Laipelí
Lēsoni 121: 3 Nīfai 11:18–41


Lēsoni 121

3 Nīfai 11:18–41

Talateú

Hili e haʻu ʻa e kau Nīfaí ʻo ala ki he matakafo ʻi he nima, vaʻe mo e vakavaka ʻo e Fakamoʻuí, ne ʻoange ʻe he ʻEikí kia Nīfai mo e niʻihi kehé ha mālohi ke papitaiso pea fai ha ngaahi ngāue kehe ʻi he lakanga fakataulaʻeikí. Ne toe fakatokanga ʻa e Fakamoʻuí ki he kakaí ke nau fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí pea talaʻofa ko kinautolu ʻoku moʻui fakatatau ki Heʻene tokāteliné te nau maʻu ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

3 Nīfai 11:18–27

ʻOku ʻoange ʻe Sīsū Kalaisi kia Nīfai mo ha niʻihi kehe ʻa e mālohi ke papitaiso

Kimuʻa he kalasí, hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé: Ko hai te ne lava ʻo papitaiso aú? ʻOku founga fēfē ʻa e papitaisó?

Kapau ʻokú ke akoʻi ha tokotaha pe kau ako lahi ange ne nau toki kau mai ki he Siasí, mahalo te ke fie kamata e lēsoní ʻaki hano kole ange kiate kinautolu ke vahevahe ha ngaahi aʻusia ne nau maʻu lolotonga ʻenau ako ki he Siasí. Fehuʻi ange pe naʻa nau fakakaukau ki he tali e ongo fehuʻi ʻe ua ʻi he palakipoé ʻi heʻenau fili ke papitaisó.

Te ke lava foki ʻo kamata e lēsoni ko ʻení ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto ne toki loto ha taha ke kau ki he Siasí pea ʻeke ange e fehuʻi ʻe ua ʻi he palakipoé. Kole ki he kau akó ke nau fakamatala ki ha founga te nau ala tali ai e ngaahi fehuʻí. Pe mahalo te ke fie maʻu ke fakaafeʻi ha kau ako ʻe toko ua ke na fakatātaaʻi ha talanoa ʻa ha mēmipa ʻo e Siasí mo hano kaungāmeʻa ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Fakamanatu ki he kau akó, ʻi he lēsoni kimuʻá ne nau ako kau ki he hā ʻa Sīsū Kalaisi ki ha niʻihi ʻo e kau Nīfaí. Ne fakaafeʻi kinautolu ʻe Sīsū Kalaisi ke fakamoʻoni tonu ki Heʻene Toetuʻú mo hono fakalangí ʻaki ʻenau ala ki he ngaahi matakafo ʻi Hono nimá, vaʻé mo e vakavaká. Fakamatala ne hili pē e aʻusia ko ʻení, ne akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kakaí ki Heʻene tokāteliné, ke tui kiate Ia, papitaiso pea maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e 3 Nīfai 11:18–22. Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú pea fekumi ki he ngaahi tali ki he fehuʻi Ko hai te ne lava ʻo papitaiso aú? ʻAi ha tokotaha ako ke ne hiki e ngaahi talí ʻi he palakipoé ʻi lalo he fehuʻí. Neongo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó e ngaahi foʻi lea kehekehe, ʻoku totonu ke nau ʻilo ʻa e moʻoni ko ʻení: Kuo pau ke fai e papitaisó ʻe ha tokotaha ʻokú ne maʻu ʻa e mafai totonú. (Kapau ʻoku teʻeki hiki ʻa e fakakaukau ko ʻení ʻi he palakipoé, mahalo te ke fie maʻu ke tānaki ia ki he lisi ʻo e ngaahi talí.)

Ke tokoni ki he kau akó ke mahino ange e moʻoni ko ʻení, mahalo te ke fakamatala nounou ʻoku fai pē e papitaisó ʻe ha tokotaha ʻokú ne maʻu ʻa e taulaʻeikí ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné (vakai, T&F 20:46) pe ko ha taha kuo fakanofo ia ki he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí (vakai, T&F 20:38–39; 107:10–11). Tānaki atu ki aí, kuo pau ke ngāue e tokotaha ko ʻení ʻi he fakahinohino ʻa ha taki lakanga fakataulaʻeiki ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ke fakangofua ʻa e ouaú (hangē ko ha pīsope, palesiteni fakakolo, pe palesiteni fakamisiona).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻe he ʻEikí ʻa e ouau ʻo e papitaisó ke fai ʻe ha taha maʻu lakanga fakataulaʻeiki kuo fakamafaiʻí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e 3 Nīfai 11:23–27. Kole ki he kalasí ke nau muimui ʻi hono laú, pea fekumi ki he ngaahi tali ki he fehuʻi ʻOku fakahoko fēfē ʻa e papitaisó? ʻAi ha tokotaha ako ke ne hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé ʻi lalo he fehuʻí.

  • Ko e hā ʻoku fai lolotonga ha papitaiso kapau ʻoku ʻikai tonu hono fakalea ʻo e ngaahi lea ʻo e ouaú pe ʻikai fakauku kakato ʻa e tokotaha ʻoku papitaisó ʻi he vaí? (ʻOku toe fakahoko ʻa e ouaú.) Ko e hā e moʻoni ʻoku tau ako mei hení? (Neongo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha fakalea kehe, ʻoku totonu ke nau ʻilo ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku pau ke fai ʻa e papitaisó ʻi he founga ʻoku ʻomai ʻe he ʻEikí. Mahalo te ke fie maʻu ke hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakahoko ʻa e papitaisó fakatatau ki he founga ʻoku ʻomai ʻe he ʻEikí?

Ke tokoni ki he kau akó ke ongoʻi e mahuʻinga ʻo e ngaahi moʻoni ne mou aleaʻi ʻi he 3 Nīfai 11:18–27, mahalo te ke fie maʻu ke ʻeke ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā hoʻo ongo he taimi naʻá ke papitaiso aí? Ko e hā hono ʻuhinga kiate koe ke ʻilo ne papitaiso koe ʻe ha tokotaha ʻokú ne maʻu e mafai totonu pea ʻi he founga ne ʻomai ʻe he ʻEikí?

  • Kuó ke mātā tonu nai ha papitaiso kimuí ni? Ko e hā e ngaahi ongo naʻá ke maʻú?

Kapau ʻoku maʻu ʻe ha taha ʻi hoʻo kau akó e taulaʻeikí ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, fehuʻi:

  • ʻOku takiekina fēfē koe ʻe hono ʻilo ʻokú ke maʻu e mafai ke papitaisó? (Mahalo te ke fie maʻu ke ʻilo pe kuo ʻi ai ha tokotaha ako ʻi hoʻo kalasí kuó ne maʻu e faingamālie ke papitaiso ha taha. Kapau ʻoku ʻi ai, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe e meʻa ne nau ongoʻi mo ako lolotonga e aʻusia ko iá.)

Mahalo te ke fie maʻu ke vahevahe hoʻo ngaahi aʻusiá mo e ongó kau ki he ouau toputapu ʻo e papitaisó.

3 Nīfai 11:28–30

Ne fakatokanga ʻa Sīsū Kalaisi ʻoku ʻa e tēvoló e fakakikihí

Tohiʻi e foʻi lea ko e fakakikihi he palakipoé.

  • Ko e hā ʻa e fakakikihi? (Fekeʻikeʻi, fakafepaki, pe fakafekiki.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lisi nounou ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá e ngaahi tūkunga pe ʻekitivitī ʻe ala hoko ai e fakakikihí. Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke tohi, kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻo lahi e 3 Nīfai 11:28–30. Fakaafeʻi e kalasí ke nau muimui ʻi hono laú pea ʻai ke ʻilo e niʻihi ʻo e meʻa ne fakakikihi ai e kau Nīfaí.

  • Ko e hā ha meʻa ne hā mahino mai ai e kē ha niʻihi ʻo e kau Nīfaí? (Ko e ouau ʻo e papitaisó [vakai foki 3 Nīfai 11:22] pea mo e tokāteline ʻo Kalaisí.)

