សេចក្ដីផ្ដើមអំពី គម្ពីរមរមន
ហេតុអ្វីបានជាត្រូវសិក្សាព្រះគម្ពីរនេះ ?
នៅពេលសិស្សសិក្សាគម្ពីរនេះ ពួកគេនឹងរៀននូវមេរៀនដ៏មានតម្លៃពីមរមន ដែលជាសិស្សម្នាក់របស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ដែលបានរស់នៅដោយស្មោះត្រង់ ទោះបីជាក្នុងមួយជីវិតរបស់លោកបានព័ទ្ធជុំវិញទៅដោយ « ឆាកអំពីអំពើទុច្ចរិត និងអំពើគួរខ្ពើមឆ្អើមទាំងឡាយកើតឡើងមិនឈប់ឈរ » ( មរមន 2:18 ) ។ សិស្សក៏នឹងទទួលបានប្រយោជន៍ពីការសិក្សាប្រសាសន៍របស់មរ៉ូណៃ ដែលបានថ្លែងទីបន្ទាល់ដល់អ្នកអាននៅថ្ងៃចុងក្រោយថា « ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទទ្រង់បង្ហាញអ្នករាល់គ្នាដល់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំដឹងនូវអ្វីៗដែលអ្នករាល់គ្នាធ្វើ » ( មរមន 8:35 ) ។ នៅពេលសិស្សអានអំពីសេចក្តីបំផ្លិចបំផ្លាញដែលបានកើតឡើងដោយសារអំពើទុច្ចរិតរបស់ពួកសាសន៍នីហ្វៃ នោះពួកគេនឹងរៀនពីសារៈសំខាន់នៃការរស់នៅតាមបទបញ្ញត្តិទាំងឡាយ និងសេចក្ដីសញ្ញានៃដំណឹងល្អនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរព្រះគម្ពីរនេះ ?
មរមន បានសរសេរប្រាំពីរជំពូកដំបូងនៃគម្ពីរនេះ ជាដំណើររឿងសង្ខេបមួយនៃអំពើទុច្ចរិត និងសង្គ្រាមនៅក្នុងចំណោមពួកសាសន៍នីហ្វៃ និងពួកសាសន៍លេមិននៅក្នុងជំនាន់របស់លោក ។ លោកក៏បានដំណាលពីរឿងទាំងមូលនៃហេតុការណ៍ពីជីវិតរបស់លោកនៅក្នុងផ្ទាំងចំណារនីហ្វៃធំ ( សូមមើល មរមន 2:18 , 5:9 ) ។ នៅពេលមរមន មានអាយុប្រហែល 10 ឆ្នាំ អ្នករក្សាបញ្ជីទាំងឡាយគឺ អាម៉ូរ៉ុន បានប្រគល់ទំនួលខុសត្រូវដល់លោកដើម្បីរក្សាផ្ទាំងពិសិដ្ឋទាំងឡាយ នៅពេលលោកបានពេញវ័យ ។ លោកត្រូវឆ្លាក់កត់ត្រានូវការណ៍ទាំងអស់ដែលលោកបានសង្កេតឃើញអំពីប្រជាជន ( សូមមើល មរមន 1:4 ) ។ នៅអាយុ 15 ឆ្នាំ មរមន បានជួបនឹងព្រះអម្ចាស់ ហើយបានភ្លក់ ហើយបានស្គាល់នូវសេចក្ដីល្អសប្បុរសនៃព្រះយេស៊ូវ » ( មរមន 1:15 ) ។ នាឆ្នាំដដែលនោះដែរ ពួកសាសន៍នីហ្វៃបានតែងតាំងមរមនឲ្យដឹកនាំកងទ័ពរបស់ពួកគេ ( សូមមើល មរមន 2:1 ) ។ ដោយគោរពតាមការណែនាំរបស់ អាំម៉ូរ៉ុន លោកបានទទួលនូវផ្ទាំងចំណារនីហ្វៃធំនាពេលក្រោយមក ហើយបានចាប់ផ្ដើមធ្វើការកត់ត្រា ។ លោកក៏បានសង្ខេបនូវផ្ទាំងចំណារនីហ្វៃធំ ដែលបានរួមមាននូវការសរសេរពីព្យាការី និងអ្នករក្សាផ្ទាំងទាំងឡាយពីលីហៃ រហូតដល់អាំម៉ូរ៉ុន ហើយបានបញ្ចូលនូវផ្ទាំងចំណារនីហ្វៃតូចទៅក្នុងការសង្ខេបនោះដែរ ។ នៅជិតពេលចុងបញ្ចប់នៃជីវិតរបស់លោក មរមនបានលាក់ផ្ទាំងចំណារទាំងឡាយនៅក្នុងកូនភ្នំគូមូរ៉ា លើកលែងតែផ្ទាំងមួយចំនួនដែលលោកបានប្រគល់ដល់កូនប្រុសរបស់លោកគឺ មរ៉ូណៃ ( សូមមើល មរមន 6:6 ) ។ បន្ទាប់មក លោកបានដឹកនាំពួកសាសន៍នីហ្វៃទៅក្នុងសង្គ្រាមដ៏ធំចុងក្រោយប្រឆាំងនឹងពួកសាសន៍លេមិន ។ មុនពេលមរមនបានស្លាប់ លោកបានណែនាំមរ៉ូណៃឲ្យបញ្ចប់កំណត់ត្រារបស់លោក ។ មរ៉ូណៃ បានបន្ថែមពាក្យទាំងឡាយដែលបង្កើតបានជាជំពូកទី 8 –9 នៃគម្ពីរនេះ ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរដល់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
មរមនបានសរសេរទៅកាន់ពួកសាសន៍ដទៃ និងសមាជិកនៃវង្សអ៊ីស្រាអែលនៅថ្ងៃចុងក្រោយ ដោយមានបំណងចង់ « បញ្ចុះបញ្ចូលអស់អ្នករាល់គ្នានៅចុងផែនដីឲ្យប្រែចិត្ត ហើយប្រុងប្រៀបឈរនៅចំពោះវេទិកាជំនុំជម្រះនៃព្រះគ្រីស្ទ » ( មរមន 3:22 ) ។ នៅពេល មរ៉ូណៃ បានបញ្ចប់គម្ពីររបស់ឪពុកលោកហើយ លោកបានបញ្ជាក់ដោយចំៗនូវអស់អ្នកដែលនឹងអានប្រសាសន៍របស់លោក ។ លោកបានព្រមានពួកគេពីលទ្ធផលនៃអំពើបាបរបស់ពួកគេ និងបានអញ្ជើញឲ្យពួកគេ « មករកព្រះអម្ចាស់ដោយអស់ពីដួងចិត្ត [ របស់ពួកគេ ] ចុះ » ( « មរមន 9:27 ) ។
តើនៅពេលណា និងនៅកន្លែងណាដែលគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរឡើង ?
មរមន ប្រហែលជាបានសរសេរជំពូកទី 1–7 នៃគម្ពីរនេះ នៅចន្លោះឆ្នាំ 345 នៃគ្រិស្ដសករាជ និងឆ្នាំ 401 នៃគ្រិស្ដសករាជ ( សូមមើល មរមន 2:15–17; 8:5–6 ) ។ លោកបានបញ្ចប់ការសរសេររបស់លោក ក្រោយពីចម្បាំងចុងក្រោយរវាងពួកសាសន៍នីហ្វៃ និងពួកសាសន៍លេមិននៅឯគូមូរ៉ា នៅក្នុងឆ្នាំ 385 នៃគ្រិស្ដសករាជ ( សូមមើល មរមន 6:10–15; 7:1 ) ។ លោកមរ៉ូណៃ ប្រហែលជាបានធ្វើការកត់ត្រានៅក្នុងជំពូកទី 8–9 រវាងឆ្នាំ 401 នៃគ្រិស្ដសករាជ និងឆ្នាំ 421 នៃគ្រិស្ដសករាជ នៅពេលលោកបានទៅ « ដើម្បីសុវត្ថិភាពនៃជីវិតរបស់លោក » ( សូមមើល មរមន 8:4–6; មរ៉ូណៃ 1:1–3) ។1–3 ) ។
តើមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះនៅក្នុងគម្ពីរនេះ ?
