Fampahafantarana Ny Bokin’i Etera
Inona no antony handalinana ity boky ity?
Rehefa mandalina ny bokin’i Etera ireo mpianatra dia hianatra mikasika ny Jaredita—vondron’olona iray izay nanao dia nankany amin’ny Ilam-bolantany Andrefana ary niaina tany nandritra ny taonjato maro talohan’ny nahatongavan’ny vahoakan’i Lehia. Hianatra fitsipika manan-danja mikasika ny vavaka, fanambarana ary ny fifandraisana eo amin’ny fampiharana ny finoana an’i Jesoa Kristy sy fandraisana fahalalana ara-panahy ireo mpianatra. Hianatra ihany koa izy ireo mikasika ny anjara asan’ireo mpaminany amin’ny fandresen-dahatra ny vahoaka mba hibebaka sy mikasika ny vokatra izay ho tonga amin’ireo izay mandà an’i Jesoa Kristy sy ny mpaminaniny.
Iza no nanoratra ity boky ity?
Nanambatra ity boky ity avy tamin’ny takela-bolamena 24 antsoina hoe takelak’i Etera i Môrônia. Nantsoina araka ny anaran’ny mpaminany Etera ity boky ity, izay mpaminany farany teo amin’ireo Jaredita ary izy no namorona rakitsoratra ho an’ny tantaran’izy ireo (jereo ny Etera 15:33–34). Teo ho eo amin’ny 500 taona talohan’ny nanambaran’i Môrônia ireo rakitsoratra masina dia nahita ny takelak’i Etera ny sasantsasany amin’ireo vahoakan’i Limia teo am-pikarohan’izy ireo ny tanin’i Zarahemlà (jereo ny Môsià 8:7–11; Etera 1:2). Nampitampita ireo takelak’i Etera mandra-pahatongavan’izany teo am-pelatanan’i Môrônia ireo mpaminany sy mpihazona rakitsoratra Nefita. Nilaza i Môrônia fa tsy nahavita nanambatra na dia “ny ampahazatony” tamin’ireo rakitsoratra akory izy (Etera 15:33).
Ho an’iza no nanoratana ity boky ity ary nahoana?
Satria taorian’ny faharinganan’ny Jaredita sy ny vahoakany no nanambaran’i Môrônia ny takelak’i Etera dia natao ho an’ny olon’izao androntsika izao ity boky ity. Nampitandrina ireo Jentilisan’ny andro farany i Môrônia mba hibebaka, hanompo an’Andriamanitra ary hanalavitra ny tsikombakomba miafina (jereo ny Etera 2:11–12; 8:23). Noraketiny koa ireo tenin’i Jesoa Kristy izay manasa “ireo rehetra faran’ny tany” mba hibebaka, hanatona Azy, hatao batisa, ary handray ny fahalalana izay tsy namboraka tamin’izao tontolo izao noho ny tsy finoana (jereo ny Etera 4:13–18).
Oviana ary taiza no nanoratana azy?
Nandritra sy taorian’ny ady lehibe farany izay nahafatesana ny olon-drehetra afa-tsy roa monja tamin’ireo Jaredita—dia ny tenany sy i Kôriantomira (jereo ny Etera 13:13–14; 15:32–33) no nahavitan’i Etera ny rakitsoratry ny vahoakany. Nafeniny avy eo ny rakitsorany “araka ny fomba izay nahitan’ny vahoakan’i Limia izany” (Etera 15:33; jereo koa ny Môsià 8:7–9). Manodidina ny 400 taorian’i J.K. sy 421 taorian’i J.K. 421 (jereo ny Môrmôna 8:3–6; Môrônia 10:1) no nanambaran’i Môrônia ny rakitsoratr’i Etera. Nanoratra i Môrônia fa nofongorina tao amin’“ity tany avaratra ity” (Etera 1:1) ireo Jaredita, izay maneho fa mety ho teo amin’ny tany izay namongorana azy ireo izy tamin’ny fotoana nanambarany ny rakitsorany.
Inona avy ireo lafiny sasantsasany mampiavaka ity boky ity?