  • Fakatatau ki he 3 Nīfai 11:29, ʻoku haʻu mei fē e laumālie ʻo e fakakikihí? (Tohi he palakipoé e moʻoni ko ʻení: Ko e laumālie ʻo e fakakikihí ʻoku ʻikai ʻo e ʻOtuá ia, ka ʻoku ʻo e tēvoló. Mahalo te ke fie maʻu ke fokotuʻu ki he kau akó ke nau fakaʻilongaʻi e moʻoni ko ʻení ʻi he 3 Nīfai 11:29.)

  • Ko e hā ʻokú ke pehē ai ʻoku mahuʻinga ke fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí ʻi hono aleaʻi ʻo e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé? Ko e hā ʻoku hoko ai e fakafekikí ko ha founga hala ki hono akoʻi e ongoongoleleí? (Mahalo ʻe kehekehe e ngaahi tali ʻa e kau akó, ka ke fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻi heʻetau fakakikihi pe fakafekiki mo e niʻihi kehé kau ki he ongoongoleleí, he ʻikai ʻi ai e Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoniʻi kitautolu ʻi hono akoʻi pe fakamoʻoniʻi e moʻoní ki he loto ʻo kinautolu ʻoku akoʻí.)

Ke fakamamafaʻi ha nunuʻa mahuʻinga ʻo e fakakikihí, hiki ʻi he palakipoé e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Sēmisi E. Fausi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Mahalo te ke fie maʻu ke fakalotolahiʻi e kau akó ke nau tohi ia ʻi heʻenau folofolá hoko ki he 3 Nīfai 11:29. (ʻOku maʻu e fakamatalá ʻi he “What I Want My Son to Know before He Leaves on His Mission,” Ensign, May 1996, 41).

“ʻOku mavahe e Laumālie ʻo e ʻEikí ʻi he taimi ʻo e fakakikihí ʻo tatau ai pē pe ko hai ʻoku halá” (Palesiteni James E. Faust).

  • Ko fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai e mavahe ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí koeʻuhí ko e fakakikihí? Naʻá ke ʻilo fēfē kuo mavahe e Laumālié?

Fakamahinoʻi e fakamatala ʻa e Fakamoʻuí kau ki he fakakikihí ʻi he 3 Nīfai 11:30: “Ko ʻeku tokāteliné ʻeni ke fakangata hono fai ʻo e ngaahi meʻa peheé.”

  • Te tau “fakangata” fēfē ʻa e fakakikihí mo e fakafekikí? (Mahalo ʻe kau he ngaahi talí e meʻá ni: Te tau lava ʻo feinga ke hoko ko ha kau faʻa fakalelei [vakai, 3 Nīfai 12:9]. ʻOku tau lotua ha poto mo ha kātaki ke ikunaʻi e fakakikihí. Te tau lava ʻo feinga ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tūkunga ʻe ala ʻahiʻahiʻi ai kitautolu ke fakakikihi mo e niʻihi kehé.)

  • Ko e fē e taimi kuó ke ongoʻi tāpuekina ai ʻi hoʻo ngāue ke fakaʻehiʻehi pe ikunaʻi e fakakikihí?

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa hono manatuʻi e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 11:29–30 ʻi he taimi ʻokú ke ʻilo ai ʻokú ke ʻi ha tūkunga ʻo e fakakikihí pe malava ke hoko?

Mahalo te ke fie maʻu ke vahevahe ha aʻusia kuó ke maʻu ʻi hoʻo ongoʻi mohu tāpuekina ʻi hoʻo ngāue ke fakaʻehiʻehi pe ikunaʻi e fakakikihí. Ke fakalotolahiʻi e kau akó ke nau moʻui ʻaki e meʻa ne nau ako ʻi he 3 Nīfai 11:28–30, fakaafeʻi kinautolu ke nau toe vakai ki heʻenau lisi ʻo e ngaahi tūkunga pe ʻekitivitī ʻoku ngalingali fakatupunga ai ha fakakikihí. Fakaafeʻi kinautolu ke fokotuʻu pea tohi ha taumuʻa ki he founga te nau fekumi ai ke fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí ʻi ha tūkunga pe ha ʻekitivitī kuo nau hiki.

