Laipelí
Lēsoni 108: Hilamani 5


Lēsoni 108

Hilamani 5

Talateú

Naʻe hoko atu ʻa e kau Nīfaí ʻi he faiangahalá ʻo aʻu ki ha taimi ne tokolahi ange ai ʻa e niʻihi ne fili ki he faiangahalá ʻi he anga-māʻoniʻoní. Ne līʻoa ʻe Nīfai mo Līhai kinaua ki hono malangaʻi e folofola ʻa e ʻOtuá. Naʻe ʻosi akoʻi kinaua heʻena tamai ko Hilamaní ke na manatuʻi hona Huhuʻí pea mo ʻai Ia ko e makatuʻunga ʻo ʻena moʻuí. Hili ʻena akoʻi ʻa e kau Nīfaí, ne malanga leva ʻa Nīfai mo Līhai ki he kau Leimaná, ʻo nau lī ai kinaua ki he fale fakapōpulá. Naʻe fakahaofi kinaua ʻe he ʻEikí ʻi ha founga fakaofo, pea naʻe fakatomala ʻa e konga lahi taha ʻo e kau Leimaná mo ului ki he ongoongoleleí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Hilamani 5:1–13

Ko hono faleʻi ʻe Hilamani hono ongo fohá ke na tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, ke malangaʻaki e ongoongoleleí, pea mo manatuʻi ʻa e mālohi huhuʻi ʻo Sīsū Kalaisí

Kimuʻa pea kamata e kalasí, teuteuʻi ha ngaahi lauʻi pepa lōloa ʻe ono ke fakaʻaliʻali. ʻOku totonu ke ʻosi tohiʻi ho hingoá ʻi he laʻi pepa ʻuluakí. Hiki ʻi he toenga ʻo e ngaahi laʻi pepa ʻe nimá ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení: Ngaahi mātuʻá, Ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, Kau Palōfitá, ʻOku taki ʻe he fakatomalá ki he fakamoʻuí, mo e Tauhi e ngaahi fekaú.

Tufa ki he kau akó takitaha ha laʻi pepa. Fakamatalaʻi ange te ke fakaʻaliʻali taimi nounou ange kiate kinautolu ha ngaahi laʻi pepa lōloa ʻe ono ʻoku tohi ai ha ngaahi foʻi lea. Te nau hiki leva ʻa e ngaahi foʻi lea ko iá mei heʻenau manatú. Fakaʻaliʻali tahataha ʻa e ngaahi laʻi pepá ki he kau akó.

Kole ki he kau akó ke nau hiki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku nau manatuʻí. Hili ia pea toe fakaʻaliʻali ange ʻa e ngaahi laʻi pepá ʻe ono. Fehuʻi ange:

  • Naʻe faingofua pe faingataʻa hono manatuʻi e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea ko ʻení?

  • ʻOku mou pehē ko e hā hono faikehekehe ʻi hono tomuʻa talaatu ʻe fie maʻu ke mou manatuʻi ʻa e meʻa naʻe ʻi he ngaahi laʻi pepá?

Kole ki ha taha ako ke ne lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ne fai ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipoló. Fakaafeʻi e kalasí ke nau fakafanongo ki he meʻa naʻá ne lea ʻaki kau ki he mahuʻinga hono manatuʻi e ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí kuo tau maʻú:

ʻĪmisi
Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo

“Ko e taimi ʻokú ke kumi ai ʻi he tikisinalí ʻa e foʻi lea mahuʻinga tahá, ʻokú ke ʻiloʻi ko e hā ia? Mahalo ko e foʻi leá ko e manatuʻi. Koeʻuhí kuo mou fakahoko kotoa ha ngaahi fuakava—ʻoku mou ʻilo e meʻa ke faí mo e founga ke fakahoko ai iá—ko ʻetau fiemaʻu lahi tahá ke manatuʻi” (“Circles of Exaltation” [ lea ki he kau faiako fakalotu ʻa e CES, June 28, 1968], 5, si.lds.org).

Fakamatala ange ki he kalasí te nau ako he ʻahó ni ki ha tangata ʻe toko ua naʻa na lava ʻo tokoni lahi ki ha kakai ʻe lauiafe koeʻuhí he naʻá na manatuʻi mo ngāueʻi ha ngaahi moʻoni pau. Poupouʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto he lolotonga e lēsoni he ʻaho ní ʻa e meʻa ʻoku nau pehē ʻoku finangalo e ʻEikí ke nau manatuʻí.