Ny bokin’i Etera dia tsy misy ifandraisany amin’ny tantaran’ny taranak’i Lehia, tsy toy ireo boky hafa ao amin’ny Bokin’i Môrmôna. Mitantara ny fomba nialan’ny Jaredita avy tamin’ny Tilikambon’i Babela ilay boky ary ny diany nankany amin’ny tany nampanantenaina, izay toerana namongorana azy ireo tamin’ny farany. Ny bokin’i Etera dia vavolombelona faharoa amin’ny rakitsoratry ny Nefita izay mampiseho fa “na zovy na zovy no hizaka ity tany nampanantenaina ity, […], dia hanompo [an’Andriamanitra], […], na hofaohina izy rehefa ho tonga aminy ny fahafenoan’ ny fahatezerany” (Etera 2:9).
“Voasokajy ho isan’ireo zava-nitranga lehibe eo amin’ny tantara voarakitra” ny fisehoan’i Jesoa Kristy talohan’ny nahaterahany tamin’ny rahalahin’i Jareda. Izany zava-nitranga izany dia “nametraka ny rahalahin’i Jareda ho isan’ny mpaminany lehiben’Andriamanitra mandrakizay” (Jeffrey R. Holland, Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 17). Manome fijoroana ho vavolombelona mahery vaika momba an’i Jesoa Kristy ny tantaran’ny fahitana nataon’i Môrônia ary manolotra fampianarana miavaka mikasika ny toetoetran’ireo vatana fanahy (jereo ny Etera 3:4–17).
Topimaso ankapobeny
Etera 1–3 Tsy nokorokoroin’ny Tompo ny fitenin’ny Jaredita tao amin’ny Tilikambon’i Babela ary nampanantena ny hitarika azy ireo amin’ny tany finidy iray Izy ary hampahatonga azy ireo ho firenena iray lehibe. Nitarika azy ireo teo amoron-dranomasina Izy ary nampianatra azy ireo hanao sambo ho an’ny diany hamakivaky ny ranomasina. Naneho ny tenany ny Tompo ary nampahafantatra ny “zava-drehetra” (Etera 3:26) tamin’ny rahalahin’i Jareda.
Etera 4–5 Nifehy ny rakitsoratry rahalahin’i Jareda i Môrônia. Nirakitra ny fanazavan’i Jesoa Kristy izay milaza fa hampahafantarina amin’ireo izay mampihatra finoana Aminy ireo rakitsoratra ireo. Nampianatra i Môrônia fa hanampy ny Ray, ny Zanaka ary ny Fanahy Masina amin’ny fijoroana ho vavolombelona amin’ny Bokin’i Môrmôna ny vavolombelona telo amin’ny andro farany.
Etera 6–11 Nandeha nankany amin’ny tany nampanantenaina ny Jaredita. Nitombo sy nanomboka nanenika ny tany ireo vahoaka. Nanjaka nandritra ny taranaka maro ny fifandiambiasan’ny mpanjaka marin-toetra sy ratsy fanahy. Efa saika ringana vokatry ny tsikombakomba miafina ireo Jaredita. Nampitandrina ny olona mba hibebaka ny mpaminany maro saingy nandà azy ireo ny olona.
Etera 12 Nampianatra i Môrônia fa takiana ny finoana alohan’ny hahafahan’ny olona iray mandray fijoroana ho vavolombelona ara-panahy. Nanambara ny ahiahiny tamin’ny Tompo izy fa ireo Jentilisa amin’ny hoavy dia haneso ny tsy fahaizany manoratra ny rakitsoratra masina ary noraketiny an-tsoratra ny valintenin’ny Tompo ho azy. Nanentana ireo mpamaky ny boky amin’ny andro farany hikatsaka an’i Jesoa Kristy i Môrônia.
Etera 13–15 Niresaka ny faminanian’i Etera momba an’i Jerosalema Vaovao i Môrônia. Taorian’ny nandavan’ny Jaredita an’i Etera dia nanatri-maso sy nirakitra ny famongorana azy ireo manontolo izy.