Laipelí
Lēsoni 142: Molomona 9


Lēsoni 142

Molomona 9

Talateú

Naʻe fakaʻosi ʻe Molonai e lekooti ʻene tamaí ʻaki ʻene ui kiate kinautolu naʻe ʻikai tui kia Sīsū Kalaisí ke nau tafoki ki he ʻEikí ʻi he fakatomala. Naʻá ne akoʻi ko e ʻOtuá ko e ʻOtua ʻo e ngaahi mana ʻoku ʻikai ke feliliuaki pea ʻoku ngata ʻa e ngaahi maná koeʻuhí pē ko e taʻetuí. Naʻá ne poupouʻi e kakaí ke tui kia Sīsū Kalaisi pea ke lotu ki he Tamaí ʻaki honau lotó kotoa ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí koeʻuhí ke maʻu ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku nau fie maʻú.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Molomona 9:1–6

ʻOku ui ʻa Molonai kiate kinautolu ʻoku ʻikai tui kia Sīsū Kalaisí ke fakatomala

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha tūkunga ʻa ia naʻa nau ongoʻi taʻe fiemālie ai. Fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi pē ke nau talanoa ki he ngaahi meʻa ne nau aʻusiá pea fakamatalaʻi e ʻuhinga ne nau ongoʻi taʻe fiemālie aí. Te ke lava foki ʻo kole ange ko e hā e meʻa naʻe mei lava ke nau ongoʻi fiemālie ange ai ʻi he ngaahi tūkunga ko iá.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Molomona 9:1–5, ʻo kumi e tūkunga taʻe fakafiemālie naʻe fakamatalaʻi ʻe Molonaí. (Mahalo te ke fie maʻu foki ke fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e ʻAlamā 12:12–15 pea hiki e maʻuʻanga tokoni ko ʻení hoko ki he Molomona 9:1–5.)

  • ʻI he Fakamaau Fakaʻosí, ʻe ongoʻi fēfē nai e kau faiangahalá ʻi he ʻao ʻo e ʻOtua ko e Tamaí mo Sīsū Kalaisí? Ko e hā e ʻuhinga te nau ongoʻi peheni aí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmitá:

ʻĪmisi
Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita

“He ʻikai lava ke fai ha fakamoʻui taʻe kau ai e fakatomalá. He ʻikai lava ha tangata ke hū ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi heʻene ngaahi angahalá. ʻE hoko ia ko ha meʻa ʻoku ʻikai totonu ki ha tangata ke haʻu ki he ʻao ʻo e Tamaí pea nofo ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi heʻene ngaahi angahalá. … …

“ʻOku ou tui ʻoku tokolahi ʻaupito ha kakai ʻi he māmaní, pea mahalo ko e tokolahi ʻo kinautolu ʻi he Siasí—ʻa ia ʻoku ʻi ai e niʻihi pehē ʻi he Siasí—ʻoku nau fakakaukau te nau lava ke faʻiteliha pē he meʻa te nau fai he moʻuí ni, ʻo maumauʻi e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí ka te nau iku pē ʻo ʻalu ki Hono ʻaó. ʻOku nau fakakaukau te nau lava ke fakatomala, mahalo pē ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié.

“ʻOku totonu ke nau lau ʻa e ngaahi lea ʻa Molonaí [lau Molomona 9:3–5].

“ʻOkú ke pehē ʻoku totonu ke fakaʻatā ha tangata ke haʻu ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻa ia ʻoku fiefia mo fiemālie pē ia he fonu taʻe faitotonu ʻene moʻuí, angatuʻu ki he ʻOtuá, pea ʻikai maʻu e laumālie ʻo e fakatomalá?” (Doctrines of Salvation, ed. Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 2:195–96; ne toʻo e mataʻitohi fakahihifi ʻo e tatau totonú.

