Laipelí
Lēsoni 101: ʻAlamā 45–48


Lēsoni 101

ʻAlamā 45–48

Talateú

Hili hono ʻoange ʻe ʻAlamā ʻa e ngaahi fakahinohino fakaʻosi ki hono foha ko Hilamaní, naʻá ne mavahe mei he kakai ʻo Nīfaí pea naʻe ʻikai ke toe fanongo ha taha ki ai. Naʻe hoko ʻa Hilamani ko ha taki fakalaumālie mahuʻinga pea hoko ʻa e ʻEikitau ko Molonaí ko ha taki fakakautau mahuʻinga lolotonga ha taimi faingataʻa ki he kau Nīfaí. Naʻe fokotuʻu ʻe ʻAmalekaia, ko e taki ʻo ha kulupu ʻo e kau Nīfai angatuʻú, ha palani kākā ke ne maʻu ha mālohi ki he kau Nīfaí. Naʻe tokoniʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻa e kau Nīfaí ke nau maluʻi kinautolu mei he ngaahi ʻohofi honau ngaahi filí koeʻuhí ke nau kei lava ʻo pukepuke ʻenau tauʻatāiná mo ʻenau tauʻatāina ki heʻenau lotú.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 45

ʻOku tui ʻa Hilamani ki he ngaahi lea ʻa ʻAlamaá pea kamata ʻene ngāue fakafaifekaú

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ʻinitaviu kuo nau fakahoko mo ha mātuʻa pe taki lakanga fakataulaʻeiki.

  • Ko e hā e faʻahinga fehuʻi ʻoku angamaheni ʻaki hono ʻeke ʻe he mātuʻá mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí ʻi he ngaahi ʻinitaviú?

Hili hano aleaʻi nounou, fakamatalaʻi ange, kimuʻa pea tuku ange ʻe ʻAlamā ki hono foha ko Hilamaní ke ne tauhi ʻa e ngaahi lekooti toputapú peá ne mavahe mei he fonuá (vakai, ʻAlamā 45:18–19), naʻá ne fai ha ngaahi fehuʻi lahi kia Hilamani. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 45:2–8, ʻo kumi e ngaahi fehuʻi naʻe fai ʻe ʻAlamaá pea mo e ngaahi tali naʻe ʻoange ʻe Hilamaní.

  • Naʻe tau ʻa e kau Nīfaí mo e kau Leimaná ʻi he taimi naʻe fetalanoaʻaki ai ʻa ʻAlamā mo Hilamaní. ʻOkú ke pehē naʻe anga fēfē hono tokoniʻi ʻe he tui ʻa Hilamaní ia lolotonga e taú pea ʻi he kotoa ʻo ʻene ngāue fakafaifekaú?

  • Ko e fē e taimi kuó ke maʻu ai ʻa e mālohi mei hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí mo e lea ʻa e kau palōfitá pea mei hoʻo tukupā ke tauhi e ngaahi fekaú?

Fakamatala fakanounou ʻa e ʻAlamā 45:9–19 ʻaki hoʻo talaange ki he kau akó hili hono kikiteʻi ʻe ʻAlamā kau ki he fakaʻauha fakaʻosi ʻo e puleʻanga ʻo e kau Nīfaí, naʻá ne mavahe mei he fonuá pea naʻe ʻikai ke toe fanongo ha taha ki ai. Kimuʻa peá ne mavahé, naʻá ne fai ha kikite fakaʻosi. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 45:16.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he kikité ni? (Mahalo ʻe fakahā ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni lahi, kae fakapapauʻi ʻoku nau fakahaaʻi ʻoku mahino kiate kinautolu he ʻikai lava ʻe he ʻEikí ke ʻafio ki he angahalá ʻo momoʻi fakaʻatuʻi ia.)

Fakamatalaʻi ange naʻe kamata ʻa e ngāue fakafaifekau ʻa Hilamaní ʻaki ʻene fili ha kau taulaʻeiki mo ha kau akonaki ʻi he Siasí ʻi he kotoa ʻo e fonuá. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakatotolo ʻi he ʻAlamā 45:23–24, ʻo kumi ʻa e founga naʻe tali ʻaki ʻe he kakaí ki he kau taki ko ʻeni ʻo e Siasí.

