Library
Lesson 4: Pahina ng Pamagat, Pambungad, at Patotoo ng mga Saksi


Lesson 4

Pahina ng Pamagat, Pambungad, at Patotoo ng mga Saksi

Pambungad

Habang itinuturo mo ang Aklat ni Mormon, matutulungan mo ang iyong mga estudyante na matuklasan ang mga katotohanan na maglalapit sa kanila sa Diyos. Mula sa simula ng aklat, malinaw na ang layunin ng mga sumulat ng Aklat ni Mormon ay ang magpatotoo na si Jesus ang Cristo. Pinagtitibay rin muli ng aklat ang tipan ng Diyos sa sambahayan ni Israel at ipinapakita ang pangangailangan ng lahat ng mga anak ng Diyos na gumawa at tumupad ng mga banal na tipan. Habang mapanalanging pinag-aaralan ng mga estudyante ang Aklat ni Mormon, magkakaroon sila ng mas matibay na patotoo sa ebanghelyo ni Jesucristo at sa Panunumbalik ng Kanyang Simbahan sa mga huling araw. Matututuhan rin nilang mas manampalataya kay Jesucristo at sa Kanyang Pagbabayad-sala.

Mga Mungkahi sa Pagtuturo

Ang mga mungkahi sa pagtuturo ng lesson na ito ay maaaring mangailangan ng mas mahabang oras kaysa sa oras ng iyong klase. Mapanalanging pag-isipan kung aling mga bahagi ang pinakakinakailangan ng iyong klase.

Pahina ng Pamagat

Ipabuklat sa mga estudyante ang pahina ng pamagat ng Aklat ni Mormon. Ang pahinang ito ay nagsisimula sa mga salitang “Ang Aklat ni Mormon, ulat na isinulat ng kamay ni Mormon sa mga laminang hinango mula sa mga lamina ni Nephi.” Ipinaliwanag ni Propetang Joseph Smith kung saan nagmula ang pahina ng pamagat:

“Ang pahina ng pamagat ng Aklat ni Mormon ay isang literal na pagsasalin, hinango mula sa pinakahuling pahina, sa kaliwang bahagi ng … aklat ng mga lamina, na naglalaman ng mga talang isinalin, … at … ang sinabing pahina ng pamagat ay hindi isang makabagong sulatin sa anumang paraan, na isinulat ko o nino man na nabuhay o nabubuhay sa henerasyong ito” (sa History of the Church, 1:71).

Ipabasa nang tahimik sa mga estudyante ang pahina ng pamagat ng Aklat ni Mormon. Ipahanap sa kanila ang mga parirala na nagpapahayag ng mga layunin ng Aklat ni Mormon. (Maaari mong bigyan ng ideya ang mga estudyante na ipinahayag ang mga layuning ito bilang mga bagay na “ipakikita” ng Aklat ni Mormon sa nagbabasa nito.) Sabihin sa ilang mga estudyante na isulat sa pisara ang mga nahanap nila. Kapag natapos na sila, muling ipabasa sa mga estudyante ang pangalawang talata, na ipinapalit ang kanilang sariling pangalan sa “mga labi ng sambahayan ni Israel.”

  • Sa pagbabasa ninyo ng Aklat ni Mormon, alin sa mga layunin nito ang natupad na sa inyong buhay? Paano natupad ang mga ito?

  • Paano nakatutulong sa inyo ang kaalaman na ang mga gumagawa ng mga tipan sa Panginoon ay hindi “itatakwil nang habang panahon”?

Sabihin sa mga estudyante na maaaring may mga panahon na nararamdaman nilang sila ay nag-iisa o na sila ay “itinakwil.”

  • Bakit mahalagang malaman na hindi kayo “itatakwil nang habang panahon” sa mga pagkakataong iyon?

  • Paano naging pagpapahayag ng pagmamahal ng Diyos sa inyo ang pangakong ito?