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke fakatomalaʻi ʻetau ngaahi angahalá he ʻahó ni kae ʻoua ʻe tatali ki he Fakamāú? (Ke tokoniʻi e kau akó ke tali e fehuʻi ko ʻení, mahalo te ke fie maʻu ke fakaafeʻi kinautolu ke nau lau ʻa e ʻAlamā 34:33–38.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Molomona 9:6. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi lolotonga hono laú, ʻo kumi e meʻa kuo pau ke fai ʻe kinautolu ʻoku taʻe tuí koeʻuhí ke nau ongoʻi fiemālie ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Hili hono lipooti ʻe he kau akó e meʻa kuo nau maʻú, kole ange ke nau feinga ke ʻiloʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻi he Molomona 9:6 ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa kinautolu kuo nau tafoki ki he ʻEikí mo nau lotua ha fakamolemolé. Mahalo te ke fie maʻu ke fokotuʻu ange ki he kau akó ke nau fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau maʻú.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau tohi ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá ha tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻokú ne fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Molomona 9:6. Ui ha toko ua pe toko tolu ʻo e kau akó ke nau lau e meʻa kuo nau tohí. Neongo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehekehe, ka ʻoku totonu ke fakahaaʻi ʻe heʻenau ngaahi talí ʻa e moʻoni ko ʻení: Kapau ʻoku tau fakatomala, te tau hā taʻe-ha-ʻila he taimi ʻoku tau haʻu ai ki he ʻao ʻo e ʻOtuá.

Fai ha fakamoʻoni te tau lava ʻo teuteu ke ongoʻi fiemālie ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí ʻi he fakatomalá mo e moʻui māʻoniʻoní. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he meʻa ʻoku totonu ke nau fai he taimí ni ke mateuteu ai ke feʻiloaki mo e ʻEikí.

Molomona 9:7–20

ʻOku fakahā ʻe Molonai ʻoku fakahoko ʻe he ʻOtuá ha ngaahi mana mo tali e ngaahi lotu ʻa e kau faivelengá

Tohiʻi ʻa e ngaahi maná he palakipoé. ʻEke ki he kau akó pe te nau fakaʻuhingaʻi fēfē ʻa e foʻi leá ni. Hili e tali ʻa ha kau ako tokosiʻi, fakaafeʻi e kalasí ke nau kumi e maná ʻi he Ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. Kole ange ke nau lau e fakamatalá, ʻo kumi e meʻa te ne ala fakamahinoʻi pe tānaki atu ki he ngaahi fakaʻuhinga kuo nau ʻosi fokotuʻú.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga ʻoku ʻikai tui ai e kakai ʻe niʻihi ki he ngaahi maná?

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Molomona 9:7–8 ʻaki hono fakamatalaʻi naʻe lea ʻa Molonai ki he kakai ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻa ia ʻoku nau pehē ʻoku ʻikai ke toe hoko ʻa e fakahaá, kikité, ngaahi meʻafoaki fakalaumālié, mo e ngaahi maná.

Vahevahe e kau akó ke nau tauhoa. Fakaafeʻi ha hoa ʻe taha ke ne lau fakalongolongo ʻa e Molomona 9:9–11, kae lau fakalongolongo ʻe he tokotahá ʻa e Molomona 9:15–19. Kole ki he tokotaha ako takitaha ke ne hiki e ngaahi meʻa mahuʻinga naʻe fai ʻe Molonai ke fakalotoʻi e kakaí ke nau tui ki he ngaahi maná. Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke fakaʻosi aí, fakaafeʻi kinautolu ke nau lipooti ki honau ngaahi hoá ʻa e meʻa kuo nau tohí.

