Potutusi
Lesona 51: Upu a Mamona–Mosaea 1


Lesona 51

Upu a MamonaMosaea 1

Faatomuaga

O le tusi ua faaulutala o Upu a Mamona ua avea o se alalaupapa i le va o papatusi laiti a Nifae ma le faapuupuuga a Mamona o papatusi tetele a Nifae. I le tusi lenei, lea na tusia e Mamona pe toetoe o le 400 tausaga ina ua mavae le soifua mai o Iesu Keriso, sa faamatalaina ai e Mamona na ia saili atu i le taitaiga mai le Atua ma sa taialaina o ia e le Agaga Paia e uiga i mea e faaaofia ai i lenei faamaumauga. Na ia ta’ua foi le Tupu o Peniamina ma tuuina mai ni malamalamaaga taua e uiga i le mafuaaga na matua tele ai se uunaiga a le Tupu o Peniamina i lona nuu. Mosaea 1 o loo i ai nisi o aoaoga a le Tupu o Peniamina i ona atalii. Na ia aoaoina i latou e fesoasoani tusitusiga paia ia te i tatou e manatua ai le Atua ma tausi Ana poloaiga.

Fautuaga mo le Aoaoga

Upu a Mamona 1:1–11

Ua molimau mai Mamona na faasaosaoina e le Atua ia faamaumauga eseese mo se faamoemoega poto.

Fai i tamaiti e mafaufau i se taimi na uunaia ai e le Agaga i latou e fai se mea. Atonu e te manao latou te tusia lenei aafiaga i a latou api talaaga mo suesuega o tusitusiga paia po o api a le vasega. Ina ia fesoasoani ia latou mafaufau e uiga i o latou aafiaga, atonu e te manao e te faamatalaina sou lava aafiaga. Faailoa i tamaiti, o se taimi mulimuli ane o le lesona, o le a e fesili atu ai e faamatala mai ni o latou aafiaga.

Faamatala i tamaiti o le aso o le a latou suesue ai i le faataitaiga a se tasi, sa mulimuli i se uunaiga e ui lava e lei malamalama o ia i mafuaaga uma e tatau ai ona ia faia.

Fai i tamaiti e sue i Upu a Mamona ma vaai (i le pito i lalo o le itulau po o le aotelega o le mataupu) po o le a le aso tau faatusatusa na tusia ai e Mamona le tusi. Fai i ai e faatusatusa le aso lena ma aso o tusi a Ominae ma Mosaea.

  • O a mea ua tatou aoao e uiga i Upu a Mamona mai nei aso?

Ata
Mormon Abridging the Plates

Faaali le ata o Mamona o Faapupuuina Papatusi (62520; Tusi Ata o le Talalelei [2009], nu. 73). Valaaulia se tamaitiiti e faitau leotele Upu a Mamona 1:1–2. Fesoasoani ia malamalama le vasega na tusia e Mamona le tusi ua faaulutala o Upu a Mamona ina ua maea ona tutupu o le tele o mea o i le Tusi a Mamona. Faamatala o Upu a Mamona ua fesoasoani ia tatou malamalama ai na tuufaatasia le Tusi a Mamona mai faamaumauga eseese. O loo faaalia ai foi na taialaina lenei faagasologa i faaaliga.

Ina ia fesoasoani ia vaai faalemafaufau tamaiti pe faapefea ona fetaui lelei ia Upu a Mamona, o papatusi laiti a Nifae, ma le faapuupuuga a Mamona o papatusi tetele a Nifae, i le Tusi a Mamona, fuafua e faasino ia i latou le siata ua faaautuina “O Papatusi ma a Latou Faiā i le Tusi a Mamona ua Lolomi” o i le faaopoopoga i le faaiuga o lenei tusi lesona. Atonu e te fia saunia foi fesoasoani vaaia nei a o lei amataina le vasega:

Tuufaatasi ni tusi se lua ma se laupepa se tasi. O le tusi e tasi e tatau ona faaluaina le mafiafia o le isi. I le patua o le tusi manifinifi, faapipii i ai se fasipepa ua tusia ai le Papatusi Laiti a Nifae. I le patua o le tusi mafiafia, faapipii ai se fasipepa ua tusia ai le Faapuupuuga a Mamona o Papatusi Tetele a Nifae. I luga o le laupepa, tusi ai O Upu a Mamona.

