Laipelí
Lēsoni 97: ʻAlamā 40


Lēsoni 97

ʻAlamā 40

Talateú

ʻI he fakatokanga ʻa ʻAlamā ki hono foha ko Kolianitoní kau ki he ngaahi nunuʻa ʻo e angahalá, naʻá ne toe akoʻi foki ki ai kau ki he moʻui hili ʻa e maté. Naʻá ne fakamatalaʻi ʻe toetuʻu kotoa ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻá ne akoʻi ʻo kau ki he maama ʻo e ngaahi laumālié, ʻa ia ʻoku tatali ai ʻa e kau maté ʻi palataisi pe ʻi he fale fakapōpulá kae ʻoua ke fakahoko ʻa e toetuʻú, ʻo makatuʻunga ʻi heʻenau ngaahi fili he moʻui matelié.

Fakatokangaʻi ange: ʻI he lēsoni ko ʻení, ʻe maʻu ʻe he kau akó ʻa e faingamālie ke nau feakoʻiʻaki ai. Kimuʻa ke kamata ʻa e kalasí, teuteu ha ngaahi laʻipepa tufa ʻoku ʻi ai e ngaahi fakahinohino ki he ngaahi hoa ngāué. ʻAi ke ke maheni mo e seti fakahinohino takitaha koeʻuhí ke ke lava ʻo tokoni ki he kau akó ʻi heʻenau teuteu ke faiakó.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 40

ʻOku akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa Kolianitoni kau ki he maama ʻo e ngaahi laumālié mo e toetuʻú

Hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení he palakipoé kimuʻa teʻeki fai e kalasí:

  1. Ko e hā ʻoku malava ai ke tau toe moʻui hili ʻetau maté? Ko hai ʻe toetuʻú?

  2. Te tau ʻalu ki fē hili ʻetau maté? ʻOku anga fēfē ʻa e feituʻu ko iá?

  3. Ko e hā ʻa e toetuʻú? ʻE kehe fēfē hotau sino toetuʻú mei hotau sino matelié? Ko e hā te tau fai hili ʻetau toetuʻú?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto ko e kau faifekau kinautolu pea ʻoku ʻi ai ha taimi pau ke nau feʻiloaki ai mo ha taha ʻokú ne fekumi ki ha tali ki he ngaahi fehuʻi ʻoku hiki he palakipoé. Fakamatalaʻi ange ʻoku hoko atu ʻi he ʻAlamā 40 ʻa e ngaahi akonaki ʻa ʻAlamā ki hono foha ko Kolianitoní pea ʻoku ʻi ai pē mo e tali ki he ngaahi fehuʻi ko iá.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 40:1. Kole ange ki he kau akó ke ʻai ke nau ʻilo ʻa e ʻuhinga naʻe aleaʻi ai ʻe ʻAlamā mo hono fohá ʻa e toetuʻú.

  • Ko e hā ne akoʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa Kolianitoni kau ki he toetuʻú?

  • ʻI hoʻo manatu ki he ngaahi fili ʻa Kolianitoní, ko e hā e ʻuhinga naʻá ne hohaʻa ai ki he toetuʻú?

Vahevahe e kalasí ke nau tauhoa. Vahe ki he hoa takitaha ha mataʻifika: 1, 2, pe 3. Fakaafeʻi e hoa takitaha ke na ngāue ʻo hangē ha hoa faifekaú, ʻi hono teuteu ke akoʻi ha lēsoni nounou ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi he palakipoé ʻoku felāveʻi mo e mataʻifika kuo vahe angé. Ke tokoni ki heʻenau teuteú, ʻoange ha tatau ʻo e ngaahi fakahinohino ʻoku felāveʻi mo ʻenau mataʻifiká (vakai ki lalo). Lolotonga e ngāue ʻa e kau akó, mahalo te ke fie lue takai he lokí koeʻuhí ke ke lava ʻo fanongo mo tokoni ʻo ka fie maʻu.

Hoa ngāue 1—ʻAlamā 40:1–5

Fehuʻi: Ko e hā ʻoku malava ai ke tau moʻui hili ʻetau maté? Ko hai ʻe toetuʻú?