Hiki he tafaʻaki toʻohema ʻo e palakipoé ʻa e ʻOku ngata ʻa e ngaahi maná he taimi ʻoku tau …

Hiki he tafaʻaki toʻomataʻu ʻo e palakipoé ʻa e ʻOku lava ke hoko ha ngaahi mana he taimi ʻoku tau …

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Molomona 9:20, pea kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e ʻuhinga ʻe tolu ʻe taʻofi ai ʻe he ʻOtuá ke fakahoko ha ngaahi mana ʻi he lotolotonga ʻo ʻEne fānaú. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne hiki e ngaahi ʻuhinga ko ʻení he palakipoé ke fakakakato e sētesi ʻi he tafaʻaki toʻohema ʻo e palakipoé, ʻo hangē ko hono fakahā atu ʻi he saati ko ʻení.

Kole ki he kau akó ke nau toe fakalea e sētesi takitaha fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku ngata ai e ngaahi maná, ʻi ha founga ʻokú ne fakahaaʻi ha tūkunga ʻoku malava ke hoko ai e ngaahi maná. ʻOku totonu ke faitatau ʻenau ngaahi talí mo e ngaahi sīpinga ʻi he tafaʻaki toʻomataʻu ʻo e sātí.

ʻOku ngata e ngaahi maná he taimi ʻoku tau …

ʻOku lava ke hoko e ngaahi maná he taimi ʻoku tau …

Fakaʻauʻauhifo ʻi he taʻe tuí

Fakatupulaki ʻetau tuí

Mavahe mei he hala totonú

Moʻui ʻi he founga totonú, pe tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá

ʻIkai ke ʻiloʻi e ʻOtua ʻoku totonu ke tau falala ki aí

Fakaʻau ke ʻilo mo falala ki he ʻOtuá

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi vave ʻa e Molomona 9:9, 19, ʻo kumi e ngaahi akonaki ʻa Molonai kau ki he natula ʻo e ʻOtuá. Hili e lipooti ʻe he kau akó e meʻa kuo nau maʻú, fehuʻi ange:

  • Neongo ʻoku tau ʻilo ʻoku taʻe feliliuaki e ʻOtuá pea ʻokú Ne fakahoko e ngaahi mana ʻi he lotolotonga ʻo ʻEne fānaú ʻi he ngaahi taimi kimuʻá, ko e hā ʻoku lava ke tau ʻilo kau ki Hono finangalo ke fakahoko ha ngaahi mana ʻi heʻetau moʻuí he ʻaho ní? (Neongo ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehekehe, ka ʻoku totonu ke nau fakahaaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kuo fakahoko maʻu pē ʻe he ʻOtuá ha ngaahi mana, pea koeʻuhí ʻoku ʻikai ke Ne feliliuaki, ʻokú Ne kei ngāue ʻi he ngaahi mana ʻo fakatatau ki heʻetau tuí. Mahalo te ke fie maʻu ke hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení he palakipoé pea fokotuʻu ange ke hiki ia ʻe he kau akó hoko ki he Molomona 9:19–20 ʻi heʻenau folofolá.)

Fakamatalaʻi ange ʻoku lava ke tau aʻusia e mālohi faimana ʻo e ʻOtuá ʻi heʻetau moʻuí ʻi he ngaahi founga kehekehe. Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻa ia ʻe kei hoko ʻa e ʻOtuá ko e ʻOtua ʻo e ngaahi maná, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Sisitā Sitinī S. Leinolo ʻo e kau palesitenisī lahi ʻo e Palaimelí:

“Kuó u ako … ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi he tafaʻaki kotoa pē ʻo e moʻuí ʻi he taimi ʻoku tau feinga ai ke tauhi kiate Ia mo fai ʻa Hono finangaló.