Ina ia faaaogaina lenei fesoasoani vaaia i le vasega, tuu i luga le tusi ua faatusa i le faapuupuuga o papatusi tetele a Nifae. Faamatala o faamaumauga i papatusi tetele a Nifae, o le punavai autu lea mo le Tusi a Mamona. Mai le faapuupuuga a Mamona o lenei faamaumauga, na faaliliuina mai ai e Iosefa Samita tusi a Mosaea, Alema, Helamana, 3 Nifae, ma le 4 Nifae.

Valaaulia le vasega e faitau lemu Upu a Mamona 1:3. Fai i ai, e vaai po o a mea na maua e Mamona ina ua uma ona ia faapupuuina se vaega o papatusi tetele a Nifae. A o ta’u mai e tamaiti mea sa latou mauaina, fesoasoani i ai ia latou malamalama o le fasifuaitau “papatusi nei” e faasino i papatusi laiti a Nifae. Tuu i luga le tusi ua faatusa i papatusi laiti a Nifae. Faamatala e mai nei faamaumauga, sa faaliliu ai e Iosefa Samita ia tusi 1 Nifae e oo i le Ominae.

Ia faitau e tamaiti Upu a Mamona 1:4–6 e iloa ai pe o a lagona o Mamona i papatusi laiti a Nifae.

  • O a mea na fiafia ai Mamona i papatusi laiti a Nifae?

  • O le a le mea na faia e Mamona i papatusi laiti a Nifae?

Ina ia faaalia na faaaofia e Mamona ia papatusi laiti a Nifae i lana faapuupuuga o papatusi tetele a Nifae, tuu le tusi manifinifi i luga o le tusi mafiafia.

Valaaulia se tamaitiiti e faitau leotele Upu a Mamona 1:7. Fai i le vasega e vaavaai mo le mafuaaga na faaaofia ai e Mamona ia papatusi laiti a Nifae i le faapuupuuga o papatusi tetele a Nifae.

  • Aisea na faaaofia ai e Mamona ia papatusi laiti i le faapuupuuga o papatusi tetele? (Na mulimuli o ia i se uunaiga mai le Agaga.) Pe na malamalama o ia i mafuaaga uma na tatau ai ona ia faia lena mea?

Fesoasoani ia iloa e tamaiti na malamalama Mamona i ni nai mafuaaga na ono taua ai papatusi laiti. Na ia iloa le taua tele faaleagaga ma sa fiafia ai i valoaga na i ai e uiga ia Iesu Keriso (tagai Upu a Mamona 1:4–6). Peitai, na te lei iloaina mafuaaga uma na tatau ai ona ia faaaofiaina ai i le vaega o papatusi tetele lea na aofia ai foi lena lava vaitau o le talafaasolopito. (Ina ia faitau i se tasi o mafuaaga na le iloa ai e Mamona i lena taimi, tagai i le faatomuaga o Upu a Mamona i le tusi lesona lenei.)

Toe iloilo lemu e le vasega Upu a Mamona 1:7, ma vaavaai mo aoaoga faavae o loo aoao mai e Mamona e uiga i le Alii. Ia mautinoa ua latou malamalama e silafia e le Alii mea uma ma e mafai e le Alii ona galue e ala mai ia i tatou e faataunuu Lona finagalo.

  • Pe mata na faapefea e nei aoaoga faavae ona fesoasoani ia Mamona e faatino ia le uunaiga na ia maua?

  • E fesoasoani faapefea nei upumoni ia te oe pe a e mauaina ni uunaiga mai le Agaga?

Fautuaina tamaiti e toe iloilo le tulaga na fai agai i ai le latou tusiga pe mafaufau foi i ai i le amataga o le vasega. Valaaulia sina vaega o i latou e faamatala ia uunaiga sa latou mauaina, pe na faapefea ona latou faatinoina na uunaiga, ma pe o le a foi lona taunuuga. (Ia mautinoa ua latou malamalama latou te le tau manatu faapea e tatau ona latou faasoa atu ni o latou lava aafiaga patino.) A o faasoa mai aafiaga o le vasega, atonu e te manao e fai atu nisi o fesili nei:

  • Na e iloa le taunuuga o mea uma pe a e mulimuli i lenei uunaiga?