3 Nīfai 11:31–41

ʻOku malangaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne tokāteliné

Ke teuteuʻi e kau akó ke ako e 3 Nīfai 11:31–41, hiki ʻeni ʻi he palakipoé:

ʻĪmisi
Action

Fakaafeʻi e kau akó ke fakamatala nounou ki ha taha he kalasí ha meʻa ne nau fakahoko kimuí ni ne ola lelei pea fakamatalaʻi pe ko e hā e ola ko iá. Mahalo te ke fie maʻu ke kole ange ke vahevahe ha meʻa ne nau fai pe mamata ai ne nunuʻa kovi. (Fakatokanga ki he kau akó ʻi hano vahevahe ʻo ha meʻa taʻe taau pe fuʻu fakatāutaha.)

Lau leʻo lahi e 3 Nīfai 11:31 ki he kalasí. Fakamatalaʻi ko e toenga ʻo e 3 Nīfai 11 ko ha fakamatala ia ʻa Sīsū Kalaisi ki Heʻene tokāteliné ki he kakai ʻo Nīfaí. ʻOku ʻomai foki ʻe he vahe ko ʻení e ngaahi ola ʻo hono tali pe siʻaki ʻEne tokāteliné.

Tohi ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení ʻi he palakipoé: 3 Nīfai 11:32–34; 3 Nīfai 11:35–36; 3 Nīfai 11:37–38; 3 Nīfai 11:39–40. Vahevahe tauhoa e kau akó, pea vahe ki he hoa takitaha ke na lau e taha ʻo e ngaahi potufolofolá. Kole kiate kinautolu ke ʻai ke ʻilo e ngaahi ngāue mo e ola ne talanoa ki ai ʻa Sīsū Kalaisí. (Mahalo te ke fie maʻu ke fokotuʻu ki he kau akó ke fakafehoanaki e ngaahi akonaki ko ʻení ki he tefito ʻo e tui hono faá.)

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke akó, kole ki ha niʻihi ʻo kinautolu ke lipooti e ngaahi ngāue mo e ola ne nau ʻilo ʻi he ngaahi veesi ne vahe angé. Fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻenau talí ʻi he palakipoé ʻi lalo he Ngāué pe Olá. ʻI he lipooti e kau akó ʻi he potufolofola takitaha, fai ʻa e fehuʻi ʻi lalo ʻoku fekauʻaki mo iá:

Ki he hoa ʻoku vahe ki ai e 3 Nīfai 11:32–34, fehuʻi:

  • ʻOku tokoni fēfē mai e Laumālie Māʻoniʻoní ke tau tui kia Sīsū Kalaisi mo e Tamai Hēvaní? (ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.) Ko e fē taimi ne fakamoʻoniʻi atu ai kiate koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní e moʻoni mo e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

Ki he hoa ʻoku vahe ki ai e 3 Nīfai 11:35–36, fehuʻi:

  • Fakatatau ki he ngaahi veesi ko ʻení, ʻoku fakaafeʻi fēfē e takiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ki heʻetau moʻuí ʻi he fili ke tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

Ki he hoa ʻoku vahe ki ai e 3 Nīfai 11:37–38, fehuʻi:

  • Ko e hā e meʻa naʻá ke ʻilo ʻoku tatau ʻi he 3 Nīfai 11:37 mo e 3 Nīfai 11:38?

  • Ko e hā ha ngaahi tōʻonga lelei ʻo ha tamasiʻi? ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke “hoko ʻo tatau mo ha tamasiʻi siʻí”?

Ki he hoa ʻoku vahe ki ai e 3 Nīfai 11:39–40, fehuʻi:

  • ʻOku fakamamafaʻi fēfē ʻe he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení e mahuʻinga ʻo ʻetau fili ke talangofua pe talangataʻa ki Heʻene tokāteliné?

Kole ki he kau akó ke nau fakamatala fakanounou ki he ngaahi tefitoʻi ngāue ne akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi kuo pau ke tau fai ke hū ki he puleʻanga ʻo e langí. Mahalo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi foʻi lea kehekehe ka ʻoku totonu ke nau fakahaaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení: Ke hū ki he puleʻanga ʻo e langí, kuo pau ke tau fakatomala, tui kia Sīsū Kalaisi, papitaiso pea maʻu e Laumālie Māʻoniʻoní. Mahalo te ke fie maʻu ke fakaʻosi ʻaki hono vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he moʻoni ko ʻení. Fakalotolahiʻi e kau akó ke nau moʻui fakatatau ki he tokāteline ʻo Sīsū Kalaisí ke nau lava ʻo maʻu e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Mahalo te ke fie maʻu foki ke fakamanatu kiate kinautolu ke ngāueʻi ʻenau ngaahi taumuʻa ke fakaʻehiʻehi pea ikunaʻi e fakakikihí.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

