteline te nau ʻilo fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻuí; ko ha kiʻi vakai nounou fakalūkufua pē kuo ʻoatu ʻi he lēsoni ko ʻení. Poupouʻi e kau akó ʻi heʻenau akó ke nau vakaiʻi kotoa e ngaahi meʻa kuo fai ʻe he ʻOtuá maʻanautolu ko e konga ʻo ʻEne palani ʻo e fakamoʻuí pea ke nau vakaiʻi kotoa mo e ngaahi meʻa ʻoku fie maʻu ke nau fakahoko ke maʻu kakato e ngaahi tāpuaki kuo palani ʻe he ʻOtuá maʻanautolú. Fai hoʻo fakamoʻoní ki he ngaahi moʻoni ko ia kuo aleaʻi ʻi he lēsoni ko ʻení.

Paaki