Laipelí
ʻIuniti 21 Ako-ʻi-ʻApí


Lēsoni Ako-ʻi-ʻApí

ʻAlamā 45–63 (ʻIuniti 21)

Nāunau Teuteu maʻá e Faiako Ako-ʻi-ʻApí

Fakamatala Fakanounou ʻo e Ngaahi Lēsoni Ako-ʻi-ʻApi Fakaʻahó

Ko e fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e ʻAlamā 45–63 (ʻiuniti 21) ʻoku ʻikai fakataumuʻa ia ke akoʻi ko ha konga ʻo hoʻo lēsoní. ʻOku tāfataha ʻa e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi ha niʻihi siʻi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ʻi he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi e ngaahi fiemaʻu ʻa e kau akó.

ʻAho 1 (ʻAlamā 45–49)

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻAlamā ki hono foha ko Hilamaní ʻoku ʻikai lava ʻe he ʻEikí ke ʻafio ki he angahalá ʻo momoʻi fakaʻatuʻi ia. ʻI hono fakafehoanaki e ngaahi tau ʻa e kau Nīfaí mo ʻenau ngaahi tau pē ʻanautolú, naʻe ako ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení: ʻI he taimi ʻoku tau loto-toʻa ai ʻi hono tauhi e ngaahi fekaú ʻo hangē ko e ʻEikitau ko Molonaí, ʻe fakamālohia mo tāpuakiʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá. ʻOku fekumi ʻa Sētane ke fakaʻauha kitautolu, pea ʻokú ne fakataueleʻi kitautolu ʻaki ʻene feinga ke tau fakamāʻulaloʻi ʻetau ngaahi tuʻunga moʻuí.

ʻAho 2 (ʻAlamā 50–52; 54–55)

Neongo naʻe tuʻumālie ʻa e kau Nīfaí ʻi ha taimi hili e mavahe ʻa ʻAmalekaiá, ka naʻe hokohoko atu ʻe Molonai hono teuteuʻi e kakaí ki he ngaahi ʻohofi he kahaʻú. Naʻe tokoni ʻa e sīpinga ʻa e kau Nīfaí lolotonga e ngaahi tūkunga faingataʻá ke mahino ki he kau akó ʻoku ʻomi ʻe he faivelenga ki he ʻOtuá ʻa e fiefiá, neongo e lotolotonga ʻo e moveuveú—neongo ʻe lava ʻe he mavahevahé mo e fakakikihí ʻo fakaʻauha ʻetau melinó. Naʻe ako foki ʻe he kau akó, ʻi heʻetau tuʻu maʻu ʻi he meʻa ʻoku totonú, te tau lava ʻo taʻofi ʻa e ngaahi ivi takiekina koví mei heʻene maʻu ha mālohi ʻiate kitautolú.

ʻAho 3 (ʻAlamā 53; 56–58)

Lolotonga e ngaahi taimi faingataʻa taha ʻo e taú, naʻe taki ʻe Hilamani ha kau tau kei talavou mei he kakai ʻo ʻĀmoní. Naʻe fakahaaʻi ʻe he kau tau kei talavoú ni ko e taimi ʻoku tau ngāue ai ʻi he tuí, ʻoku lava ke tau maʻu ʻa e mālohi mei he ʻOtuá. Naʻe ʻilo ʻe he kau akó mei he sīpinga ʻa e kau tau loto-toʻa ko ʻení kapau te tau falala ki he ʻEikí mo talangofua matematē kiate Ia, te Ne poupouʻi kitautolu ʻi heʻetau ngaahi taú. Neongo e ngaahi kafo lahi ne nau maʻú mo e ngaahi faingataʻa lahi ne nau kātakiʻí, ka naʻe fakahaaʻi ʻe he kau tau Nīfaí mo e kau tau kei talavoú kapau te tau tafoki ki he ʻOtuá ʻi he ngaahi taimi ʻo e faingataʻá, ʻe lava ke tau maʻu ha fakapapau fakalangi ʻe fakamālohia ʻetau tuí mo ʻomi ha ʻamanaki lelei kiate kitautolu.

ʻAho 4 (ʻAlamā 59–63)

Koeʻuhí ko e angatuʻu ʻi loto pē ʻi he kau Nīfaí, ne mole ai honau ngaahi kolo lahi; naʻe fakahaaʻi heni ki he kau akó ʻoku faingofua ange mo lelei ange ke kei faivelenga ʻi ha toe foki ki he tuí hili ha hē. Naʻe tomuʻa tukuakiʻi ʻe Molonai ʻa e fakamaau lahi ko Peiholaní ʻi heʻene liʻaki hono ngaahi fatongiá, pea naʻe ako ʻe he kau akó mei he tali ʻa Peiholaní ʻoku lava ke tau fili ke ʻoua te tau lotomamahi ʻi he ngaahi lea mo e ngaahi ngāue ʻa e niʻihi kehé. ʻIkai ngata aí, naʻe ako ʻe he kau akó ko e taimi ʻoku tau fakatahataha ai ʻi he māʻoniʻoní mo e niʻihi kehé, ʻoku tau mālohi ange ʻi heʻetau ngaahi tau mo e koví, hangē ko hono fakahaaʻi ʻe Molonai mo Peiholaní.