  • Naʻe fēfē e tali ʻa e kakaí ki he kau taki honau Siasí? Ko e hā ne fakafisi ai e kakai ʻe niʻihi ke nau fanongo ki he kau taki ʻo e Siasí?

ʻAlamā 46

Naʻe fakatahaʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻa e kau māʻoniʻoní ke nau maluʻi ʻenau ngaahi totonú mo ʻenau lotú

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 46:1–3 ʻaki hono fakamatalaʻi ko kinautolu ʻoku ʻikai ke nau tokanga ki he kau taki ʻo e Siasí naʻe taki kinautolu ʻe ha tangata naʻe ui ko ʻAmalekaia. Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 46:4–5, ʻo kumi e meʻa naʻe holi ki ai ʻa ʻAmalekaia mo hono kau muimuí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau ʻiló.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 46:6–7, ʻo kumi e ngaahi ola ʻo e ivi takiekina ʻo ʻAmalekaiá ʻiate kinautolu ne nau muimui ʻiate iá.

  • Ko e hā e meʻa naʻe hokó ko ha ola ia ʻo e ivi takiekina ʻo ʻAmalekaiá?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 46:8–10, ʻo kumi e ngaahi lēsoni naʻe fie maʻu ʻe Molomona ke tau ako mei he ngaahi ngāue ʻa ʻAmalekaiá. Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange ko e ngaahi lēsoni lahi heni ʻoku fakafeʻiloaki ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ko e “ko ia ai ʻoku tau vakai” pe “ʻoku tau vakai foki”.” (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi lēsoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.) Mahalo ʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻa e ngaahi lēsoni ko ʻení:

ʻOku fai vave ʻa e kakai tokolahi ke fakangaloʻi ʻa e ʻEikí pea fai angahala.

ʻOku lava ʻe ha tangata faiangahala ʻo fakahoko ha angahala lahi.

Ke fakafehoanaki ʻa ʻAmalekaia mo e ʻEikitau ko Molonaí, kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 46:11–18 mo e ʻAlamā 48:11–13, 17. Fakaafeʻi e vaeua ʻo e kalasí ke nau fakatotoloʻi ʻa e meʻa naʻe holi ki ai ʻa Molonaí. Fakaafeʻi leva e e vaeua ʻe tahá ke kumi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa naʻe tatau mo Molonaí. (Tokoniʻi e kau akó ke nau vakai ki he faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi founga māʻoniʻoni ʻa Molonaí mo e ngaahi taumuʻa kākā ʻa ʻAmalekaiá. Naʻe poupouʻi ʻe Molonai ʻa e founga ʻo e tauʻatāiná mo e māʻoniʻoní, lolotonga ia naʻe holi ʻa ʻAmalekaia ia ki he mālohí mo feinga ke ʻomi ʻa e kau Nīfaí ke nofo pōpula.)

  • Makatuʻunga he meʻa ʻokú ke laú, te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e ʻEikitau ko Molonaí? Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení? (Mahalo ʻe fokotuʻu atu ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe lahi, kau ai ʻa e moʻoni ko ia ʻoku lava ke fakahoko ʻe ha tangata māʻoniʻoni ʻe taha ha māʻoniʻoni lahi.)

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 46:11–18, ko e hā e meʻa naʻe lotua ʻe Molonaí? (Ko ha ngaahi tāpuaki ʻo e tauʻatāiná mo e tauʻatāina ke kei ʻi he kau Nīfaí pea mo e “feinga ʻa e kau Kalisitiané” ke tali lelei ʻe he ʻOtuá.)

Naʻe lotua ʻe Molonai ʻa e “feinga ʻa e kau Kalisitiané.” Fakatatau ki he ʻAlamā 46:12, ko e hā e ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻe tolu naʻe ongoʻi ʻe Molonai ʻoku totonu ke maluʻi mo poupouʻi ʻe he kau Kalisitiané? (Tokoniʻi e kau akó ke nau ʻilo ko hotau fatongia ke maluʻi e ngaahi fāmilí, ʻetau lotú, pea mo ʻetau tauʻatāiná. Vakai foki, ʻAlamā 43:45–48.)