Teuteu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻAlamā 40:1–5 ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ko ʻení. ʻI hoʻo teuteú, fili pe ko e fē ngaahi konga ʻo e lēsoní ʻe akoʻi ʻe he hoa ngāue takitaha. Mateuteu ke fai ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

ʻOange ha puipuituʻa ki he potufolofola kuo vahe atú. (ʻI he taimi ʻokú ke faiako ai mei he folofolá, fakamatalaʻi ko hai ʻoku leá, ko hai ʻoku lea ki aí, pea mo ha ngaahi tūkunga kehe pē ʻe ala tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e potufolofolá.)

Lau ʻa e ngaahi veesi ʻoku nau tali ʻa e ngaah fehuʻí. Fakamatalaʻi ange ʻa e founga ʻoku tokoni ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ke tali e ngaahi fehuʻí. ʻI hoʻo fai iá, fakapapauʻi ʻoku mahino ki he tokotaha kotoa pē koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi, ʻe toetuʻu kotoa e faʻahinga ʻo e tangatá. Te ke lava foki ʻo fokotuʻu ange ke hiki ʻe kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá ofi ki he ʻAlamā 40:1–5.

Vahevahe ange ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e talaʻofa ʻo e toetuʻú kiate koé. Te ke lava foki ʻo fehuʻi ange kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí pe ko e hā e ʻuhinga ʻoku nau houngaʻia ai ʻi he talaʻofa ʻo e toetuʻú.

Fai ha fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuó ke akoʻí.

Hoa ngāue 2—ʻAlamā 40:6–14

Fehuʻi: Te tau ʻalu ki fē ʻi heʻetau maté? ʻOku fēfē nai ʻa e feituʻu ko iá?

Teuteu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻAlamā 40:6–7, 11–14 ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ko ʻení. ʻI hoʻo teuteú, fili ʻa e ngaahi konga ʻo e lēsoní ʻe akoʻi ʻe he hoa ngāue takitaha. Mateuteu ke fai ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

ʻOange ha puipuituʻa ki he potufolofola kuo vahe atú. (ʻI he taimi ʻokú ke faiako ai mei he folofolá, fakamatalaʻi ko hai ʻoku leá, ko hai ʻoku lea ki aí, pea mo ha ngaahi tūkunga kehe pē ʻe ala tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e potufolofolá.)

Lau ʻa e ngaahi veesi ʻoku nau tali ʻa e ngaahi fehuʻí. Fakamatalaʻi ange ʻa e founga ʻoku tokoni ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi vēsí ni ke tali ʻa e ngaahi fehuʻí. (Mahalo ʻe tokoni ke fakamahinoʻi ange, ko e taimi naʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa e kupuʻi lea ko e “fakapoʻuli ʻoku ʻi tuʻá,” naʻe ʻikai ke ne ʻuhinga ia ki he tuʻunga fakaʻosi ʻo Sētané mo kinautolu ʻoku fakamalaʻiaʻí. Naʻá ne ʻuhingá ki he tuʻunga ʻo e kau angahalá he vahaʻataimi ʻo ʻenau maté mo e taimi ʻo ʻenau toetuʻú. ʻI he ʻahó ni, ʻoku angamaheni ʻaki ʻetau ʻai ʻa e tuʻunga ko ʻení ko e fale fakapōpula ʻo e ngaahi laumālié.) ʻI hoʻo lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakapapauʻi ʻoku mahino ki he tokotaha kotoa pē ʻoku nofo ʻa e ngaahi laumālie ʻo e kau māʻoniʻoní ʻi palataisi pea nofo ʻa e ngaahi laumālie ʻo e kau faiangahalá ʻi he fale fakapōpulá. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke hiki ʻe kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá ofi ki he ʻAlamā 40:11–14.

Vahevahe ange ʻa e founga ʻoku takiekina ai ʻe he mahino ʻokú ke maʻu ki he moʻoni ko ʻení ʻa e ngaahi fili ʻokú ke fai ʻi he moʻui ní. Te ke lava foki ʻo kole ange kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻa e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe he mahino ʻoku nau maʻu ki he moʻui hili ʻa e maté.

Fai ha fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuó ke akoʻí.

Hoa ngāue 3—ʻAlamā 40:21–26

Fehuʻi: Ko e hā ʻa e toetuʻú? ʻE kehe fēfē hotau sino toetuʻú mei hotau sino matelié? Ko e hā e meʻa te tau fai hili ʻetau toetuʻú?