“ʻOku ou tui te tau lava kotoa ʻo fakamoʻoni ki ha fanga kiʻi mana iiki peheni. ʻOku tau ʻilo foki ha fānau kuo nau lotua ke ʻilo ha ngaahi meʻa naʻe mole, pea ne ʻilo ia. ʻOku tau ʻilo foki mo ha toʻu tupu kuo nau feinga ke maʻu ha lototoʻa ke hoko ko ha fakamoʻoni ʻo e ʻOtuá mo ongoʻi e poupou Hono toʻukupú. ʻOku tau ʻiloʻi ha ngaahi kaungāmeʻa ʻoku nau totongi ʻenau vahehongofulú ʻaki e kiʻi toenga paʻanga fakaʻosi ʻoku nau maʻú pea ne hoko ai ha mana ʻo lava ai ke nau totongi ʻenau akó pe falenofoʻangá pe maʻu mo e meʻakai maʻa honau fāmilí. ʻOku lava ke tau vahevahe e ngaahi meʻa ne tau aʻusia koe tali ʻo ʻetau ngaahi lotú pea mo e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻokú ne fai ha fakalotolahi, fakafiemālie, pe toe fakafoki mai e moʻui leleí. ʻOku hoko e ngaahi mana fakaʻaho ko ʻení ke tau toe maheni ange ai mo e toʻukupu ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau moʻuí” (“A God of Miracles,” Ensign, May 2001, 12).

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻokú ne fakapapauʻi mai ʻoku kei hoko ʻa e ʻOtuá ko e ʻOtua ʻo e ngaahi maná?

Molomona 9:21–37

ʻOku naʻinaʻi ʻa Molonai ki he kau taʻe tuí ke nau tui kia Sīsū Kalaisi pea lotu ʻi Hono huafá

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Molomona 9:21. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi lolotonga hono laú, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Molonai kau ki he lotu ki he Tamai Hēvaní.

  • Ko e hā e talaʻofa naʻe ʻoange ʻe Molonaí? (ʻOku totonu ke hā mei he tali ʻa e kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau ʻoku tau lotu ʻi he tui pea ʻi he huafa ʻo Kalaisí, ʻe foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní ha meʻa pē ʻoku tau kole.)

Ke tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu e ʻuhinga ʻo e lotu “ʻi he huafa ʻo Kalaisí,” fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻení:

“ʻOku tau lava moʻoni ʻo lotu ʻi he huafa ʻo Kalaisí he taimi ʻoku hoko ai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau fakaʻamu ki aí ko e ngaahi meʻa ia ʻoku finangalo ki ai ʻa Kalaisí—kapau ʻoku nofo ʻene ngaahi leá ʻiate kitautolu (Sione 15:7). ʻOku tau kole leva ki he ngaahi meʻa ko ia ʻoku totonu pea ʻoku lava ke foaki mai ʻe he ʻOtuá. ʻOku ʻi ai ha ngaahi lotu ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke tali mai ia koeʻuhí he ʻoku [halaʻatā ke fai ia ʻi he huafa ʻo Kalaisí; ʻoku ʻikai ha founga ai te ne fakafofongaʻi Hono finangaló]; ka ʻoku tupu hake ia mei he [loto] siokita ʻa e tangatá” (Ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Lotu”).

Mahalo te ke fie maʻu ke fai ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻE lava fēfē ke tau fakapapauʻi ko e ngaahi meʻa ʻoku tau lotu ki aí ʻoku hā ai e meʻa ʻoku finangalo ʻa e ʻEikí ke tau maʻú?

  • Ko e fē e taimi kuó ke mamata ai kuo fakahoko e talaʻofa ʻoku ʻomi ʻi he Molomona 9:21? (Mahalo te ke fie maʻu ke ʻoange ki he kau akó ha taimi ke nau fakakaukau ai ki he fehuʻi ko ʻení kimuʻa pea nau talí.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Molomona 9:22–25 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ʻaki ha ngaahi tāpuaki he taimi naʻá Ne fekau atu ai kinautolu ke nau akoʻi ʻa e ongoongoleleí. Kole ki he kau akó ke nau sio vave ki he Molomona 9:22–25 pea ʻai ke ʻiloʻi e niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ko iá.

  • Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ʻe hanga ʻe he Fakamoʻuí “ʻo fakamoʻoni… ʻa [ʻEne ] ngaahi lea kotoa pē”? Molomona 9:25

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Molomona 9:27–29, ʻo kumi e ngaahi ʻulungaanga mo e ngaahi ngāue ʻe tokoni ke fakafeʻungaʻi kinautolu mo maʻu e tokoni ʻa e ʻOtuá. Mahalo te ke fie maʻu ke kole ki he kau akó ke nau hiki e fakamatala fakanounou ʻo e ngaahi veesi ko ʻení ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá.

Ke fakaʻosi e lēsoní, fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Molomona 9:30–34 ʻaki hono talanoa ange ki he kau akó naʻe hohaʻa ʻa Molonai ʻe ʻi ai e kakai ʻe niʻihi ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí te nau fakaʻikaiʻi e pōpoaki ʻi he Tohi ʻa Molomoná koeʻuhí ko e taʻe haohaoa ʻa kinautolu naʻa nau hiki iá pea mo e lea fakafonua naʻe hiki ʻakí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Molomona 9:35–37. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi lolotonga hono laú, ʻo kumi e ngaahi ʻuhinga naʻe lotua ai ʻe Molomona mo e niʻihi kehé ke ʻomi e Tohi ʻa Molomoná ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní. (Koeʻuhí ke lava ʻo toe fakafoki e hako ʻo honau kāingá, ko e kau Leimaná, ki he “ʻiloʻi ʻo Kalaisí” pea ki he ngaahi fuakava kuo fakahoko ʻe he ʻOtuá mo e fale ʻo ʻIsilelí.)

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi fakanounou e meʻa kuo nau ako he ʻaho ní, fai ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOku hoko fēfē e Tohi ʻa Molomoná ko ha fakamoʻoni ko e ʻOtuá ko ha ʻOtua ʻo e ngaahi mana pea ʻokú Ne tali ʻetau ngaahi lotú?

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni kuó ke ako he ʻahó ni te nau takiekina hoʻo ngaahi lotu fakatāutahá?

Toe Vakaiʻi ʻa Molomona

Toʻo ha taimi ke tokoniʻi e kau akó ke nau vakaiʻi ʻa e tohi ʻa Molomoná. Kole ange ke nau fakakaukau ki he meʻa kuo nau ako mei he tohí ni, fakatouʻosi he seminelí mo ʻenau ako folofola fakatāutahá. Fakaafeʻi kinautolu ke nau toe vakaiʻi nounou ha niʻihi ʻo e ngaahi fakamatala fakanounou ʻo e vahé ʻi he tohi ʻa Molomoná ke tokoni ke nau manatuʻi. Kole ki ha kau ako tokosiʻi pē ke nau vahevahe ha meʻa meia Molomona kuó ne ueʻi hake kinautolu pe tokoniʻi kinautolu ke nau maʻu ha tui lahi ange kia Sīsū Kalaisi.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Molomona 9:9–10. ʻOku tatau ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻaneafí, ʻaho ní, pea taʻengata”

Naʻe pehē ʻe Molonai ko e ʻOtuá ko ha Taha ʻoku taʻe feliliuaki pea ʻoku “tatau ʻi he ʻaneafí, ʻaho ní, pea taʻengata” (Molomona 9:9). Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:11–12, ʻoku fakamoʻoniʻi ʻe hono ʻomi ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻoku hokohoko atu e ʻOtuá ke “ueʻi hake … ʻa e kau tangatá mo ui ʻa kinautolu ki heʻene ngāue toputapú” ʻi hotau ʻahó ʻo hangē ko ia naʻá Ne fai he kuohilí, “ʻo fakahā ai ko e ʻOtua tatau ʻi he ʻaneafí, ʻaho ní pea taʻengata.”