  • O le a le mea na avatu ai ia te oe le naunautaiga ma le faatuatua e faatino ai le uunaiga?

Tuu i luga le tusi o loo faatusa i le faapuupuuga a Mamona o papatusi tetele, ma le tusi o loo faatusa i papatusi laiti a Nifae o loo faatietie ai i luga. Ona tuu lea i luga o le laupepa o loo faatusa i Upu a Mamona.

  • O gafea e fetaui lelei i ai Upu a Mamona e tusa ma nei faamaumauga?

A o tali mai tamaiti, tuu le laupepa e faatusa i Upu a Mamona i le va o tusi e lua. Faamatala o Upu a Mamona ua avea o se alalaupapa e fesootai ai le tala i le va o papatusi laiti a Nifae ma le faapuupuuga a Mamona o papatusi tetele a Nifae.

Valaaulia se tamaitiiti e faitau leotele Upu a Mamona 1:8. Fai i le vasega e vaavaai mo mea sa faamoemoe Mamona e avea ma taunuuga o le mulimuli i uunaiga e faaaofia ai papatusi laiti a Nifae i lana tuufaatasiga o faamaumauga.

Faamamafa atu o tusitusiga uma lava ua suesueina e le au aooga i lenei tausaga i le Tusi a Mamona (1 Nifae–Ominae) ua avanoa mo i latou, ona sa mulimuli ia Mamona i le uunaiga faaleagaga e faaaofia ai papatusi laiti.

  • Ua faapefea ona faamanuiaina lou olaga ona o le usitai o Mamona i uunaiga a le Agaga Paia?

  • O a ni aoaoga o i le 1 Nifae e oo i le Ominae ua e faafetai ai ina ua e maua? Aisea e te faafetai ai mo na aoaoga?

  • Mafaufau i le naunau o Mamona e mulimuli i uunaiga faaleagaga. E mafai faapefea e lo tatou naunau e mulimuli i uunaiga faaleagaga ona tosina ai o tatou olaga? E mafai faapefea e lenei naunau ona uunaia olaga o isi? (Faamatala e mafai e le Alii ona faamanuia isi e ala ia i tatou pe a tatou mulimuli i uunaiga a le Agaga Paia.)

Molimau atu a tatou faamaoni i uunaiga a le Agaga Paia, o le a galue le Alii “ia [i tatou] e faia e tusa ma lona finagalo” (Upu a Mamona 1:7).

Upu a Mamona 1:12–18

Ua faavaeina e le Tupu o Peniamina le filemu i le laueleele

Tusi le mai finauga i le filemu i luga o le laupapa. Faamatala o Upu a Mamona 1:12–18 o loo folasia mai ai le nofoaiga a le Tupu o Peniamina. O lenei tamalii amiotonu na feagai ma le tele o mea faalavefau i le taimi na avea ai ma perofeta ma tupu o le nuu. Ia fai paga tamaiti ma faitau faatasi ma a latou paga Upu a Mamona 1:12–18. Fai i ai e faailoa mai po o le a le mea na faia e le Tupu o Peniamina ma isi perofeta e faavae ai le filemu i le nuu.

A uma se taimi na tuu atu e faitau ai le vasega, ona fai lea i tamaiti taitoatasi e tusi se faaupuga i a latou api talaaga mo suesuega o tusitusiga paia, e aotele ai mea na faia e le Tupu o Peniamina ma lona nuu e agai atu ai mai finauga i le filemu. Valaaulia ni nai tamaiti e tusi a latou faaupuga i luga o le laupapa. E ono foliga aotelega a tamaiti i faaupuga nei:

A tatou mulimuli i taitaiga musuia a perofeta, e mafai ona tatou faavaeina le filemu.

I le malosi o le Alii, e mafai ai ona tatou faatoilaloina luitau.

Ua valaauina i tatou e galulue ma lo tatou malosi atoa e faavae ai le filemu.

Tata’i loto o le vasega i Upu a Mamona 1:17, lea o loo fai mai ai Mamona o le Tupu o Peniamina ma “tagata paia e toatele i le laueleele … sa latou fetalai atu le afioga a le Atua ma le mana ma le pule.” Faamatala atu o isi lesona o le a sosoo ai, o le a suesue ai e le vasega se lauga a le Tupu o Peniamina lea na faaalia ai le mana ma le pule o ana aoaoga.