Teuteu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻAlamā 40:21–26 ke tali ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení. ʻI hoʻo teuteú, fili ʻa e ngaahi konga ʻo e lēsoní ʻe akoʻi ʻe he hoa takitaha. Mateuteu ke fai ʻa e meʻa ko ʻení:

ʻOange ha puipuituʻa ki he potufolofola kuo vahe atú. (ʻI he taimi ʻokú ke faiako ai mei he folofolá, fakamatalaʻi ko hai ʻoku leá, ko hai ʻoku lea ki aí, pea mo ha ngaahi tūkunga kehe pē ʻe ala tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e potufolofolá.)

Lau ʻa e ngaahi veesi ʻoku nau tali ʻa e ngaahi fehuʻí. Fakamatalaʻi ange ʻa e founga ʻoku tokoni ai ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ke tali e ngaahi fehuʻí. (ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, ʻe ala tokoni ke mahino ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ko e laumālie ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki he laumālie ʻo ha taha.) Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he tokotaha kotoa pē ko e toetuʻú ko e fakatahaʻi ia ʻo e laumālié mo e sinó, pea fakafoki e ngaahi meʻa kotoa pē ki honau angatonu mo haohaoá. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke hiki ʻe kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá ofi ki he ʻAlamā 40:21–23.

Vahevahe ange ʻa e ʻuhinga ʻokú ke houngaʻia ai ke ʻilo ʻe ʻi ai e ʻaho ʻe toe fakafoki ai ho sinó ki ho laumālié ʻi honau angatonu mo haohaoá. Te ke lava foki ʻo fakamatalaʻi ange ʻa e founga ʻoku uesia ai hoʻo ngaahi filí ʻi hoʻo ʻilo ʻe ʻi ai e ʻaho te ke tuʻu ai he ʻao ʻo e ʻOtuá ke fakamāuʻi. Kole kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau vahevahe mai ʻa e ngaahi ongo ʻoku nau maʻu kau ki he ngaahi tokāteline ʻo e toetuʻú mo e fakamaau fakaʻosí.

Fai ha fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuó ke akoʻí.

Hili e teuteu ʻa e kau akó ke tali ʻenau ngaahi fehuʻi kuo vahe angé, fokotuʻutuʻu kinautolu ki ha ngaahi kulupu iiki ke nau lava ʻo feakoʻiʻaki ʻi hano fakafaivaʻi e ngāue fakafaifekaú. ʻOku totonu ke ʻi ai ʻa e ngaahi hoa ngāue ʻe tolu ʻi he kulupu takitaha, pea kuo ʻosi teuteu ʻe he hoa ngāue takitaha ʻa e ngaahi tali ki ha seti kehekehe ʻo e ngaahi fehuʻí. (Kapau ʻoku tokosiʻi ʻa e kalasí, ʻai ke akoʻi ʻe he kulupu takitaha ʻa e kalasí fakakātoa.) Poupouʻi e kalasí ke nau tauʻatāina lolotonga ʻenau faiakó mo ʻenau ako mei he niʻihi kehé lolotonga e fakafaivaʻí. Fakapapauʻi ange kiate kinautolu ʻe lava ke ueʻi kinautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní mo kinautolu ʻoku nau akoʻí kapau ʻoku nau fakamātoato ʻi heʻenau fakahinohinó mo ʻenau ngaahi talí. Fakafanongo ki heʻenau feakoʻiʻakí, pea ʻoange ha ngaahi fakakaukau ʻi hoʻo ongoʻi kuo ueʻi koé.

Hili hono ʻoange ha taimi ki he kau akó ke fai ai ʻenau feakoʻiʻaki ʻi he ngaahi kulupú, fakakaukau ke ʻeke ki he kalasí ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e meʻa naʻá ke ʻilo ʻi hoʻo teuteu ke tali hoʻo ngaahi fehuʻi ne vahe atú? Ko e hā e meʻa naʻá ke ʻilo ʻi hono akoʻi koe ʻe he ngaahi hoa ngāue kehé?

