Ngaahi ʻEkitivitī Fakataukei Folofolá

Talateú

Ko e vahe ko ʻení ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fakakaukau te ke lava ʻo ngāueʻaki ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke taukei ʻi he ngaahi veesi folofola mahuʻingá. ʻI hoʻo tokoniʻi mo fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke akoʻi ʻa e ngaahi poto ko ʻení, ʻokú ke tokoniʻi kinautolu ke falala pē kiate kinautolu ʻi he ʻenau ako ʻa e folofolá. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi taukei ko ʻení ʻi he ʻenau moʻuí ke lelei ange hono kumí, mahinó, fakaʻaongaʻí mo e ako maʻuloto ʻo e ngaahi veesi folofolá . Ko e ngaahi fakakaukau fakafaiako ki he fanga kiʻi konga ʻo e fakataukei folofolá ʻoku hiki atu ʻi lalo. Ko hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi ʻekitivití kehekehe ko ʻení ʻe lava tokoniʻi ʻa e kau akó ke ola lelei ange ʻenau fakataukei folofolá ʻi he ngaahi veesí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe tokoniʻi ʻa e Kau Akó ke Kumi Ngaahi Veesi Fakataukei Folofolá.

Fakaʻilongaʻi ʻa e Ngaahi Veesi

Ko hono fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá te ne tokoniʻi ʻa e kau akó ke manatuʻi ʻa e ngaahi veesí pea vave hono kumi kinautolú. Fakakaukau ke fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi veesi folofola ko ʻení ʻi he ʻenau folofolá ʻi ha founga ʻe makehe mei he toenga ʻo e ngaahi veesi kuo nau ʻosi fakaʻilongaʻí.

Ko hono ʻiloʻi ʻa e Ngaahi Tohí

Ko hono maʻuloto ʻa e ngaahi hingoa mo e fakahokohoko ʻo e ngaahi tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná te ne tokoniʻi ʻa e kau akó ke vave hono kumi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá. Ko e ngaahi sīpinga eni ʻo e ngaahi ʻekitivití te ne tokoniʻi ʻa e kau akó ke toe maheni ange mo e ngaahi tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná.

Kumi ʻi he Tēpile ʻo e Ngaahi Hokohoko —Tokoniʻi e kau akó ke kumi ʻi he tēpile ʻo e ngaahi hokohoko ʻi he Tohi ʻa Molomoná, ʻa ia ʻoku ʻuluʻitohi “ Ngaahi Hingoa mo e Fakahokohoko ʻo e Ngaahi tohiʻi he Tohi ʻa Molomoná.”
Hiva ha foʻi hiva — Akoʻi ki he kau akó ʻa e foʻi hiva ko e “Ko e Ngaahi Tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná” (Tohi Hiva ʻa e Fānau, 119). ʻAi ke nau toutou hivaʻi he lolotonga ʻa e taʻú ke tokoniʻi kinautolu ke nau manatuʻi ʻa e ngaahi hingoa mo e hokohoko ʻa e ngaahi tohi he Tohi ʻa Molomoná.
Fakaʻaongaʻi ʻa e Ngaahi Mataʻitohi ʻUluaki — Tohiʻi ʻa e ʻuluaki mataʻitohi ʻo e ngaahi tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻi he palakipoé (1N, 2N, S, I, pea pehē ai pē). ʻAi e kau akó ke fakaanganga hono lau ʻa e ngaahi hingoa ʻo e ngaahi tohi ʻoku tatau mo e mataʻitohi taki taha. Toe fai pē ʻa e ʻekitivitií kae ʻoua kuo nau lava ʻo lau maʻulotoʻa e ngaahi hingoa ʻi he tohí`.
Lova kumi Tohi — Ui atu ‘a e taha ‘o e ngaahi tohi ‘oku ‘i ai ha ngaahi veesi fakataukei folofola pea fekau ʻa e kau akó ke fakaava ʻenau folofolá ki ha pēesi pē ʻi he tohi ko iá. Taimiʻi pē ko e hā hono fuoloa ki he kalasí katoa ke nau ʻilo ʻa e tohi taki taha. Ko e ʻekitivitī ko ʻení ʻe lava pē ke toutou fai ke fakafaingamālieʻi ʻa e kau akó ke toe lelei ange hono manatuʻi mo e kumi ʻa e ngaahi tohi ʻi he Tohi ʻa Molomoná.