Mosaea 1:1–18

Ua aoao atu e le Tupu o Peniamina ona atalii i le taua o tusitusiga paia

Fai i tamaiti e mafaufau faapea latou te lei iloa lava se mea e uiga i tusitusiga paia.

  • O le a le tulaga e i ai lou olaga pe ana faapea e te lei maua ia tusitusiga paia?

  • O a upumoni semanu e sili ona faigata ona e ola e aunoa ma le i ai?

Folasia faapuupuu atu le tusi a Mosaea. Faamatala o le amataga o lenei tusi o loo faaalia ai le manao o le Tupu o Peniamina mo ona atalii ia faaauau pea ona aoao mai tusitusiga paia (tagai Mosaea 1:2). A o aoao atu e le Tupu o Peniamina ona atalii, sa ia faamatala atu i ai le eseesega semanu o le a i ai o latou olaga pe afai latou te lei mauaina ia tusitusiga paia.

Valaaulia ni nai tamaiti e feauaua’i e faitau leotele mai le Mosaea 1:3–8. Fai i le vasega e vaavaai mo auala sa faamanuiaina ai sa Nifae ona o tusitusiga paia. Fai i tamaiti e lipoti atu mea sa latou aoaoina.

  • Na faapefea ona talitonu le Tupu o Peniamina o le a fesoasoani ia tusitusiga paia i ona atalii?

  • O le a se mea o fautuaina mai e le Tupu o Peniamina o le sootaga i le va o le sailiili i tusitusiga paia ma le tausia o poloaiga a le Atua? (E ui atonu e faaaoga e tamaiti ni upu eseese e faamatala ai a latou tali, ae e tatau ona latou faailoa mai upumoni nei: O le sailiili i tusitusiga paia e fesoasoani ai ia i tatou ia iloa ma tausia poloaiga. Atonu e te manao e fautuaina tamaiti e tusia lenei upumoni i a latou tusitusiga paia i autafa o le Mosaea 1:3–8.)

  • O anafea na fesoasoani ai le suesue i tusitusiga paia ia te oe e tausia poloaiga?

Faasoa lau molimau e moni tusitusiga paia ma e fesoasoani ia i tatou e tausi poloaiga.

Tusi fesili nei i luga o le laupapa: (Atonu e te manao e tusi a o lei amataina le vasega.)

O le a le faasilasilaga na fuafua le Tupu o Peniamina e fai e uiga i lona atalii o Mosaea?

O le a le tala a le Tupu o Peniamina e uiga i “se igoa” e iloagofie ai le nuu?

Aisea na le faaumatiaina ai sa Nifae e sa Lamana?

O a mea na faatonuina e le Tupu o Peniamina ia Mosaea e vaai?

Fai i tamaiti e faaaoga se minute se tasi e vaai ai pe fia o nei fesili e mafai ona latou mauaina tali i le Mosaea 1:10–18.

A uma ona tuuina mai e tamaiti ni tali pupuu i nei fesili, ta’u atu i ai o isi lesona o le a sosoo ai, o le a latou suesue ai i le lauga a le Tupu o Peniamina lea na ia tuuina atu ai i lona nuu “se igoa o [le a] le soloia ese lava, vagana ai le solitulafono” (Mosaea 1:12).

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Upu a Mamona 1:12–18. O popofou o le auaunaga a le Tupu o Peniamina

Na lisiina e Mamona nisi o luitau na feagai ma le Tupu o Peniamina i le popofou o lana auaunaga: finauga i lona nuu; taua ma autau osofai a sa Lamana; o Keriso pepelo; perofeta pepelo; faifeau pepelo, aoao pepelo; tele fefinauaiga mai sa Nifae i sa Lamana; ma le ua maaa i tagata (tagai Upu a Mamona 1:12–17). Peitai “faatasi ma le fesoasoani a perofeta paia,” “na nofotupu [le Tupu o Peniamina] i lona nuu i le amiotonu” ma “toe faatuina le filemu i le laueleele” (Upu a Mamona 1:16–18).

Lolomi