Laipelí
Lēsoni 103: ʻAlamā 52–55


Lēsoni 103

ʻAlamā 52–55

Talateú

ʻI he tuʻunga ko ʻeni ʻo e tau mo e kau Leimaná, kuo mole e ngaahi kolo lahi ʻo e kau Nīfaí koeʻuhí ko e fakakikihi ʻiate kinautolu peé. Naʻe kapa ʻe Molonai, Teanikumi, mo Līhai ʻa e kolo ko Mūlekí pea ikunaʻi e taha ʻo e kau tau tokolahi taha ʻa e kau Leimaná. Naʻe fakafisingaʻi ʻe Molonai ʻa e kole ʻa ʻAmolone, ko e taki ʻo e kau Leimaná, ke fakafetongi ʻa e kau pōpulá pea fokotuʻu ha palani ke fakatauʻatāinaʻi ʻa e kau pōpula Nīfaí taʻe fai ha lingi toto. Naʻe tuʻu fefeka ʻa Molonai pea ʻikai ke nau felotoi mo ʻAmolone mo hono kau muimui faiangahalá.

Fakatokangʻai ange: ʻOku tāfataha ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he ngaahi meʻa ne hoko he moʻui ʻa Molonai, Teanikumi mo Līhaí. ʻI he lēsoni hokó, ʻe ako lahi ange e kau akó kau ki he kau tau kei talavou ʻe toko 2,000 ʻa Hilamaní ʻa ia ʻoku ʻi he ʻAlamā 53:16–23.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 52–53

ʻOku ngāue fakataha ʻa Molonai, Teanikumi, mo Līhai ke ikunaʻi ʻa e kau Leimaná

Hiki e fakamatala ko ʻení he palakipoé kimuʻa pea fai e kalasí:

“ʻOku ʻohake e toʻu tupu ʻo e ʻaho ní ʻi he taimi ʻoku mālohi ai e ʻoho ʻa e filí” (Palesiteni Boyd K. Packer).

ʻI he kamata ʻa e kalasí, fakaafeʻi ha tokotaha ke ne lau ʻa e lea ko ʻení. Pea toki fehuʻi ange:

  • Ko hai ʻa e filí? (Sētane.)

  • Ko e hā ha fakamoʻoni ʻo e ivi takiekina ʻo Sētane ʻokú ke mamata ai ʻi he māmani ʻokú ne ʻātakaiʻi koé? (Mahalo ʻe talaatu ʻe he kau akó ʻa e lea mo e vala taʻe feʻungá, taʻe faitotonú mo e ʻulungaanga taʻe angamaʻá, mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻoku faʻa tuʻuaki ʻe he mītiá mo e tekinolosiá.)

Poupouʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga te nau lava ʻo fakafehoanaki ai ʻa e ngaahi faingataʻa ʻoku nau fehangahangai mo iá ki he ngaahi meʻa naʻe hoko mo e ngaahi tūkunga ʻoku fakamatalaʻi ʻi he ʻAlamā 52–55. Pea toki lau hono hoko atu ʻo e lea ʻa Palesiteni Pēká:

“ʻOku ʻohake e toʻu tupu ʻo e ʻaho ní ʻi he taimi ʻoku mālohi ai e ʻoho ʻa e filí pea ʻoku hōloa ai e tuʻunga moʻui angamaʻá. Ka ʻi heʻeku hoko ko e tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, ʻoku ou palōmesi atu ʻe maluʻi mo paletuʻa ʻa kimoutolu mei he ngaahi ʻoho ʻa e filí ʻo kapau te mou tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻoku haʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní” (“Faleʻi ki he Toʻu Tupú,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2011, 18).

Poupouʻi e kau akó ke nau fekumi ki he tataki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní koeʻuhí ke nau lava ʻo matuʻuaki e koví.

Fakamanatu ki he kau akó, lolotonga hono tuku hifo ʻe Molonai ʻa e angatuʻu ʻa e kau tangata tuʻí, naʻe maʻu ʻe he kau Leimaná ha ngaahi kolo Nīfai lahi naʻe fakamālohia (vakai, ʻAlamā 51:26). Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 52:14, ʻo kumi e fakamatala ʻa Molomona ki he tūkunga ʻo e kau Nīfaí ʻi he taimi ko ʻení. Pea toki kole ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 53:9. Kole ki he kalasí ke nau feinga ke ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga naʻe fakatuʻutāmaki ai ʻa e ngaahi tūkunga ʻo e kau Nīfaí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe niʻihi ʻoku tuku ai ʻe he kakaí kinautolu ʻi ha ngaahi tūkunga ʻoku fakatuʻutāmaki fakalaumālie?