  • ʻI hono ʻiloʻi ko ia naʻe feinga lahi ʻa Kolianitoni ke talangofua ki he fono ʻo e angamaʻá, ʻokú ke pehē naʻe anga fēfē hono tokoniʻi ia ʻe he mahino naʻá ne maʻu ki he natula ʻo e moʻui hili ʻa e maté ke ne fakafepakiʻi e ngaahi ʻahiʻahi he kahaʻú?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate koe ʻa e ngaahi moʻoni kuo tau ʻosi aleaʻi he ʻaho ní?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 40:25–26, ʻo kumi ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e tuʻunga fakaʻosi ʻo e kau māʻoniʻoní mo e tuʻunga fakaʻosi ʻo e kau angahalá. Hili ʻenau fakamatalaʻi e meʻa kuo nau ʻiló, kole ange ke nau vahevahe mai ʻa e founga kuo takiekina ai ʻe he potufolofola ko ʻení ʻenau tukupā ke moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí. Mahalo te ke fie vahevahe ange hoʻo tali ki he fehuʻi tatau pē. Fai ha fakamoʻoni ki he fatongia ʻo Sīsū Kalaisi ʻi hono ʻai ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e toetuʻú.

Toe Fakamanatu e Fakataukei Folofolá

ʻE tupulaki e mahino ʻoku maʻu ʻe he kau akó ki he ngaahi veesi folofolá ʻi he taimi ʻoku nau faʻu ai pē ʻenau ngaahi fehuʻi kau ki he ngaahi potufolofolá. Fakaafeʻi e kau akó ke nau ngāue fakataha, ko ha kalasi pe fanga kiʻi kulupu iiki, ke tohi ha fanga kiʻi tokoni ki hono kumí ʻa ia ʻokú ne tuhuʻi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofola pau. (Mahalo te ke fie fili fakatahaʻi ha ngaahi veesi ʻokú ke loto ke ako pe toe vakaiʻi ʻe he kau akó.) Pea ʻai ke nau lau atu ʻa e fanga kiʻi tokoni ki hono kumí kiate koe. ʻOku foaki atu ha ngaahi poini kapau te ke mateʻi ʻo tonu ʻa e veesi fakataukei folofolá. ʻOku foaki ange ha ngaahi poini ki he kalasí kapau he ʻikai te ke lava ʻo mateʻi ke tonu.

Fakatokangaʻi ange: Mahalo ko e lōloa ʻo e lēsoni ko ʻení te ne ʻoange ai ha faingamālie ki he ʻekitivitī fakataukei folofola ko ʻení. Neongo ia, ke fakapapauʻi ʻoku feʻunga e taimi ke teuteu ai mo kau atu ʻa e kau akó ʻi he lēsoní, mahalo te ke fie fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ʻi he fakaʻosinga ʻo e kalasí, kapau ʻoku kei taimi. Kapau he ʻikai maʻu ha taimi ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ʻekitivitií ni ko ha konga ʻo e lēsoni ko ʻení, peá ke toki fakaʻaongaʻi ia ʻi ha ʻaho kehe. Vakai ki he fakahokohoko fakamotuʻaleá ʻi he ngataʻanga ʻo e tohi lēsoni ko ʻení, ki he ngaahi ʻekitivitī kehe ke toe vakaiʻí.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻAlamā 40:11. “Ki honau ʻapí ki he ʻOtua pē ko ia ʻa ia naʻe foaki ʻa e moʻuí kiate kinautolú”

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita ʻoku ʻikai ke akoʻi mai ʻe he ngaahi lea ʻi he ʻAlamā 40:11 ʻe ʻave leva kitautolu ki he ʻao ʻo e ʻOtuá hili ʻetau maté.