Manatuʻi ʻa e Ngaahi Fakafekauʻaki mo e Hokohokó

ʻI he ako ʻe he kau akó ʻa e tuʻuʻanga mo e ʻuhinga ʻo e ngaahi veesi fakataukei folofolá, ʻe tokoniʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní kinautolu ke manatuʻi ʻa e ngaahi folofolá ʻi hano fiemaʻu (vakai Sione 14:26). Ngaahi tefitoʻi lea pē kupuʻi lea, hangē “Teu ‘alu ‘o fai” (1 Nīfai 3:7) mo e “tau’atāina ke fili” (2 Nīfai 2:27) ʻe tokoniʻi e kau akó ke manatuʻi ʻa e hokohokó mo e ngaahi tokāteline fakaako ʻo e ngaahi veesi taki taha. Ko e ngaahi founga ko ʻení ʻe tokoniʻi ai e kau akó ke fakafekauʻaki e fakataukei folofolá mo honau hokohokó pē ngaahi foʻi lea mahuʻingá. (Te ke lava ke fai ʻa e ngaahi ʻekitivití ʻoku kau ai ʻa e feʻauhi, lova, pē taimiʻi ki ʻamui ange he taʻú, hili hono fakaʻaliʻali ʻe he kau akó ʻoku nau ʻilo ʻa e ngaahi feituʻu ʻoku tuʻu ai ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá. Ko e ngaahi ʻekitivití ko ʻení ʻe tokoni ke fakamālohia ʻa e meʻa kuo nau ʻosi akó.)