ʻOku pehē ʻe he Lectures on Faith ke maʻu ha tui haohaoa ki he ʻOtuá, kuo pau ke maʻu ʻe ha taha “ha fakakaukau totonu ki he ʻulungaanga, haohaoa, mo e ngaahi nāunau [ʻo e ʻOtuá]” (Lectures on Faith [1985], 38). Ko e taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻikai te Ne feliliuaki: “ʻOku ʻikai ke toe liliu ʻa e [ʻOtuá], pea ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe feliuliuaki kiate ia; ka ko ia pē mei he taʻe ngatá ki he taʻe ngatá, ʻo tatau ai pē mei he ʻaneafí, ʻahó ni, pea taʻe ngata; pea ko hono halá ko e takai pē mei he taʻe ngata ki he taʻe ngata, ʻo ʻikai toe kehe ha taimi.” (Lectures on Faith, 41).

Fakakaukau ki he ngaahi tāpuaki ʻo e ʻiloʻi ko ia ʻoku hokohoko atu ʻe he ʻOtuá ʻEne ngāue toputapú ʻi hotau ʻahó pea ʻe kei tatau ai pē he ʻaneafí, ʻaho ní, pea taʻengata.

Molomona 9:10–26. Ngaahi Maná

Naʻe ʻomi ʻe Molonai ha fakamoʻoni lahi ʻokú ne fakamoʻoni ki he ngaahi mana ʻa e ʻOtuá—ko e fakatupu ʻo e langí mo e māmaní, ko e fakatupu ʻo e tangatá, mo e ngaahi mana naʻe fai ʻe Sīsū mo e Kau ʻAposetoló (vakai, Molomona 9:17–18). Ko e “ʻOtua ʻo e ngaahi maná” naʻe fakamatalaʻi ʻe Molonaí ʻoku kei lava pē ʻo maʻu he ʻahó ni. Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tālini H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku hoko e ngaahi mana lahi ʻi hotau ʻahó pea ʻoku ʻi he Siasi moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí:

“ʻOku hoko ha ngaahi mana he ʻaho kotoa pē ʻi he ngāue ʻi hotau Siasí pea mo e moʻui hotau kāingalotú. Kuo fakamoʻoniʻi ʻe hamou tokolahi ʻa e ngaahi maná, mahalo ʻo lahi ange ia he meʻa ʻoku mou fakatokangaʻí.

“ ʻOku fakaʻuhingaʻi e maná ‘ko ha meʻa lelei kuo hoko naʻe fakahoko mai ʻi ha mālohi fakalangi ʻoku ʻikai faʻa mahino ia ki he kakai matelié pea ʻikai foki ke nau lava ʻo fakahoko ha meʻa pehē’ ʻi he Daniel H. Ludlow, ed., [ʻI he Daniel H. Ludlow, ed., Encyclopedia of Mormonism, 5 vols. (1992), 2:908.] Ko e fakakaukau ko ia ko e ngaahi meʻa ne hokó naʻe fakahoko ia he mālohi fakalangí ʻoku fakaʻikaiʻi ia ʻe he kakai taʻelotu tahá pea aʻu ai pē ki he niʻihi ʻoku lotú. …

“… Naʻe ngāue e ngaahi maná ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻa ia ʻoku ʻi ai maʻu pē ʻi he Siasi moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí. [Vakai, George Q. Cannon, Gospel Truth (1987), sel. Jerreld L. Newquist, 151–52.] ʻOku akoʻi ʻe he Tohi ʻa Molomoná ‘Kuo foaki ai ʻe he ʻOtuá ha founga ʻoku lava ai ʻe he tangatá, ʻi he tui, ʻo fai ʻa e ngaahi mana lalahi’ (Mōsaia 8:18). Ko e ʻfounga’ ʻoku foaki maí ko e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (vakai, Sēmisi 5:14–15; T&F 42:43–48), pea ʻoku ngāue ʻa e mālohi ko iá ʻi he tuí (vakai, ʻEta 12:12; Molonai 7:37)” (“Miracles,” Ensign, June 2001, 6, 8).