គម្ពីរនេះរៀបរាប់ពីការព្យាករណ៍ដែលបានបំពេញដោយនីហ្វៃ អាលម៉ា សាំយូអែលជាសាសន៍លេមិន និងព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទទាក់ទងទៅនឹងសេចក្តីបំផ្លិចបំផ្លាញនៃសាសន៍នីហ្វៃ ( សូមមើល នីហ្វៃទី 1 12:19; អាលម៉ា 45:9–14; ហេលេមិន 13:8–10; នីហ្វៃទី 3 27:32 ) ។ លោកមរមន សំដៅលើការសរសេររបស់លោកខ្លះថាជា « បញ្ជីខ្ញុំអំពីសេចក្តីបំផ្លិចបំផ្លាញនៃអំពើទុច្ចរិតរបស់ពួកគេ » ( មរមន 6:1 ) ។ លោកបានបង្ហាញថា ការធ្លាក់របស់ពួកសាសន៍នីហ្វៃ គឺជាលទ្ធផលមួយនៃអំពើទុច្ចរិតរបស់ពួកគេ ( សូមមើល មរមន 4:12; 6:15 –18 ) ។
គម្រោង
មរមន 1 អាំម៉ូរ៉ុនតែងតាំងមរមនឲ្យរក្សាកំណត់ត្រានៃប្រជាជននៅក្នុងជំនាន់របស់លោក ។ ពួកសាសន៍នីហ្វៃយកឈ្នះលើសាសន៍លេមិននៅក្នុងចម្បាំង ។ អំពើទុច្ចរិតផ្សព្វផ្សាយទូទាំងដែនដី ពួកសាវកសាសន៍នីហ្វៃបីរូបបានឈប់បម្រើដល់ប្រជាជន ហើយអំណោយទាននៃព្រះវិញ្ញាណត្រូវបានដកចេញទាំងស្រុង ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី លោកមរមនបាន « ជួបនឹងព្រះអម្ចាស់ » ។
មរមន 2–3 ពួកសាសន៍នីហ្វៃតែងតាំងមរមនឲ្យដឹកនាំកងទ័ពរបស់ពួកគេ ។ ទោះបីជាមានសេចក្តីបំផ្លិចបំផ្លាញដ៏ខ្លាំង និងការរងទុក្ខដ៏ធំក្ដី ពួកសាសន៍នីហ្វៃបដិសេធមិនព្រមប្រែចិត្តឡើយ ។ លោកមរមនទៅយកផ្ទាំងនីហ្វៃពីកូនភ្នំមួយដែលហៅថា ស៊ិម ហើយចាប់ផ្ដើមធ្វើកំណត់ត្រារបស់គាត់ ។ ក្រោយពីទទួលបានជ័យជំនះបីបួនលើកមក ប្រជាជនបានចាប់ផ្ដើមមានភាពឆ្មើងឆ្មៃលើកម្លាំងរបស់ខ្លួន ហើយស្បថថានឹងប្រឆាំងនឹងពួកសាសន៍លេមិន ។ លោកមរមន បដិសេធមិនព្រមដឹកនាំពួកគេទៀតឡើយ ។ លោកសរសេរដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលមនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងថ្ងៃចុងក្រោយ ដើម្បីរៀបចំខ្លួនឈរនៅចំពោះមុខកៅអីការជំនុំជម្រះរបស់ព្រះគ្រីស្ទ ។
មរមន 4 ដោយគ្មានការដឹកនាំពីមរមនទៀត នោះពួកកងទ័ពសាសន៍នីហ្វៃបន្ដទៅច្បាំងប្រឆាំងនឹងពួកសាសន៍លេមិន ។ កងទ័ពរាប់ពាន់នាក់ពីទាំងសងខាងត្រូវស្លាប់ ។ កូនចៅរបស់លីហៃ ធ្លាក់ខ្លួនទុច្ចរិតកាន់តែខ្លាំងជាងពេលណាៗទាំងអស់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្ររបស់ពួកគេ ហើយពួកសាសន៍លេមិនចាប់ផ្ដើមបំផ្លាញពួកសាសន៍នីហ្វៃ ។ លោកមរមន ទទួលបន្ទុកលើកំណត់ត្រាសាសន៍នីហ្វៃទាំងអស់ ហើយផ្លាស់ទីចេញពីកូនភ្នំ ស៊ិម ទៅកូនភ្នំមួយហៅថា គូមូរ៉ា ។
មរមន 5–7 លោកមរមនបន្ដគ្រប់គ្រងកងទ័ពរបស់សាសន៍នីហ្វៃ ទោះបីជាលោកដឹងថា ពួកគេនឹងត្រូវបំផ្លាញក្តី ។ លោកព្យាករណ៍អំពីការលេចចេញមកនៃព្រះគម្ពីរមរមន ។ លោកប្រមូលពួកសាសន៍នីហ្វៃនៅឯកូនភ្នំគូមូរ៉ា ដើម្បីធ្វើចម្បាំងប្រឆាំងនឹងពួកសាសន៍លេមិនជាលើកចុងក្រោយ ។ លោកមរមនសរសេរដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលកូនចៅរបស់សាសន៍លេមិនឲ្យជឿទៅលើព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ហើយទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹក ។
មរមន 8–9 ក្រោយពីការស្លាប់របស់លោកមរមន មរ៉ូណៃបន្ដការកត់ត្រា ។ លោកព្យាករណ៍អំពីព្រះគម្ពីរមរមនថានឹងលេចចេញមកដោយព្រះចេស្ដានៃព្រះនៅក្នុងថ្ងៃមួយនៃការឥតជំនឿ និងអំពើទុច្ចរិត ។ លោកថ្លែងទីបន្ទាល់អំពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ហើយបង្រៀនថា អព្ភូតហេតុ និងទីសម្គាល់នានាអមមកដោយសេចក្ដីជំនឿទៅលើទ្រង់ ។ លោកដាស់តឿនអស់អ្នកទាំងឡាយណាដែលអានពាក្យរបស់លោកឲ្យមករកព្រះអម្ចាស់ ហើយត្រូវបានសង្គ្រោះ ។