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻoku nau fakafepakiʻi e ngaahi fāmilí, kau Kalisitiané, mo e tauʻatāiná he ʻahó ni? Ko e hā ha ngaahi founga totonu ʻe niʻihi ʻoku lava ke tau maluʻi ʻaki hotau ngaahi fāmilí, ʻetau lotú, pea mo ʻetau tauʻatāiná?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 46:18–22, ʻo kumi e meʻa naʻe kole ʻe Molonai ke fai ʻe hono kakaí. (Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e foʻi lea ko e fuakava ʻi he ngaahi vēsí ni.)

  • Ko e hā naʻe fuakava ʻa e kakaí ke nau faí? (Maluʻi ʻenau totonú mo ʻenau lotú; ʻoua ʻe liʻaki ʻa e ʻEikí; ʻoua ʻe maumauʻi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá; pea ʻoua ʻe mā ke toʻo kiate kinautolu ʻa e huafa ʻo Kalaisí.)

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 46:22, ko e hā naʻe fai ʻe he kakaí ko ha fakaʻilonga ʻo e fuakava naʻa nau faí? (Naʻa nau hae, pe haeʻi honau kofú pea nau lī hono ngaahi kongokongá ʻi he vaʻe ʻo Molonaí.)

Puke hake ha konga tupenu, pea haeʻi ke vaeua mālie. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻi hono hae, pe haeʻi honau kofú, naʻe fakahaaʻi ai ʻe he kakaí ʻenau tukupā ki he fuakava kuo nau faí.

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 46:21–22, ko e hā naʻe pehē ʻe he kakaí naʻe totonu ke hoko kapau naʻa nau maumauʻi ʻenau fuakavá?

  • ʻOku tokoni fēfē ʻeni ke mahino kiate koe ʻa e mamafa ʻo e ngaahi fuakava ʻoku tau fai mo e ʻOtuá?

Fakamanatu ki he kau akó naʻe fakafepakiʻi ʻe Molonai mo hono kakaí ʻa e ngaahi fili naʻa nau loto ke fakaʻauha kinautolú.

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 46:18, ko e hā naʻe pehē ʻe Molonai te ne ʻomi e fakaʻauhá ki hono kakaí?

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Kapau te tau tauhi ʻetau ngaahi fuakavá, ʻe hanga ʻe he ʻOtuá ʻo …

Fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe ʻa e founga te nau fakakakato ʻaki ʻa e sētesí ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa kuo nau ako mei he ʻAlamā 46:18–22. Kole foki kiate kinautolu ke nau ʻomi ha sīpinga ʻo e founga ʻoku nau ʻilo ʻoku moʻoni ai ʻa e sētesí ni. Mahalo ʻe kehekehe e ngaahi talí. Fakamatala fakanounouʻi ʻa e ngaahi talí ʻaki hono fakakakato ʻa e kupuʻi lea ʻi he palakipoé ʻo hangē ko ʻení: Kapau te tau tauhi ʻetau ngaahi fuakavá, ʻe hanga ʻe he ʻOtuá ʻo tāpuakiʻi kitautolu. Poupouʻi e kau akó ke nau kumi ha fakamoʻoni ʻokú ne poupouʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau ako ʻa e toenga ʻo e ngaahi vahe ʻi he tohi ʻa ʻAlamaá. Mahalo te ke fie talanoa ki ha taimi naʻe tāpuakiʻi ai koe ʻe he ʻEikí ʻi hoʻo tauhi hoʻo ngaahi fuakavá.