Upang tulungan ang mga estudyante na pahalagahan ang pangunahing layunin ng Aklat ni Mormon, ipabasa sa isang estudyante ang sumusunod na pahayag ni Pangulong Ezra Taft Benson:

Pangulong Ezra Taft Benson

“Ang pangunahing misyon ng Aklat ni Mormon, tulad ng nakatala sa pahina ng pamagat nito, ay ‘sa ikahihikayat ng mga Judio at Gentil na si Jesus ang Cristo, ang Diyos na Walang Hanggan, nagpapatunay ng kanyang sarili sa lahat ng bansa.’

“Magkakaroon ng patotoo ang taong tapat na naghahanap ng katotohanan na si Jesus ang Cristo kapag mapanalangin niyang pinagnilayan ang mga inspiradong salita ng Aklat ni Mormon.

“Mahigit kalahati ng lahat ng mga talata sa Aklat ni Mormon ay patungkol sa ating Panginoon. Ang ilang anyo ng pangalan ni Cristo ay binanggit nang mas madalas sa bawat talata sa Aklat ni Mormon kaysa sa Bagong Tipan.

“Binigyan Siya ng mahigit isandaang iba’t ibang pangalan sa Aklat ni Mormon. Ang mga pangalang iyon ay may partikular na kahalagahan sa paglalarawan ng Kanyang likas na kabanalan” (“Come unto Christ,” Ensign, Nob. 1987, 83).

Ibahagi ang iyong patotoo na ang Aklat ni Mormon ay isang saksi na si Jesus ang Cristo.

Pambungad sa Aklat ni Mormon

Magdrowing sa pisara ng larawan ng isang arko (tingnan ang kaakibat na larawan), o gumawa ng model ng isang arko na gawa sa kahoy o sa ibang mga materyal.

arko na yari sa mga bato

Ipabasa nang malakas sa isang estudyante ang pahayag ni Joseph Smith sa pambungad ng Aklat ni Mormon (tingnan sa ikaanim na talata). Maaari mong imungkahi sa mga estudyante na markahan ang pahayag sa kanilang banal na kasulatan.

  • Ano ang kahalagahan ng saligang bato?

Ipaliwanag na ang saligang bato ay ang batong nasa gitna sa ibabaw ng isang arko. Kapag nagtatayo ng isang arko, itinatayo ang dalawang dulo nang may suporta para hindi gumuho ang mga ito. Ang espasyo sa itaas ng arko ay maingat na sinusukat, at pinuputol ang saligang bato na tamang-tama sa espasyong iyon. Kapag nailagay na ang saligang bato, maitatayo na ang arko nang walang suporta.

  • Ano ang mangyayari sa arko kapag inalis ang saligang bato? (Kung gumamit ka ng modelong arko, ipakita ito sa pamamagitan ng pagtatanggal ng saligang bato.)

  • Paano maihahalintulad sa isang saligang bato ang Aklat ni Mormon kaugnay sa mahalagang bahagi nito sa ipinanumbalik na ebanghelyo?

Ipabasa nang malakas sa isang estudyante ang sumusunod na pahayag ni Pangulong Ezra Taft Benson. (Maaari mong gawing handout ang pahayag na ito na maaaring ilagay ng mga estudyante sa kanilang banal na kasulatan. Maaari mo ring ipasulat sa mga estudyante ang pahayag ni Pangulong Benson sa kanilang banal na kasulatan, sa itaas o sa ibaba ng unang pahina ng pambungad.)

“May tatlong paraan na ang Aklat ni Mormon ang saligang bato ng ating relihiyon. Ito ang saligang bato sa ating patotoo kay Cristo. Ito ang saligang bato ng ating doktrina. Ito ang saligang bato ng ating patotoo” (“The Book of Mormon—Keystone of Our Religion,” Ensign, Nob. 1986, 5).