Ngaahi fakafekauʻaki mo e Ngaahi Lea Mahuʻinga—Fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke ako maʻuloto ʻa e ngaahi fakafekauʻaki mo e ngaahi lea mahuʻinga ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofola taki taha ʻoku hiki he ngaahi kaati fakataukei folofolá. (Ko e Ngaahi kaati fakataukei folofolá ʻe lava pē ʻo ʻota mai he uepisaiti store.lds.org. Te ke lava pē ke hanga ʻe he kau akó ʻo faʻu haʻanau ngaahi kaati fakataukei folofola) ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau ako ʻa e ngaahi kātí mo hano hoa pea na tali fehuʻi mei ai. Fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke nau mohu founga ʻi he ngaahi founga te nau ako ai mo tali fehuʻí. ʻI he ʻenau taukei ange mo e ngaahi veesi fakataukei folofolá , te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fakaʻilonga ʻoku kau ai ʻa e ʻuhinga mo e fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he ngaahi veesi folofolá. Ko e tokotaha tali fehuʻí ʻe lava ʻo tali lea pē tohi.
Ko e Ngaahi Kaati Fakataukei Folofolá —Ko e ʻekitivitī ko ʻení ʻe lava ke fakafeʻiloaki ʻaki pē fakamanatu ha seti ʻo e ngaahi veesi fakataukei folofolá. Fili ha ngaahi kaati fakataukei folofola, pea teuteuʻi ke tufa ki hoʻo kau akó. (Fakapapauʻi ke ʻai ke lahi e tatau ʻo e kaati takitaha ke maʻu ʻe ha kau ako ʻa e veesi fakataukei folofola tatau. Mahalo naʻá ke fie maʻu ke lahi e ngaahi kātí ke maʻu ʻe he tokotaha ako takitaha ha veesi folofola ʻe ua pe tolu.) Tufa kinautolu ki he kalasí. Tuku ha taimi ke ako ʻe he kau akó e ngaahi veesi fakataukei folofolá, veesi fakafekauʻakí, ngaahi foʻi lea mahuʻingá, fakamatala ki hono ʻuhingá, tokāteliné pe tefitoʻi moʻoní, pea mo e ngaahi fakakaukau ki hono fakahokí ʻi he kaati takitaha. Lau ha ngaahi fanga kiʻi tokoni mei he kātí (hangē ko ha ngaahi foʻi lea mei he veesi fakataukei folofolá, pe foʻi lea mahuʻinga, ʻuhingá, tokāteliné pe tefitoʻi moʻoní pe ko hono fakahokó). ʻOku totonu ke tuʻu pea lau leʻolahi ʻe he tokotaha ako ʻoku ʻi ai e kaati fekauʻaki mo iá ʻo lau leʻolahi ʻa e veesi fakataukei folofolá.
Lova Kumi Folofolá —Fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakaʻilonga ke tokoni ki he kau akó ke vave ʻene fakaangaanga ki hono kumi ʻa e ngaahi veesi folofolá ʻi he ʻenau ngaahi folofolá. Ko e ngaahi fakaʻilongá, te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea mahuʻingá, ʻuhinga ʻo e ngaahi fakamatalá, ngaahi tokāteliné, ngaahi tefitoʻi moʻoní, mo e ngaahi fakakaukau fakahoko ʻo e ngaahi kaati fakataukei folofolá. Te ke lava pē ʻo fakaʻaongaʻi haʻo ngaahi fakaʻilonga. Ko e ngaahi ʻekitivitī ʻo e lova kumi folofolá ʻa ia ʻoku lova ʻa e kau akó ke kumi ʻa e ngaahi vēsí, ʻe tokoni kiate kinautolu ke mālohi ʻenau kau ʻi he ako ʻo e ngaahi veesi fakataukei folofolá. ʻI he taimi ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi ʻekitivitī lova kumi folofolá , fai ia ʻi ha founga ʻe ʻikai fakatupu loto mamahi pē mole ʻa e Laumālié. Tokoniʻi ʻa e kau akó ke ʻoua ʻe taʻe fakaʻapaʻapa hono tokangaʻi ʻenau folofolá, pē feʻauhi fakafekiki. Fakakaukauʻi hono ʻai ʻa e kau akó ke feʻauhi mo ha tuʻunga ka e ʻoua ʻe feʻauhi ʻiate kinautolu. Hangē ko ʻení, ʻe lava ʻa e kau akó ʻo lova mo e faiakó, pē lova ke ʻilo pē ko e pēseti ʻe fiha te nau lava ʻo kumi ha faʻahinga potu folofola ʻi ha taimi tukupau.
Lova kumi Talanoa — ʻOange ʻa e ngaahi fakaʻilonga ʻi haʻo faʻu ha ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻokú ne fakaʻaliʻali ʻa e fehokotaki he ngaahi veesi fakataukei folofolá mo e moʻui fakaʻahó. Hangē ko ʻení, hangē ha fakaʻilonga kia 1 Nīfai 3:7, te ke lava ʻo pehē “ ʻOku ʻilo ʻe Sione ko e fekau ʻa e ʻEikí ki he talavou moʻui tāau kotoa pē ke ngāue fakafaifekau, ka ʻokú ne hohaʻa naʻa hanga ʻe heʻene māmá taʻofi ia mei he ʻene ngāue lavameʻá. Pea naʻá ne manatuʻi ʻa e founga naʻe tali ʻaki ʻe Nīfai ki he ngāue faingataʻa ʻo hono ʻomai ʻa e ʻū lauʻipeleti palasá. ʻOku ongoʻi lotolahi ʻa Sione ʻe hanga ʻe he ʻEiki ʻo ʻoange ha founga ki ai ke ne hoko ai ko ha faifekau ʻe lavameʻa.” ʻI he fanongo ʻa e kau akó ki he meʻa ʻoku hokó, ʻai ke nau kumi ha ngaahi veesi fakataukei folofola tatau ʻi he ʻenau folofolá.
Ngaahi Fehuʻi mo e ngaahi Tesi —ʻOange ha faingamālie ki he kau akó ke vakaiʻi ʻenau manatu ki he ngaahi veesi fakataukei folofolá. Ngaahi fakaʻilongá ʻe kau ai ʻa e ngaahi lea mahuʻinga pē ngaahi folofola fakafekauʻakí, ngaahi lea mei he ngaahi veesi, pē meʻa ʻoku hoko ʻokú ne fakaʻaliʻali ʻa e moʻoni ʻoku ako he ngaahi veesí. Ko e ngaahi fehuʻí mo e ngaahi tesí ʻe lava ke nau tali lea pē, pē ʻoange he palakipoé, pē ʻi he pēpá. ʻOsi ʻa e ngaahi fehuʻi mo e ngaahi tesi ʻa e kau akó, fakakaukau ke fakatauhoa ʻa e kau ako maaka māʻolungá mo e kau ako maaka māʻulaló. ʻE lava ʻa e kau ako maaka māʻolungá ʻo hange ha faiakó ke tokoni ki he kau ako maaka māʻulaló ke nau fakalakalaka. Ko e konga ʻo e ngāue ko ʻení, ko e ongo hoá te na fokotuʻu ha taumuʻa ke lavaʻi ha maaka māʻolunga he fakatahaʻi hona māká he tesi hono hokó. Fakakaukau ke fokutuʻu ha saati pē pooti fakapipikiʻanga fanongonongo ke fakaʻaliʻali ai ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa e kau akó pea fakalangilangiʻi ʻenau fakalakalaká.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻOku Tokoni Ki he Kau Akó Mahinoʻi Ngaahi Veesi Fakataukei Folofolá

Fakaʻuhingaʻi ʻa e Ngaahi foʻi Lea mo e ngaahi Kupuʻi Lea

Fakaʻuhingaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá (pē tokoniʻi e kau akó ke fakaʻuhingaʻi kinautolu) ʻe tokoni ki he kau akó ke mahino ʻa e ʻuhinga fakalūkufua ʻo e ngaahi veesí. ʻI he taimi ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ʻa e ngaahi fakaʻuhinga pehe ní ke mahino ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he ngaahi veesí, mahalo ʻe fiemaʻu ke ke poupouʻi ʻa e kau akó ke tohi ʻa e ngaahi fakaʻuhinga ko ʻení ʻi he ʻenau folofolá. Fakamanatu ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻo e ngaahi leá mo e ngaahi kupuʻi leá ʻi hoʻo fakamanatu ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá.