Fakamatala fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 46:29–41. Fakamatalaʻi ange naʻe fakatokangaʻi ʻe ʻAmalekaia mo hono kau muimuí naʻa nau tokosiʻi, ko ia naʻa nau ʻalu ki he fonua ko Nīfaí, ʻo feinga ke kau mo e kau Leimaná. Naʻe taʻofi ʻe he kau tau ʻa Molonaí ʻa e tokolahi taha ʻo e kulupu ʻa ʻAmalekaiá mei heʻenau feinga ke aʻu ki he fonua ko Nīfaí. Naʻe kau ha tokolahi ʻo e kau muimui ʻo ʻAmalekaiá ki ha fuakava ke poupouʻi e tauʻatāiná. Ko e niʻihi tokosiʻi ko ē naʻe ʻikai ke nau fai ha fuakavá naʻe tamateʻi kinautolu. Naʻe hao ʻa ʻAmalekaia mo ha kiʻi tokosiʻi ʻo ʻene kau tangatá ʻo kau mo e kau Leimaná.

ʻAlamā 47

Naʻe hoko ʻa ʻAmalekaia ko e tuʻi ʻo e kau Leimaná ʻaki ʻene kākaá

ʻEke ange ki he kau akó pe naʻe mei fēfē ʻenau ongó kapau naʻa nau ʻi ha feʻauhi vaʻinga pe feʻauhi kehe pē pea naʻe ʻi heʻenau ʻū meʻá ha tohi naʻe ʻi ai e lisi ʻo e meʻa naʻe fakataumuʻa honau filí ke fai ke ikunaʻi ʻaki ʻa e feʻauhí. Talaange ki he kau akó ko hono fakatatau ʻo e ʻAlamā 47 kiate kitautolú, te tau lava ai ʻo ako e ngaahi lēsoni mahuʻinga kau ki he ngaahi founga ʻa Sētané ʻene feinga ke ikunaʻi kitautolú.

Fakamatala fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 47:1–6 ʻaki hono talaange ki he kau akó naʻe ʻikai ke holomui ʻa ʻAmalekaia ʻi heʻene taumuʻá ke ne maʻu ha mālohi ʻi he kau Nīfaí. Naʻá ne faʻu ha palani kākā ke ne liua e taloni ʻo e tuʻi ʻo e kau Leimaná pea hoko ko honau tuʻi koeʻuhí ke ne toki taki e kau Leimaná ke tauʻi e kau Nīfaí. ʻI he kau ʻa ʻAmalekaia mo e kau Leimaná, naʻá ne maʻu e loto ʻo honau tuʻí, ʻa ia naʻe ʻoange ʻe he tuʻí kiate ia ha konga ʻo e kau tau ʻa e kau Leimaná. Naʻe fekauʻi ʻe he tuʻí ʻa ʻAmalekaia mo ʻene kau taú ke nau tulimui ʻi he konga ʻo e kau tau talangataʻa ʻa e kau Leimaná ʻa ia naʻe taki ʻe ha tangata naʻe ui ko Lehonitai. Naʻe fekauʻi ʻa ʻAmalekaia ke ne fakamālohiʻi ʻa e kau tau ʻa Lehonitaí ke nau tauʻi ʻa e kau Nīfaí, ka naʻe kehe ʻa e ngaahi palani ia ʻa ʻAmalekaiá.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau ako ʻa e ʻAlamā 47:7–19 kapau naʻa ko Lehonitai kinautolu pea kapau ko Sētane ʻa ʻAmalekaia. Kole ange ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 47:7–10, ʻo kumi ʻa e feituʻu naʻe ʻalu ʻa Lehonitai ki ai ke maluʻi ʻene kau taú mo e meʻa naʻe feinga ʻa ʻAmalekaia ke fai ʻe Lehonitaí.

  • Ko e fē e feituʻu naʻe tānaki mei ai ʻe Lehonitai ʻene kau taú ʻi he teuteu ki he taú? Ko e hā e faingamālie ʻoku maʻu ʻe ha kau tau kapau ʻoku nau ʻi ha feituʻu māʻolunga ange ʻi honau filí?

  • Ko e hā naʻe fie maʻu ʻe ʻAmalekaia ke fai ʻe Lehonitaí? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe Sētane ke ʻomi ai kitautolu ki lalo mei he feituʻu māʻolunga angé? (ʻOku kau ʻeni he ngaahi tali ʻoku fie maʻú, ko hono ʻahiʻahiʻi kitautolu ke tuku hifo ʻetau ngaahi tuʻunga moʻuí ke māʻulalo ange mo hono fakatauveleʻi kitautolu ke tau ʻalu ki he ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai ke tau malu fakalaumālie aí.)

Fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 47:11–19. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi lolotonga hono laú, mo fakakaukau ki he ngaahi founga ʻa ʻAmalekaia ʻoku tatau ai mo e ngaahi founga ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe Sētane ke fakaʻauha ʻaki kitautolú.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tatau ai ʻa e ngaahi founga ʻa ʻAmalekaiá mo e ngaahi founga ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe Sētane ke fakaʻauha ʻaki kitautolú? (ʻOku kau ʻa e vilitakí, olopotó, kākaá, mo e taʻeʻofá.)

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku fekumi ʻa Sētane ke ne “ʻ[omai] fakasiʻisiʻi” ke fakakonahi kitautolu?

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 47:20–36 ʻaki hono fakamatalaʻi naʻe hokohoko atu e kākā mo e tāmate ʻa ʻAmalekaiá kae ʻoua kuó ne hoko ko e tuʻi ʻo e kau Leimaná. Fakamamafaʻi ange naʻe tatau pē ʻa e ngaahi taumuʻa mo e ngaahi founga ʻa ʻAmalekaiá mo e ngaahi founga ʻa Sētane kiate kitautolú. Hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení he palakipoé: ʻOku fekumi ʻa Sētane ke ne fakaʻauha kitautolu, pea ʻokú ne fakatauveleʻi kitautolu ʻaki hono ʻomi fakasiʻisiʻi pē ke fakamāʻulaloʻi ange ʻetau tuʻunga moʻuí.

ʻAlamā 48

Naʻe ueʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻa e kau Nīfaí ke nau teuteu mo faivelenga

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 48:7–10, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe Molonai lolotonga ia e fekumi ʻa ʻAmalekaia ke maʻu ha mālohi ʻi he lotolotonga ʻo e kau Leimaná.

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Molonai lolotonga ia e fekumi ʻa ʻAmalekaia ke maʻu ha mālohi ʻi he lotolotonga ʻo e kau Leimaná?

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Molonai ke fakamālohia hono kakaí mo honau ngaahi koló ki ha ngaahi ʻohofi he kahaʻú? Ko e hā ha ngaahi feituʻu pau naʻe tokanga makehe ki ai ʻa Molonaí?

ʻOange ha taimi ke fakalaulauloto ai e kau akó ki he ngaahi tafaʻaki ʻoku vaivai ʻi heʻenau moʻuí pea mo e meʻa te nau lava ke fai ke fakamālohia ai e ngaahi tafaʻaki ko iá. Kole ange ke nau hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú.

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 48:10, ko e hā ne ngāue mālohi ai ʻa Molonai ke fakamālohia hono kakaí mei hono ʻohofi ʻe honau ngaahi filí? (Fakamamafaʻi ange naʻe fie maʻu ʻe Molonai ke tokoni i hono maluʻi ʻa e tauʻatāina ʻa e kau Nīfaí ke fakahoko ʻenau lotú.)

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻi onopōní ke tokoniʻi kitautolu ke tau fakamālohia ʻa e ngaahi tafaʻaki ʻoku tau vaivai fakalaumālie aí?

  • Ko e hā ʻoku ngāue mālohi ai ʻa e kau taki ʻo e Siasí ke fakamālohia fakalaumālie kitautolú?

Fakapapauʻi ki he kau akó ko e taimi ʻoku tau muimui ai ki he faleʻi ʻa e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, ʻe fakamālohia kitautolu mei he ʻahiʻahí.