Hiki ʻa e maʻuʻanga tokoni fakafolofola ko ʻení he palakipoé: ʻAlamā 52:5–10, 16–19. Ke tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻa e faʻunga mo e fokotuʻutuʻu ʻo e talanoá ʻa ia ʻokú na ʻātakaiʻi ʻa e ngaahi vēsí ni, kole ki ha toko ua ʻo e kau akó ke na lau leʻolahi ʻa e ongo fakamatala fakanounouʻi ʻo e ʻAlamā 52 mo e 53. Pea toki fakaafeʻi e kau akó ke nau ako ʻa e ngaahi veesi kuó ke ʻosi hiki he palakipoé, ʻo kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ʻo tokoniʻi kinautou ke taʻofi pe matuʻuaki ʻa e koví. Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga, fehuʻi ange:

  • Ko e hā e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení? (Neongo e ngaahi tefitoʻi moʻoni kehé, mahalo ʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fakaʻehiʻehi mei he mālohinga ʻo e filí, te tau lava ange ke taʻofi ʻa e ʻahiʻahí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto ki he ngaahi feituʻu fakatuʻasino, ngaahi fokotuʻutuʻu fakasōsiale, pe ngaahi tūkunga ʻoku kau ai ʻa hono fakaʻaongaʻi ʻo e tekinolosiá (hangē ko e ʻInitanetí) ʻoku nau ongoʻi ʻe fakaiku ki he ngaahi tūkunga fakatuʻutāmaki ʻi heʻenau moʻuí.

Fakamatalaʻi ange naʻe fakamatalaʻi ʻe Molomona ʻa e fakafepakiʻi ʻe Teanikumi ʻa e kau Leimaná ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi lea hangē ko e maluʻi, ngaohi ke mālohi ange, leʻohi, tauʻi, mo e fakamālohia. Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki he meʻa te nau ala fie maʻu ke “tauʻi” pe kapusi mei heʻenau moʻuí ke tokoniʻi kinautolu ke nau malu fakalaumālie ange.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 52:19. Fehuʻi ange ki he kalasí:

  • Ko e hā naʻe fai ʻe he kau taki ʻo e kau Nīfaí kimuʻa pea nau toki ʻalu ki he taú? (Naʻa nau fai ha alea tau.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tatau ai ha alēlea fakafāmili pe alēlea faka-Siasi mo ha “alea tau”? ʻOku fakamālohia fēfē kitautolu ʻe he ngaahi alēlea peheé ʻi heʻetau tau mo e filí?

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 52:20–40 mo e ʻAlamā 53 ʻaki hono fakamatalaʻi ange, ʻi he hili ʻa e alea taú, naʻe toe maʻu ʻe he ʻEikitau ko Molonaí mo ʻene kau taú ʻa e kolo ko Mūlekí ʻaki ʻenau ʻomi ʻa e kau Leimaná ki tuʻa mei honau ngaahi kolotaú. Naʻe ʻave ʻe he kau Nīfaí ha kau pōpula Leimana tokolahi ʻo fekauʻi ke nau ngāue ke toe mālohi ange ʻa e kolo ko Mahú. Neongo ia, naʻe hokohoko atu ʻa e ola lelei ʻa e kau Leimaná ʻi he ngaahi vahefonua kehé koeʻuhí ko e fekihiaki ʻi he lotolotonga ʻo e kau Nīfaí.

ʻAlamā 54–55

ʻOku fakafisingaʻi ʻe Molonai ʻa e ngaahi lea ʻa ʻAmoloné ke fakafetongi e kau pōpulá mo fakaʻaongaʻi ha aleapau ke fakatauʻatāinaʻi e kau pōpula Nīfaí

Fakamatalaʻi ange ko e ʻAlamā 54 ko ha lekooti ia ʻo e ngaahi tohi naʻe feʻaveʻaki ʻi he vahaʻa ʻo ʻAmolone (ko e tuʻi Leimaná) mo e ʻEikitau ko Molonaí. Kimuʻa hení, naʻe fakatou leʻohi ʻe he kau Leimaná mo e kau Nīfaí ha kau pōpula tokolahi he taú. ʻOku hiki he vahe ko ʻení ʻa e tali ʻa Molonai ki he kole ʻa ʻAmolone ke fakafetongi ʻa e kau pōpula Leimaná mo e kau pōpula Nīfaí.

Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻi he ʻAlamā 54:9–12 ʻa e ngaahi lea ʻa e ʻEikitau ko Molonaí kia ʻAmoloné. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ngaahi veesi ko ʻení. Pea toki kole ki ha tokotaha ako ʻe taha ke ne lau ʻa e tali ʻa ʻAmolone ki he ʻEikitau ko Molonaí ʻi he ʻAlamā 54:18–20.