Upang matulungan ang mga estudyante na maunawaan kung paano naging saligang bato ng ating patotoo ang Aklat ni Mormon, ipabasa sa isang estudyante ang sumusunod na pahayag ni Pangulong Benson:

“Ang Aklat ni Mormon ang saligang bato ng patotoo. Tulad ng arko na babagsak kung aalisin ang saligang bato, gayon din naman na ang buong Simbahan ay tatayo o babagsak ayon sa katotohanan ng Aklat ni Mormon. … Kung totoo ang Aklat ni Mormon … kailangang tanggapin ng tao ang mga ipinahahayag ng Panunumbalik at lahat ng kaakibat nito” (“The Book of Mormon—Keystone of Our Religion,” 6).

  • Paano naimpluwensyahan ng inyong patotoo sa Aklat ni Mormon ang inyong patotoo sa mga doktrina at mga alituntunin ng ebanghelyo?

  • Paano kayo mas nailapit ng Aklat ni Mormon sa Diyos?

Maaari mong sabihin kung paano napalakas ng Aklat ni Mormon ang iyong patotoo at kung paano ka nito nailapit sa Diyos.

Anyayahan ang mga estudyante na makibahagi sa dula-dulaan. Sabihin sa mga estudyante na isipin na kunwari ay nagbibigay sila ng isang kopya ng Aklat ni Mormon sa isang taong hindi miyembro ng Simbahan. Tulungan silang maghanda sa pagsasadula sa pamamagitan ng paghati sa kanila sa dalawang grupo. Ipabasa sa unang grupo ang talata 2–4 ng pambungad ng Aklat ni Mormon. Ipabasa sa pangalawang grupo ang talata 5–8. Sabihin sa dalawang grupo na maghanap ng mga impormasyon na sa tingin nila ay mahalagang ibahagi kapag nagtuturo tungkol sa Aklat ni Mormon.

Matapos bigyan ng oras ang mga estudyante para mag-aral at maghanda, papuntahin ang isang estudyante sa harap ng klase para gumanap bilang isang taong hindi miyembro ng Simbahan. Papuntahin din sa harap ng klase ang isang miyembro ng bawat grupo. Ipaliwanag na gaganap ang dalawang estudyante bilang magkompanyon na missionary. Gagamitin nila ang mga materyal na natuklasan ng kanilang mga grupo sa pambungad para turuan ang unang estudyante tungkol sa Aklat ni Mormon.

Pagkatapos ng dula-dulaan, maaari mong tanungin ang klase kung may mga bagay pa silang idadagdag mula sa pambungad na gusto nilang ibahagi kung sila ang napiling magturo sa dula-dulaan.

Maaari mong ipaliwanag na hindi inihahayag ng Aklat ni Mormon na naglalahad ito ng kasaysayan ng lahat ng mga tao na nanirahan noong unang panahon sa Western Hemisphere o kanlurang bahagi ng mundo. Isa lamang itong tala tungkol sa mga inapo ni Lehi (ang mga Nephita at mga Lamanita) at sa mga tao ni Jared. Maaaring may iba pang mga tao na nabuhay sa mga kontinente sa Western Hemisphere bago nangyari, habang nangyayari, at matapos mangyari ang mga kaganapang nakatala sa Aklat ni Mormon.

Ipabasa nang tahimik sa mga estudyante ang Moroni 10:3–5.

  • Ayon kay Moroni, paano natin malalaman kung totoo ang Aklat ni Mormon?

Ipabasa sa mga estudyante ang talata 8–9 sa pambungad ng Aklat ni Mormon. Sabihin sa kanila na tukuyin ang tatlong karagdagang katotohanan na malalaman nila na totoo kung tatanggapin nila ang hamon ni Moroni.

Magpatotoo sa mga estudyante na kapag binasa, pinagbulayan, at ipinagdasal natin ang sa Aklat ni Mormon, magpapatotoo ang Espiritu Santo na ito ay totoo, na si Jesus ang Cristo, na si Joseph Smith ay isang propeta ng Diyos, at Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw ang kaharian ng Panginoon dito sa lupa.