Feinga ke ʻIloʻi ʻa hono ʻuhingá

Ko hono ʻiloʻi ko ia ha fakamatala ʻo ha ngaahi kupuʻi folofola ʻe tokoni ia ki he kau akó ke mahino lelei ange ʻa e ʻuhinga ʻo e kupuʻi folofolá. ʻOku kau ʻi he ngaahi fakamatala ko iá ʻa e ngaahi fakamatala fekauʻaki mo hai ʻoku lea kia hai pea ko e hā hono ʻuhingá, ko e fokotuʻutuʻu ʻo e kupuʻi folofolá (fakahisitōlia, tala tukufakaholo mo e faka siokālafi), pea mo e fehuʻi pē tuʻunga ʻoku ʻi ai ʻa e hokohoko ʻo e ngaahi kupuʻi folofola ʻoku talanoaʻí. Hangē ko ʻení, ko e kakano ʻo e 1 Nīfai 3:7 ʻoku kau ai ʻa e moʻoni ko Nīfaí naʻe kole ʻe heʻene tamaí, Līhai, ko e palōfita, ke foki ki Selusalema ʻo ʻomai ʻa e ngaahi pēleti palasá. Ko hono ʻilo ʻo e fakamatala ko ʻení ʻe lava tokoniʻi ʻa e kau ako ke mahino lelei ange ʻa e ʻuhinga naʻe lea ai ʻa Nīfai , “Te u ʻalu ʻo fai ʻa e ngaahi meʻa ʻa ia kuo fekau ʻe he ʻEiki” ʻI hoʻo akoʻi ʻa e ngaahi lēsoní ʻoku kau ai ʻa e ngaahi kupuʻi lea fakataukei folofolá, fakamamafaʻi ʻa e ʻuhinga ʻokú ne takatakaiʻi ʻa e ngaahi veesí. Tanaki atu mo e ngaahi ʻekitivitī hangē ko ia ʻi laló te ne lava ʻo tokoniʻi ʻa e kau akó ke mahino ʻa e ngaahi lea mahuʻingá.

Kumi ke ʻiloʻi ʻa e ʻUhinga —Hiki ʻa e ʻuluʻi tohí ke kolosi ʻi ʻolunga he palakipoé. Tokotaha Lea, Kau Fanongo, Taumuʻa, Ngaahi Tokoni Fakakaukau Vahevahe ʻa e kau akó ki he ngaahi kulupu, pea vaheʻi ʻa e kulupu taki taha ha kupuʻi lea fakataukei folofola. Fakaafeʻi kinautolu ke fekumi ki he kakano ʻenau foʻi kupuʻi leá ʻi hano kumi ke ʻilo ʻa e fakamatala ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi ʻuluʻi tohi he palakipoé. Fekau ke nau hiki ʻenau ʻiló ʻi he palakipoé. Pea kole ki he kulupu taki taha ke fakamatala ʻa e ʻuhinga ʻo ʻenau kupuʻi leá mo e anga hono uesia ʻe he fakamatalá ʻenau mahinoʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he kupuʻi lea taki taha. Ke tanaki ha tafaʻaki ʻe taha ki he ʻekitivitī ko ʻení, te ke fie tukupāaʻi ʻa e kalasí ke mateʻi ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻo e ngaahi fakataukei folofolá makatuʻunga ʻi he ngaahi fakamatala ʻi he palakipoé ki muʻa pea fakamatalaʻi ʻe he ngaahi kulupú ʻa e ngaahi meʻa kuo nau tohí.

Vakavakaiʻí

Ko hono vakavakaiʻí ʻoku kau ai hono kumi ke ʻilo ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi kupuʻi folofolá. ʻOku kau ai foki mo hono tokoniʻi e kau akó ke mahino ʻa ʻenau felāveʻi mo e ngaahi moʻoní. ʻE lava ke taki eni ki hano fakahoko ke loloto ange ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he ʻenau ngaahi moʻuí. Ko e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ʻe lava ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke vakavakaiʻi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá.

Hiki e Ngaahi Fakaʻilonga —ʻI he maheni ange ʻa e kau akó mo e ngaahi veesi fakataukei folofolá, fakaafeʻi kinautolu ke faʻu ha ngaahi fehuʻi, ngaahi meʻa ʻoku hoko, pē ngaahi fakaʻilonga kehe ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi veesí. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻeni ko ha sivi ʻa e kalasí.

Fakamatala

Ko hono ʻai ʻa e kau akó ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi veesi folofolá ʻokú ne fakaloloto ʻenau mahinó pea fakalakalaka ʻenau lava ke akoʻi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní mei he folofolá. Ko e founga ʻeni ʻe ua ʻe lava ke tokoni ki he kau akó ke ako ke fakamatala ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá.