Fakamatalaʻi nounou ʻa e Hilamani 5:1–4. Fakamatalaʻi ange koeʻuhí ko e faiangahala ʻa e kakaí, ne fakafisi leva ʻa Nīfai mei he tuʻi fakamāú kae lava mo hono tokoua ko Līhaí ke līʻoa kakato ʻena moʻuí ki hono malanga ʻaki e folofola ʻa e ʻOtuá.

Hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he palakipoé: (ʻOua ʻe fakakau ai e ngaahi foʻi lea ʻoku haʻí.)

Hilamani 5:5–7 (Tauhi e ngaahi fekaú; manatuʻi e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga māʻoniʻoni ʻa e ngaahi kuí.)

Hilamani 5:9–11 (Manatuʻi e Fakalelei ʻa Kalaisí; manatuʻi he ʻikai ke lava fakamoʻui kitautolu ʻi heʻetau ngaahi angahalá ka ʻe lava ke huhuʻi kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá tuʻunga ʻi he fakatomalá mo e mālohi ʻo e Fakaleleí.)

Hilamani 5:12 (Manatuʻi kuo pau ke hoko ʻa Sīsū Kalaisi ko hotau makatuʻunga.)

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau e ngaahi veesi ʻoku hiki ʻi he palakipoé ʻo kumi e foʻi lea ko e manatuʻí. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi e foʻi leá ʻi he taimi kotoa pē ʻoku ʻasi ai. Hili ia pea ʻoange ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke nau lau fakalongolongo ai ʻa e fakamatalá, ʻo kumi e meʻa ne fie maʻu ʻe Hilamani hono ongo fohá ke na manatuʻí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lipooti mai e meʻa ne nau maʻú. Mahalo te ke fie hiki ʻi he palakipoé ʻenau ngaahi talí ʻi he tafaʻaki ʻo e ngaahi fakamoʻoni folofola fekauʻaki mo iá.

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau mo maʻu ha mahino ki he ongo veesi ko ʻení, fai ange ʻa e ongo fehuʻi ko ʻení:

  • ʻE lava fēfē ke tokoni atu e manatuʻi ʻo e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga māʻoniʻoni ʻa e niʻihi kehé ke ke fili ai ke “fai e meʻa ko ia ʻoku leleí”?

  • Ko e hā ʻokú ke fai ke ke manatuʻi ai e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí?

Hiki ʻa e sētesi ko ʻení ʻi he palakipoé: Kapau te tau … , he ʻikai maʻu ʻe Sētane ha mālohi kiate kitautolu.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Hilamani 5:12. Kole ki he kalasí ke nau muimui pē, ʻo kumi ha founga te nau lava ai ʻo fakakakato ʻa e sētesi ʻi he palakipoé. Neongo ʻe ngāue ʻaki ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehekehe, fakapapauʻi ʻoku nau fakahaaʻi kapau ʻe langa hotau makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi, he ʻikai maʻu ʻe Sētane ha mālohi kiate kitautolu. Mahalo te ke fie maʻu ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻi he Hilamani 5:12 ʻoku nau fakahaaʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Fakahinohino ange ko e Hilamani 5:12 ko ha potu-folofola fakataukei. Mahalo te ke fie maʻu ke fokotuʻu ange ki he kau akó ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi ha founga mahino koeʻuhí ke nau lava ʻo maʻu-ngofua ia.

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi he veesi ko ʻení, langa ha kiʻi taua māʻolunga pe kiʻi fale ʻaki ha ngaahi meʻa vaʻinga (hangē ko ha ngaahi kongokonga papa pe ngaahi tohi), pea fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻi ai ha fakavaʻe (makatuʻunga) mālohi ʻo ha fale?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke langa hotau makatuʻungá (fakavaʻé) ʻia Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā e ngaahi talaʻofa naʻe fai kiate kinautolu ʻoku langa honau makatuʻungá ʻi he “maka ʻo hotau Huhuʻí”?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke langa hotau makatuʻungá ʻi he maka ʻo Sīsū Kalaisí? (Mahalo te ke fie ʻeke ki he kau akó pe ʻoku hoko fēfē ʻa e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻi he Hilamani 5:6–11 ko e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga ʻo e ngaahi founga te tau lava ai ʻo langa hotau makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisí.)

Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange he ʻikai taʻofi ʻe he langa ia ʻi he makatuʻunga ʻo e Fakamoʻuí ʻa e ngaahi ʻoho ʻa Sētané, ka te ne ʻomi kiate kitautolu ha ivi ke ikunaʻi kinautolu.

  • Ko e fē ha taimi ne ke lava ai ʻo matuʻuaki e fakatauelé pe kātekina e ngaahi faingataʻá koeʻuhí he naʻe langa ho makatuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi?