Talateú

Koeʻuhí ʻoku kāpui ʻe he lēsoni ko ʻení ʻa e vahe ʻe 19 ʻo e tohi ʻa ʻAlamaá, he ʻikai te ke lava ke akoʻi pe fakamamafaʻi kotoa ʻa e ngaahi fakamatala fakahisitōlia pea mo e kotoa ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe ako ʻe he kau akó lolotonga e uiké. ʻOku ʻoange ʻe he ngaahi fokotuʻu ko ʻeni ki hono akoʻí ki he kau akó ha faingamālie ke fakaʻaongaʻi ʻi heʻenau moʻuí ʻa e ngaahi moʻoni naʻa nau ʻilo mei hono ako ʻo e ngaahi tau ʻa e kau Nīfaí. Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi potufolofola ki he lēsoni ko ʻení koeʻuhí ke lava ʻo ueʻi fakalaumālie koe ke ke fakamamafaʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku fie maʻu ʻe he kau akó ke nau tokanga taha ki ai lolotonga e kalasí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 45–63

ʻOku lava ke ikunaʻi ʻe he kau Nīfaí ʻa e kau Leimaná ʻaki ʻenau falala ki he ʻOtuá mo muimui ʻi he kau taki kuo ueʻi fakalaumālié.

Hiki ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoní ʻi he palakipoé kimuʻa pea toki fai e kalasí: “Mei he Tohi ʻa Molomoná ʻoku tau ako ai ki he founga ʻo e moʻui ʻa e kau ākonga ʻa Kalaisí ʻi he ngaahi taimi ʻo e taú” (“The Book of Mormon—Keystone of Our Religion,” Ensign, Nov. 1986, 7).

Kole ki he kau akó ke nau fakahingoa ha niʻihi ʻo e ngaahi tau ne fakahoko ʻe he fonua ʻoku nau nofo aí. Pea kole ange ke nau fakahingoa ha niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻe ala fepaki mo e kakaí lolotonga ha tau.

Fehuʻi ange: Ko e hā ʻoku faingataʻa ai ke hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi lolotonga ha tau?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi tau naʻa nau ako ki ai lolotonga e uike kuo ʻosí, ʻa ia ʻoku hiki ʻi he ʻAlamā 45–63. Mahalo te ke fie maʻu ke poupouʻi kinautolu ke nau toe vakaiʻi vave ha niʻihi ʻo e ngaahi fakamatala fakanounou ʻo e ngaahi vahe ʻo e tohi ʻa ʻAlamā 45–63. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakahingoa ha niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ne fehangahangai mo e kau Nīfaí lolotonga ʻenau ngaahi taú.

Fakamanatu ki he kau akó neongo kapau naʻe ʻikai ke tau kau ʻi ha tau fakatuʻasino, ka ʻoku tau kau ʻi ha tau fakalaumālie. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻa ia naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e tau fakalaumālie ʻoku tau lolotonga kau ki aí. Mahalo te ke fie maʻu ke ʻoange ha tatau ki he tokotaha ako takitaha.

“ʻE fie maʻu ke mou loto-toʻa mo loto lahi he ʻoku mou kau ʻi he kau tau ʻa e ʻEikí ʻi he kuonga fakaʻosí. ʻOku ʻikai ko ha taimi ʻeni ʻo e melino. Naʻe pehē pē ia talu mei hono fokotuʻutuʻu ʻe Sētane ʻene kau taú ke fakafepakiʻi e palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ʻi he maama fakalaumālié. ʻOku ʻikai ke tau ʻilo ki hono fakaikiiki ʻo e tau ko iá. Ka ʻoku tau ʻiloʻi hano ola ʻe taha. Naʻe kapusi hifo ʻa Sētane mo hono kau muimuí ki māmani. Pea talu mei hono ngaohi ʻo ʻĀtama mo ʻIví mo e hokohoko mai ʻa e fepaki ko ʻení. Kuo tau mamata ʻi heʻene fakaʻau ke lahi angé. ʻOku pehē ʻe he folofolá ʻe fakaʻau ke mālohi ange ʻa e taú pea ʻe toe lahi ange mo e kau faingataʻaʻia fakalaumālié ʻi he tafaʻaki ʻa e ʻEikí.” (“Kuo Tō e Taha!” Ensign pe Liahona, Mē 2009, 63).