3 Nīfai 11:19–22. Ne foaki ʻe Sīsū Kalaisi e mafai ke papitaisó ki he kau Nīfaí

Ko e hā ne fie maʻu ai ke maʻu ʻe he palōfita ko Nīfaí mo e niʻihi kehé e mafai ke papitaisó neongo ne nau ʻosi fai e ouaú kimuʻa he haʻu ʻa e Fakamoʻuí? Lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“Neongo ne maʻu ʻe he kau Nīfai ko ʻení e mafai ke papitaiso he kuonga ʻo Mōsesé, ne fakaafeʻi ʻe Kalaisi ʻa Nīfai ke haʻu ke foaki ange e mafai ʻo Hono lakanga fakataulaʻeikí ke papitaiso ʻi he kuonga fakakosipeli foʻoú, pea mahalo ke fakanofo ia ʻi he taimi tatau ki he lakanga fakaeʻaposetoló. Pea naʻá Ne ui ha falukunga kakai kehe, ʻo fakahinohinoʻi kinautolu ki he founga ʻo e papitaisó pea fakapapauʻi ʻe ‘[ʻikai ha] ngaahi fakakikihi’ ʻiate kinautolu kau ki he tokāteline mahuʻinga ko ʻení” (Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 259–60).

3 Nīfai 11:28. ʻOua ʻe fakakikihi ʻi he ngaahi fakakaukau ʻo e tokāteliné

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Lōpeti D. Heili ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ki he Kaingalotú ke nau fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí:

“Koeʻuhí ʻoku ʻi he Laumālie ʻo e ʻEikí ʻa e mālohi ko iá, kuo pau ke ʻoua ʻaupito naʻa tau fakakikihi ʻi heʻetau fakamatalaʻi ʻetau tuí. Hangē ko ia ʻoku ʻiloʻi ʻe he faifekau kotoa pē, ʻoku kapusi maʻu pē ʻa e Laumālié ʻe he fakakikihi he folofolá. Naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí, ‘He ko ia ia ʻokú ne maʻu ʻa e laumālie ʻo e fakakikihí ʻoku ʻikai ʻaʻaku ia’ (3 Nīfai 11:29). ʻOku fakamamahi ange ʻi hono tukuakiʻi ʻoku ʻikai Kalisitiane ʻa e Siasí, ʻa e taimi ʻoku tali e kāingalotú ki he ngaahi tukuakiʻi peheé ʻi ha founga ʻoku taʻe faka-Kalaisí! Fakatauange pē ʻe hā e ngaahi fuo ʻo e Laumālié ʻi heʻetau talanoa mo e niʻihi kehé—‘ʻa e ʻofá, fiefiá, melinó, kātaki fuoloá, angavaivaí, angaleleí, tuí, angamaluú [mo e] mapuleʻi kitá’ (Kalētia 5:22–23)” (“Lototoʻa Faka-Kalaisí: Ko e Fie Maʻu Kae Hoko ko e Ākongá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 73).

3 Nīfai 11:33–34. ʻOku mahuʻinga e ouau ʻo e papitaisó

Ne akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻoku mahuʻinga e ouau ʻo e papitaisó ke hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá:

“Ko e papitaisó ko e fakaʻilonga ia ki he ʻOtuá, ki he kau ʻāngeló, pea ki he langí ʻoku tau fakahoko ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá, pea ʻoku ʻikai ha toe founga ʻi he lalo langí kuo fokotuʻu ʻe he ʻOtuá maʻá e tangatá ke haʻu ai kiate Ia pea fakahaofi, ʻo hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá, ka ko e tui pē kia Sīsū Kalaisi, fakatomala, pea papitaiso ki he fakamolemole ʻo e angahalá, pea ka ʻi ai ha toe hala kehe ʻoku taʻeʻaonga ia; pea te ke toki maʻu leva ʻa e talaʻofa ʻo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 105).

Paaki