Fakamoʻoni ki he ivi naʻá ke maʻu koeʻuhí ko hoʻo langa ho makatuʻungá ʻi he maka ʻo Sīsū Kalaisí. Tukuange ha taimi ki he kau akó ke nau hiki ai ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ki he ako folofolá ha founga ʻe taha te nau feinga faivelenga ke langa ai honau makatuʻungá ʻi he maka ʻo honau Huhuʻí.

Hilamani 5:14–52

ʻOku maluʻi ʻe he ʻEikí ʻa Nīfai mo Līhai ʻi he fale fakapōpulá, pea ʻoku ului ha kau Leimana tokolahi

Fakamatalaʻi nounou ʻa e Hilamani 5:14–19 ʻaki hano fakamatalaʻi ange naʻe malangaʻaki ʻe Nīfai mo Līhai e ongoongoleleí ʻi he fuʻu mālohi lahi ʻi he kau Nīfaí mo e kakai Leimaná. Ko hono olá, naʻe foki mai ha tokolahi ʻo e kakai Nīfai naʻe mavahé ki he tuí. Naʻe papitaiso ʻi Seilahemala mo e ngaahi feituʻu takai ʻi aí ha kau Leimana ʻe toko 8,000.

Hiki e saati ko ʻení he palakipoé. Vahevahe ʻa e kalasí ke nau tauhoa, pea kole ki he hoa takitaha ke nau hiki ʻa e sātí ʻi ha laʻi pepa. Kole ki he ngaahi hoá ke nau ngāue fakataha ʻi hono lau e ngaahi veesi ʻoku tuʻu he sātí pea tā ha kiʻi fakatātā mahino pe hiki ha kiʻi fakamatala nounou e meʻa ʻoku fakamatalaʻi ʻe he veesi takitaha. (Poupouʻi ʻa e kau akó ʻi heʻenau hiki ʻa e sātí ke nau tuku ha feituʻu feʻunga ʻi he lalo fakamoʻoni folofolá takitaha ke tuʻu ai ʻenau fakatātaá pe fakamatala nounoú.)

Hilamani 5:20–21

Hilamani 5:22–25

Hilamani 5:26–28

Hilamani 5:29–34

Hilamani 5:35–41

Hilamani 5:42–44

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakaʻaliʻali taimi nounou ʻenau ngaahi fakatātaá pe fakamatala nounoú ki ha ongo hoa kehe. Koeʻuhí ke tokoni ke fakaloloto e mahino ʻa e kau akó ki he ngaahi veesi ko ʻení, fai ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e taimi naʻe ʻākilotoa ai ʻa e kakai Leimaná ʻe he fakapoʻulí, ko e hā naʻe kole ʻe he leʻó ke nau faí? (Vakai, Hilamani 5:29, 32.)

  • ʻOku fakamatalaʻi fēfē ʻe he Hilamani 5:30 ʻa e leʻó?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai pe fanongoa e fanafana ʻa e “kihiʻi leʻo siʻi ʻoku fuʻu vaivai ʻaupitó”?

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe ʻAminatapi hono kāingá ke nau fai kae mahuʻi atu ʻa e fakapoʻulí? (Vakai, Hilamani 5:41.)

  • Ko e hā ne hoko ʻi he taimi ne talangofua ai ʻa e kakai Leimaná ki he faleʻi ʻa ʻAminatapí mo tui kia Kalaisí? (Vakai, Hilamani 5:43–44.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Hilamani 5:44–47, mo kumi e ngaahi foʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ha ngaahi ola ʻo e fakatomalá.

  • Ko e hā ʻokú ke ako kau ki he fakatomalá mei he ngaahi veesi ko ʻení? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení: Ko e taimi ʻoku tau tui ai kia Sīsū Kalaisi mo fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá, ʻe fakafonu hotau lotó ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻaki ha nonga mo ha fiefia.)

Fakamatalaʻi nounou ʻa e Hilamani 5:48–52 ʻaki hano fakamatalaʻi naʻe ʻalu ʻa e kau Leimana mo e kau Nīfai naʻe mavahé, ʻa ē ne nau aʻusia ʻa e mana ko ʻení ʻo nau ngāue fakafaifekau ki he kakaí, pea ko ha “konga lahi ʻo e kau Leimaná” naʻe ului ki he ongoongoleleí.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau pe ʻoku nau lolotonga maʻu ha nonga mo ha fiefia ʻi heʻenau moʻuí. Kapau ʻoku ʻikai, fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha meʻa te nau lava ʻo fai ke langa ai honau makautuʻungá ʻia Sīsū Kalaisi mo tekeʻi ʻa e ngaahi ʻao ʻo e fakapoʻulí mei honau ʻātakaí.