Ngaahi foʻilea mahuʻinga mo e Ngaahi Kupuʻi Lea.—Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻiate kinautolu pē ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá tatau pea kumi ke ʻilo ʻa e foʻi lea pē kupuʻi lea ʻoku nau fakakaukau ʻoku mahuʻinga ki he ʻuhinga ʻo e ngaahi veesí. Pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau ʻa e ngaahi vēsí ki he kalasí pea fakamamafaʻi ʻa e foʻi lea pē kupuʻi lea ʻokú ne filí. ʻEke ki he tokotaha akó ke fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e foʻi lea pē kupuʻi lea ko iá ki hono mahinoʻi ʻa e ngaahi veesí. Fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi kehe ke nau fai ʻa e meʻa tatau. ʻE lava ke fili ʻe he kau akó ha ngaahi foʻi lea pē ngaahi kupuʻi lea mei he ngaahi veesi tatau. ʻI he fanongo ʻa e kalasí ki he kehekehe ʻa e ngaahi fakakaukaú, te nau lava ʻo fakaloloto ange ʻenau mahino ki he ngaahi vēsí.
Teuteu ki ha Fakataha Lotu —‘Oange ki he kau akó ha ngaahi faingamālie ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá ʻi he ʻenau teuteu mo fakahoko ʻa e fakataha lotu he kamataʻanga ʻa e kalasí. Tokoniʻi kinautolu ke teuteu ke fakanounou hono ʻuhingá, fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, vahevahe ʻa e ngaahi aʻusia mahuʻingamālie pē ngaahi sīpingá, pea fakamoʻoniʻi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni he ngaahi veesí. Teke lava ke fokotuʻu ki he kau akó ke fakakaukau ke ngāueʻaki ha kaveinga lēsoní ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi fakakaukau he ngaahi veesí.

Ongoʻi ʻ a e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi Tokāteline mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní.

Tokoniʻi ʻa e kau akó ke maʻu ʻa e fakamoʻoni fakalaumālie ʻo e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá. Naʻe fakamatala ʻa Lōpēti D Heilisi ʻo pehē, “ Ko e faiako moʻoní,ʻi he ʻosi ʻene akoʻi ʻa e ngaahi moʻoní(ʻo e ongoongoleleí `) … . , te ne ʻave (kau akó) ke nau mavahe ʻo maʻu ʻa e fakamoʻoni fakalaumālie mo e mahino ʻi honau lotó ʻokú ne ʻomai ke nau fai ʻa e ngāué mo hono fakahokó” (“Teaching by Faith” [address to CES religious educators, Feb.1, 2002], 5, si.lds.org). ʻI he ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoní, mahuʻingá, mo e fakapapau ʻo ha tokāteline pē tefitoʻi moʻoni ʻi he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻe tukulekina ʻenau holi ke fakahoko ʻa e moʻoni ko iá ʻi he ʻenau moʻuí. ʻE lava e kau faiakó ʻo tokoniʻi ʻa e kau akó ke fakaafeʻi mo tauhi ʻa e ngaahi ongo ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hono ʻoange ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e ngaahi aʻusia ʻoku nau maʻu ʻi hono moʻuiʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku maʻu ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá. ʻE tokoni eni ki he kau akó ke mahino lelei ange ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá pea fakapapauʻi ko e ngaahi moʻoní kuo tohi ia he ngaahi loto ʻo e kau akó. Ko e ʻekitivití ko ʻení ʻe tokoniʻi ai ʻa e kau akó ke nau ongoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá.

Fanongo ki he Ngaahi Veesi Folofolá —Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fanongo ki he ngaai veesi fakataukei folofolá ʻi he ngaahi lea mo e ngaahi lēsoni ʻi he lotú, ʻi he konifelenisi lahí, pea ʻi he fealeleaʻaki mo e fāmilí mo e ngaahi kaumeʻá. Mei he taimi ki he taimi fakaafeʻi ʻa e kau akó ke līpooti ʻi he ngaahi veesi ne nau fanongo aí, naʻe fēfē hono fakaʻaongaʻí, ko e hā ʻa e ngaahi moʻoni ne akoʻí, ko e hā ʻa e aʻusia ne nau maʻu pē maʻu ʻe he niʻihi kehē mei he moʻoni ne akoʻí. Vakai ki ha ngaahi faingamālie ke fakamoʻoni (pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakamoʻoni) ki he ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi fakataukei folofolá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Tokoni Ki he Kau Akó. Fakahoko Ngaahi Veesi Fakataukei Folofolá