Molomona 9:32–34. Naʻe tohi ʻa Molonai ʻi he lea faka-ʻIsipite foʻoú

Naʻe fakamatala ʻa Molonai naʻá ne malava ke tohi ʻi he lea fakafonua ʻe ua: Lea faka-Hepelū mo e Lea Faka-ʻIsipite foʻoú. Naʻá ne fakatokangaʻi kapau “naʻe feʻunga hono lahi ʻo ʻenau ngaahi peletí,” naʻá ne mei tohi ʻi he lea faka-Hepeluú; neongo ia, naʻe ngāue ʻaki ʻe kinautolu naʻa nau tauhi e lekōtí ʻa e “lea faka-ʻIsipite foʻoú”koeʻuhí ko e siʻisiʻi ʻa e feituʻu ke tohi aí (vakai, Molomona 9:32–33). ʻI muʻa ʻi he Tohi ʻa Molomoná, naʻe fakatou fakahā ʻe Nīfai mo e Tuʻi ko Penisimaní ʻena fakaʻaongaʻi ʻa e lea faka-ʻIsipité. Naʻe pehē ʻe Nīfai naʻá ne tohi ʻi he “lea ʻa e kau ʻIsipité” ʻi he taimi naʻá ne tongitongi ai ʻi he ngaahi peleti īkí (1 Nīfai 1:2). ʻI he lea ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ki hono ngaahi fohá kau ki he mahuʻinga ʻo e ngaahi peleti palasá, naʻá ne fakatokangaʻi naʻe lava ke lau ʻe Līhai ʻa e lekōtí koeʻuhí ko e meʻa ʻi heʻene “poto ʻi he lea ʻa e kau ʻIsipité” (Mōsaia 1:4). Ko ia ai, ʻoku mahino kiate kitautolu naʻe akoʻi ʻe Līhai ʻa e ongoongoleleí mo e lea faka-ʻIsipité “ki heʻene fānaú, koeʻuhí ke nau lava ai ʻo akonaki ʻaki ia ki heʻenau fānaú” (Mōsaia 1:4). ʻOku mahino naʻe hokohoko atu e sīpinga ko ʻení ʻi he ngaahi toʻu tangata ʻo e kau tauhi lekooti naʻe mui maí kae ʻoua kuo ako ʻe Molonai ʻa e lea mei heʻene tamaí. Neongo ia, naʻe fakahā ʻe Molonai naʻá ne tohi ʻi he “lea faka-ʻIsipite foʻoú” ʻa ia “kuo [nau] tukufakaholo mai mo liliu … ʻo fakatatau mo e anga ʻo [ʻenau] leá” (Molomona 9:32), ʻo fakahaaʻi ai kuo ʻi ai ha ngaahi liliu ʻi hono ngāue ʻaki ʻo e leá ʻi he ngaahi taʻu ʻe lauiafe tupu talu mei he kuonga ʻo Līhaí. ʻE lava ʻeni ʻo fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga naʻe fakaʻosi ʻaki ai ʻe Molonai ha fakamatalá ni “ʻoku ʻikai foki mo ha kakai kehe ʻoku nau ʻiloʻi ʻemau leá” ka kuo hanga ʻe he ʻOtuá “ʻo teuteuʻi ai ha ngaahi founga” ki hono fakaʻuhingaʻi mo hono liliu ʻo e lekōtí (Molomona 9:34). Naʻe angamaheni ʻaki hono ngāue ʻaki ʻo e lea faka-ʻIsipité ʻi he ʻaho ʻo Līhaí, tautefito ki he kau tuʻuaki koloá mo e kau fefakatauʻakí ʻa ia naʻa nau ʻalu fano holo ʻi he kotoa ʻo e vahefonua takai ʻi Selusalemá. Kapau naʻe fie maʻu ʻe he ngāue ʻa Līhaí ke ne fononga holo ʻi he vahefonuá kotoa, ʻo hangē ko e fokotuʻu ʻa e niʻihi, ngalingali naʻá ne mei fakapapauʻi naʻe ako ʻe hono ngaahi fohá ʻa e lea faka-ʻIsipité ke poupouʻi ʻa e ngāue ʻa e fāmilí.

Paaki