Mga Patotoo ng Tatlong Saksi at ng Walong Saksi

Sabihin sa mga estudyante na isipin kunwari na nakita nila na kinuha ng isang tao ang isang mahalagang bagay sa bahay ng kanilang kapit-bahay.

  • Sa paglutas ng isang krimen, bakit mahalaga na magkaroon ng isang saksi?

  • Bakit nakatutulong na magkaroon ng mahigit sa isang saksi?

Sabihin sa mga estudyante na basahin nang tahimik ang “Ang Patotoo ng Tatlong Saksi.” Sabihin sa kanila na hanapin ang mga pariralang makabuluhan para sa kanila. Maaari mong imungkahi sa mga estudyante na markahan ang mga pariralang ito.

  • Ano ang mga pariralang minarkahan ninyo? Bakit makabuluhan ang mga ito sa inyo? (Maaari mong sabihin sa klase na ang tinig ng Diyos ang nagpahayag sa Tatlong Saksi na isinalin ang mga lamina sa pamamagitan ng kaloob at kapangyarihan ng Diyos.)

Sabihin sa isang estudyante na basahin nang malakas ang “Ang Patotoo ng Walong Saksi.” Sabihin sa klase na pakinggan ang mga pagkakaiba ng mga patotoo ng Tatlong Saksi at ng Walong Saksi.

  • Ano ang mga pagkakaibang napansin ninyo?

Ipasulat sa mga estudyante ang kanilang sariling patotoo o damdamin tungkol sa Aklat ni Mormon. Maaari silang sumulat sa kanilang mga scripture study journal o sa isang blankong pahina ng kanilang banal na kasulatan. Maaaring madama ng ilang estudyante na hindi pa nila nalalaman kung totoo ang Aklat ni Mormon. Hikayatin silang hangaring magkaroon ng patotoo ngayong taon.

Komentaryo at Pinagmulang Impormasyon

Pahina ng Pamagat

Makatutulong ang mga sumusunod na kahulugan sa iyong pag-aaral ng pahina ng pamagat ng Aklat ni Mormon.

Ang Sambahayan ni Israel ay tumutukoy sa mga inapo nina Abraham, Isaac, at Jacob. Ang apo ni Abraham na si Jacob, na ang pangalan ay pinalitan ng Israel, ay may labindalawang anak na lalaki. Nakilala ang kanilang mga inapo bilang labindalawang lipi ni Israel. Bilang mga inapo ni Abraham, tinawag din ang sambahayan ni Israel na mga pinagtipanang tao ng Panginoon. Ngayon, kinabibilangan ang sambahayan ni Israel ng mga nakipagtipan sa Panginoon at sumusunod sa Kanyang mga kautusan. “Ang pangalang Israel kung gayon ay may iba’t ibang kahulugan gaya ng (1) ang lalaking si Jacob, (2) ang mga literal na inapo ni Jacob, at (3) ang mga totoong naniniwala kay Cristo, anuman ang kanilang lahi o pinagmulang lugar” (Bible Dictionary, “Israel”).

Ang mga Judio ay tumutukoy noong una sa sinumang nagmula sa lipi ni Juda (isa sa labindalawang lipi ni Israel). Tumutukoy na ito ngayon sa sinumang mula sa kaharian ni Juda (sa panahon ng Lumang Tipan, ang timog na bahagi ng nahating kaharian ng Israel), kahit hindi sila galing sa lipi ni Juda. Tumutukoy rin ito sa “mga taong nagsasagawa ng relihiyon, ayos ng pamumuhay, at kaugalian ng mga Judio subalit maaari o maaaring hindi Judio sa pagsilang” (Gabay sa mga Banal na Kasulatan, “Judio, Mga” scriptures.lds.org).