Fakataukei Folofola—Hilamani 5:12

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e Hilamani 5:12. Ke tokoni ke nau maʻuloto ʻa e veesi ko ʻení, tufa ange haʻanau laʻipepa ʻoku teʻeki tohi ai ha meʻa. ʻAi ke nau hiki ʻa e vēsí ʻi he laʻipepá ʻo fakaʻaongaʻi pē ha ngaahi fakatātā mo e ha ngaahi mataʻitohi. Ko e ngaahi foʻi lea ʻoku nau fokotuʻu mai ha ngaahi ʻīmisi (hangē ko e maká, makatuʻungá, havilí, ʻuha maká, mo e matangi mālohí), ʻai ke nau tā ha fanga kiʻi fakatātā faingofua. Ko e ngaahi foʻi lea ʻoku ʻikai ke nau fokotuʻu mai ha ngaahi ʻīmisí (hangē ko e lolotongá mo e ʻaʻakú), ʻai ke nau tohiʻi ʻa e ʻuluaki mataʻitohi ʻo e ngaahi foʻi leá. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau akoako lau ʻa e vēsí ʻo ngāueʻaki pē ʻa e ngaahi fakatātaá mo e ngaahi mataʻitohi kuo nau tā mo hikí. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau fetongi pepa mo lau ʻa e vēsí ʻo ngāueʻaki e ngaahi meʻa fakamanatu ne tā pe hiki ʻe honau kaungā kalasí. Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau ō mo ʻenau laʻipepá ki ʻapi ʻo fokotuʻu ia ʻi ha feituʻu te nau faʻa toutou sio ki ai koeʻuhí ke nau lava ʻo ngāue ki hono ako maʻuloto ʻo e kupuʻi folofolá.

Fakatokangaʻi ange: Koeʻuhí ko e lōloa ʻo e lēsoni ʻo e ʻaho ní, mahalo te ke fie fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ʻi ha ʻaho kehe, ʻo ka maʻu ha taimi lahi ange.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Hilamani 5:12 Te tau lava fēfē ke matuʻuaki ʻa e “ngaahi matangi mālohi” ʻa e filí?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo kuo pau ke tau pīkitai ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻe tukuange mai ai ʻe he filí ʻene kau taú kiate kitautolú:

“ʻOku tau fehangahangai foki mo ha ngaahi mālohi fakaʻauha kuo tuku mai ʻe he filí. ʻOku tuʻu fakatuʻutāmaki kiate kitautolu kotoa ʻa e ngaahi peau ʻo e faiangahalá, fai koví, angaʻulí, anga māʻulaló, pule fakaehauá, kākaá, faʻufaʻu kākaá, mo e anga taʻetotonú. ʻOku nau haʻu mo ha fuʻu mālohi lahi mo vave pea te nau fakaʻauha kitautolu ʻo kapau he ʻikai ke tau tokanga.

“Ka kuo fakaongo mai ha fakatokanga kiate kitautolu. ʻOku taau mo kitautolu ke tau tokanga mo fakafanongo pea hola mei he koví koeʻuhí ko ʻetau moʻui taʻengatá. Ka ʻikai ha tokoni he ʻikai ke tau lava ʻo matatali ia. Kuo pau ke tau hola ki ha feituʻu māʻolunga pe pīkitai ki ha meʻa te ne lava ʻo maluʻi kitautolu mei haʻatau tafia. Ko e meʻa ko ia kuo pau ke tau pīkitai ki ai ka tau haó ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Ko hotau maluʻi ia mei ha faʻahinga mālohi pē ʻe lava ke fakatahatahaʻi ʻe he tokotaha koví. Naʻe faleʻi ʻe ha palōfita fakalaumālie ʻi he Tohi ʻa Molomoná hono kakaí, ʻo pehē: ‘Manatu ʻoku makatuʻunga ʻi he maka ʻo hotau Huhuʻí, ʻa ia ko Kalaisi, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, kuo pau ke mo langa ai homo makatuʻungá; koeʻuhí ka tuku atu ʻe he tēvoló ʻa ʻene ngaahi matangi mālohí, ʻio, ʻa ʻene ngaahi ngahaú ʻi he ʻahiohio, ʻio, ka faʻaki kiate kimoua ʻa hono kotoa ʻo ʻene ngaahi ʻuha maká mo ʻene fuʻu afā lahí, ʻe ʻikai maʻu ʻe ia ha mālohi kiate kimoua ke fusi hifo ʻa kimoua ki he vanu ʻo e mamahí mo e faingataʻaʻia ʻoku ʻikai hano ngataʻangá’ (Hilamani 5:12)” (“Hold Fast to the Iron Rod,” Ensign, Nov. 1978, 6).

Paaki