  • Naʻe kehekehe fēfē ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻEikitau ko Molonaí ki hono fakafetongi ʻo e kau pōpulá, mei he ngaahi taumuʻa ʻa ʻAmoloné? (Mahalo te ke fie maʻu ke fakamahinoʻi ange naʻe hohaʻa ʻa Molonai ki he ngaahi fāmilí, kae hohaʻa pē ʻa ʻAmolone ia ki heʻene kau tangata taú koeʻuhí naʻá ne fie maʻu ke fakaʻauha ʻa e kau Nīfaí.)

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻi he ngaahi lea ʻa ʻAmolone ʻi he ʻAlamā 54:18–20 ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa Sētané ʻi heʻene tau mo kitautolú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 55:1–2. Kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e tali ʻa Molonai ki he ngaahi fie maʻu ʻa ʻAmoloné.

  • Ko e hā ne ʻikai ke loto ai ʻa Molonai ke fai e meʻa naʻe kole ʻe ʻAmoloné? (Naʻá ne ʻilo naʻe loi ʻa ʻAmolone, pea naʻe ʻikai ke ne loto ke toe maʻu ʻe ʻAmolone ha toe ivi mālohi ange ʻi he meʻa kuó ne ʻosi maʻú.)

  • Ko e hā e meʻa ʻoku lava ke tau ako mei he tali ʻa Molonai kia ʻAmoloné? (Neongo ʻe ʻomi ʻe he kau akó ha ngaahi moʻoni lahi, fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ko e taimi ʻoku tau tuʻu mālohi ai ʻi he meʻa ʻoku totonú, te tau lava ʻo taʻofi ʻa e ngaahi ivi takiekina koví mei hono maʻu ha mālohi kiate kitautolú.)

Mahalo ʻe tokoni atu ʻa e ngaahi lea ko ʻeni ʻa Siosefa Sāmitá ʻi hoʻo aleaʻi e ngaahi veesi ko ʻení :

“He ʻikai lava ʻe Sētane ʻo tohoakiʻi kitautolu ʻaki ʻene ngaahi fakatauelé kae ʻoua kuo pehē ʻe hotau lotó ʻoku tau loto mo tukulolo ki ai.” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 245).

“ʻOku ʻikai ke maʻu ʻe he tēvoló ha mālohi kiate kitautolu kae ʻoua pē kuo tau fakanofua ia” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita, 245).

Hiki ʻa e maʻuʻanga tokoni fakafolofola ko ʻení he palakipoé: ʻAlamā 55:15–24, 28–31.

Fakamatalaʻi ange, ʻoku tau ako ʻi he ʻAlamā 55 naʻe fakatauʻatāinaʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻa e kau pōpula Nīfai ʻi he kolo ko Kití ʻaki ʻa e lao fakakautaú (ko ha founga ʻoku fakaʻaongaʻi ʻi he taú ke kākaaʻi pe maʻuʻi ʻaki ha fili). ʻOku tau ako ʻi he ʻAlamā 55:3–14, naʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe Molonai ha tangata tau ko Leimana hono hingoá ke feingaʻi e kau tangata tau naʻa nau leʻohi ʻa e kau pōpula Nīfaí ke nau konā. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ngaahi veesi naʻá ke hiki he palakipoé, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe he ʻEikitau ko Molonaí he taimi naʻá ne ʻākoloʻi ai ʻa e kau Leimaná ʻi he kolo ko Kití. Fakamanatu ki he kau akó ke nau kumi e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi heʻenau akó. Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga, kole ange ke nau lipooti ʻa e meʻa kuo nau ʻiló. Te ke lava foki ʻo fehuʻi ange:

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau kia Molonaí?

Hiki ʻa e ngaahi lea ko ʻení he palakipoé pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakafonu e ngaahi feituʻu ʻoku ʻataá:

ʻOku ʻikai ke tau fiefia ʻi he … ; ka, ʻoku tau fiefia ʻi he …

  • Te tau fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e sīpinga ʻa Molonaí ʻo ʻikai fiefia ʻi he lingitotó? Hangē ko ʻení, te tau fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e sīpinga ʻa Molonaí ki he ngaahi meʻa ʻoku tau lau mo mamata aí pe ki he ngaahi vaʻinga (games) ʻoku tau vaʻinga aí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOkú ke ongoʻi nai ko e hā e meʻa naʻe fie maʻu ʻe Molomona ke ke ako he lēsoni ʻo e ʻaho ní te ne tokoniʻi koe ke ke faivelenga ange ʻi hoʻo fepaki mo e filí?

Fakakaukau ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau tohi ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá kau ki he meʻa te nau fai ke taʻofi ʻaki ʻenau hū ki he tafaʻaki ʻa Sētané pea ke tuʻu mālohi ʻo fakafepakiʻi ʻene ngaahi ʻohofí.

Fakaʻosiʻaki haʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻi ʻi he kalasí he ʻaho ní.

Paaki