Poupouʻi e kau akó ke nau siofi fakalelei ʻi he toenga ʻo e ngaahi vahe ʻo e tohi ʻa ʻAlamaá ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni kau ki he mahuʻinga hono tauhi e ngaahi fuakavá mo e mahuʻinga ʻo hono fakamālohia kitautolu ke tau fakafepakiʻi ʻa Sētané.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻAlamā 46:21–22. Ko e mamafa ʻo e ngaahi fuakavá

Naʻe fakamoʻoni ʻa ʻEletā Paula E. Koulikā ʻo e Kau Fitungofulú ki he mahuʻinga ʻo e fai ʻo e fuakavá:

“ʻOku matuʻaki mahuʻinga ʻa ʻetau tokanga ki hono fakahoko ʻo e fuakavá maʻa hotau fakamoʻui taʻengatá. Ko e ngaahi fuakavá ko ha ngaahi aleapau ia ʻoku tau fakahoko mo ʻetau Tamai Hēvaní pea ʻoku fakapapauʻi ai ʻe hotau lotó, ʻatamaí mo e tōʻonga moʻuí ke tauhi ʻa ʻetau ngaahi fekau kuo ʻomi ʻe he ʻEikí. ʻI heʻetau faivelenga ʻi hono tauhi ʻetau aleapaú, ʻokú Ne fuakava pe talaʻofa ke tāpuakiʻi kitautolu ʻaki ʻa e meʻa kotoa ʻoku ʻAʻaná” (“ʻGospel Covenants Bring Promised Blessings,” Ensign pe Liahona, Nov. 2005, 94).

ʻAlamā 48:19. “ʻIkai ke siʻi hifo ʻa e ʻaongá”

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā ʻa e ʻuhinga ʻa Molomoná ʻi he taimi naʻá ne tohi ai “naʻe ʻikai ke siʻi hifo ʻa e ʻaonga ʻo Hilamani mo hono kāingá ki he kakaí ʻia Molonai”:

“Neongo ne ʻikai ʻiloa pe ʻiloʻi ngofua ʻa Hilamani ʻo hangē ko Molonaí, ka naʻe ʻikai siʻi ange hono ʻaongá; ko hono ʻuhingá, naʻá ne tokoni pe ʻaonga ʻo hangē pē ko Molonaí. …

“He ʻikai ke tau hangē kotoa ko Molonaí, ʻo fakahīkihikiʻi kitautolu ʻe hotau kaungāngāué he ʻahó kotoa pea ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻE fakalongolongo ha tokolahi ʻiate kitautolu, ko ha kakai taʻeʻiloa ʻoku tau haʻu mo ʻalu pea fakahoko ʻetau ngāué ʻo ʻikai ha ʻilo ki ai e kakaí. Kiate kimoutolu ʻoku mou pehē ʻoku fakataʻelata, fakamanavahē pe ʻikai fakamanakoá, ʻoku ou pehē atu, ʻoku ‘ʻikai ke ‘siʻi ange [homou] ʻaongá’ ʻi he ngāue fakaofo taha ʻa hoʻomou kaungāngāué. ʻOkú ke hoko foki mo koe ko e konga ʻo e kau tau ʻa e ʻOtuá.

“Hangē ko ʻení, fakakaukau angé ki he ngāue lahi ʻoku fai fakalongolongo ʻe ha faʻē pe tamai ʻi ha ʻapi moʻui taau ʻo ha kāingalotu ʻo e Siasí ʻoku ʻikai ʻiloʻi. Fakakaukau ki he kau faiako ʻo e Tokāteline ʻo e Ongoongoleleí mo e kau faihiva Palaimelí mo e kau pule Sikautí pea mo e kau faiako ʻaʻahi ʻi he Fineʻofá ʻa ia ʻoku nau ngāue ʻo tokoni pea faitāpuekina ai ha laui miliona ka he ʻikai pē fakalāngilangiʻi kinautolu ʻi ha haʻohaʻonga ʻo ha kakai tokolahi pe tokanga ki ai e mītia fakafonuá.

“ʻOku lauiafe ha kakai taʻeʻiloa ʻoku nau fakafaingamālieʻi ke tau maʻu ha ngaahi faingamālie mo fiefia he ʻaho kotoa pē. Hangē ko e lau ʻa e folofolá, ʻoku ‘ʻikai siʻi ange honau ʻaongá’ ʻiate kinautolu ʻoku peesi ʻuluaki ʻaki e ngaahi nusipepá.

“ʻOku faʻa lahi ange e tokanga ʻa e histōliá mo e ngaahi fakakaukaú ki he toko tahá kae ʻikai ko e tokolahí” (“No Less Serviceable,” Ensign, Apr. 1992, 64).

Paaki