Akonakí

Ko e ngaahi veesi fakataukei folofolá mo e Ngaahi Tefitoʻi Tokāteliné naʻe fokotuʻu fakataha pea fakapapauʻi ʻokú na fepoupouʻaki koeʻuhí ke kau akó. (Ko e ngaahi veesi fakataukei folofolá ʻoku hā kotoa ʻi he fakamatala ʻa e Ngaahi Tefitoʻi Tokāteliné.) ʻI he taimi ʻoku ako ai ʻa e kau akó pea fakahā ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá, te nau ako pea fakahā ai ʻa e ngaahi tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní. Pea ʻi he tokoni ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá. ʻI hono ʻoange ki he kau akó ʻa e ngaahi faingamālie ke akoʻi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo ngāueʻaki ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá ʻe tupulaki ʻenau falala kiate kinautolú mo e ʻilo ki he ngaahi folofolá. ʻI he taimi ʻoku akoʻi mo fakamoʻoniʻi ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá, te nau lava ai ʻo fakamālohia ʻenau ngaahi fakamoʻoní. Fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá ke akoʻi mo fakamatalaʻi ʻa e ongoongleleí ʻi he kalasí mo e ngaahi fepōtalanoaʻaki mo e kaungāmeʻá, fāmilí mo e niʻihi kehé.

Fakahoko ha Fekau —Vahe e kau akó ke teuteuʻi ha lea miniti ‘e 4–5 pē ngaahi lēsoni mei he ngaahi veesi fakataukei folofolá. Fekau ke nau teuteu ʻi he kalasí pē ʻi ʻapi. Tanaki atu ki he ngaahi veesi fakataukei folofolá, te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ke nau teuteu ai, hangē ko e kaati fakataukei folofolá, Fakahinohino Taumuʻa, Fakahinohino ki he Ngaahi folofolá Tui ki he Moʻoni: Ko e Fakafekauʻaki ʻo e Ongoongolelei. Ko e lea kotoapē pē lēsoní ʻoku tonu ke ʻi ai hano talateu, ngaahi veesi faktaukei folofola, foʻi talanoa fekauʻaki pē sīpinga ʻo ha tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi, pea mo e fakamoʻoni ʻa e tokotaha akó. Ko e kau akó ʻoku tonu ke pole ke fakahoko ʻenau leá ʻi he kalasí, ʻi he efiafi fakafāmilí, pē ki he kōlomú pē kalasí ko e konga ʻo e Fatongia ki he ʻOtuá pē ngaahi ngāue Fakalakalaka Fakatāautahá. Kapau ʻe fakahoko ʻe he kau akó ʻenau leá pē ngaahi lēsoní ʻi tuʻa ʻi he kalasí, fakakaukauʻi ke fakaafeʻi kinautolu ke nau līpooti ʻenau aʻusiá.
Fakaʻaliʻali Fakatātā ʻa e Faifekau— Teuteuʻi ha ngaahi kaati mo e ngaahi fehuʻi e ala fai ʻe ha fiefanongo ʻa ia ʻe lava ke tali ʻaki ʻa e tokoni ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá (hangē ko ʻení, “Ko e hā ʻa e meʻa ʻoku tui ki ai ʻa e kau mēmipa homou siasí fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?”) Fakaafeʻi ke tauhoa ʻa e kau akó ke haʻu ki muʻa he kalasí ke tali ha fehuʻi kuo fili mei he ngaahi kaatí. Ke tokoni ki he kau akó ke mahino ʻa e founga ʻoku faʻa tali ʻaki ʻe he kau faifekaú ʻa e ngaahi fehuʻi peheé, te ke fokotuʻu ha ngaahi founga fakafaiako ʻoku ngāue hangē ko e, (1) fakahā ʻa e kakano ʻo e ngaahi veesi folofolá, (2) fakamatalaʻi ha tokāteline pē tefitoʻi moʻoni, (3) ʻeke ha ngaahi fehuʻi ke ʻilo pē ʻoku mahino kiate kinautolu ʻoku akoʻi akoʻí pē tui ki he meʻa kuo akoʻi, (4) vahevahe ha ngaahi aʻusia mo e fakamoʻoni, pea (5) fakaafeʻi kinautolu ʻoku akoʻí ke ngāue ki he moʻoni naʻe akoʻí. Kole ki he kalasi ke ʻomai ha fakamatala ki he meʻa ʻoku nau saiʻia ai fekauʻaki mo e ngaahi hoa takitaha mo e anga ʻenau tali ʻa e fehuʻí.
Fakamoʻoni —fakaafeʻi ʻa e kau akó ke kumi ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá pea filiʻi ha taha ʻoku ʻi ai ha tokāteline pē tefitoʻi moʻoni te nau lava ʻo fakamoʻoni. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakamoʻoni ki ha moʻoni kuo nau fili pea vahevahe ha ngaahi aʻusia naʻá ne tataki kinautolu ke nau lava ʻo fakamoʻoniʻi ia. ʻI he vahevahe ʻa e kau akó ʻenau ngaahi fakamoʻoní, ko e Laumālie Māʻoniʻoní te ne fakapapauʻi ʻa e moʻoni ʻo e ngaahi tokāteliné pē ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻa ia ʻoku nau fakamoʻoniʻí. Ko ʻenau ngaahi fakamoʻoní ʻe lava ke ne ueʻi ʻa e niʻihi kehē ke ngāue ʻi he tuí.