Ang mga Gentil ay nangangahulugang “mga bansa.” Tumutukoy ito sa (1) mga hindi kabilang sa sambahayan ni Israel, (2) mga hindi naniniwala sa Diyos ng Israel o yaong mga walang ebanghelyo, anuman ang kanilang lahi, at (3) mga taong hindi nagmula o hindi nakatira sa lupain ng Juda. Halimbawa, tinawag na mga Gentil ang mga manlalakbay at mga mananakop sa 1 Nephi 13:3–13. Tinawag na mga Gentil ang mga naglabas ng Aklat ni Mormon sa 1 Nephi 13:34. Ang Doktrina at mga Tipan at ang Mahalagang Perlas ay inilabas din sa pamamagitan ng mga Gentil (tingnan sa 1 Nephi 13:39). Tinawag ding bansang gentil ang Estados Unidos ng Amerika sa 1 Nephi 13:34, 39.

Ang isang pinaikling talaan ay isang pinaikling bersyon.

Ang mga labi ay mga natitirang bahagi. Sa pahina ng pamagat ng Aklat ni Mormon, tinutukoy ng pariralang “mga labi ng sambahayan ni Israel” ang mga tao ng ikinalat na Israel at ang kanilang mga inapo. Nang tapusin at mahigpit na isinara ni Moroni ang kanyang talaan para lumabas sa mga huling araw, partikular niyang inalala ang mga natitirang Lamanita at ang kanilang mga inapo, na sinabi ng kanyang ama na “mga labi ng sambahayan ni Israel” (Mormon 7:1). Inasam ni Moroni ang araw na malalaman at yayakaping muli ng mga Lamanita ang ebanghelyo ni Jesucristo (tingnan sa Moroni 1:4).

Pambungad. Mga inapo ng mga Lamanita sa makabagong panahon

Kabilang ang mga Lamanita sa mga ninuno ng mga American Indian. Gayunman, hindi nakasaad sa Aklat ni Mormon na ang lahat ng American Indian ay mga inapo ng mga Lamanita. Ipinahayag ni Pangulong Anthony W. Ivins ng Unang Panguluhan:

“Dapat tayong maging maingat sa mga ginagawa nating konklusyon. Itinuturo sa Aklat ni Mormon ang kasaysayan ng tatlong magkakaibang grupo ng mga tao … na nagmula sa lumang mundo [old world] at nagpunta sa kontinenteng ito. Hindi nito sinasabi sa atin na walang tao rito bago sila dumating. Hindi nito sinasabi sa atin na walang mga taong dumating pagkatapos nila. At kaya kung may mga natutuklasan na nagsasabing may pagkakaiba sa pinagmulang lahi, madali itong maipapaliwanag, at nang may katwiran, dahil naniniwala tayo na may ibang mga tao na dumating sa kontinenteng ito” (sa Conference Report, Abr. 1929, 15).

Ang Patotoo ng Tatlong Saksi. “Isinalin sa pamamagitan ng kaloob at kapangyarihan ng Diyos”

Sinabi ni Elder Neal A. Maxwell ng Korum ng Labindalawang Apostol na bagama’t isinalin ang Aklat ni Mormon sa pamamagitan ng kaloob at kapangyarihan ng Diyos, hindi natin nalalaman ang mga detalye tungkol sa ginawang pagsasalin:

“Nauunawaan natin na marami sa mga nagbasa ng Aklat ni Mormon ang nagnanais na mas malaman kung paano ito lumabas, kabilang na ang aktuwal na proseso ng pagsasalin. Ito ang nalaman ng matapat na si Hyrum Smith. Sa kanyang pagtatanong, sinabi ni Propetang Joseph kay Hyrum na ‘hindi nilalayon na malaman ng mundo ang lahat ng detalye ng paglabas ng Aklat ni Mormon’ at ‘hindi niya minarapat na ibahagi ang mga bagay na ito’ (History of the Church, 1:220). Kaya nga, sapat na ang mga nalalaman natin tungkol sa paglabas ng Aklat ni Mormon, ngunit hindi ito detalyado. …