“ʻI he mahino ʻoku ou maʻú, ʻoku ʻikai fakataumuʻa ʻa e ngaahi lea ʻa ʻAlamā ʻi he [ ʻAlamā 40:11–14], ke ne fakahaaʻi e fakakaukau ʻoku foki e ngaahi laumālie kotoa pē ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ki ha ngāue kuo vahe ki ha feituʻu ʻo e melino pe ko ha feituʻu ʻo e tautea pea ʻoku nau maʻu ʻi Hono ʻaó honau tautea fakafoʻituituí. [‘Ki ʻapi ki he ʻOtuá],’ [fakafehoanaki, Tangata Malanga 12:7] ʻoku ʻuhinga ia kuo ngata ʻenau moʻui fakamatelié, pea kuo nau foki ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié, ʻa ia ʻoku vahe ai kinautolu ki ha feituʻu ʻo fakatatau ki heʻenau ngaahi ngāue mo e fakamaau totonú pe fakamaau taʻe totonú, ʻo tatali ai ki he toetuʻú. ‘Foki ki he ʻOtuá’ ko ha kupuʻi lea ia ʻoku ʻi ai hono tatau ʻi he ngaahi tuʻunga ʻiloa lahi kehé. Hangē ko ʻení: ʻoku fakamoleki ʻe ha tangata ha taimi tuku pau ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻi ha feituʻu muli. Ko e taimi ʻoku tukuange ai iá pea foki ki he ʻIunaiteti Siteití, mahalo te ne pehé, ‘ʻOku fakaofo ʻa e foki ki ʻapí’; neongo ko hono ʻapí ʻoku ʻi ha feituʻu ʻi ʻIutā pe ʻAitahō pe ha feituʻu kehe ʻi he Hihifó” (Answers to Gospel Questions, comp. Joseph Fielding Smith Jr., 5 vols. [1957–66], 2:85).

ʻAlamā 40:11–15. ʻOku ʻi fē ʻa e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié?

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Pilikihami ʻIongi ʻo pehē:

“ʻOku tuʻu ʻi fē ʻa e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié? ʻOku ʻi heni tonu. … ʻOku ʻalu nai [ʻa e ngaahi laumālie ʻo kinautolu kuo nau maté] ʻo fakalaka atu he ngaahi ngatangataʻanga ʻo e māmani kuo fokotuʻutuʻú? ʻIkai, ʻoku ʻikai. ʻOku ʻomi kinautolu ki he māmani ko ʻení” (Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe [1954], 376).

ʻAlamā 40:11–15. Ko e hā e meʻa ʻoku hoko ki he ngaahi laumālie ʻoku ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié?

“Ko e taimi ʻoku mate ai ʻa e sino fakamāmaní, ʻoku kei hoko atu pē ʻa e moʻui ia ʻa e laumālié. “Pea … ko e ngaahi laumālie ʻo e faʻahinga ʻoku māʻoniʻoní ʻe tali ʻa kinautolu ki ha potu ʻo e fiefia, ʻa ia ʻoku ui ko palataisi, ko ha potu ʻo e mālōlō, ko ha potu ʻo e melino, ʻa ia te nau mālōlō ai mei heʻenau ngaahi faingataʻaʻia kotoa pē mo e hohaʻa kotoa pē mo e mamahi”( ʻAlamā 40:12). Ko ha feituʻu ʻoku ui ko e fale fakapōpula ʻa e ngaahi laumālié ʻoku fakatatali ʻma’anautolu [kuo] pekia ‘i he’enau ngaahi angahalá, ‘o ka ’ikai ha ‘ilo ki he mo’oní, pe ko ʻenau maumau-fonó, ’o nau fakafisinga ‘a e kau palōfitá’ (T&F 138:32). ʻʻOku akoʻi ʻa e ngaahi laumālie ʻi he fale fakapōpulá ke ʻtui ki he ʻOtuá, fakatomala mei he angahalá, papitaiso fakafofonga ki he fakamolemole ʻo e ngaahi angahalá, pea mo e maʻu ʻo e meʻa-foaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he hilifaki ʻo e nimá, pea mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe kotoa pē ʻo e ongoongoleleí ʻa ia naʻe ʻaonga ke nau ʻilo ki ai’ (T&F 138:33–34). Kapau te nau tali ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá, pea tali e ngaahi ouau ne fakahoko maʻanautolu ʻi he ngaahi temipalé, ʻe talitali lelei kinautolu ʻi palataisi” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko Ha Huluhulu ki he Ongoongoleleí [2004], 121).

ʻAlamā 40:13–14. Fakapoʻuli ʻi tuʻá

ʻI he taimi naʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa e kupuʻi lea ko e “fakapoʻuli ʻi tuʻá,” naʻá ne ʻuhinga ki he feituʻu fakataimi ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻa ia ʻe tatali ai ʻa e kau angahalá ki he toetuʻú (vakai, ʻAlamā 40:13–14). ʻOku lau ʻe he kau palōfita kehé ko e feituʻu ko ʻení ko ha fale fakapōpula (vakai, 1 Pita 3:18–20; T&F 76:73; 138:28–42).

Paaki