Fakatokangaʻi: Ko e ngaahi faingamālie ki he kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakamoʻoní ʻoku totonu ke nau loto pē ki ai. ʻOku totonu ke ʻoua naʻa fakamālohiʻi ʻa e kau akó ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakamoʻoní pē ko hono ʻai ke ne ongoʻi kuo pau ke vahevahe ʻa e ʻilo ʻoku ʻikai ke ne ongoʻi ʻokú ne maʻú. Tanaki atu ki ai, ko e kau ako ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke nau fie vahevahe ʻenau ngaahi fakamoʻoní koeʻuhi ko ʻenau maʻuhala tokua ʻoku kamata ʻaki “ʻOku ou fie fai ʻeku fakamoʻoni ….” Pē ko ʻenau fakahā ʻenau fakamoʻoní ʻoku pau ke ʻalu fakataha mo e fakahā ʻenau ongó. Tokoniʻi ʻa e kau akó ke mahino ko e taimi ʻoku nau fakamoʻoni aí, te nau lava pē ʻo vahevahe ʻa e ngaahi tokāteliné pē ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku nau ʻilo ʻoku moʻoní. Ko e vahevahe ʻa e fakamoʻoní ʻe lava ke faingofua hangē ko ʻete lea “ ʻOku ou tui ʻoku moʻoni eni” pē “ ʻOku ou ʻilo ʻoku moʻoni eni” pē “ ʻOku ou tui ki ai ʻaki hoku lotó kotoa.”

Moʻui ʻaki

Fokotuʻu ha ngaahi founga ki he kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi veesi folofolá (pē fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki ha ngaahi founga) ʻoange kiate kinautolu ʻa e faingamālie ke ako ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻa e tuí. Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Tēvita A. Pētinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

“Ko e taha teʻeki potó ʻokú ne fakaʻaongaʻi ʻa e tauʻatāina ke filí ke ngāue ai ʻo fakatatau mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, ʻokú ne fakaava hono lotó ki he Laumālie Māʻoniʻoní mo fakaafeʻi ʻEne ngaahi akonakí, ʻa hono mālohi fakamoʻoní, pea mo ʻene fakapapauʻi ʻo e fakamoʻoní. ʻOku fie maʻu ki he ako ʻi he tuí ha ivi fakalaumālie, fakaʻatamai, pea mo fakaesino ka ʻoku ʻikai tali mokomoko pē. ʻOku hanga ʻe heʻetau ngāue fakamātoato mo hokohoko ʻi he tuí ʻo fakahaaʻi ki he ‘etau Tamai Hēvaní mo Hono ‘Alo ko Sīsū Kalaisí, ‘a ‘etau loto fiemālie ke ako mo tali ‘a e fakahinohino mei he Laumālie Mā‘oni‘oní” (“Seek Learning by Faith,” Ensign, Sept. 2007, 64).

ʻOange ki he kau akó ha faingamālie ke vahevahe ʻenau ngaahi fakamoʻoni ʻo e ngaahi aʻusia kuo nau maʻu ʻi hono fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní. Ko e founga ia ʻe taha hono fakalotolahiʻi ʻa e kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá ʻi he ʻenau ngaahi moʻuí.

Fokotuʻu ʻa e Ngaahi Taumuʻa — Makatuʻunga ʻi he konga fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi kaati fakataukei folofolá , fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ke lelei ange ai ʻenau moʻuiʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi veesi fakataukei folofolá. ʻAi ke nau tohi ʻenau ngaahi taumuʻá ʻi ha laʻipepa ke nau ʻalu holo mo ia ko e fakamanatu. ʻOka faingamālie, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke līpooti ʻenau ngaahi meʻa kuo lavá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Tokoni ki he Kau Akó Ako maʻuloto Ngaahi Veesi Fakataukei Folofolá

Ako maʻuloto.

Ko e ako maʻuloto ʻo e ngaahi veesi folofolá ʻe lava ke ne fakaloloto ʻa e mahino pea fakalakalaka ʻa e malava ʻa e tokotaha akó ke akoʻi ʻa e ongoongoleleí. ʻI he taimi ʻoku maʻuloto ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi folofolá, ko e Laumālie Māʻoniʻoní te ne lava ʻo ʻomai ʻa e ngaahi kupuʻi lea mo e ngaahi fakakaukau ki he ʻenau manatú ʻi he taimi ʻoku fie maʻu aí (vakai Sione 14:26; T&F 11:21). Manatuʻi ke fakakau ʻa e ngaahi ʻekitivitī ako maʻulotó ki he fakalakalaka hoʻo kau akó. Naʻe poupouʻi ʻe ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa hono ako maʻuloto ʻo e folofolá ʻi he ʻene pehē:

“’Oku lava ke mʻ’u ha mālohi lahi mei hono ako maʻuloto ʻo e folofolá. Ko hono ako maʻuloto ʻo ha potufolofolá ko hono kamata ia ʻo ha feohi fakakaungāmeʻa foʻou. ʻOku hangē ia ko hano toki ʻiloʻi ha taha foʻou ʻe lava ke tokoni ʻi he taimi ʻo e faingataʻá, ʻokú ne ueʻi mo fakafiemālieʻi kita, pea hoko koha maʻuʻanga poupou ki ha liliu ʻoku fie maʻú,” (“The Power of Scripture,” Ensign pe Liahona, Nov. 2011, 6).

Ko e ngaahi ʻekitivitī taki taha ko ʻení ʻe lava pē ke toutou fai hokohoko he ngaahi ʻaho ʻi he kamataʻanga pē fakaʻosi ʻa e kalasí ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke lava ʻo fuoloa ʻenau maʻulotó.

Lova Foʻi Lea ʻe Taha —Poleʻi ʻa e kalasí ke leaʻaki ʻa e ngaahi veesi fakataukei folofolá foʻi lea ʻe taha ʻa e tokotaha akó he taimi. Hangē ko ʻení, ʻi hono tokoniʻi ʻa e kau akó ke ako maʻulotó Alamā 39:9, ko e tokotaha akó ʻuluakí ʻe leaʻaki e foʻi leá Ko ʻeni, ko e tokotaha ako hono uá ʻe leaʻaki ʻe hoku, ko e tokotaha ako hono tolú ʻe leaʻaki foha, pea hoko ai pē kaeʻoua kuo kakato ʻa e vēsí. Taimiʻi ʻa e kalasí, pea ʻoange ke nau toutou ʻahiʻahi ke aʻusia ha taimi kuo fokotuʻu. ʻI hono toutou fakahoko ʻa e ʻekitivitī ko ʻení, fakakaukau ke fulihi ʻa e fakahokohoko ʻa e kau akó ke nau leaʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea kehe.
Ngaahi Mataʻitohi ʻUluaki —Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi mataʻitohi ʻuluaki ʻo e foʻi lea ʻi he veesi fakataukei folofolá. Tuhu ki he ngaahi mataʻitohí ʻi he toe lau ʻe he kalasí mo koe ʻa e vēsí, fakaʻaongaʻi ʻa e folofolá ʻo ka fie maʻu. Toe fai ʻa e ʻekitivitií kaeʻoua kuo falala ʻa e kau akó te nau lava ʻo lau ʻa e vēsí ʻaki ʻa e tokoni ʻa e ʻuluaki ngaahi mataʻitohí. Te ke lava ke tamateʻi ha konga siʻi ʻo e ngaahi mataʻitohí ʻi he taimi ʻoku lava ai ʻa e kau akó ʻo lau ʻa e ngaahi veesí. ʻE māmālie pē ʻa e tupulaki ʻa e faingataʻá kaeʻoua kuo lava ʻe he kau akó ʻo lau ʻa e ngaahi veesí ʻo ʻikai toe fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi mataʻitohi ʻuluakí.
Wordstrip Puzzles—Tohi pē ʻai ʻa e kau ʻakó ke tohi, ʻa e ngaahi lea ʻo ha ngaahi veesi fakataukei folofola ʻi ha laʻipepa kuo ʻosi laineʻi. Kosiʻi ke kongokonga ʻa e laʻi pepá, tuku pē ʻa e ngaahi veesi folofolá. Kosiʻi ke nounou ange ʻa e ngaahi laʻipepá ke kau ai ha ngaahi foʻi lea siʻisiʻi ʻo e ngaahi veesi takitaha. Tuifio ʻa e ngaahi laʻi pepá pea ʻoange ki he ngaahi hoa pē kulupu iiki ʻa e kau akó. Poleʻi kinautolu ke nau fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi kongokonga pepá ʻi hono hokohokó, ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e folofolá ko ha fakahinohino. ʻAi ke nau fakaangaanga kaeʻoua kuo ʻikai ke nau toe fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi folofolá. ʻI he ʻene ʻosí, kole ke nau lau leʻolahi ʻa e veesí. Te ke lava ke taimiʻi ʻa e kau akó ke sio pē ko e kulupu fē ʻoku vave tahá. Pē ko hoʻo taimiʻi ʻa e kalasí kotoa ke vakaiʻi pē ko e hā hono fuoloa ki he kotoa ʻo e ngaahi kulupú ke nau fakakakato ʻa e palopalemá (i he ʻosi ʻa e kulupu ʻuluakí, tuku ke nau tokoniʻi ʻa e kulupu ʻoku tuaí.)