“Si Propetang Joseph lamang ang nakakaalam ng buong proseso, at sadyang hindi niya inilarawan ang mga detalye. Kinikilala natin ang mga salita nina David Whitmer, Joseph Knight, at Martin Harris, na mga tagapagmasid, hindi mga tagapagsalin. Sinabi ni David Whitmer na gumamit ang Propeta ng mga kasangkapang galing sa Diyos na inilaan para tulungan siya, ‘lumalabas ang mga hiroglipiko, gayun din ang mga pagsasalin sa Ingles … nang matingkad at maliwanag.’ Pagkatapos ay babasahin ni Joseph ang mga salita kay Oliver (sipi mula sa James H. Hart, “About the Book of Mormon,” Deseret Evening News, 25 Mar. 1884, 2). Sinabi ni Martin Harris tungkol sa bato ng tagakita: ‘Lumalabas ang mga pangungusap at binabasa ang mga ito ng Propeta at isinusulat ni Martin’ (sipi mula sa Edward Stevenson, “One of the Three Witnesses: Incidents in the Life of Martin Harris,” Latter-day Saints’ Millennial Star, 6 Peb. 1882, 86–87). Ganoon din ang sinabi ni Joseph Knight (tingnan sa Dean Jessee, “Joseph Knight’s Recollection of Early Mormon History,” BYU Studies 17 [Autumn 1976]: 35).

“Naiulat na nagpatotoo si Oliver Cowdery sa korte na ang Urim at Tummim ang tumulong kay Joseph ‘na mabasa sa Ingles, ang nakasulat sa binagong wikang Egipto, na nakaukit sa mga lamina’ (“Mormonites,” Evangelical Magazine and Gospel Advocate, 9 Abr. 1831). Kung tumpak ang mga ulat na ito, nagsasaad ang mga ito ng isang proseso na nagpapakita na binigyan ng Diyos si Joseph ng ‘liwanag at kapangyarihang makapagsalin’ (D at T 3:12). …

“Makikita sa proseso ng paghahayag na hindi kinailangan na maging eksperto ang Propeta sa sinaunang wika. Ang palagiang pagkakaroon ng paghahayag ay mas mahalaga kaysa sa pagkakaroon palagi ng bukas na mga lamina, na, ayon sa tagubilin, ay hindi naman dapat makita ng mga taong hindi awtorisado.

“Bagama’t maaaring dahilan ng mabilis na pagsasalin ang paggamit ng mga kasangkapang mula sa Diyos, maaaring kung minsan ay hindi gaanong umaasa ang Propeta sa mga ito. Hindi natin talaga nalalaman ang mga detalye.

“Ngunit nalalaman natin na hindi madali ang prosesong ito na nangangailangan ng lubos na pananampalataya. Napatunayan ito nang tangkain ni Oliver Cowdery na magsalin. Hindi nakapagsalin si Oliver dahil ‘hindi [siya] nagpatuloy tulad ng [kanyang] pinasimulan,’ at dahil, sa kakulangan ng pananampalataya at gawa, ‘wala [siyang] inisip maliban sa ito ay itanong’ (D at T 9:5, 7). Hindi sapat ang kanyang paghahanda para gawin ito. …

“Anuman ang mga detalye sa proseso ng pagsasalin, nangailangan ito ng matinding pagsisikap ni Joseph na may tulong ng mga kasangkapan ng paghahayag. Maaaring nagbago ang proseso nang mas humusay ang mga kakayahan ni Joseph, na may kinalaman sa Urim at Tummim, at marahil hindi na gaanong ginamit ang mga kasangkapang ito sa mga huling gawain ng pagsasalin ng Propeta. Sinabi ni Elder Orson Pratt ng Korum ng Labindalawang Apostol na sinabi sa kanya ni Joseph Smith na ginamit niya ang Urim at Tummim noong wala pa siyang alam sa pagsasalin ngunit kalaunan ay hindi na niya ito kinailangan, na siyang nangyari sa pagsasalin ni Joseph ng maraming talata ng Biblia (tingnan sa Latter-day Saints’ Millennial Star, 11 Ago. 1874, 498–99)” (“By the Gift and Power of God,” Ensign, Ene. 1997, 39).