Tuku ki he kau akó ʻa e lea ʻa Palesiteni Penisoni he palakipoé. Talaange kiate kinautolu tatau ai pē pe ʻoku tau talanoa ki he tau fakatuʻasino pe tau fakalaumālie, ʻoku moʻoni ʻa e leá. Fakamatalaʻi ange ʻoku tokoniʻi kitautolu ʻe he ako ki he moʻui ʻa e kau ākonga ne moʻui lolotonga e ngaahi tau he taimi ʻo e Tohi ʻa Molomoná ke tau fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga ʻe mahuʻinga ʻi heʻetau ngaahi tau fakalaumālié.

Hiki ʻa e ngaahi hingoa ko ʻení mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni fakafolofolá ʻi he palakipoé, pe teuteuʻi kinautolu ʻi ha laʻipepa tufa. Kole ki he kau akó ke fili ha tokotaha pe ngaahi kulupu ke nau ako ki ai. Feinga ke ʻai e tokotaha ako takitaha ke ne ako ki ha tokotaha pe ha kulupu.

  1. Molonai—ʻAlamā 46:11–21; 48:7–17

  2. Hilamani—ʻAlamā 48:19–20; 56:2–9; 58:4–12, 32–37

  3. Ko e kau tau kei talavou ʻe toko 2,060—ʻAlamā 53:16–22; 56:47–56; 57:19–27

  4. Peiholani—ʻAlamā 50:39–40; 51:1–7; 61:1–21

ʻOange ki he kau akó ha taimi feʻunga ke nau ako ha ngaahi potufolofola lahi te nau lavá kau ki he fakafoʻituituí pe kulupu naʻa nau filí. Kole ange ke nau teuteu ke akoʻi e ngaahi fakakaukau ko ʻení ki he kalasí (mahalo te ke fie maʻu ke hiki ʻeni ʻi he palakipoé pe ʻai ʻi ha laʻipepa tufa):

  • ʻOku fakahaaʻi ʻe ha meʻa naʻe hoko mei he moʻui ʻa e tokotahá ni pe kulupú ni naʻe hoko e kakaí ko e kau ākonga moʻoni ʻa e Fakamoʻuí.

  • Naʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he ʻulungaanga ʻe taha pe lahi ange ʻo e tokotahá ni pe kulupú ni ke nau kei loto-toʻa lolotonga e tau mo e kau Leimaná.

  • Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻo e ongoongoleleí ʻoku lava ke tau ako mei he tokotaha pe kulupu ko ʻení ʻoku lava ke ne fakamālohia kitautolu ʻi heʻetau ngaahi tau fakalaumālie he ʻaho ní.

Fakaafeʻi e tokolahi taha ʻe lavá mei he kau akó ke nau vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa ne nau akó. Mahalo te ke fie kole ki he kau akó ke nau hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí naʻa nau akó.

Fakakaukau ke ke ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoni ki he kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ne nau ʻilo ʻi heʻenau ako ʻa e ʻAlamā 45–63:

  • Fakakaukau ki he ngaahi ʻulungaanga lelei ʻo ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi naʻá ke mamata ai ʻi he kakai naʻe moʻui lolotonga e ngaahi tau mo e kau Leimaná. Ko e fē ʻi he ngaahi ʻulungaanga ko ʻení ʻokú ke saiʻia taha ai ke ke fakatupulaki ʻi hoʻo moʻuí? “Ko e hā hono ʻuhingá?”

  • Ko e hā e ngaahi tau fakalaumālie ʻoku tau fehangahangai mo ia he ʻaho ní? ʻOku tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi sīpinga ʻa e kau ākonga ko ʻeni ʻa e Fakamoʻuí ke ke maʻu ʻa e tuí mo poupouʻi koe ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi tau ko ʻení?

Mahalo te ke fie vahevahe ha taha ʻo e ngaahi veesi folofola mei he ʻAlamā 45–63. Fai ha fakamoʻoni ʻoku lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku tau ako mei he ngaahi vahe ko ʻení ke tau hoko ko e kau ākonga moʻoni ʻa Sīsū Kalaisi lolotonga e tau fakalaumālie ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí.

ʻIuniti Hokó (Hilamani 1–9)

Talaange ki he kau akó ʻoku hiki he ʻuluaki vahe ʻo e tohi ʻa Hilamaní ʻa e mate ʻa e kau fakamaau lahi ʻe toko tolú. Talaange kiate kinautolu ke nau kumi ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Naʻe anga fēfē ʻa e mate ʻa e kau fakamāú? Ko e hā e mana ne hoko kia Nīfai mo Līhai heʻena ʻi he pilīsoné? Ko e leʻo ʻo hai naʻá na fanongo ki aí? Tala ki he kau akó naʻe lava ʻe he palōfita ko Nīfaí ke fakaleleiʻi ha fakapō ʻo fakafou ʻi he mālohi ʻo e kikité.

Paaki